| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
6-8. කොකනුදසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා
6-8. Kokanudasuttādivaṇṇanā
96-98. ඡට්‌ඨෙ ඛන්‌ධාපි දිට්‌ඨිට්‌ඨානං ආරම්‌මණට්‌ඨෙන ‘‘රූපං අත්‌තතො සමනුපස්‌සතී’’තිආදිවචනතො. අවිජ්‌ජාපි දිට්‌ඨිට්‌ඨානං උපනිස්‌සයාදිභාවෙන පවත්‌තනතො. යථාහ ‘‘අස්‌සුතවා, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො අරියානං අදස්‌සාවී අරියධම්‌මස්‌ස අකොවිදො’’තිආදි (ධ. ස. 1007). ඵස්‌සොපි දිට්‌ඨිට්‌ඨානං. යථා චාහ ‘‘තදපි ඵස්‌සපච්‌චයා (දී. නි. 1.118-130) ඵුස්‌ස ඵුස්‌ස පටිසංවෙදියන්‌තී’’ති (දී. නි. 1.144) ච. සඤ්‌ඤාපි දිට්‌ඨිට්‌ඨානං. වුත්‌තඤ්‌හෙතං ‘‘සඤ්‌ඤානිදානා හි පපඤ්‌චසඞ්‌ඛා (සු. නි. 880; මහානි. 109), පථවිතො සඤ්‌ඤත්‌වා’’ති (ම. නි. 1.2) ච ආදි. විතක්‌කොපි දිට්‌ඨිට්‌ඨානං. වුත්‌තම්‌පි චෙතං ‘‘තක්‌කඤ්‌ච දිට්‌ඨීසු පකප්‌පයිත්‌වා, සච්‌චං මුසාති ද්‌වයධම්‌මමාහූ’’ති (සු. නි. 892; මහානි. 121), ‘‘තක්‌කී හොති වීමංසී’’ති (දී. නි. 1.34) ච ආදි. අයොනිසොමනසිකාරොපි දිට්‌ඨිට්‌ඨානං. තෙනාහ භගවා – ‘‘තස්‌සෙවං අයොනිසො මනසිකරොතො ඡන්‌නං දිට්‌ඨීනං අඤ්‌ඤතරා දිට්‌ඨි උප්‌පජ්‌ජති, අත්‌ථි මෙ අත්‌තාති තස්‌ස සච්‌චතො ථෙතතො දිට්‌ඨි උප්‌පජ්‌ජතී’’තිආදි (ම. නි. 1.19).
96-98. Chaṭṭhe khandhāpi diṭṭhiṭṭhānaṃ ārammaṇaṭṭhena ‘‘rūpaṃ attato samanupassatī’’tiādivacanato. Avijjāpi diṭṭhiṭṭhānaṃ upanissayādibhāvena pavattanato. Yathāha ‘‘assutavā, bhikkhave, puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido’’tiādi (dha. sa. 1007). Phassopi diṭṭhiṭṭhānaṃ. Yathā cāha ‘‘tadapi phassapaccayā (dī. ni. 1.118-130) phussa phussa paṭisaṃvediyantī’’ti (dī. ni. 1.144) ca. Saññāpi diṭṭhiṭṭhānaṃ. Vuttañhetaṃ ‘‘saññānidānā hi papañcasaṅkhā (su. ni. 880; mahāni. 109), pathavito saññatvā’’ti (ma. ni. 1.2) ca ādi. Vitakkopi diṭṭhiṭṭhānaṃ. Vuttampi cetaṃ ‘‘takkañca diṭṭhīsu pakappayitvā, saccaṃ musāti dvayadhammamāhū’’ti (su. ni. 892; mahāni. 121), ‘‘takkī hoti vīmaṃsī’’ti (dī. ni. 1.34) ca ādi. Ayonisomanasikāropi diṭṭhiṭṭhānaṃ. Tenāha bhagavā – ‘‘tassevaṃ ayoniso manasikaroto channaṃ diṭṭhīnaṃ aññatarā diṭṭhi uppajjati, atthi me attāti tassa saccato thetato diṭṭhi uppajjatī’’tiādi (ma. ni. 1.19).
යා දිට්‌ඨීති ඉදානි වුච්‌චමානානං අට්‌ඨාරසන්‌නං පදානං සාධාරණං මූලපදං. දිට්‌ඨියෙව දිට්‌ඨිගතං ගූථගතං විය, දිට්‌ඨීසු වා ගතං ඉදං දස්‌සනං ද්‌වාසට්‌ඨිදිට්‌ඨීසු අන්‌තොගධත්‌තාතිපි දිට්‌ඨිගතං, දිට්‌ඨියා වා ගතං දිට්‌ඨිගතං. ඉදඤ්‌හි ‘‘අත්‌ථි මෙ අත්‌තා’’තිආදි දිට්‌ඨියා ගමනමත්‌තමෙව , නත්‌ථෙත්‌ථ අත්‌තා වා නිච්‌චො වා කොචීති වුත්‌තං හොති. සා චායං දිට්‌ඨි දුන්‌නිග්‌ගමනට්‌ඨෙන ගහනං. දුරතික්‌කමට්‌ඨෙන සප්‌පටිභයට්‌ඨෙන ච කන්‌තාරො දුබ්‌භික්‌ඛකන්‌තාරවාළකන්‌තාරාදයො විය. සම්‌මාදිට්‌ඨියා විනිවිජ්‌ඣනට්‌ඨෙන, විලොමනට්‌ඨෙන වා විසූකං. කදාචි සස්‌සතස්‌ස, කදාචි උච්‌ඡෙදස්‌ස වා ගහණතො විරූපං ඵන්‌දිතන්‌ති විප්‌ඵන්‌දිතං. බන්‌ධනට්‌ඨෙන සංයොජනං. දිට්‌ඨියෙව අන්‌තො තුදනට්‌ඨෙන දුන්‌නීහරණීයට්‌ඨෙන ච සල්‌ලන්‌ති දිට්‌ඨිසල්‌ලං. දිට්‌ඨියෙව පීළාකරණට්‌ඨෙන සම්‌බාධොති දිට්‌ඨිසම්‌බාධො. දිට්‌ඨියෙව මොක්‌ඛාවරණට්‌ඨෙන පලිබොධොති දිට්‌ඨිපලිබොධො. දිට්‌ඨියෙව දුම්‌මොචනීයට්‌ඨෙන බන්‌ධනන්‌ති දිට්‌ඨිබන්‌ධනං. දිට්‌ඨියෙව දුරුත්‌තරණට්‌ඨෙන පපාතොති දිට්‌ඨිපපාතො. දිට්‌ඨියෙව ථාමගතට්‌ඨෙන අනුසයොති දිට්‌ඨානුසයො. දිට්‌ඨියෙව අත්‌තානං සන්‌තාපෙතීති දිට්‌ඨිසන්‌තාපො. දිට්‌ඨියෙව අත්‌තානං අනුදහතීති දිට්‌ඨිපරිළාහො. දිට්‌ඨියෙව කිලෙසකායං ගන්‌ථෙතීති දිට්‌ඨිගන්‌ථො. දිට්‌ඨියෙව භුසං ආදියතීති දිට්‌ඨුපාදානං. දිට්‌ඨියෙව ‘‘සච්‌ච’’න්‌තිආදිවසෙන අභිනිවිසතීති දිට්‌ඨාභිනිවෙසො. දිට්‌ඨියෙව ‘‘ඉදං පර’’න්‌ති ආමසති, පරතො වා ආමසතීති දිට්‌ඨිපරාමාසො, සමුට්‌ඨාති එතෙනාති සමුට්‌ඨානං, කාරණං. සමුට්‌ඨානස්‌ස භාවො සමුට්‌ඨානට්‌ඨො, තෙන සමුට්‌ඨානට්‌ඨෙන, කාරණභාවෙනාති අත්‌ථො. සත්‌තමට්‌ඨමෙසු නත්‌ථි වත්‌තබ්‌බං.
Yā diṭṭhīti idāni vuccamānānaṃ aṭṭhārasannaṃ padānaṃ sādhāraṇaṃ mūlapadaṃ. Diṭṭhiyeva diṭṭhigataṃ gūthagataṃ viya, diṭṭhīsu vā gataṃ idaṃ dassanaṃ dvāsaṭṭhidiṭṭhīsu antogadhattātipi diṭṭhigataṃ, diṭṭhiyā vā gataṃ diṭṭhigataṃ. Idañhi ‘‘atthi me attā’’tiādi diṭṭhiyā gamanamattameva , natthettha attā vā nicco vā kocīti vuttaṃ hoti. Sā cāyaṃ diṭṭhi dunniggamanaṭṭhena gahanaṃ. Duratikkamaṭṭhena sappaṭibhayaṭṭhena ca kantāro dubbhikkhakantāravāḷakantārādayo viya. Sammādiṭṭhiyā vinivijjhanaṭṭhena, vilomanaṭṭhena vā visūkaṃ. Kadāci sassatassa, kadāci ucchedassa vā gahaṇato virūpaṃ phanditanti vipphanditaṃ. Bandhanaṭṭhena saṃyojanaṃ. Diṭṭhiyeva anto tudanaṭṭhena dunnīharaṇīyaṭṭhena ca sallanti diṭṭhisallaṃ. Diṭṭhiyeva pīḷākaraṇaṭṭhena sambādhoti diṭṭhisambādho. Diṭṭhiyeva mokkhāvaraṇaṭṭhena palibodhoti diṭṭhipalibodho. Diṭṭhiyeva dummocanīyaṭṭhena bandhananti diṭṭhibandhanaṃ. Diṭṭhiyeva duruttaraṇaṭṭhena papātoti diṭṭhipapāto. Diṭṭhiyeva thāmagataṭṭhena anusayoti diṭṭhānusayo. Diṭṭhiyeva attānaṃ santāpetīti diṭṭhisantāpo. Diṭṭhiyeva attānaṃ anudahatīti diṭṭhipariḷāho. Diṭṭhiyeva kilesakāyaṃ ganthetīti diṭṭhigantho. Diṭṭhiyeva bhusaṃ ādiyatīti diṭṭhupādānaṃ. Diṭṭhiyeva ‘‘sacca’’ntiādivasena abhinivisatīti diṭṭhābhiniveso. Diṭṭhiyeva ‘‘idaṃ para’’nti āmasati, parato vā āmasatīti diṭṭhiparāmāso, samuṭṭhāti etenāti samuṭṭhānaṃ, kāraṇaṃ. Samuṭṭhānassa bhāvo samuṭṭhānaṭṭho, tena samuṭṭhānaṭṭhena, kāraṇabhāvenāti attho. Sattamaṭṭhamesu natthi vattabbaṃ.
කොකනුදසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Kokanudasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya
6. කොකනුදසුත්‌තං • 6. Kokanudasuttaṃ
7. ආහුනෙය්‍යසුත්‌තං • 7. Āhuneyyasuttaṃ
8. ථෙරසුත්‌තං • 8. Therasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
6. කොකනුදසුත්‌තවණ්‌ණනා • 6. Kokanudasuttavaṇṇanā
7-8. ආහුනෙය්‍යසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 7-8. Āhuneyyasuttādivaṇṇanā
