Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / బుద్ధవంస-అట్ఠకథా • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā |
౨౫. కోణాగమనబుద్ధవంసవణ్ణనా
25. Koṇāgamanabuddhavaṃsavaṇṇanā
కకుసన్ధస్స పన భగవతో అపరభాగే తస్స సాసనే చ అన్తరహితే సత్తేసు తింసవస్ససహస్సాయుకేసు జాతేసు పరహితకోణాగమనో కోణాగమనో నామ సత్థా లోకే ఉదపాది. అథ వా కనకాగమనతో కోణాగమనో నామ సత్థా లోకే ఉదపాది. తత్థ క-కారస్స కోఆదేసం కత్వా న-కారస్స ణాదేసం కత్వా ఏకస్స క-కారస్స లోపం కత్వా నిరుత్తినయేన కనకస్స కనకాదిఆభరణస్స ఆగమనం పవస్సనం యస్స భగవతో ఉప్పన్నకాలే సో కోణాగమనో నామ. ఏత్థ పన ఆయు అనుపుబ్బేన పరిహీనసదిసం కతం, న ఏవం పరిహీనం, పున వడ్ఢిత్వా పరిహీనన్తి వేదితబ్బం. కథం? ఇమస్మింయేవ కప్పే కకుసన్ధో భగవా చత్తాలీసవస్ససహస్సాయుకకాలే నిబ్బత్తో, తం పన ఆయు పరిహాయమానం దసవస్సకాలం పత్వా పున అసఙ్ఖ్యేయ్యం పత్వా తతో పరిహాయమానం తింసవస్ససహస్సాయుకకాలే ఠితం, తదా కోణాగమనో భగవా లోకే ఉప్పన్నోతి వేదితబ్బో.
Kakusandhassa pana bhagavato aparabhāge tassa sāsane ca antarahite sattesu tiṃsavassasahassāyukesu jātesu parahitakoṇāgamano koṇāgamano nāma satthā loke udapādi. Atha vā kanakāgamanato koṇāgamano nāma satthā loke udapādi. Tattha ka-kārassa koādesaṃ katvā na-kārassa ṇādesaṃ katvā ekassa ka-kārassa lopaṃ katvā niruttinayena kanakassa kanakādiābharaṇassa āgamanaṃ pavassanaṃ yassa bhagavato uppannakāle so koṇāgamano nāma. Ettha pana āyu anupubbena parihīnasadisaṃ kataṃ, na evaṃ parihīnaṃ, puna vaḍḍhitvā parihīnanti veditabbaṃ. Kathaṃ? Imasmiṃyeva kappe kakusandho bhagavā cattālīsavassasahassāyukakāle nibbatto, taṃ pana āyu parihāyamānaṃ dasavassakālaṃ patvā puna asaṅkhyeyyaṃ patvā tato parihāyamānaṃ tiṃsavassasahassāyukakāle ṭhitaṃ, tadā koṇāgamano bhagavā loke uppannoti veditabbo.
సోపి పారమియో పూరేత్వా తుసితపురే నిబ్బత్తిత్వా తతో చవిత్వా సోభవతీనగరే యఞ్ఞదత్తస్స బ్రాహ్మణస్స భరియాయ రూపాదీహి గుణేహి అనుత్తరాయ ఉత్తరాయ నామ బ్రాహ్మణియా కుచ్ఛిస్మిం పటిసన్ధిం గహేత్వా దసన్నం మాసానం అచ్చయేన సుభవతీఉయ్యానే మాతుకుచ్ఛితో నిక్ఖమి. జాయమానే పన తస్మిం సకలజమ్బుదీపే దేవో కనకవస్సం వస్సి. తేనస్స కనకాగమనకారణత్తా ‘‘కనకాగమనో’’తి నామమకంసు. తం పనస్స నామం అనుక్కమేన పరిణమమానం కోణాగమనో’’తి జాతం. సో పన తీణి వస్ససహస్సాని అగారం అజ్ఝావసి. తుసిత-సన్తుసిత-సన్తుట్ఠనామకా పనస్స తయో పాసాదా అహేసుం. రుచిగత్తాబ్రాహ్మణీపముఖాని సోళస ఇత్థిసహస్సాని అహేసుం.
Sopi pāramiyo pūretvā tusitapure nibbattitvā tato cavitvā sobhavatīnagare yaññadattassa brāhmaṇassa bhariyāya rūpādīhi guṇehi anuttarāya uttarāya nāma brāhmaṇiyā kucchismiṃ paṭisandhiṃ gahetvā dasannaṃ māsānaṃ accayena subhavatīuyyāne mātukucchito nikkhami. Jāyamāne pana tasmiṃ sakalajambudīpe devo kanakavassaṃ vassi. Tenassa kanakāgamanakāraṇattā ‘‘kanakāgamano’’ti nāmamakaṃsu. Taṃ panassa nāmaṃ anukkamena pariṇamamānaṃ koṇāgamano’’ti jātaṃ. So pana tīṇi vassasahassāni agāraṃ ajjhāvasi. Tusita-santusita-santuṭṭhanāmakā panassa tayo pāsādā ahesuṃ. Rucigattābrāhmaṇīpamukhāni soḷasa itthisahassāni ahesuṃ.
సో చత్తారి నిమిత్తాని దిస్వా రుచిగత్తాయ బ్రాహ్మణియా సత్థవాహే నామ పుత్తే ఉప్పన్నే హత్థిక్ఖన్ధవరగతో హత్థియానేన మహాభినిక్ఖమనం నిక్ఖమిత్వా పబ్బజి. తం తింసపురిససహస్సాని అనుపబ్బజింసు. సో తేహి పరివుతో ఛ మాసే పధానచరియం చరిత్వా విసాఖపుణ్ణమాయం అగ్గిసోనబ్రాహ్మణస్స ధీతాయ అగ్గిసోనబ్రాహ్మణకుమారియా దిన్నం మధుపాయాసం పరిభుఞ్జిత్వా ఖదిరవనే దివావిహారం కత్వా సాయన్హసమయే జటాతిన్దుకేన నామ యవపాలేన దిన్నా అట్ఠ తిణముట్ఠియో గహేత్వా ఉదుమ్బరబోధిం పుణ్డరీకే వుత్తప్పమాణం ఫలవిభూతిసమ్పన్నం దక్ఖిణతో ఉపగన్త్వా వీసతిహత్థవిత్థతం తిణసన్థరం సన్థరిత్వా పల్లఙ్కం ఆభుజిత్వా మారబలం విద్ధంసేత్వా దసబలఞాణాని పటిలభిత్వా – ‘‘అనేకజాతిసంసారం…పే॰… తణ్హానం ఖయమజ్ఝగా’’తి ఉదానం ఉదానేత్వా సత్తసత్తాహం వీతినామేత్వా అత్తనా సహ పబ్బజితానం తింసభిక్ఖుసహస్సానం ఉపనిస్సయసమ్పత్తిం దిస్వా గగనపథేన గన్త్వా సుదస్సననగరసమీపే ఇసిపతనే మిగదాయే ఓతరిత్వా తేసం మజ్ఝగతో ధమ్మచక్కం పవత్తేసి, తదా తింసకోటిసహస్సానం పఠమాభిసమయో అహోసి.
So cattāri nimittāni disvā rucigattāya brāhmaṇiyā satthavāhe nāma putte uppanne hatthikkhandhavaragato hatthiyānena mahābhinikkhamanaṃ nikkhamitvā pabbaji. Taṃ tiṃsapurisasahassāni anupabbajiṃsu. So tehi parivuto cha māse padhānacariyaṃ caritvā visākhapuṇṇamāyaṃ aggisonabrāhmaṇassa dhītāya aggisonabrāhmaṇakumāriyā dinnaṃ madhupāyāsaṃ paribhuñjitvā khadiravane divāvihāraṃ katvā sāyanhasamaye jaṭātindukena nāma yavapālena dinnā aṭṭha tiṇamuṭṭhiyo gahetvā udumbarabodhiṃ puṇḍarīke vuttappamāṇaṃ phalavibhūtisampannaṃ dakkhiṇato upagantvā vīsatihatthavitthataṃ tiṇasantharaṃ santharitvā pallaṅkaṃ ābhujitvā mārabalaṃ viddhaṃsetvā dasabalañāṇāni paṭilabhitvā – ‘‘anekajātisaṃsāraṃ…pe… taṇhānaṃ khayamajjhagā’’ti udānaṃ udānetvā sattasattāhaṃ vītināmetvā attanā saha pabbajitānaṃ tiṃsabhikkhusahassānaṃ upanissayasampattiṃ disvā gaganapathena gantvā sudassananagarasamīpe isipatane migadāye otaritvā tesaṃ majjhagato dhammacakkaṃ pavattesi, tadā tiṃsakoṭisahassānaṃ paṭhamābhisamayo ahosi.
పున సున్దరనగరద్వారే మహాసాలరుక్ఖమూలే యమకపాటిహారియం కత్వా వీసతికోటిసహస్సానం ధమ్మామతం పాయేసి, సో దుతియో అభిసమయో అహోసి. అత్తనో మాతరం ఉత్తరం పముఖం కత్వా దససు చక్కవాళసహస్సేసు దేవతానం సమాగతానం అభిధమ్మపిటకం దేసేన్తే భగవతి దసన్నం కోటిసహస్సానం తతియో అభిసమయో అహోసి. తేన వుత్తం –
Puna sundaranagaradvāre mahāsālarukkhamūle yamakapāṭihāriyaṃ katvā vīsatikoṭisahassānaṃ dhammāmataṃ pāyesi, so dutiyo abhisamayo ahosi. Attano mātaraṃ uttaraṃ pamukhaṃ katvā dasasu cakkavāḷasahassesu devatānaṃ samāgatānaṃ abhidhammapiṭakaṃ desente bhagavati dasannaṃ koṭisahassānaṃ tatiyo abhisamayo ahosi. Tena vuttaṃ –
౧.
1.
‘‘కకుసన్ధస్స అపరేన, సమ్బుద్ధో ద్విపదుత్తమో;
‘‘Kakusandhassa aparena, sambuddho dvipaduttamo;
కోణాగమనో నామ జినో, లోకజేట్ఠో నరాసభో.
Koṇāgamano nāma jino, lokajeṭṭho narāsabho.
౨.
2.
‘‘దస ధమ్మే పూరయిత్వాన, కన్తారం సమతిక్కమి;
‘‘Dasa dhamme pūrayitvāna, kantāraṃ samatikkami;
పవాహియ మలం సబ్బం, పత్తో సమ్బోధిముత్తమం.
Pavāhiya malaṃ sabbaṃ, patto sambodhimuttamaṃ.
౩.
3.
‘‘ధమ్మచక్కం పవత్తేన్తే, కోణాగమననాయకే;
‘‘Dhammacakkaṃ pavattente, koṇāgamananāyake;
తింసకోటిసహస్సానం, పఠమాభిసమయో అహు.
Tiṃsakoṭisahassānaṃ, paṭhamābhisamayo ahu.
౪.
4.
‘‘పాటిహీరం కరోన్తే చ, పరవాదప్పమద్దనే;
‘‘Pāṭihīraṃ karonte ca, paravādappamaddane;
వీసతికోటిసహస్సానం, దుతియాభిసమయో అహు.
Vīsatikoṭisahassānaṃ, dutiyābhisamayo ahu.
౫.
5.
‘‘తతో వికుబ్బనం కత్వా, జినో దేవపురం గతో;
‘‘Tato vikubbanaṃ katvā, jino devapuraṃ gato;
వసతే తత్థ సమ్బుద్ధో, సిలాయ పణ్డుకమ్బలే.
Vasate tattha sambuddho, silāya paṇḍukambale.
౬.
6.
‘‘పకరణే సత్త దేసేన్తో, వస్సం వసతి సో ముని;
‘‘Pakaraṇe satta desento, vassaṃ vasati so muni;
దసకోటిసహస్సానం, తతియాభిసమయో అహూ’’తి.
Dasakoṭisahassānaṃ, tatiyābhisamayo ahū’’ti.
తత్థ దస ధమ్మే పూరయిత్వానాతి దస పారమిధమ్మే పూరయిత్వా. కన్తారం సమతిక్కమీతి జాతికన్తారం సమతిక్కమి. పవాహియాతి పవాహేత్వా. మలం సబ్బన్తి రాగాదిమలత్తయం. పాటిహీరం కరోన్తే చ, పరవాదప్పమద్దనేతి పరవాదివాదప్పమద్దనే, భగవతి పాటిహారియం కరోన్తేతి అత్థో. వికుబ్బనన్తి వికుబ్బనిద్ధిం, సున్దరనగరద్వారే యమకపాటిహారియం కత్వా దేవపురం గతో తత్థ పణ్డుకమ్బలసిలాయం వసి. కథం వసీతి? పకరణే సత్త దేసేన్తోతి తత్థ దేవానం సత్తప్పకరణసఙ్ఖాతం అభిధమ్మపిటకం దేసేన్తో వసి. ఏవం తత్థ అభిధమ్మం దేసేన్తే భగవతి దసకోటిసహస్సానం దేవానం అభిసమయో అహోసీతి అత్థో.
Tattha dasa dhamme pūrayitvānāti dasa pāramidhamme pūrayitvā. Kantāraṃ samatikkamīti jātikantāraṃ samatikkami. Pavāhiyāti pavāhetvā. Malaṃ sabbanti rāgādimalattayaṃ. Pāṭihīraṃ karonte ca, paravādappamaddaneti paravādivādappamaddane, bhagavati pāṭihāriyaṃ karonteti attho. Vikubbananti vikubbaniddhiṃ, sundaranagaradvāre yamakapāṭihāriyaṃ katvā devapuraṃ gato tattha paṇḍukambalasilāyaṃ vasi. Kathaṃ vasīti? Pakaraṇe satta desentoti tattha devānaṃ sattappakaraṇasaṅkhātaṃ abhidhammapiṭakaṃ desento vasi. Evaṃ tattha abhidhammaṃ desente bhagavati dasakoṭisahassānaṃ devānaṃ abhisamayo ahosīti attho.
పరిసుద్ధపారమిపూరణాగమనస్స కోణాగమనస్సపి ఏకో సావకసన్నిపాతో అహోసి. సురిన్దవతీనగరే సురిన్దవతుయ్యానే విహరన్తో భియ్యసస్స రాజపుత్తస్స చ ఉత్తరస్స చ రాజపుత్తస్స ద్విన్నమ్పి తింససహస్సపరివారానం ధమ్మం దేసేత్వా సబ్బేవ తే ఏహిభిక్ఖుపబ్బజ్జాయ పబ్బాజేత్వా తేసం మజ్ఝగతో మాఘపుణ్ణమాయం పాతిమోక్ఖం ఉద్దిసి. తేన వుత్తం –
Parisuddhapāramipūraṇāgamanassa koṇāgamanassapi eko sāvakasannipāto ahosi. Surindavatīnagare surindavatuyyāne viharanto bhiyyasassa rājaputtassa ca uttarassa ca rājaputtassa dvinnampi tiṃsasahassaparivārānaṃ dhammaṃ desetvā sabbeva te ehibhikkhupabbajjāya pabbājetvā tesaṃ majjhagato māghapuṇṇamāyaṃ pātimokkhaṃ uddisi. Tena vuttaṃ –
౭.
7.
‘‘తస్సాపి దేవదేవస్స, ఏకో ఆసి సమాగమో;
‘‘Tassāpi devadevassa, eko āsi samāgamo;
ఖీణాసవానం విమలానం, సన్తచిత్తాన తాదినం.
Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, santacittāna tādinaṃ.
౮.
8.
‘‘తింసభిక్ఖుసహస్సానం, తదా ఆసి సమాగమో;
‘‘Tiṃsabhikkhusahassānaṃ, tadā āsi samāgamo;
ఓఘానమతిక్కన్తానం, భిజ్జితానఞ్చ మచ్చుయా’’తి.
Oghānamatikkantānaṃ, bhijjitānañca maccuyā’’ti.
తత్థ ఓఘానన్తి కామోఘాదీనం, చతున్నమోఘానమేతం అధివచనం. యస్స పన తే సంవిజ్జన్తి, తం వట్టస్మిం ఓహనన్తి ఓసీదాపేన్తీతి ఓఘా, తేసం ఓఘానం, ఉపయోగత్థే సామివచనం దట్ఠబ్బం. చతుబ్బిధే ఓఘే అతిక్కన్తానన్తి అత్థో. భిజ్జితానన్తి ఏత్థాపి ఏసేవ నయో. మచ్చుయాతి మచ్చునో.
Tattha oghānanti kāmoghādīnaṃ, catunnamoghānametaṃ adhivacanaṃ. Yassa pana te saṃvijjanti, taṃ vaṭṭasmiṃ ohananti osīdāpentīti oghā, tesaṃ oghānaṃ, upayogatthe sāmivacanaṃ daṭṭhabbaṃ. Catubbidhe oghe atikkantānanti attho. Bhijjitānanti etthāpi eseva nayo. Maccuyāti maccuno.
తదా అమ్హాకం బోధిసత్తో మిథిలనగరే పబ్బతో నామ రాజా అహోసి, తదా ‘‘సరణగతసబ్బపాణాగమనం కోణాగమనం మిథిలనగరమనుప్పత్త’’న్తి సుత్వా సపరివారో రాజా పచ్చుగ్గన్త్వా వన్దిత్వా దసబలం నిమన్తేత్వా మహాదానం దత్వా తత్థ భగవన్తం వస్సావాసత్థాయ యాచిత్వా తేమాసం ససావకసఙ్ఘం సత్థారం ఉపట్ఠహిత్వా పత్తుణ్ణచీనపట్టకమ్బలకోసేయ్యదుకూలకప్పాసికాదీని మహగ్ఘాని చేవ సుఖుమవత్థాని చ సువణ్ణపాదుకా చేవ అఞ్ఞఞ్చ బహుపరిక్ఖారమదాసి. సోపి నం భగవా బ్యాకాసి – ‘‘ఇమస్మింయేవ భద్దకప్పే అయం బుద్ధో భవిస్సతీ’’తి . అథ సో మహాపురిసో తస్స భగవతో బ్యాకరణం సుత్వా మహారజ్జం పరిచ్చజిత్వా తస్సేవ భగవతో సన్తికే పబ్బజి. తేన వుత్తం –
Tadā amhākaṃ bodhisatto mithilanagare pabbato nāma rājā ahosi, tadā ‘‘saraṇagatasabbapāṇāgamanaṃ koṇāgamanaṃ mithilanagaramanuppatta’’nti sutvā saparivāro rājā paccuggantvā vanditvā dasabalaṃ nimantetvā mahādānaṃ datvā tattha bhagavantaṃ vassāvāsatthāya yācitvā temāsaṃ sasāvakasaṅghaṃ satthāraṃ upaṭṭhahitvā pattuṇṇacīnapaṭṭakambalakoseyyadukūlakappāsikādīni mahagghāni ceva sukhumavatthāni ca suvaṇṇapādukā ceva aññañca bahuparikkhāramadāsi. Sopi naṃ bhagavā byākāsi – ‘‘imasmiṃyeva bhaddakappe ayaṃ buddho bhavissatī’’ti . Atha so mahāpuriso tassa bhagavato byākaraṇaṃ sutvā mahārajjaṃ pariccajitvā tasseva bhagavato santike pabbaji. Tena vuttaṃ –
౯.
9.
‘‘అహం తేన సమయేన, పబ్బతో నామ ఖత్తియో;
‘‘Ahaṃ tena samayena, pabbato nāma khattiyo;
మిత్తామచ్చేహి సమ్పన్నో, అనన్తబలవాహనో.
Mittāmaccehi sampanno, anantabalavāhano.
౧౦.
10.
‘‘సమ్బుద్ధదస్సనం గన్త్వా, సుత్వా ధమ్మమనుత్తరం;
‘‘Sambuddhadassanaṃ gantvā, sutvā dhammamanuttaraṃ;
నిమన్తేత్వా సజినసఙ్ఘం, దానం దత్వా యదిచ్ఛకం.
Nimantetvā sajinasaṅghaṃ, dānaṃ datvā yadicchakaṃ.
౧౧.
11.
‘‘పత్తుణ్ణం చీనపట్టఞ్చ, కోసేయ్యం కమ్బలమ్పి చ;
‘‘Pattuṇṇaṃ cīnapaṭṭañca, koseyyaṃ kambalampi ca;
సువణ్ణపాదుకఞ్చేవ, అదాసిం సత్థుసావకే.
Suvaṇṇapādukañceva, adāsiṃ satthusāvake.
౧౨.
12.
‘‘సోపి మం బుద్ధో బ్యాకాసి, సఙ్ఘమజ్ఝే నిసీదియ;
‘‘Sopi maṃ buddho byākāsi, saṅghamajjhe nisīdiya;
ఇమమ్హి భద్దకే కప్పే, అయం బుద్ధో భవిస్సతి.
Imamhi bhaddake kappe, ayaṃ buddho bhavissati.
౧౩.
13.
‘‘అహు కపిలవ్హయా రమ్మా…పే॰… హేస్సామ సమ్ముఖా ఇమం.
‘‘Ahu kapilavhayā rammā…pe… hessāma sammukhā imaṃ.
౧౪.
14.
‘‘తస్సాపి వచనం సుత్వా, భియ్యో చిత్తం పసాదయిం;
‘‘Tassāpi vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;
ఉత్తరిం వతమధిట్ఠాసిం దసపారమిపూరియా.
Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsiṃ dasapāramipūriyā.
౧౫.
15.
‘‘సబ్బఞ్ఞుతం గవేసన్తో, దానం దత్వా నరుత్తమే;
‘‘Sabbaññutaṃ gavesanto, dānaṃ datvā naruttame;
ఓహాయాహం మహారజ్జం, పబ్బజిం జినసన్తికే’’తి.
Ohāyāhaṃ mahārajjaṃ, pabbajiṃ jinasantike’’ti.
తత్థ అనన్తబలవాహనోతి బహుకం అనన్తం మయ్హం బలం అస్సహత్థిఆదికం వాహనఞ్చాతి అత్థో. సమ్బుద్ధదస్సనన్తి సమ్బుద్ధదస్సనత్థాయ. యదిచ్ఛకన్తి యావదిచ్ఛకం బుద్ధప్పముఖం సఙ్ఘం చతుబ్బిధేన ఆహారేన ‘‘అలమల’’న్తి పవారాపేత్వా, హత్థేన పిదహాపేత్వాతి అత్థో. సత్థుసావకేతి సత్థునో చేవ సావకానఞ్చ అదాసిం. నరుత్తమేతి నరుత్తమస్స. ఓహాయాతి పహాయ పరిచ్చజిత్వా.
Tattha anantabalavāhanoti bahukaṃ anantaṃ mayhaṃ balaṃ assahatthiādikaṃ vāhanañcāti attho. Sambuddhadassananti sambuddhadassanatthāya. Yadicchakanti yāvadicchakaṃ buddhappamukhaṃ saṅghaṃ catubbidhena āhārena ‘‘alamala’’nti pavārāpetvā, hatthena pidahāpetvāti attho. Satthusāvaketi satthuno ceva sāvakānañca adāsiṃ. Naruttameti naruttamassa. Ohāyāti pahāya pariccajitvā.
తస్స పన కోణాగమనస్స భగవతో సోభవతీ నామ నగరం అహోసి, యఞ్ఞదత్తో నామ బ్రాహ్మణో పితా, ఉత్తరా నామ బ్రాహ్మణీ మాతా, భియ్యసో చ ఉత్తరో చాతి ద్వే అగ్గసావకా, సోత్థిజో నాముపట్ఠాకో, సముద్దా చ ఉత్తరా చ ద్వే అగ్గసావికా, ఉదుమ్బరరుక్ఖో బోధి, సరీరం తింసహత్థుబ్బేధం అహోసి, తింసవస్ససహస్సాని ఆయు, భరియా పనస్స రుచిగత్తా నామ బ్రాహ్మణీ, సత్థవాహో నామ పుత్తో, హత్థియానేన నిక్ఖమి. తేన వుత్తం –
Tassa pana koṇāgamanassa bhagavato sobhavatī nāma nagaraṃ ahosi, yaññadatto nāma brāhmaṇo pitā, uttarā nāma brāhmaṇī mātā, bhiyyaso ca uttaro cāti dve aggasāvakā, sotthijo nāmupaṭṭhāko, samuddā ca uttarā ca dve aggasāvikā, udumbararukkho bodhi, sarīraṃ tiṃsahatthubbedhaṃ ahosi, tiṃsavassasahassāni āyu, bhariyā panassa rucigattā nāma brāhmaṇī, satthavāho nāma putto, hatthiyānena nikkhami. Tena vuttaṃ –
౧౬.
16.
‘‘నగరం సోభవతీ నామ, సోభో నామాసి ఖత్తియో;
‘‘Nagaraṃ sobhavatī nāma, sobho nāmāsi khattiyo;
వసతే తత్థ నగరే, సమ్బుద్ధస్స మహాకులం.
Vasate tattha nagare, sambuddhassa mahākulaṃ.
౧౭.
17.
‘‘బ్రాహ్మణో యఞ్ఞదత్తో చ, ఆసి బుద్ధస్స సో పితా;
‘‘Brāhmaṇo yaññadatto ca, āsi buddhassa so pitā;
ఉత్తరా నామ జనికా, కోణాగమనస్స సత్థునో;
Uttarā nāma janikā, koṇāgamanassa satthuno;
౨౨.
22.
‘‘భియ్యసో ఉత్తరో నామ, అహేసుం అగ్గసావకా;
‘‘Bhiyyaso uttaro nāma, ahesuṃ aggasāvakā;
సోత్థిజో నాముపట్ఠాకో, కోణాగమనస్స సత్థునో.
Sotthijo nāmupaṭṭhāko, koṇāgamanassa satthuno.
౨౩.
23.
‘‘సముద్దా ఉత్తరా చేవ, అహేసుం అగ్గసావికా;
‘‘Samuddā uttarā ceva, ahesuṃ aggasāvikā;
బోధి తస్స భగవతో, ఉదుమ్బరోతి పవుచ్చతి.
Bodhi tassa bhagavato, udumbaroti pavuccati.
౨౫.
25.
‘‘ఉచ్చత్తనేన సో బుద్ధో, తింసహత్థసముగ్గతో;
‘‘Uccattanena so buddho, tiṃsahatthasamuggato;
ఉక్కాముఖే యథా కమ్బు, ఏవం రంసీహి మణ్డితో.
Ukkāmukhe yathā kambu, evaṃ raṃsīhi maṇḍito.
౨౬.
26.
‘‘తింసవస్ససహస్సాని, ఆయు బుద్ధస్స తావదే;
‘‘Tiṃsavassasahassāni, āyu buddhassa tāvade;
తావతా తిట్ఠమానో సో, తారేసి జనతం బహుం.
Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.
౨౭.
27.
‘‘ధమ్మచేతిం సముస్సేత్వా, ధమ్మదుస్సవిభూసితం;
‘‘Dhammacetiṃ samussetvā, dhammadussavibhūsitaṃ;
ధమ్మపుప్ఫగుళం కత్వా, నిబ్బుతో సో ససావకో.
Dhammapupphaguḷaṃ katvā, nibbuto so sasāvako.
౨౮.
28.
‘‘మహావిలాసో తస్స జనో, సిరిధమ్మప్పకాసనో;
‘‘Mahāvilāso tassa jano, siridhammappakāsano;
సబ్బం తమన్తరహితం, నను రిత్తా సబ్బసఙ్ఖారా’’తి.
Sabbaṃ tamantarahitaṃ, nanu rittā sabbasaṅkhārā’’ti.
తత్థ ఉక్కాముఖేతి కమ్మారుద్ధనే. యథా కమ్బూతి సువణ్ణనిక్ఖం వియ. ఏవం రంసీహి మణ్డితోతి ఏవం రస్మీహి పటిమణ్డితో సమలఙ్కతో. ధమ్మచేతిం సముస్సేత్వాతి సత్తత్తింసబోధిపక్ఖియధమ్మమయం చేతియం పతిట్ఠాపేత్వా. ధమ్మదుస్సవిభూసితన్తి చతుసచ్చధమ్మపటాకవిభూసితం. ధమ్మపుప్ఫగుళం కత్వాతి ధమ్మమయపుప్ఫమాలాగుళం కత్వా. మహాజనస్స విపస్సనాచేతియఙ్గణే ఠితస్స నమస్సనత్థాయ ధమ్మచేతియం పతిట్ఠాపేత్వా ససావకసఙ్ఘో సత్థా పరినిబ్బాయీతి అత్థో. మహావిలాసోతి మహాఇద్ధివిలాసప్పత్తో. తస్సాతి తస్స భగవతో. జనోతి సావకజనో. సిరిధమ్మప్పకాసనోతి లోకుత్తరధమ్మప్పకాసనో సో భగవా చ సబ్బం తమన్తరహితన్తి అత్థో.
Tattha ukkāmukheti kammāruddhane. Yathā kambūti suvaṇṇanikkhaṃ viya. Evaṃ raṃsīhi maṇḍitoti evaṃ rasmīhi paṭimaṇḍito samalaṅkato. Dhammacetiṃ samussetvāti sattattiṃsabodhipakkhiyadhammamayaṃ cetiyaṃ patiṭṭhāpetvā. Dhammadussavibhūsitanti catusaccadhammapaṭākavibhūsitaṃ. Dhammapupphaguḷaṃ katvāti dhammamayapupphamālāguḷaṃ katvā. Mahājanassa vipassanācetiyaṅgaṇe ṭhitassa namassanatthāya dhammacetiyaṃ patiṭṭhāpetvā sasāvakasaṅgho satthā parinibbāyīti attho. Mahāvilāsoti mahāiddhivilāsappatto. Tassāti tassa bhagavato. Janoti sāvakajano. Siridhammappakāsanoti lokuttaradhammappakāsano so bhagavā ca sabbaṃ tamantarahitanti attho.
‘‘సుఖేన కోణాగమనో గతాసవో, వికామపాణాగమనో మహేసీ;
‘‘Sukhena koṇāgamano gatāsavo, vikāmapāṇāgamano mahesī;
వనే వివేకే సిరినామధేయ్యే, విసుద్ధవంసాగమనో వసిత్థ’’.
Vane viveke sirināmadheyye, visuddhavaṃsāgamano vasittha’’.
సేసగాథాసు సబ్బత్థ పాకటమేవాతి.
Sesagāthāsu sabbattha pākaṭamevāti.
కోణాగమనబుద్ధవంసవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Koṇāgamanabuddhavaṃsavaṇṇanā niṭṭhitā.
నిట్ఠితో తేవీసతిమో బుద్ధవంసో.
Niṭṭhito tevīsatimo buddhavaṃso.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / బుద్ధవంసపాళి • Buddhavaṃsapāḷi / ౨౫. కోణాగమనబుద్ధవంసో • 25. Koṇāgamanabuddhavaṃso