| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๖. โกกนุทสุตฺตวณฺณนา
6. Kokanudasuttavaṇṇanā
๙๖. ฉเฎฺฐ ปุพฺพาปยมาโนติ ปุพฺพสทิสานิ นิรุทกานิ กุรุมาโนฯ เกฺวตฺถ, อาวุโสติ โก เอตฺถ, อาวุโสฯ ยาวตา, อาวุโส, ทิฎฺฐีติ ยตฺติกา ทฺวาสฎฺฐิวิธาปิ ทิฎฺฐิ นาม อตฺถิฯ ยาวตา ทิฎฺฐิฎฺฐานนฺติ ‘‘ขนฺธาปิ ทิฎฺฐิฎฺฐานํ, อวิชฺชาปิ, ผโสฺสปิ, สญฺญาปิ, วิตโกฺกปิ อโยนิโสมนสิกาโรปิ, ปาปมิโตฺตปิ , ปรโตโฆโสปิ ทิฎฺฐิฎฺฐาน’’นฺติ เอวํ ยตฺตกํ อฎฺฐวิธมฺปิ ทิฎฺฐิฎฺฐานํ ทิฎฺฐิการณํ นาม อตฺถิฯ ทิฎฺฐาธิฎฺฐานนฺติ ทิฎฺฐีนํ อธิฎฺฐานํ, อธิฐตฺวา อธิภวิตฺวา ปวตฺตาย ทิฎฺฐิยา เอตํ นามํฯ ทิฎฺฐิปริยุฎฺฐานนฺติ ‘‘กตมานิ อฎฺฐารส ทิฎฺฐิปริยุฎฺฐานานิ? ยา ทิฎฺฐิ ทิฎฺฐิคตํ ทิฎฺฐิคหนํ ทิฎฺฐิกนฺตารํ ทิฎฺฐิวิสูกํ ทิฎฺฐิวิปฺผนฺทิตํ ทิฎฺฐิสํโยชนํ ทิฎฺฐิสลฺลํ ทิฎฺฐิสมฺพาโธ ทิฎฺฐิปลิโพโธ ทิฎฺฐิพนฺธนํ ทิฎฺฐิปปาโต ทิฎฺฐานุสโย ทิฎฺฐิสนฺตาโป ทิฎฺฐิปริฬาโห ทิฎฺฐิคโนฺถ ทิฎฺฐุปาทานํ ทิฎฺฐาภินิเวโส ทิฎฺฐิปรามาโสฯ อิมานิ อฎฺฐารส ทิฎฺฐิปริยุฎฺฐานานี’’ติ เอวํ วุตฺตํ ทิฎฺฐิปริยุฎฺฐานํฯ สมุฎฺฐานนฺติ ทิฎฺฐิฎฺฐานเสฺสว เววจนํฯ วุตฺตเญฺหตํ – ‘‘ขนฺธา ปจฺจโย ทิฎฺฐีนํ อุปาทาย สมุฎฺฐานเฎฺฐนา’’ติ (ปฎิ. ม. ๑.๑๒๔) สพฺพํ วิตฺถาเรตพฺพํฯ โสตาปตฺติมโคฺค ปน ทิฎฺฐิสมุคฺฆาโต นาม สพฺพทิฎฺฐีนํ สมุคฺฆาตกตฺตาฯ ตมหนฺติ ตํ สพฺพํ อหํ ชานามิฯ กฺยาหํ วกฺขามีติ กิํการณา อหํ วกฺขามิฯ
96. Chaṭṭhe pubbāpayamānoti pubbasadisāni nirudakāni kurumāno. Kvettha, āvusoti ko ettha, āvuso. Yāvatā, āvuso, diṭṭhīti yattikā dvāsaṭṭhividhāpi diṭṭhi nāma atthi. Yāvatā diṭṭhiṭṭhānanti ‘‘khandhāpi diṭṭhiṭṭhānaṃ, avijjāpi, phassopi, saññāpi, vitakkopi ayonisomanasikāropi, pāpamittopi , paratoghosopi diṭṭhiṭṭhāna’’nti evaṃ yattakaṃ aṭṭhavidhampi diṭṭhiṭṭhānaṃ diṭṭhikāraṇaṃ nāma atthi. Diṭṭhādhiṭṭhānanti diṭṭhīnaṃ adhiṭṭhānaṃ, adhiṭhatvā adhibhavitvā pavattāya diṭṭhiyā etaṃ nāmaṃ. Diṭṭhipariyuṭṭhānanti ‘‘katamāni aṭṭhārasa diṭṭhipariyuṭṭhānāni? Yā diṭṭhi diṭṭhigataṃ diṭṭhigahanaṃ diṭṭhikantāraṃ diṭṭhivisūkaṃ diṭṭhivipphanditaṃ diṭṭhisaṃyojanaṃ diṭṭhisallaṃ diṭṭhisambādho diṭṭhipalibodho diṭṭhibandhanaṃ diṭṭhipapāto diṭṭhānusayo diṭṭhisantāpo diṭṭhipariḷāho diṭṭhigantho diṭṭhupādānaṃ diṭṭhābhiniveso diṭṭhiparāmāso. Imāni aṭṭhārasa diṭṭhipariyuṭṭhānānī’’ti evaṃ vuttaṃ diṭṭhipariyuṭṭhānaṃ. Samuṭṭhānanti diṭṭhiṭṭhānasseva vevacanaṃ. Vuttañhetaṃ – ‘‘khandhā paccayo diṭṭhīnaṃ upādāya samuṭṭhānaṭṭhenā’’ti (paṭi. ma. 1.124) sabbaṃ vitthāretabbaṃ. Sotāpattimaggo pana diṭṭhisamugghāto nāma sabbadiṭṭhīnaṃ samugghātakattā. Tamahanti taṃ sabbaṃ ahaṃ jānāmi. Kyāhaṃ vakkhāmīti kiṃkāraṇā ahaṃ vakkhāmi.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๖. โกกนุทสุตฺตํ • 6. Kokanudasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๖-๘. โกกนุทสุตฺตาทิวณฺณนา • 6-8. Kokanudasuttādivaṇṇanā
