Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්ගුත්තරනිකාය (අට්ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
11. කොධනසුත්තවණ්ණනා
11. Kodhanasuttavaṇṇanā
64. එකාදසමෙ සපත්තකන්තාති සපත්තානං වෙරීනං කන්තා පියා තෙහි ඉච්ඡිතපත්ථිතා. සපත්තකරණාති සපත්තානං වෙරීනං අත්ථකරණා. කොධපරෙතොති කොධානුගතො. පචුරත්ථතායාති බහුඅත්ථතාය බහුහිතතාය. අනත්ථම්පීති අවුද්ධිම්පි. අත්ථො මෙ ගහිතොති වුඩ්ඪි මෙ ගහිතා.
64. Ekādasame sapattakantāti sapattānaṃ verīnaṃ kantā piyā tehi icchitapatthitā. Sapattakaraṇāti sapattānaṃ verīnaṃ atthakaraṇā. Kodhaparetoti kodhānugato. Pacuratthatāyāti bahuatthatāya bahuhitatāya. Anatthampīti avuddhimpi. Attho me gahitoti vuḍḍhi me gahitā.
අථො අත්ථං ගහෙත්වානාති අථො වුද්ධිං ගහෙත්වා. අනත්ථං අධිපජ්ජතීති අනත්ථො මෙ ගහිතොති සල්ලක්ඛෙති. වධං කත්වානාති පාණාතිපාතකම්මං කත්වා. කොධසම්මදසම්මත්තොති කොධමදෙන මත්තො, ආදින්නගහිතපරාමට්ඨොති අත්ථො. ආයසක්යන්ති අයසභාවං, අයසො නියසො හොතීති අත්ථො. අන්තරතො ජාතන්ති අබ්භන්තරෙ උප්පන්නං. අත්ථං න ජානාතීති වුද්ධිඅත්ථං න ජානාති. ධම්මං න පස්සතීති සමථවිපස්සනාධම්මං න පස්සති. අන්ධතමන්ති අන්ධභාවකරං තමං බහලතමං. සහතෙති අභිභවති.
Atho atthaṃ gahetvānāti atho vuddhiṃ gahetvā. Anatthaṃ adhipajjatīti anattho me gahitoti sallakkheti. Vadhaṃ katvānāti pāṇātipātakammaṃ katvā. Kodhasammadasammattoti kodhamadena matto, ādinnagahitaparāmaṭṭhoti attho. Āyasakyanti ayasabhāvaṃ, ayaso niyaso hotīti attho. Antarato jātanti abbhantare uppannaṃ. Atthaṃ na jānātīti vuddhiatthaṃ na jānāti. Dhammaṃ na passatīti samathavipassanādhammaṃ na passati. Andhatamanti andhabhāvakaraṃ tamaṃ bahalatamaṃ. Sahateti abhibhavati.
දුම්මඞ්කුයන්ති දුම්මඞ්කුභාවං නිත්තෙජතං දුබ්බණ්ණමුඛතං. යතො පතායතීති යදා නිබ්බත්තති. න වාචො හොති ගාරවොති වචනස්සපි ගරුභාවො න හොති. න දීපං හොති කිඤ්චනන්ති කාචි පතිට්ඨා නාම න හොති. තපනීයානීති තාපජනකානි. ධම්මෙහීති සමථවිපස්සනාධම්මෙහි. ආරකාති දූරෙ. බ්රාහ්මණන්ති ඛීණාසවබ්රාහ්මණං. යාය මාතු භතොති යාය මාතරා භතො පොසිතො. පාණදදිං සන්තින්ති ජීවිතදායිකං සමානං. හන්ති කුද්ධො පුථුත්තානන්ති කුද්ධො පුග්ගලො පුථු නානාකාරණෙහි අත්තානං හන්ති. නානාරූපෙසු මුච්ඡිතොති නානාරම්මණෙසු අධිමුච්ඡිතො හුත්වා. රජ්ජුයා බජ්ඣ මීයන්තීති රජ්ජුයා බන්ධිත්වා මරන්ති. පබ්බතාමපි කන්දරෙති පබ්බතකන්දරෙපි පතිත්වා මරන්ති.
Dummaṅkuyanti dummaṅkubhāvaṃ nittejataṃ dubbaṇṇamukhataṃ. Yato patāyatīti yadā nibbattati. Na vāco hoti gāravoti vacanassapi garubhāvo na hoti. Na dīpaṃ hoti kiñcananti kāci patiṭṭhā nāma na hoti. Tapanīyānīti tāpajanakāni. Dhammehīti samathavipassanādhammehi. Ārakāti dūre. Brāhmaṇanti khīṇāsavabrāhmaṇaṃ. Yāya mātu bhatoti yāya mātarā bhato posito. Pāṇadadiṃ santinti jīvitadāyikaṃ samānaṃ. Hanti kuddho puthuttānanti kuddho puggalo puthu nānākāraṇehi attānaṃ hanti. Nānārūpesu mucchitoti nānārammaṇesu adhimucchito hutvā. Rajjuyā bajjha mīyantīti rajjuyā bandhitvā maranti. Pabbatāmapi kandareti pabbatakandarepi patitvā maranti.
භූනහච්චානීති හතවුද්ධීනි. ඉතායන්ති ඉති අයං. තං දමෙන සමුච්ඡින්දෙති තං කොධං දමෙන ඡින්දෙය්ය. කතරෙන දමෙනාති? පඤ්ඤාවීරියෙන දිට්ඨියාති විපස්සනාපඤ්ඤාය චෙව විපස්සනාසම්පයුත්තෙන කායිකචෙතසිකවීරියෙන ච මග්ගසම්මාදිට්ඨියා ච. තථෙව ධම්මෙ සික්ඛෙථාති යථා අකුසලං සමුච්ඡින්දෙය්ය, සමථවිපස්සනාධම්මෙපි තථෙව සික්ඛෙය්ය. මා නො දුම්මඞ්කුයං අහූති මා අම්හාකං දුම්මඞ්කුභාවො අහොසීති ඉමමත්ථං පත්ථයමානා. අනායාසාති අනුපායාසා. අනුස්සුකාති කත්ථචි උස්සුක්කං අනාපන්නා. සෙසං සබ්බත්ථ උත්තානමෙවාති.
Bhūnahaccānīti hatavuddhīni. Itāyanti iti ayaṃ. Taṃ damena samucchindeti taṃ kodhaṃ damena chindeyya. Katarena damenāti? Paññāvīriyena diṭṭhiyāti vipassanāpaññāya ceva vipassanāsampayuttena kāyikacetasikavīriyena ca maggasammādiṭṭhiyā ca. Tatheva dhamme sikkhethāti yathā akusalaṃ samucchindeyya, samathavipassanādhammepi tatheva sikkheyya. Mā no dummaṅkuyaṃ ahūti mā amhākaṃ dummaṅkubhāvo ahosīti imamatthaṃ patthayamānā. Anāyāsāti anupāyāsā. Anussukāti katthaci ussukkaṃ anāpannā. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
අබ්යාකතවග්ගො ඡට්ඨො.
Abyākatavaggo chaṭṭho.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්ගුත්තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 11. කොධනසුත්තං • 11. Kodhanasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්ගුත්තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 11. කොධනසුත්තවණ්ණනා • 11. Kodhanasuttavaṇṇanā