| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya |
६. कोकनुदसुत्तं
6. Kokanudasuttaṃ
९६. ‘‘एकं समयं आयस्मा आनन्दो राजगहे विहरति तपोदारामे। अथ खो आयस्मा आनन्दो रत्तिया पच्चूससमयं पच्चुट्ठाय येन तपोदा तेनुपसङ्कमि गत्तानि परिसिञ्चितुं। तपोदाय 1 गत्तानि परिसिञ्चित्वा पच्चुत्तरित्वा एकचीवरो अट्ठासि गत्तानि पुब्बापयमानो । कोकनुदोपि खो परिब्बाजको रत्तिया पच्चूससमयं पच्चुट्ठाय येन तपोदा तेनुपसङ्कमि गत्तानि परिसिञ्चितुं।
96. ‘‘Ekaṃ samayaṃ āyasmā ānando rājagahe viharati tapodārāme. Atha kho āyasmā ānando rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya yena tapodā tenupasaṅkami gattāni parisiñcituṃ. Tapodāya 2 gattāni parisiñcitvā paccuttaritvā ekacīvaro aṭṭhāsi gattāni pubbāpayamāno . Kokanudopi kho paribbājako rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya yena tapodā tenupasaṅkami gattāni parisiñcituṃ.
अद्दसा खो कोकनुदो परिब्बाजको आयस्मन्तं आनन्दं दूरतोव आगच्छन्तं। दिस्वान आयस्मन्तं आनन्दं एतदवोच – ‘‘क्वेत्थ 3, आवुसो’’ति? ‘‘अहमावुसो, भिक्खू’’ति।
Addasā kho kokanudo paribbājako āyasmantaṃ ānandaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘kvettha 4, āvuso’’ti? ‘‘Ahamāvuso, bhikkhū’’ti.
‘‘कतमेसं, आवुसो, भिक्खून’’न्ति? ‘‘समणानं, आवुसो, सक्यपुत्तियान’’न्ति।
‘‘Katamesaṃ, āvuso, bhikkhūna’’nti? ‘‘Samaṇānaṃ, āvuso, sakyaputtiyāna’’nti.
‘‘पुच्छेय्याम मयं आयस्मन्तं किञ्चिदेव देसं, सचे आयस्मा ओकासं करोति पञ्हस्स वेय्याकरणाया’’ति। ‘‘पुच्छावुसो, सुत्वा वेदिस्सामा’’ति।
‘‘Puccheyyāma mayaṃ āyasmantaṃ kiñcideva desaṃ, sace āyasmā okāsaṃ karoti pañhassa veyyākaraṇāyā’’ti. ‘‘Pucchāvuso, sutvā vedissāmā’’ti.
‘‘किं नु खो, भो, ‘सस्सतो लोको, इदमेव सच्चं मोघमञ्ञ’न्ति – एवंदिट्ठि 5 भव’’न्ति ? ‘‘न खो अहं, आवुसो, एवंदिट्ठि – ‘सस्सतो लोको, इदमेव सच्चं मोघमञ्ञ’’’न्ति।
‘‘Kiṃ nu kho, bho, ‘sassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’nti – evaṃdiṭṭhi 6 bhava’’nti ? ‘‘Na kho ahaṃ, āvuso, evaṃdiṭṭhi – ‘sassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’’’nti.
‘‘किं पन, भो, ‘असस्सतो लोको, इदमेव सच्चं मोघमञ्ञ’न्ति – एवंदिट्ठि भव’’न्ति? ‘‘न खो अहं, आवुसो, एवंदिट्ठि – ‘असस्सतो लोको, इदमेव सच्चं मोघमञ्ञ’’’न्ति।
‘‘Kiṃ pana, bho, ‘asassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’nti – evaṃdiṭṭhi bhava’’nti? ‘‘Na kho ahaṃ, āvuso, evaṃdiṭṭhi – ‘asassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’’’nti.
‘‘किं नु खो, भो, अन्तवा लोको…पे॰… अनन्तवा लोको… तं जीवं तं सरीरं… अञ्ञं जीवं अञ्ञं सरीरं… होति तथागतो परं मरणा… न होति तथागतो परं मरणा… होति च न च होति तथागतो परं मरणा… नेव होति न न होति तथागतो परं मरणा, इदमेव सच्चं मोघमञ्ञन्ति – एवंदिट्ठि भव’’न्ति? ‘‘न खो अहं, आवुसो, एवंदिट्ठि – ‘नेव होति न न होति तथागतो परं मरणा, इदमेव सच्चं मोघमञ्ञ’’’न्ति।
‘‘Kiṃ nu kho, bho, antavā loko…pe… anantavā loko… taṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ… aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīraṃ… hoti tathāgato paraṃ maraṇā… na hoti tathāgato paraṃ maraṇā… hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā… neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamaññanti – evaṃdiṭṭhi bhava’’nti? ‘‘Na kho ahaṃ, āvuso, evaṃdiṭṭhi – ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’’’nti.
‘‘तेन हि भवं न जानाति, न पस्सती’’ति? ‘‘न खो अहं, आवुसो, न जानामि न पस्सामि। जानामहं, आवुसो, पस्सामी’’ति ।
‘‘Tena hi bhavaṃ na jānāti, na passatī’’ti? ‘‘Na kho ahaṃ, āvuso, na jānāmi na passāmi. Jānāmahaṃ, āvuso, passāmī’’ti .
‘‘‘किं नु खो, भो, सस्सतो लोको, इदमेव सच्चं मोघमञ्ञन्ति – एवंदिट्ठि भव’न्ति, इति पुट्ठो समानो – ‘न खो अहं, आवुसो, एवंदिट्ठि – सस्सतो लोको, इदमेव सच्चं मोघमञ्ञ’न्ति वदेसि।
‘‘‘Kiṃ nu kho, bho, sassato loko, idameva saccaṃ moghamaññanti – evaṃdiṭṭhi bhava’nti, iti puṭṭho samāno – ‘na kho ahaṃ, āvuso, evaṃdiṭṭhi – sassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’nti vadesi.
‘‘‘किं पन, भो, असस्सतो लोको, इदमेव सच्चं मोघमञ्ञन्ति – एवंदिट्ठि भव’न्ति, इति पुट्ठो समानो – ‘न खो अहं, आवुसो, एवंदिट्ठि – असस्सतो लोको, इदमेव सच्चं मोघमञ्ञ’न्ति वदेसि।
‘‘‘Kiṃ pana, bho, asassato loko, idameva saccaṃ moghamaññanti – evaṃdiṭṭhi bhava’nti, iti puṭṭho samāno – ‘na kho ahaṃ, āvuso, evaṃdiṭṭhi – asassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’nti vadesi.
‘‘किं नु खो, भो, अन्तवा लोको…पे॰… अनन्तवा लोको… तं जीवं तं सरीरं… अञ्ञं जीवं अञ्ञं सरीरं… होति तथागतो परं मरणा… न होति तथागतो परं मरणा… होति च न च होति तथागतो परं मरणा… नेव होति न न होति तथागतो परं मरणा, इदमेव सच्चं मोघमञ्ञन्ति – एवंदिट्ठि भवन्ति, इति पुट्ठो समानो – ‘न खो अहं, आवुसो , एवंदिट्ठि – नेव होति न न होति तथागतो परं मरणा, इदमेव सच्चं मोघमञ्ञ’न्ति वदेसि।
‘‘Kiṃ nu kho, bho, antavā loko…pe… anantavā loko… taṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ… aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīraṃ… hoti tathāgato paraṃ maraṇā… na hoti tathāgato paraṃ maraṇā… hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā… neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamaññanti – evaṃdiṭṭhi bhavanti, iti puṭṭho samāno – ‘na kho ahaṃ, āvuso , evaṃdiṭṭhi – neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’nti vadesi.
‘‘‘तेन हि भवं न जानाति न पस्सती’ति, इति पुट्ठो समानो – ‘न खो अहं, आवुसो, न जानामि न पस्सामि। जानामहं, आवुसो, पस्सामी’ति वदेसि। यथा कथं पनावुसो, इमस्स भासितस्स अत्थो दट्ठब्बो’’ति?
‘‘‘Tena hi bhavaṃ na jānāti na passatī’ti, iti puṭṭho samāno – ‘na kho ahaṃ, āvuso, na jānāmi na passāmi. Jānāmahaṃ, āvuso, passāmī’ti vadesi. Yathā kathaṃ panāvuso, imassa bhāsitassa attho daṭṭhabbo’’ti?
‘‘‘सस्सतो लोको, इदमेव सच्चं मोघमञ्ञ’न्ति खो, आवुसो, दिट्ठिगतमेतं। ‘असस्सतो लोको, इदमेव सच्चं मोघमञ्ञ’न्ति खो, आवुसो, दिट्ठिगतमेतं। अन्तवा लोको…पे॰… अनन्तवा लोको… तं जीवं तं सरीरं… अञ्ञं जीवं अञ्ञं सरीरं… होति तथागतो परं मरणा… न होति तथागतो परं मरणा… होति च न च होति तथागतो परं मरणा… ‘नेव होति न न होति तथागतो परं मरणा, इदमेव सच्चं मोघमञ्ञ’न्ति खो, आवुसो, दिट्ठिगतमेतं।
‘‘‘Sassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’nti kho, āvuso, diṭṭhigatametaṃ. ‘Asassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’nti kho, āvuso, diṭṭhigatametaṃ. Antavā loko…pe… anantavā loko… taṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ… aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīraṃ… hoti tathāgato paraṃ maraṇā… na hoti tathāgato paraṃ maraṇā… hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’nti kho, āvuso, diṭṭhigatametaṃ.
‘‘को नामो आयस्मा, कथञ्च पनायस्मन्तं सब्रह्मचारी जानन्ती’’ति? ‘‘‘आनन्दो’ति खो मे, आवुसो, नामं। ‘आनन्दो’ति च पन मं सब्रह्मचारी जानन्ती’’ति। ‘‘महाचरियेन वत किर, भो, सद्धिं मन्तयमाना न जानिम्ह – ‘आयस्मा आनन्दो’ति। सचे हि मयं जानेय्याम – ‘अयं आयस्मा आनन्दो’ति, एत्तकम्पि नो नप्पटिभायेय्य 11। खमतु च मे आयस्मा आनन्दो’’ति। छट्ठं।
‘‘Ko nāmo āyasmā, kathañca panāyasmantaṃ sabrahmacārī jānantī’’ti? ‘‘‘Ānando’ti kho me, āvuso, nāmaṃ. ‘Ānando’ti ca pana maṃ sabrahmacārī jānantī’’ti. ‘‘Mahācariyena vata kira, bho, saddhiṃ mantayamānā na jānimha – ‘āyasmā ānando’ti. Sace hi mayaṃ jāneyyāma – ‘ayaṃ āyasmā ānando’ti, ettakampi no nappaṭibhāyeyya 12. Khamatu ca me āyasmā ānando’’ti. Chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ६. कोकनुदसुत्तवण्णना • 6. Kokanudasuttavaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ६-८. कोकनुदसुत्तादिवण्णना • 6-8. Kokanudasuttādivaṇṇanā
