Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
๑๐. ภิกฺขุสํยุตฺตํ
10. Bhikkhusaṃyuttaṃ
๑. โกลิตสุตฺตวณฺณนา
1. Kolitasuttavaṇṇanā
๒๓๕. ภิกฺขุสํยุตฺตสฺส ปฐเม, อาวุโสติ สาวกานํ อาลาโปฯ พุทฺธา หิ ภควโนฺต สาวเก อาลปนฺตา, ‘‘ภิกฺขเว’’ติ อาลปนฺติ, สาวกา ปน ‘‘พุเทฺธหิ สทิสา มา โหมา’’ติ, ‘‘อาวุโส’’ติ ปฐมํ วตฺวา ปจฺฉา, ‘‘ภิกฺขเว’’ติ ภณนฺติฯ พุเทฺธหิ จ อาลปิเต ภิกฺขุสโงฺฆ, ‘‘ภเนฺต’’ติ ปฎิวจนํ เทติ สาวเกหิ, ‘‘อาวุโส’’ติฯ อยํ วุจฺจตีติ ยสฺมา ทุติยชฺฌาเน วิตกฺกวิจารา นิรุชฺฌนฺติ, เยสํ นิโรธา สทฺทายตนํ อปฺปวตฺติํ คจฺฉติ, ตสฺมา ยเทตํ ทุติยํ ฌานํ นาม, อยํ วุจฺจติ ‘‘อริยานํ ตุณฺหีภาโว’’ติฯ อยเมตฺถ โยชนาฯ ‘‘ธมฺมี วา กถา อริโย วา ตุณฺหีภาโว’’ติ เอตฺถ ปน กมฺมฎฺฐานมนสิกาโรปิ ปฐมชฺฌานาทีนิปิ อริโย ตุณฺหีภาโวเตฺวว สงฺขํ คตานิฯ
235. Bhikkhusaṃyuttassa paṭhame, āvusoti sāvakānaṃ ālāpo. Buddhā hi bhagavanto sāvake ālapantā, ‘‘bhikkhave’’ti ālapanti, sāvakā pana ‘‘buddhehi sadisā mā homā’’ti, ‘‘āvuso’’ti paṭhamaṃ vatvā pacchā, ‘‘bhikkhave’’ti bhaṇanti. Buddhehi ca ālapite bhikkhusaṅgho, ‘‘bhante’’ti paṭivacanaṃ deti sāvakehi, ‘‘āvuso’’ti. Ayaṃ vuccatīti yasmā dutiyajjhāne vitakkavicārā nirujjhanti, yesaṃ nirodhā saddāyatanaṃ appavattiṃ gacchati, tasmā yadetaṃ dutiyaṃ jhānaṃ nāma, ayaṃ vuccati ‘‘ariyānaṃ tuṇhībhāvo’’ti. Ayamettha yojanā. ‘‘Dhammī vā kathā ariyo vā tuṇhībhāvo’’ti ettha pana kammaṭṭhānamanasikāropi paṭhamajjhānādīnipi ariyo tuṇhībhāvotveva saṅkhaṃ gatāni.
วิตกฺกสหคตาติ วิตกฺการมฺมณาฯ สญฺญามนสิการาติ สญฺญา จ มนสิกาโร จฯ สมุทาจรนฺตีติ ปวตฺตนฺติฯ เถรสฺส กิร ทุติยชฺฌานํ น ปคุณํฯ อถสฺส ตโต วุฎฺฐิตสฺส วิตกฺกวิจารา น สนฺตโต อุปฎฺฐหิํสุฯ อิจฺจสฺส ทุติยชฺฌานมฺปิ สญฺญามนสิการาปิ หานภาคิยาว อเหสุํ, ตํ ทเสฺสโนฺต เอวมาหฯ สณฺฐเปหีติ สมฺมา ฐเปหิฯ เอโกทิภาวํ กโรหีติ เอกคฺคํ กโรหิฯ สมาทหาติ สมฺมา อาทห อาโรเปหิฯ มหาภิญฺญตนฺติ ฉฬภิญฺญตํฯ สตฺถา กิร อิมินา อุปาเยน สตฺต ทิวเส เถรสฺส หานภาคิยํ สมาธิํ วเฑฺฒตฺวา เถรํ ฉฬภิญฺญตํ ปาเปสิฯ ปฐมํฯ
Vitakkasahagatāti vitakkārammaṇā. Saññāmanasikārāti saññā ca manasikāro ca. Samudācarantīti pavattanti. Therassa kira dutiyajjhānaṃ na paguṇaṃ. Athassa tato vuṭṭhitassa vitakkavicārā na santato upaṭṭhahiṃsu. Iccassa dutiyajjhānampi saññāmanasikārāpi hānabhāgiyāva ahesuṃ, taṃ dassento evamāha. Saṇṭhapehīti sammā ṭhapehi. Ekodibhāvaṃ karohīti ekaggaṃ karohi. Samādahāti sammā ādaha āropehi. Mahābhiññatanti chaḷabhiññataṃ. Satthā kira iminā upāyena satta divase therassa hānabhāgiyaṃ samādhiṃ vaḍḍhetvā theraṃ chaḷabhiññataṃ pāpesi. Paṭhamaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๑. โกลิตสุตฺตํ • 1. Kolitasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๑. โกลิตสุตฺตวณฺณนา • 1. Kolitasuttavaṇṇanā