| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
៦-៨. កោកនុទសុត្តាទិវណ្ណនា
6-8. Kokanudasuttādivaṇṇanā
៩៦-៩៨. ឆដ្ឋេ ខន្ធាបិ ទិដ្ឋិដ្ឋានំ អារម្មណដ្ឋេន ‘‘រូបំ អត្តតោ សមនុបស្សតី’’តិអាទិវចនតោ។ អវិជ្ជាបិ ទិដ្ឋិដ្ឋានំ ឧបនិស្សយាទិភាវេន បវត្តនតោ។ យថាហ ‘‘អស្សុតវា, ភិក្ខវេ, បុថុជ្ជនោ អរិយានំ អទស្សាវី អរិយធម្មស្ស អកោវិទោ’’តិអាទិ (ធ. ស. ១០០៧)។ ផស្សោបិ ទិដ្ឋិដ្ឋានំ។ យថា ចាហ ‘‘តទបិ ផស្សបច្ចយា (ទី. និ. ១.១១៨-១៣០) ផុស្ស ផុស្ស បដិសំវេទិយន្តី’’តិ (ទី. និ. ១.១៤៤) ច។ សញ្ញាបិ ទិដ្ឋិដ្ឋានំ។ វុត្តញ្ហេតំ ‘‘សញ្ញានិទានា ហិ បបញ្ចសង្ខា (សុ. និ. ៨៨០; មហានិ. ១០៩), បថវិតោ សញ្ញត្វា’’តិ (ម. និ. ១.២) ច អាទិ។ វិតក្កោបិ ទិដ្ឋិដ្ឋានំ។ វុត្តម្បិ ចេតំ ‘‘តក្កញ្ច ទិដ្ឋីសុ បកប្បយិត្វា, សច្ចំ មុសាតិ ទ្វយធម្មមាហូ’’តិ (សុ. និ. ៨៩២; មហានិ. ១២១), ‘‘តក្កី ហោតិ វីមំសី’’តិ (ទី. និ. ១.៣៤) ច អាទិ។ អយោនិសោមនសិការោបិ ទិដ្ឋិដ្ឋានំ។ តេនាហ ភគវា – ‘‘តស្សេវំ អយោនិសោ មនសិករោតោ ឆន្នំ ទិដ្ឋីនំ អញ្ញតរា ទិដ្ឋិ ឧប្បជ្ជតិ, អត្ថិ មេ អត្តាតិ តស្ស សច្ចតោ ថេតតោ ទិដ្ឋិ ឧប្បជ្ជតី’’តិអាទិ (ម. និ. ១.១៩)។
96-98. Chaṭṭhe khandhāpi diṭṭhiṭṭhānaṃ ārammaṇaṭṭhena ‘‘rūpaṃ attato samanupassatī’’tiādivacanato. Avijjāpi diṭṭhiṭṭhānaṃ upanissayādibhāvena pavattanato. Yathāha ‘‘assutavā, bhikkhave, puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido’’tiādi (dha. sa. 1007). Phassopi diṭṭhiṭṭhānaṃ. Yathā cāha ‘‘tadapi phassapaccayā (dī. ni. 1.118-130) phussa phussa paṭisaṃvediyantī’’ti (dī. ni. 1.144) ca. Saññāpi diṭṭhiṭṭhānaṃ. Vuttañhetaṃ ‘‘saññānidānā hi papañcasaṅkhā (su. ni. 880; mahāni. 109), pathavito saññatvā’’ti (ma. ni. 1.2) ca ādi. Vitakkopi diṭṭhiṭṭhānaṃ. Vuttampi cetaṃ ‘‘takkañca diṭṭhīsu pakappayitvā, saccaṃ musāti dvayadhammamāhū’’ti (su. ni. 892; mahāni. 121), ‘‘takkī hoti vīmaṃsī’’ti (dī. ni. 1.34) ca ādi. Ayonisomanasikāropi diṭṭhiṭṭhānaṃ. Tenāha bhagavā – ‘‘tassevaṃ ayoniso manasikaroto channaṃ diṭṭhīnaṃ aññatarā diṭṭhi uppajjati, atthi me attāti tassa saccato thetato diṭṭhi uppajjatī’’tiādi (ma. ni. 1.19).
យា ទិដ្ឋីតិ ឥទានិ វុច្ចមានានំ អដ្ឋារសន្នំ បទានំ សាធារណំ មូលបទំ។ ទិដ្ឋិយេវ ទិដ្ឋិគតំ គូថគតំ វិយ, ទិដ្ឋីសុ វា គតំ ឥទំ ទស្សនំ ទ្វាសដ្ឋិទិដ្ឋីសុ អន្តោគធត្តាតិបិ ទិដ្ឋិគតំ, ទិដ្ឋិយា វា គតំ ទិដ្ឋិគតំ។ ឥទញ្ហិ ‘‘អត្ថិ មេ អត្តា’’តិអាទិ ទិដ្ឋិយា គមនមត្តមេវ , នត្ថេត្ថ អត្តា វា និច្ចោ វា កោចីតិ វុត្តំ ហោតិ។ សា ចាយំ ទិដ្ឋិ ទុន្និគ្គមនដ្ឋេន គហនំ។ ទុរតិក្កមដ្ឋេន សប្បដិភយដ្ឋេន ច កន្តារោ ទុព្ភិក្ខកន្តារវាឡកន្តារាទយោ វិយ។ សម្មាទិដ្ឋិយា វិនិវិជ្ឈនដ្ឋេន, វិលោមនដ្ឋេន វា វិសូកំ។ កទាចិ សស្សតស្ស, កទាចិ ឧច្ឆេទស្ស វា គហណតោ វិរូបំ ផន្ទិតន្តិ វិប្ផន្ទិតំ។ ពន្ធនដ្ឋេន សំយោជនំ។ ទិដ្ឋិយេវ អន្តោ តុទនដ្ឋេន ទុន្នីហរណីយដ្ឋេន ច សល្លន្តិ ទិដ្ឋិសល្លំ។ ទិដ្ឋិយេវ បីឡាករណដ្ឋេន សម្ពាធោតិ ទិដ្ឋិសម្ពាធោ។ ទិដ្ឋិយេវ មោក្ខាវរណដ្ឋេន បលិពោធោតិ ទិដ្ឋិបលិពោធោ។ ទិដ្ឋិយេវ ទុម្មោចនីយដ្ឋេន ពន្ធនន្តិ ទិដ្ឋិពន្ធនំ។ ទិដ្ឋិយេវ ទុរុត្តរណដ្ឋេន បបាតោតិ ទិដ្ឋិបបាតោ។ ទិដ្ឋិយេវ ថាមគតដ្ឋេន អនុសយោតិ ទិដ្ឋានុសយោ។ ទិដ្ឋិយេវ អត្តានំ សន្តាបេតីតិ ទិដ្ឋិសន្តាបោ។ ទិដ្ឋិយេវ អត្តានំ អនុទហតីតិ ទិដ្ឋិបរិឡាហោ។ ទិដ្ឋិយេវ កិលេសកាយំ គន្ថេតីតិ ទិដ្ឋិគន្ថោ។ ទិដ្ឋិយេវ ភុសំ អាទិយតីតិ ទិដ្ឋុបាទានំ។ ទិដ្ឋិយេវ ‘‘សច្ច’’ន្តិអាទិវសេន អភិនិវិសតីតិ ទិដ្ឋាភិនិវេសោ។ ទិដ្ឋិយេវ ‘‘ឥទំ បរ’’ន្តិ អាមសតិ, បរតោ វា អាមសតីតិ ទិដ្ឋិបរាមាសោ, សមុដ្ឋាតិ ឯតេនាតិ សមុដ្ឋានំ, ការណំ។ សមុដ្ឋានស្ស ភាវោ សមុដ្ឋានដ្ឋោ, តេន សមុដ្ឋានដ្ឋេន, ការណភាវេនាតិ អត្ថោ។ សត្តមដ្ឋមេសុ នត្ថិ វត្តព្ពំ។
Yā diṭṭhīti idāni vuccamānānaṃ aṭṭhārasannaṃ padānaṃ sādhāraṇaṃ mūlapadaṃ. Diṭṭhiyeva diṭṭhigataṃ gūthagataṃ viya, diṭṭhīsu vā gataṃ idaṃ dassanaṃ dvāsaṭṭhidiṭṭhīsu antogadhattātipi diṭṭhigataṃ, diṭṭhiyā vā gataṃ diṭṭhigataṃ. Idañhi ‘‘atthi me attā’’tiādi diṭṭhiyā gamanamattameva , natthettha attā vā nicco vā kocīti vuttaṃ hoti. Sā cāyaṃ diṭṭhi dunniggamanaṭṭhena gahanaṃ. Duratikkamaṭṭhena sappaṭibhayaṭṭhena ca kantāro dubbhikkhakantāravāḷakantārādayo viya. Sammādiṭṭhiyā vinivijjhanaṭṭhena, vilomanaṭṭhena vā visūkaṃ. Kadāci sassatassa, kadāci ucchedassa vā gahaṇato virūpaṃ phanditanti vipphanditaṃ. Bandhanaṭṭhena saṃyojanaṃ. Diṭṭhiyeva anto tudanaṭṭhena dunnīharaṇīyaṭṭhena ca sallanti diṭṭhisallaṃ. Diṭṭhiyeva pīḷākaraṇaṭṭhena sambādhoti diṭṭhisambādho. Diṭṭhiyeva mokkhāvaraṇaṭṭhena palibodhoti diṭṭhipalibodho. Diṭṭhiyeva dummocanīyaṭṭhena bandhananti diṭṭhibandhanaṃ. Diṭṭhiyeva duruttaraṇaṭṭhena papātoti diṭṭhipapāto. Diṭṭhiyeva thāmagataṭṭhena anusayoti diṭṭhānusayo. Diṭṭhiyeva attānaṃ santāpetīti diṭṭhisantāpo. Diṭṭhiyeva attānaṃ anudahatīti diṭṭhipariḷāho. Diṭṭhiyeva kilesakāyaṃ ganthetīti diṭṭhigantho. Diṭṭhiyeva bhusaṃ ādiyatīti diṭṭhupādānaṃ. Diṭṭhiyeva ‘‘sacca’’ntiādivasena abhinivisatīti diṭṭhābhiniveso. Diṭṭhiyeva ‘‘idaṃ para’’nti āmasati, parato vā āmasatīti diṭṭhiparāmāso, samuṭṭhāti etenāti samuṭṭhānaṃ, kāraṇaṃ. Samuṭṭhānassa bhāvo samuṭṭhānaṭṭho, tena samuṭṭhānaṭṭhena, kāraṇabhāvenāti attho. Sattamaṭṭhamesu natthi vattabbaṃ.
កោកនុទសុត្តាទិវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Kokanudasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya
៦. កោកនុទសុត្តំ • 6. Kokanudasuttaṃ
៧. អាហុនេយ្យសុត្តំ • 7. Āhuneyyasuttaṃ
៨. ថេរសុត្តំ • 8. Therasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
៦. កោកនុទសុត្តវណ្ណនា • 6. Kokanudasuttavaṇṇanā
៧-៨. អាហុនេយ្យសុត្តាទិវណ្ណនា • 7-8. Āhuneyyasuttādivaṇṇanā
