| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
១០. កោកាលិកសុត្តវណ្ណនា
10. Kokālikasuttavaṇṇanā
១៨១. ទសមេ កោកាលិកោ ភិក្ខុ យេន ភគវា តេនុបសង្កមីតិ, កោ អយំ កោកាលិកោ, កស្មា ច ឧបសង្កមិ? អយំ កិរ កោកាលិករដ្ឋេ កោកាលិកនគរេ កោកាលិកសេដ្ឋិស្ស បុត្តោ បព្ពជិត្វា បិតរា ការាបិតេ វិហារេ បដិវសតិ ចូឡកោកាលិកោតិ នាមេន, ន ទេវទត្តស្ស សិស្សោ។ សោ ហិ ព្រាហ្មណបុត្តោ មហាកោកាលិកោ នាម។ ភគវតិ បន សាវត្ថិយំ វិហរន្តេ ទ្វេ អគ្គសាវកា បញ្ចមត្តេហិ ភិក្ខុសតេហិ សទ្ធិំ ជនបទចារិកំ ចរមានា ឧបកដ្ឋាយ វស្សូបនាយិកាយ វិវេកាវាសំ វសិតុកាមា តេ ភិក្ខូ ឧយ្យោជេត្វា អត្តនោ បត្តចីវរមាទាយ តស្មិំ ជនបទេ តំ នគរំ បត្វា តំ វិហារំ អគមំសុ។ តត្ថ នេសំ កោកាលិកោ វត្តំ ទស្សេសិ។ តេ តេន សទ្ធិំ សម្មោទិត្វា, ‘‘អាវុសោ, មយំ ឥធ តេមាសំ វសិស្សាម, មា កស្សចិ អារោចេហី’’តិ បដិញ្ញំ គហេត្វា វសិំសុ។ វសិត្វា បវារណាទិវសេ បវារេត្វា, ‘‘គច្ឆាម មយំ, អាវុសោ’’តិ កោកាលិកំ អាបុច្ឆិំសុ។ កោកាលិកោ ‘‘អជ្ជេកទិវសំ, អាវុសោ, វសិត្វា ស្វេ គមិស្សថា’’តិ វត្វា ទុតិយទិវសេ នគរំ បវិសិត្វា មនុស្សេ អាមន្តេសិ – ‘‘អាវុសោ, តុម្ហេ អគ្គសាវកេ ឥធាគន្ត្វា វសមានេបិ ន ជានាថ, ន នេ កោចិ បច្ចយេនាបិ និមន្តេតី’’តិ។ នគរវាសិនោ, ‘‘កហំ, ភន្តេ, ថេរា, កស្មា នោ ន អារោចយិត្ថា’’តិ? កិំ អាវុសោ អារោចិតេន, កិំ ន បស្សថ ទ្វេ ភិក្ខូ ថេរាសនេ និសីទន្តេ, ឯតេ អគ្គសាវកាតិ។ តេ ខិប្បំ សន្និបតិត្វា សប្បិផាណិតាទីនិ ចេវ ចីវរទុស្សានិ ច សំហរិំសុ។
181. Dasame kokāliko bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkamīti, ko ayaṃ kokāliko, kasmā ca upasaṅkami? Ayaṃ kira kokālikaraṭṭhe kokālikanagare kokālikaseṭṭhissa putto pabbajitvā pitarā kārāpite vihāre paṭivasati cūḷakokālikoti nāmena, na devadattassa sisso. So hi brāhmaṇaputto mahākokāliko nāma. Bhagavati pana sāvatthiyaṃ viharante dve aggasāvakā pañcamattehi bhikkhusatehi saddhiṃ janapadacārikaṃ caramānā upakaṭṭhāya vassūpanāyikāya vivekāvāsaṃ vasitukāmā te bhikkhū uyyojetvā attano pattacīvaramādāya tasmiṃ janapade taṃ nagaraṃ patvā taṃ vihāraṃ agamaṃsu. Tattha nesaṃ kokāliko vattaṃ dassesi. Te tena saddhiṃ sammoditvā, ‘‘āvuso, mayaṃ idha temāsaṃ vasissāma, mā kassaci ārocehī’’ti paṭiññaṃ gahetvā vasiṃsu. Vasitvā pavāraṇādivase pavāretvā, ‘‘gacchāma mayaṃ, āvuso’’ti kokālikaṃ āpucchiṃsu. Kokāliko ‘‘ajjekadivasaṃ, āvuso, vasitvā sve gamissathā’’ti vatvā dutiyadivase nagaraṃ pavisitvā manusse āmantesi – ‘‘āvuso, tumhe aggasāvake idhāgantvā vasamānepi na jānātha, na ne koci paccayenāpi nimantetī’’ti. Nagaravāsino, ‘‘kahaṃ, bhante, therā, kasmā no na ārocayitthā’’ti? Kiṃ āvuso ārocitena, kiṃ na passatha dve bhikkhū therāsane nisīdante, ete aggasāvakāti. Te khippaṃ sannipatitvā sappiphāṇitādīni ceva cīvaradussāni ca saṃhariṃsu.
កោកាលិកោ ចិន្តេសិ – ‘‘បរមប្បិច្ឆា អគ្គសាវកា បយុត្តវាចាយ ឧប្បន្នំ លាភំ ន សាទិយិស្សន្តិ , អសាទិយន្តា ‘អាវាសិកស្ស ទេថា’តិ វក្ខន្តី’’តិ។ តំ តំ លាភំ គាហាបេត្វា ថេរានំ សន្តិកំ អគមាសិ។ ថេរា ទិស្វាវ ‘‘ឥមេ បច្ចយា នេវ អម្ហាកំ, ន កោកាលិកស្ស កប្បន្តី’’តិ បដិក្ខិបិត្វា បក្កមិំសុ។ កោកាលិកោ ‘‘កថំ ហិ នាម អត្តនា អគណ្ហន្តា មយ្ហម្បិ អទាបេត្វា បក្កមិស្សន្តី’’តិ? អាឃាតំ ឧប្បាទេសិ។ តេបិ ភគវតោ សន្តិកំ គន្ត្វា ភគវន្តំ វន្ទិត្វា បុន អត្តនោ បរិសំ អាទាយ ជនបទចារិកំ ចរន្តា អនុបុព្ពេន តស្មិំ រដ្ឋេ តមេវ នគរំ បច្ចាគមិំសុ។ នាគរា ថេរេ សញ្ជានិត្វា សហ បរិក្ខារេហិ ទានំ សជ្ជិត្វា នគរមជ្ឈេ មណ្ឌបំ កត្វា ទានំ អទំសុ, ថេរានញ្ច បរិក្ខារេ ឧបនាមេសុំ។ ថេរា ភិក្ខុសង្ឃស្ស និយ្យាទយិំសុ។ តំ ទិស្វា កោកាលិកោ ចិន្តេសិ – ‘‘ឥមេ បុព្ពេ អប្បិច្ឆា អហេសុំ, ឥទានិ បាបិច្ឆា ជាតា, បុព្ពេបិ អប្បិច្ឆសន្តុដ្ឋបវិវិត្តសទិសា មញ្ញេ’’តិ ថេរេ ឧបសង្កមិត្វា, ‘‘អាវុសោ, តុម្ហេ បុព្ពេ អប្បិច្ឆា វិយ, ឥទានិ បន បាបភិក្ខូ ជាតា’’តិ វត្វា ‘‘មូលដ្ឋានេយេវ នេសំ បតិដ្ឋំ ភិន្ទិស្សាមី’’តិ តរមានរូបោ និក្ខមិត្វា សាវត្ថិំ គន្ត្វា យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ។ អយមេវ កោកាលិកោ ឥមិនា ច ការណេន ឧបសង្កមីតិ វេទិតព្ពោ។
Kokāliko cintesi – ‘‘paramappicchā aggasāvakā payuttavācāya uppannaṃ lābhaṃ na sādiyissanti , asādiyantā ‘āvāsikassa dethā’ti vakkhantī’’ti. Taṃ taṃ lābhaṃ gāhāpetvā therānaṃ santikaṃ agamāsi. Therā disvāva ‘‘ime paccayā neva amhākaṃ, na kokālikassa kappantī’’ti paṭikkhipitvā pakkamiṃsu. Kokāliko ‘‘kathaṃ hi nāma attanā agaṇhantā mayhampi adāpetvā pakkamissantī’’ti? Āghātaṃ uppādesi. Tepi bhagavato santikaṃ gantvā bhagavantaṃ vanditvā puna attano parisaṃ ādāya janapadacārikaṃ carantā anupubbena tasmiṃ raṭṭhe tameva nagaraṃ paccāgamiṃsu. Nāgarā there sañjānitvā saha parikkhārehi dānaṃ sajjitvā nagaramajjhe maṇḍapaṃ katvā dānaṃ adaṃsu, therānañca parikkhāre upanāmesuṃ. Therā bhikkhusaṅghassa niyyādayiṃsu. Taṃ disvā kokāliko cintesi – ‘‘ime pubbe appicchā ahesuṃ, idāni pāpicchā jātā, pubbepi appicchasantuṭṭhapavivittasadisā maññe’’ti there upasaṅkamitvā, ‘‘āvuso, tumhe pubbe appicchā viya, idāni pana pāpabhikkhū jātā’’ti vatvā ‘‘mūlaṭṭhāneyeva nesaṃ patiṭṭhaṃ bhindissāmī’’ti taramānarūpo nikkhamitvā sāvatthiṃ gantvā yena bhagavā tenupasaṅkami. Ayameva kokāliko iminā ca kāraṇena upasaṅkamīti veditabbo.
ភគវា តំ តុរិតតុរិតំ អាគច្ឆន្តំ ទិស្វាវ អាវជ្ជេន្តោ អញ្ញាសិ – ‘‘អយំ អគ្គសាវកេ អក្កោសិតុកាមោ អាគតោ’’តិ។ ‘‘សក្កា នុ ខោ បដិសេធេតុ’’ន្តិ ច អាវជ្ជេន្តោ, ‘‘ន សក្កា បដិសេធេតុំ, ថេរេសុ អបរជ្ឈិត្វា កាលង្កតោ ឯកំសេន បទុមនិរយេ និព្ពត្តិស្សតី’’តិ ទិស្វា, ‘‘សារិបុត្តមោគ្គល្លានេបិ នាម គរហន្តំ សុត្វា ន និសេធេតី’’តិ វាទមោចនត្ថំ អរិយូបវាទស្ស ច មហាសាវជ្ជភាវទស្សនត្ថំ មា ហេវន្តិ តិក្ខត្តុំ បដិសេធេសិ។ តត្ថ មា ហេវន្តិ មា ឯវំ អភណិ។ សទ្ធាយិកោតិ សទ្ធាយ អាករោ បសាទាវហោ សទ្ធាតព្ពវចនោ វា។ បច្ចយិកោតិ បត្តិយាយិតព្ពវចនោ។
Bhagavā taṃ turitaturitaṃ āgacchantaṃ disvāva āvajjento aññāsi – ‘‘ayaṃ aggasāvake akkositukāmo āgato’’ti. ‘‘Sakkā nu kho paṭisedhetu’’nti ca āvajjento, ‘‘na sakkā paṭisedhetuṃ, theresu aparajjhitvā kālaṅkato ekaṃsena padumaniraye nibbattissatī’’ti disvā, ‘‘sāriputtamoggallānepi nāma garahantaṃ sutvā na nisedhetī’’ti vādamocanatthaṃ ariyūpavādassa ca mahāsāvajjabhāvadassanatthaṃ mā hevanti tikkhattuṃ paṭisedhesi. Tattha mā hevanti mā evaṃ abhaṇi. Saddhāyikoti saddhāya ākaro pasādāvaho saddhātabbavacano vā. Paccayikoti pattiyāyitabbavacano.
បក្កាមីតិ កម្មានុភាវេន ចោទិយមានោ បក្កាមិ។ ឱកាសកតំ ហិ កម្មំ ន សក្កា បដិពាហិតុំ, តំ តស្ស តត្ថ ឋាតុំ ន អទាសិ។ អចិរបក្កន្តស្សាតិ បក្កន្តស្ស សតោ ន ចិរេនេវ។ សព្ពោ កាយោ ផុដោ អហោសីតិ កេសគ្គមត្តម្បិ ឱកាសំ អាវជ្ជេត្វា សកលសរីរំ អដ្ឋីនិ ភិន្ទិត្វា ឧគ្គតាហិ បីឡកាហិ អជ្ឈោត្ថដំ អហោសិ។ យស្មា បន ពុទ្ធានុភាវេន តថារូបំ កម្មំ ពុទ្ធានំ សម្មុខីភាវេ វិបាកំ ន ទេតិ, ទស្សនូបចារេ វិជហិតមត្តេ ទេតិ, តស្មា តស្ស អចិរបក្កន្តស្ស បីឡកា ឧដ្ឋហិំសុ។ កលាយមត្តិយោតិ ចណកមត្តិយោ។ ពេលុវសលាដុកមត្តិយោតិ តរុណពេលុវមត្តិយោ។ (ពិល្លមត្តិយោតិ មហាពេលុវមត្តិយោ។) បភិជ្ជិំសូតិ ភិជ្ជិំសុ។ តាសុ ភិន្នាសុ សកលសរីរំ បនសបក្កំ វិយ អហោសិ។ សោ បក្កេន គត្តេន ជេតវនទ្វារកោដ្ឋកេ វិសគិលិតោ មច្ឆោ វិយ កទលិបត្តេសុ សយិ។ អថ ធម្មសវនត្ថំ អាគតាគតា មនុស្សា – ‘‘ធិ កោកាលិក, ធិ កោកាលិក, អយុត្តមកាសិ, អត្តនោយេវ មុខំ និស្សាយ អនយព្យសនំ បត្តោ’’តិ អាហំសុ។ តេសំ សុត្វា អារក្ខទេវតា ធិ-ការំ អកំសុ។ អារក្ខកទេវតានំ អាកាសទេវតាតិ ឥមិនា ឧបាយេន យាវ អកនិដ្ឋភវនា ឯកធិការោ ឧទបាទិ។ អថស្ស ឧបជ្ឈាយោ អាគន្ត្វា ឱវាទំ អគណ្ហន្តំ ញត្វា គរហិត្វា បក្កាមិ។
Pakkāmīti kammānubhāvena codiyamāno pakkāmi. Okāsakataṃ hi kammaṃ na sakkā paṭibāhituṃ, taṃ tassa tattha ṭhātuṃ na adāsi. Acirapakkantassāti pakkantassa sato na cireneva. Sabbo kāyo phuṭoahosīti kesaggamattampi okāsaṃ āvajjetvā sakalasarīraṃ aṭṭhīni bhinditvā uggatāhi pīḷakāhi ajjhotthaṭaṃ ahosi. Yasmā pana buddhānubhāvena tathārūpaṃ kammaṃ buddhānaṃ sammukhībhāve vipākaṃ na deti, dassanūpacāre vijahitamatte deti, tasmā tassa acirapakkantassa pīḷakā uṭṭhahiṃsu. Kalāyamattiyoti caṇakamattiyo. Beluvasalāṭukamattiyoti taruṇabeluvamattiyo. (Billamattiyoti mahābeluvamattiyo.) Pabhijjiṃsūti bhijjiṃsu. Tāsu bhinnāsu sakalasarīraṃ panasapakkaṃ viya ahosi. So pakkena gattena jetavanadvārakoṭṭhake visagilito maccho viya kadalipattesu sayi. Atha dhammasavanatthaṃ āgatāgatā manussā – ‘‘dhi kokālika, dhi kokālika, ayuttamakāsi, attanoyeva mukhaṃ nissāya anayabyasanaṃ patto’’ti āhaṃsu. Tesaṃ sutvā ārakkhadevatā dhi-kāraṃ akaṃsu. Ārakkhakadevatānaṃ ākāsadevatāti iminā upāyena yāva akaniṭṭhabhavanā ekadhikāro udapādi. Athassa upajjhāyo āgantvā ovādaṃ agaṇhantaṃ ñatvā garahitvā pakkāmi.
កាលមកាសីតិ ឧបជ្ឈាយេ បក្កន្តេ កាលមកាសិ។ បទុមំ និរយន្តិ បាដិយេក្កោ បទុមនិរយោ នាម នត្ថិ, អវីចិមហានិរយម្ហិយេវ បន បទុមគណនាយ បច្ចិតព្ពេ ឯកស្មិំ ឋានេ និព្ពត្តិ។
Kālamakāsīti upajjhāye pakkante kālamakāsi. Padumaṃ nirayanti pāṭiyekko padumanirayo nāma natthi, avīcimahānirayamhiyeva pana padumagaṇanāya paccitabbe ekasmiṃ ṭhāne nibbatti.
វីសតិខារិកោតិ មាគធកេន បត្ថេន ចត្តារោ បត្ថា កោសលរដ្ឋេ ឯកបត្ថោ ហោតិ, តេន បត្ថេន ចត្តារោ បត្ថា អាឡ្ហកំ, ចត្តារិ អាឡ្ហកានិ ទោណំ, ចតុទោណា មានិកា, ចតុមានិកា ខារី, តាយ ខារិយា វីសតិខារិកោ។ តិលវាហោតិ មាគធកានំ សុខុមតិលានំ តិលសកដំ។ អព្ពុទោ និរយោតិ អព្ពុទោ នាម បាដិយេក្កោ និរយោ នត្ថិ។ អវីចិម្ហិយេវ បន អព្ពុទគណនាយ បច្ចិតព្ពដ្ឋានស្សេតំ នាមំ។ និរព្ពុទាទីសុបិ ឯសេវ នយោ។
Vīsatikhārikoti māgadhakena patthena cattāro patthā kosalaraṭṭhe ekapattho hoti, tena patthena cattāro patthā āḷhakaṃ, cattāri āḷhakāni doṇaṃ, catudoṇā mānikā, catumānikā khārī, tāya khāriyā vīsatikhāriko. Tilavāhoti māgadhakānaṃ sukhumatilānaṃ tilasakaṭaṃ. Abbudo nirayoti abbudo nāma pāṭiyekko nirayo natthi. Avīcimhiyeva pana abbudagaṇanāya paccitabbaṭṭhānassetaṃ nāmaṃ. Nirabbudādīsupi eseva nayo.
វស្សគណនាបិ បនេត្ថ ឯវំ វេទិតព្ពា – យថេវ ហិ សតំ សតសហស្សានិ កោដិ ហោតិ, ឯវំ សតំ សតសហស្សកោដិយោ បកោដិ នាម ហោតិ, សតំ សតសហស្សបកោដិយោ កោដិបកោដិ នាម, សតំ សតសហស្សកោដិបកោដិយោ នហុតំ, សតំ សតសហស្សនហុតានិ និន្នហុតំ, សតំ សតសហស្សនិន្នហុតានិ ឯកំ អព្ពុទំ, តតោ វីសតិគុណំ និរព្ពុទំ។ ឯសេវ នយោ សព្ពត្ថាតិ។ ទសមំ។
Vassagaṇanāpi panettha evaṃ veditabbā – yatheva hi sataṃ satasahassāni koṭi hoti, evaṃ sataṃ satasahassakoṭiyo pakoṭi nāma hoti, sataṃ satasahassapakoṭiyo koṭipakoṭi nāma, sataṃ satasahassakoṭipakoṭiyo nahutaṃ, sataṃ satasahassanahutāni ninnahutaṃ, sataṃ satasahassaninnahutāni ekaṃ abbudaṃ, tato vīsatiguṇaṃ nirabbudaṃ. Eseva nayo sabbatthāti. Dasamaṃ.
បឋមោ វគ្គោ។
Paṭhamo vaggo.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ១០. កោកាលិកសុត្តំ • 10. Kokālikasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ១០. កោកាលិកសុត្តវណ្ណនា • 10. Kokālikasuttavaṇṇanā
