Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဗုဒ္ဓဝံသ-အဋ္ဌကထာ • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā

    ၂၅. ကောဏာဂမနဗုဒ္ဓဝံသဝဏ္ဏနာ

    25. Koṇāgamanabuddhavaṃsavaṇṇanā

    ကကုသန္ဓသ္သ ပန ဘဂဝတော အပရဘာဂေ တသ္သ သာသနေ စ အန္တရဟိတေ သတ္တေသု တိံသဝသ္သသဟသ္သာယုကေသု ဇာတေသု ပရဟိတကောဏာဂမနော ကောဏာဂမနော နာမ သတ္ထာ လောကေ ဥဒပာဒိ။ အထ ဝာ ကနကာဂမနတော ကောဏာဂမနော နာမ သတ္ထာ လောကေ ဥဒပာဒိ။ တတ္ထ က-ကာရသ္သ ကောအာဒေသံ ကတ္ဝာ န-ကာရသ္သ ဏာဒေသံ ကတ္ဝာ ဧကသ္သ က-ကာရသ္သ လောပံ ကတ္ဝာ နိရုတ္တိနယေန ကနကသ္သ ကနကာဒိအာဘရဏသ္သ အာဂမနံ ပဝသ္သနံ ယသ္သ ဘဂဝတော ဥပ္ပန္နကာလေ သော ကောဏာဂမနော နာမ။ ဧတ္ထ ပန အာယု အနုပုဗ္ဗေန ပရိဟီနသဒိသံ ကတံ, န ဧဝံ ပရိဟီနံ, ပုန ဝဍ္ဎိတ္ဝာ ပရိဟီနန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ကထံ? ဣမသ္မိံယေဝ ကပ္ပေ ကကုသန္ဓော ဘဂဝာ စတ္တာလီသဝသ္သသဟသ္သာယုကကာလေ နိဗ္ဗတ္တော, တံ ပန အာယု ပရိဟာယမာနံ ဒသဝသ္သကာလံ ပတ္ဝာ ပုန အသင္ခ္ယေယ္ယံ ပတ္ဝာ တတော ပရိဟာယမာနံ တိံသဝသ္သသဟသ္သာယုကကာလေ ဌိတံ, တဒာ ကောဏာဂမနော ဘဂဝာ လောကေ ဥပ္ပန္နောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

    Kakusandhassa pana bhagavato aparabhāge tassa sāsane ca antarahite sattesu tiṃsavassasahassāyukesu jātesu parahitakoṇāgamano koṇāgamano nāma satthā loke udapādi. Atha vā kanakāgamanato koṇāgamano nāma satthā loke udapādi. Tattha ka-kārassa koādesaṃ katvā na-kārassa ṇādesaṃ katvā ekassa ka-kārassa lopaṃ katvā niruttinayena kanakassa kanakādiābharaṇassa āgamanaṃ pavassanaṃ yassa bhagavato uppannakāle so koṇāgamano nāma. Ettha pana āyu anupubbena parihīnasadisaṃ kataṃ, na evaṃ parihīnaṃ, puna vaḍḍhitvā parihīnanti veditabbaṃ. Kathaṃ? Imasmiṃyeva kappe kakusandho bhagavā cattālīsavassasahassāyukakāle nibbatto, taṃ pana āyu parihāyamānaṃ dasavassakālaṃ patvā puna asaṅkhyeyyaṃ patvā tato parihāyamānaṃ tiṃsavassasahassāyukakāle ṭhitaṃ, tadā koṇāgamano bhagavā loke uppannoti veditabbo.

    သောပိ ပာရမိယော ပူရေတ္ဝာ တုသိတပုရေ နိဗ္ဗတ္တိတ္ဝာ တတော စဝိတ္ဝာ သောဘဝတီနဂရေ ယညဒတ္တသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ဘရိယာယ ရူပာဒီဟိ ဂုဏေဟိ အနုတ္တရာယ ဥတ္တရာယ နာမ ဗ္ရာဟ္မဏိယာ ကုစ္ဆိသ္မိံ ပဋိသန္ဓိံ ဂဟေတ္ဝာ ဒသန္နံ မာသာနံ အစ္စယေန သုဘဝတီဥယ္ယာနေ မာတုကုစ္ဆိတော နိက္ခမိ။ ဇာယမာနေ ပန တသ္မိံ သကလဇမ္ဗုဒီပေ ဒေဝော ကနကဝသ္သံ ဝသ္သိ။ တေနသ္သ ကနကာဂမနကာရဏတ္တာ ‘‘ကနကာဂမနော’’တိ နာမမကံသု။ တံ ပနသ္သ နာမံ အနုက္ကမေန ပရိဏမမာနံ ကောဏာဂမနော’’တိ ဇာတံ။ သော ပန တီဏိ ဝသ္သသဟသ္သာနိ အဂာရံ အဇ္ဈာဝသိ။ တုသိတ-သန္တုသိတ-သန္တုဋ္ဌနာမကာ ပနသ္သ တယော ပာသာဒာ အဟေသုံ။ ရုစိဂတ္တာဗ္ရာဟ္မဏီပမုခာနိ သောဠသ ဣတ္ထိသဟသ္သာနိ အဟေသုံ။

    Sopi pāramiyo pūretvā tusitapure nibbattitvā tato cavitvā sobhavatīnagare yaññadattassa brāhmaṇassa bhariyāya rūpādīhi guṇehi anuttarāya uttarāya nāma brāhmaṇiyā kucchismiṃ paṭisandhiṃ gahetvā dasannaṃ māsānaṃ accayena subhavatīuyyāne mātukucchito nikkhami. Jāyamāne pana tasmiṃ sakalajambudīpe devo kanakavassaṃ vassi. Tenassa kanakāgamanakāraṇattā ‘‘kanakāgamano’’ti nāmamakaṃsu. Taṃ panassa nāmaṃ anukkamena pariṇamamānaṃ koṇāgamano’’ti jātaṃ. So pana tīṇi vassasahassāni agāraṃ ajjhāvasi. Tusita-santusita-santuṭṭhanāmakā panassa tayo pāsādā ahesuṃ. Rucigattābrāhmaṇīpamukhāni soḷasa itthisahassāni ahesuṃ.

    သော စတ္တာရိ နိမိတ္တာနိ ဒိသ္ဝာ ရုစိဂတ္တာယ ဗ္ရာဟ္မဏိယာ သတ္ထဝာဟေ နာမ ပုတ္တေ ဥပ္ပန္နေ ဟတ္ထိက္ခန္ဓဝရဂတော ဟတ္ထိယာနေန မဟာဘိနိက္ခမနံ နိက္ခမိတ္ဝာ ပဗ္ဗဇိ။ တံ တိံသပုရိသသဟသ္သာနိ အနုပဗ္ဗဇိံသု။ သော တေဟိ ပရိဝုတော ဆ မာသေ ပဓာနစရိယံ စရိတ္ဝာ ဝိသာခပုဏ္ဏမာယံ အဂ္ဂိသောနဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ဓီတာယ အဂ္ဂိသောနဗ္ရာဟ္မဏကုမာရိယာ ဒိန္နံ မဓုပာယာသံ ပရိဘုဉ္ဇိတ္ဝာ ခဒိရဝနေ ဒိဝာဝိဟာရံ ကတ္ဝာ သာယန္ဟသမယေ ဇဋာတိန္ဒုကေန နာမ ယဝပာလေန ဒိန္နာ အဋ္ဌ တိဏမုဋ္ဌိယော ဂဟေတ္ဝာ ဥဒုမ္ဗရဗောဓိံ ပုဏ္ဍရီကေ ဝုတ္တပ္ပမာဏံ ဖလဝိဘူတိသမ္ပန္နံ ဒက္ခိဏတော ဥပဂန္တ္ဝာ ဝီသတိဟတ္ထဝိတ္ထတံ တိဏသန္ထရံ သန္ထရိတ္ဝာ ပလ္လင္ကံ အာဘုဇိတ္ဝာ မာရဗလံ ဝိဒ္ဓံသေတ္ဝာ ဒသဗလဉာဏာနိ ပဋိလဘိတ္ဝာ – ‘‘အနေကဇာတိသံသာရံ။ပေ.။ တဏ္ဟာနံ ခယမဇ္ဈဂာ’’တိ ဥဒာနံ ဥဒာနေတ္ဝာ သတ္တသတ္တာဟံ ဝီတိနာမေတ္ဝာ အတ္တနာ သဟ ပဗ္ဗဇိတာနံ တိံသဘိက္ခုသဟသ္သာနံ ဥပနိသ္သယသမ္ပတ္တိံ ဒိသ္ဝာ ဂဂနပထေန ဂန္တ္ဝာ သုဒသ္သနနဂရသမီပေ ဣသိပတနေ မိဂဒာယေ ဩတရိတ္ဝာ တေသံ မဇ္ဈဂတော ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တေသိ, တဒာ တိံသကောဋိသဟသ္သာနံ ပဌမာဘိသမယော အဟောသိ။

    So cattāri nimittāni disvā rucigattāya brāhmaṇiyā satthavāhe nāma putte uppanne hatthikkhandhavaragato hatthiyānena mahābhinikkhamanaṃ nikkhamitvā pabbaji. Taṃ tiṃsapurisasahassāni anupabbajiṃsu. So tehi parivuto cha māse padhānacariyaṃ caritvā visākhapuṇṇamāyaṃ aggisonabrāhmaṇassa dhītāya aggisonabrāhmaṇakumāriyā dinnaṃ madhupāyāsaṃ paribhuñjitvā khadiravane divāvihāraṃ katvā sāyanhasamaye jaṭātindukena nāma yavapālena dinnā aṭṭha tiṇamuṭṭhiyo gahetvā udumbarabodhiṃ puṇḍarīke vuttappamāṇaṃ phalavibhūtisampannaṃ dakkhiṇato upagantvā vīsatihatthavitthataṃ tiṇasantharaṃ santharitvā pallaṅkaṃ ābhujitvā mārabalaṃ viddhaṃsetvā dasabalañāṇāni paṭilabhitvā – ‘‘anekajātisaṃsāraṃ…pe… taṇhānaṃ khayamajjhagā’’ti udānaṃ udānetvā sattasattāhaṃ vītināmetvā attanā saha pabbajitānaṃ tiṃsabhikkhusahassānaṃ upanissayasampattiṃ disvā gaganapathena gantvā sudassananagarasamīpe isipatane migadāye otaritvā tesaṃ majjhagato dhammacakkaṃ pavattesi, tadā tiṃsakoṭisahassānaṃ paṭhamābhisamayo ahosi.

    ပုန သုန္ဒရနဂရဒ္ဝာရေ မဟာသာလရုက္ခမူလေ ယမကပာဋိဟာရိယံ ကတ္ဝာ ဝီသတိကောဋိသဟသ္သာနံ ဓမ္မာမတံ ပာယေသိ, သော ဒုတိယော အဘိသမယော အဟောသိ။ အတ္တနော မာတရံ ဥတ္တရံ ပမုခံ ကတ္ဝာ ဒသသု စက္ကဝာဠသဟသ္သေသု ဒေဝတာနံ သမာဂတာနံ အဘိဓမ္မပိဋကံ ဒေသေန္တေ ဘဂဝတိ ဒသန္နံ ကောဋိသဟသ္သာနံ တတိယော အဘိသမယော အဟောသိ။ တေန ဝုတ္တံ –

    Puna sundaranagaradvāre mahāsālarukkhamūle yamakapāṭihāriyaṃ katvā vīsatikoṭisahassānaṃ dhammāmataṃ pāyesi, so dutiyo abhisamayo ahosi. Attano mātaraṃ uttaraṃ pamukhaṃ katvā dasasu cakkavāḷasahassesu devatānaṃ samāgatānaṃ abhidhammapiṭakaṃ desente bhagavati dasannaṃ koṭisahassānaṃ tatiyo abhisamayo ahosi. Tena vuttaṃ –

    .

    1.

    ‘‘ကကုသန္ဓသ္သ အပရေန၊ သမ္ဗုဒ္ဓော ဒ္ဝိပဒုတ္တမော။

    ‘‘Kakusandhassa aparena, sambuddho dvipaduttamo;

    ကောဏာဂမနော နာမ ဇိနော၊ လောကဇေဋ္ဌော နရာသဘော။

    Koṇāgamano nāma jino, lokajeṭṭho narāsabho.

    .

    2.

    ‘‘ဒသ ဓမ္မေ ပူရယိတ္ဝာန၊ ကန္တာရံ သမတိက္ကမိ။

    ‘‘Dasa dhamme pūrayitvāna, kantāraṃ samatikkami;

    ပဝာဟိယ မလံ သဗ္ဗံ၊ ပတ္တော သမ္ဗောဓိမုတ္တမံ။

    Pavāhiya malaṃ sabbaṃ, patto sambodhimuttamaṃ.

    .

    3.

    ‘‘ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တေန္တေ၊ ကောဏာဂမနနာယကေ။

    ‘‘Dhammacakkaṃ pavattente, koṇāgamananāyake;

    တိံသကောဋိသဟသ္သာနံ၊ ပဌမာဘိသမယော အဟု။

    Tiṃsakoṭisahassānaṃ, paṭhamābhisamayo ahu.

    .

    4.

    ‘‘ပာဋိဟီရံ ကရောန္တေ စ၊ ပရဝာဒပ္ပမဒ္ဒနေ။

    ‘‘Pāṭihīraṃ karonte ca, paravādappamaddane;

    ဝီသတိကောဋိသဟသ္သာနံ၊ ဒုတိယာဘိသမယော အဟု။

    Vīsatikoṭisahassānaṃ, dutiyābhisamayo ahu.

    .

    5.

    ‘‘တတော ဝိကုဗ္ဗနံ ကတ္ဝာ၊ ဇိနော ဒေဝပုရံ ဂတော။

    ‘‘Tato vikubbanaṃ katvā, jino devapuraṃ gato;

    ဝသတေ တတ္ထ သမ္ဗုဒ္ဓော၊ သိလာယ ပဏ္ဍုကမ္ဗလေ။

    Vasate tattha sambuddho, silāya paṇḍukambale.

    .

    6.

    ‘‘ပကရဏေ သတ္တ ဒေသေန္တော၊ ဝသ္သံ ဝသတိ သော မုနိ။

    ‘‘Pakaraṇe satta desento, vassaṃ vasati so muni;

    ဒသကောဋိသဟသ္သာနံ၊ တတိယာဘိသမယော အဟူ’’တိ။

    Dasakoṭisahassānaṃ, tatiyābhisamayo ahū’’ti.

    တတ္ထ ဒသ ဓမ္မေ ပူရယိတ္ဝာနာတိ ဒသ ပာရမိဓမ္မေ ပူရယိတ္ဝာ။ ကန္တာရံ သမတိက္ကမီတိ ဇာတိကန္တာရံ သမတိက္ကမိ။ ပဝာဟိယာတိ ပဝာဟေတ္ဝာ။ မလံ သဗ္ဗန္တိ ရာဂာဒိမလတ္တယံ။ ပာဋိဟီရံ ကရောန္တေ စ, ပရဝာဒပ္ပမဒ္ဒနေတိ ပရဝာဒိဝာဒပ္ပမဒ္ဒနေ, ဘဂဝတိ ပာဋိဟာရိယံ ကရောန္တေတိ အတ္ထော။ ဝိကုဗ္ဗနန္တိ ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိံ, သုန္ဒရနဂရဒ္ဝာရေ ယမကပာဋိဟာရိယံ ကတ္ဝာ ဒေဝပုရံ ဂတော တတ္ထ ပဏ္ဍုကမ္ဗလသိလာယံ ဝသိ။ ကထံ ဝသီတိ? ပကရဏေ သတ္တ ဒေသေန္တောတိ တတ္ထ ဒေဝာနံ သတ္တပ္ပကရဏသင္ခာတံ အဘိဓမ္မပိဋကံ ဒေသေန္တော ဝသိ။ ဧဝံ တတ္ထ အဘိဓမ္မံ ဒေသေန္တေ ဘဂဝတိ ဒသကောဋိသဟသ္သာနံ ဒေဝာနံ အဘိသမယော အဟောသီတိ အတ္ထော။

    Tattha dasa dhamme pūrayitvānāti dasa pāramidhamme pūrayitvā. Kantāraṃ samatikkamīti jātikantāraṃ samatikkami. Pavāhiyāti pavāhetvā. Malaṃ sabbanti rāgādimalattayaṃ. Pāṭihīraṃ karonte ca, paravādappamaddaneti paravādivādappamaddane, bhagavati pāṭihāriyaṃ karonteti attho. Vikubbananti vikubbaniddhiṃ, sundaranagaradvāre yamakapāṭihāriyaṃ katvā devapuraṃ gato tattha paṇḍukambalasilāyaṃ vasi. Kathaṃ vasīti? Pakaraṇe satta desentoti tattha devānaṃ sattappakaraṇasaṅkhātaṃ abhidhammapiṭakaṃ desento vasi. Evaṃ tattha abhidhammaṃ desente bhagavati dasakoṭisahassānaṃ devānaṃ abhisamayo ahosīti attho.

    ပရိသုဒ္ဓပာရမိပူရဏာဂမနသ္သ ကောဏာဂမနသ္သပိ ဧကော သာဝကသန္နိပာတော အဟောသိ။ သုရိန္ဒဝတီနဂရေ သုရိန္ဒဝတုယ္ယာနေ ဝိဟရန္တော ဘိယ္ယသသ္သ ရာဇပုတ္တသ္သ စ ဥတ္တရသ္သ စ ရာဇပုတ္တသ္သ ဒ္ဝိန္နမ္ပိ တိံသသဟသ္သပရိဝာရာနံ ဓမ္မံ ဒေသေတ္ဝာ သဗ္ဗေဝ တေ ဧဟိဘိက္ခုပဗ္ဗဇ္ဇာယ ပဗ္ဗာဇေတ္ဝာ တေသံ မဇ္ဈဂတော မာဃပုဏ္ဏမာယံ ပာတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိ။ တေန ဝုတ္တံ –

    Parisuddhapāramipūraṇāgamanassa koṇāgamanassapi eko sāvakasannipāto ahosi. Surindavatīnagare surindavatuyyāne viharanto bhiyyasassa rājaputtassa ca uttarassa ca rājaputtassa dvinnampi tiṃsasahassaparivārānaṃ dhammaṃ desetvā sabbeva te ehibhikkhupabbajjāya pabbājetvā tesaṃ majjhagato māghapuṇṇamāyaṃ pātimokkhaṃ uddisi. Tena vuttaṃ –

    .

    7.

    ‘‘တသ္သာပိ ဒေဝဒေဝသ္သ၊ ဧကော အာသိ သမာဂမော။

    ‘‘Tassāpi devadevassa, eko āsi samāgamo;

    ခီဏာသဝာနံ ဝိမလာနံ၊ သန္တစိတ္တာန တာဒိနံ။

    Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, santacittāna tādinaṃ.

    .

    8.

    ‘‘တိံသဘိက္ခုသဟသ္သာနံ၊ တဒာ အာသိ သမာဂမော။

    ‘‘Tiṃsabhikkhusahassānaṃ, tadā āsi samāgamo;

    ဩဃာနမတိက္ကန္တာနံ၊ ဘိဇ္ဇိတာနဉ္စ မစ္စုယာ’’တိ။

    Oghānamatikkantānaṃ, bhijjitānañca maccuyā’’ti.

    တတ္ထ ဩဃာနန္တိ ကာမောဃာဒီနံ, စတုန္နမောဃာနမေတံ အဓိဝစနံ။ ယသ္သ ပန တေ သံဝိဇ္ဇန္တိ, တံ ဝဋ္ဋသ္မိံ ဩဟနန္တိ ဩသီဒာပေန္တီတိ ဩဃာ, တေသံ ဩဃာနံ, ဥပယောဂတ္ထေ သာမိဝစနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ စတုဗ္ဗိဓေ ဩဃေ အတိက္ကန္တာနန္တိ အတ္ထော။ ဘိဇ္ဇိတာနန္တိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ မစ္စုယာတိ မစ္စုနော။

    Tattha oghānanti kāmoghādīnaṃ, catunnamoghānametaṃ adhivacanaṃ. Yassa pana te saṃvijjanti, taṃ vaṭṭasmiṃ ohananti osīdāpentīti oghā, tesaṃ oghānaṃ, upayogatthe sāmivacanaṃ daṭṭhabbaṃ. Catubbidhe oghe atikkantānanti attho. Bhijjitānanti etthāpi eseva nayo. Maccuyāti maccuno.

    တဒာ အမ္ဟာကံ ဗောဓိသတ္တော မိထိလနဂရေ ပဗ္ဗတော နာမ ရာဇာ အဟောသိ, တဒာ ‘‘သရဏဂတသဗ္ဗပာဏာဂမနံ ကောဏာဂမနံ မိထိလနဂရမနုပ္ပတ္တ’’န္တိ သုတ္ဝာ သပရိဝာရော ရာဇာ ပစ္စုဂ္ဂန္တ္ဝာ ဝန္ဒိတ္ဝာ ဒသဗလံ နိမန္တေတ္ဝာ မဟာဒာနံ ဒတ္ဝာ တတ္ထ ဘဂဝန္တံ ဝသ္သာဝာသတ္ထာယ ယာစိတ္ဝာ တေမာသံ သသာဝကသင္ဃံ သတ္ထာရံ ဥပဋ္ဌဟိတ္ဝာ ပတ္တုဏ္ဏစီနပဋ္ဋကမ္ဗလကောသေယ္ယဒုကူလကပ္ပာသိကာဒီနိ မဟဂ္ဃာနိ စေဝ သုခုမဝတ္ထာနိ စ သုဝဏ္ဏပာဒုကာ စေဝ အညဉ္စ ဗဟုပရိက္ခာရမဒာသိ။ သောပိ နံ ဘဂဝာ ဗ္ယာကာသိ – ‘‘ဣမသ္မိံယေဝ ဘဒ္ဒကပ္ပေ အယံ ဗုဒ္ဓော ဘဝိသ္သတီ’’တိ ။ အထ သော မဟာပုရိသော တသ္သ ဘဂဝတော ဗ္ယာကရဏံ သုတ္ဝာ မဟာရဇ္ဇံ ပရိစ္စဇိတ္ဝာ တသ္သေဝ ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိ။ တေန ဝုတ္တံ –

    Tadā amhākaṃ bodhisatto mithilanagare pabbato nāma rājā ahosi, tadā ‘‘saraṇagatasabbapāṇāgamanaṃ koṇāgamanaṃ mithilanagaramanuppatta’’nti sutvā saparivāro rājā paccuggantvā vanditvā dasabalaṃ nimantetvā mahādānaṃ datvā tattha bhagavantaṃ vassāvāsatthāya yācitvā temāsaṃ sasāvakasaṅghaṃ satthāraṃ upaṭṭhahitvā pattuṇṇacīnapaṭṭakambalakoseyyadukūlakappāsikādīni mahagghāni ceva sukhumavatthāni ca suvaṇṇapādukā ceva aññañca bahuparikkhāramadāsi. Sopi naṃ bhagavā byākāsi – ‘‘imasmiṃyeva bhaddakappe ayaṃ buddho bhavissatī’’ti . Atha so mahāpuriso tassa bhagavato byākaraṇaṃ sutvā mahārajjaṃ pariccajitvā tasseva bhagavato santike pabbaji. Tena vuttaṃ –

    .

    9.

    ‘‘အဟံ တေန သမယေန၊ ပဗ္ဗတော နာမ ခတ္တိယော။

    ‘‘Ahaṃ tena samayena, pabbato nāma khattiyo;

    မိတ္တာမစ္စေဟိ သမ္ပန္နော၊ အနန္တဗလဝာဟနော။

    Mittāmaccehi sampanno, anantabalavāhano.

    ၁၀.

    10.

    ‘‘သမ္ဗုဒ္ဓဒသ္သနံ ဂန္တ္ဝာ၊ သုတ္ဝာ ဓမ္မမနုတ္တရံ။

    ‘‘Sambuddhadassanaṃ gantvā, sutvā dhammamanuttaraṃ;

    နိမန္တေတ္ဝာ သဇိနသင္ဃံ၊ ဒာနံ ဒတ္ဝာ ယဒိစ္ဆကံ။

    Nimantetvā sajinasaṅghaṃ, dānaṃ datvā yadicchakaṃ.

    ၁၁.

    11.

    ‘‘ပတ္တုဏ္ဏံ စီနပဋ္ဋဉ္စ၊ ကောသေယ္ယံ ကမ္ဗလမ္ပိ စ။

    ‘‘Pattuṇṇaṃ cīnapaṭṭañca, koseyyaṃ kambalampi ca;

    သုဝဏ္ဏပာဒုကဉ္စေဝ၊ အဒာသိံ သတ္ထုသာဝကေ။

    Suvaṇṇapādukañceva, adāsiṃ satthusāvake.

    ၁၂.

    12.

    ‘‘သောပိ မံ ဗုဒ္ဓော ဗ္ယာကာသိ၊ သင္ဃမဇ္ဈေ နိသီဒိယ။

    ‘‘Sopi maṃ buddho byākāsi, saṅghamajjhe nisīdiya;

    ဣမမ္ဟိ ဘဒ္ဒကေ ကပ္ပေ၊ အယံ ဗုဒ္ဓော ဘဝိသ္သတိ။

    Imamhi bhaddake kappe, ayaṃ buddho bhavissati.

    ၁၃.

    13.

    ‘‘အဟု ကပိလဝ္ဟယာ ရမ္မာ။ပေ.။ ဟေသ္သာမ သမ္မုခာ ဣမံ။

    ‘‘Ahu kapilavhayā rammā…pe… hessāma sammukhā imaṃ.

    ၁၄.

    14.

    ‘‘တသ္သာပိ ဝစနံ သုတ္ဝာ၊ ဘိယ္ယော စိတ္တံ ပသာဒယိံ။

    ‘‘Tassāpi vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;

    ဥတ္တရိံ ဝတမဓိဋ္ဌာသိံ ဒသပာရမိပူရိယာ။

    Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsiṃ dasapāramipūriyā.

    ၁၅.

    15.

    ‘‘သဗ္ဗညုတံ ဂဝေသန္တော၊ ဒာနံ ဒတ္ဝာ နရုတ္တမေ။

    ‘‘Sabbaññutaṃ gavesanto, dānaṃ datvā naruttame;

    ဩဟာယာဟံ မဟာရဇ္ဇံ၊ ပဗ္ဗဇိံ ဇိနသန္တိကေ’’တိ။

    Ohāyāhaṃ mahārajjaṃ, pabbajiṃ jinasantike’’ti.

    တတ္ထ အနန္တဗလဝာဟနောတိ ဗဟုကံ အနန္တံ မယ္ဟံ ဗလံ အသ္သဟတ္ထိအာဒိကံ ဝာဟနဉ္စာတိ အတ္ထော။ သမ္ဗုဒ္ဓဒသ္သနန္တိ သမ္ဗုဒ္ဓဒသ္သနတ္ထာယ။ ယဒိစ္ဆကန္တိ ယာဝဒိစ္ဆကံ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ သင္ဃံ စတုဗ္ဗိဓေန အာဟာရေန ‘‘အလမလ’’န္တိ ပဝာရာပေတ္ဝာ, ဟတ္ထေန ပိဒဟာပေတ္ဝာတိ အတ္ထော။ သတ္ထုသာဝကေတိ သတ္ထုနော စေဝ သာဝကာနဉ္စ အဒာသိံ။ နရုတ္တမေတိ နရုတ္တမသ္သ။ ဩဟာယာတိ ပဟာယ ပရိစ္စဇိတ္ဝာ။

    Tattha anantabalavāhanoti bahukaṃ anantaṃ mayhaṃ balaṃ assahatthiādikaṃ vāhanañcāti attho. Sambuddhadassananti sambuddhadassanatthāya. Yadicchakanti yāvadicchakaṃ buddhappamukhaṃ saṅghaṃ catubbidhena āhārena ‘‘alamala’’nti pavārāpetvā, hatthena pidahāpetvāti attho. Satthusāvaketi satthuno ceva sāvakānañca adāsiṃ. Naruttameti naruttamassa. Ohāyāti pahāya pariccajitvā.

    တသ္သ ပန ကောဏာဂမနသ္သ ဘဂဝတော သောဘဝတီ နာမ နဂရံ အဟောသိ, ယညဒတ္တော နာမ ဗ္ရာဟ္မဏော ပိတာ, ဥတ္တရာ နာမ ဗ္ရာဟ္မဏီ မာတာ, ဘိယ္ယသော စ ဥတ္တရော စာတိ ဒ္ဝေ အဂ္ဂသာဝကာ, သောတ္ထိဇော နာမုပဋ္ဌာကော, သမုဒ္ဒာ စ ဥတ္တရာ စ ဒ္ဝေ အဂ္ဂသာဝိကာ, ဥဒုမ္ဗရရုက္ခော ဗောဓိ, သရီရံ တိံသဟတ္ထုဗ္ဗေဓံ အဟောသိ, တိံသဝသ္သသဟသ္သာနိ အာယု, ဘရိယာ ပနသ္သ ရုစိဂတ္တာ နာမ ဗ္ရာဟ္မဏီ, သတ္ထဝာဟော နာမ ပုတ္တော, ဟတ္ထိယာနေန နိက္ခမိ။ တေန ဝုတ္တံ –

    Tassa pana koṇāgamanassa bhagavato sobhavatī nāma nagaraṃ ahosi, yaññadatto nāma brāhmaṇo pitā, uttarā nāma brāhmaṇī mātā, bhiyyaso ca uttaro cāti dve aggasāvakā, sotthijo nāmupaṭṭhāko, samuddā ca uttarā ca dve aggasāvikā, udumbararukkho bodhi, sarīraṃ tiṃsahatthubbedhaṃ ahosi, tiṃsavassasahassāni āyu, bhariyā panassa rucigattā nāma brāhmaṇī, satthavāho nāma putto, hatthiyānena nikkhami. Tena vuttaṃ –

    ၁၆.

    16.

    ‘‘နဂရံ သောဘဝတီ နာမ၊ သောဘော နာမာသိ ခတ္တိယော။

    ‘‘Nagaraṃ sobhavatī nāma, sobho nāmāsi khattiyo;

    ဝသတေ တတ္ထ နဂရေ၊ သမ္ဗုဒ္ဓသ္သ မဟာကုလံ။

    Vasate tattha nagare, sambuddhassa mahākulaṃ.

    ၁၇.

    17.

    ‘‘ဗ္ရာဟ္မဏော ယညဒတ္တော စ၊ အာသိ ဗုဒ္ဓသ္သ သော ပိတာ။

    ‘‘Brāhmaṇo yaññadatto ca, āsi buddhassa so pitā;

    ဥတ္တရာ နာမ ဇနိကာ၊ ကောဏာဂမနသ္သ သတ္ထုနော။

    Uttarā nāma janikā, koṇāgamanassa satthuno;

    ၂၂.

    22.

    ‘‘ဘိယ္ယသော ဥတ္တရော နာမ၊ အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝကာ။

    ‘‘Bhiyyaso uttaro nāma, ahesuṃ aggasāvakā;

    သောတ္ထိဇော နာမုပဋ္ဌာကော၊ ကောဏာဂမနသ္သ သတ္ထုနော။

    Sotthijo nāmupaṭṭhāko, koṇāgamanassa satthuno.

    ၂၃.

    23.

    ‘‘သမုဒ္ဒာ ဥတ္တရာ စေဝ၊ အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝိကာ။

    ‘‘Samuddā uttarā ceva, ahesuṃ aggasāvikā;

    ဗောဓိ တသ္သ ဘဂဝတော၊ ဥဒုမ္ဗရောတိ ပဝုစ္စတိ။

    Bodhi tassa bhagavato, udumbaroti pavuccati.

    ၂၅.

    25.

    ‘‘ဥစ္စတ္တနေန သော ဗုဒ္ဓော၊ တိံသဟတ္ထသမုဂ္ဂတော။

    ‘‘Uccattanena so buddho, tiṃsahatthasamuggato;

    ဥက္ကာမုခေ ယထာ ကမ္ဗု၊ ဧဝံ ရံသီဟိ မဏ္ဍိတော။

    Ukkāmukhe yathā kambu, evaṃ raṃsīhi maṇḍito.

    ၂၆.

    26.

    ‘‘တိံသဝသ္သသဟသ္သာနိ၊ အာယု ဗုဒ္ဓသ္သ တာဝဒေ။

    ‘‘Tiṃsavassasahassāni, āyu buddhassa tāvade;

    တာဝတာ တိဋ္ဌမာနော သော၊ တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။

    Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.

    ၂၇.

    27.

    ‘‘ဓမ္မစေတိံ သမုသ္သေတ္ဝာ၊ ဓမ္မဒုသ္သဝိဘူသိတံ။

    ‘‘Dhammacetiṃ samussetvā, dhammadussavibhūsitaṃ;

    ဓမ္မပုပ္ဖဂုဠံ ကတ္ဝာ၊ နိဗ္ဗုတော သော သသာဝကော။

    Dhammapupphaguḷaṃ katvā, nibbuto so sasāvako.

    ၂၈.

    28.

    ‘‘မဟာဝိလာသော တသ္သ ဇနော၊ သိရိဓမ္မပ္ပကာသနော။

    ‘‘Mahāvilāso tassa jano, siridhammappakāsano;

    သဗ္ဗံ တမန္တရဟိတံ၊ နနု ရိတ္တာ သဗ္ဗသင္ခာရာ’’တိ။

    Sabbaṃ tamantarahitaṃ, nanu rittā sabbasaṅkhārā’’ti.

    တတ္ထ ဥက္ကာမုခေတိ ကမ္မာရုဒ္ဓနေ။ ယထာ ကမ္ဗူတိ သုဝဏ္ဏနိက္ခံ ဝိယ။ ဧဝံ ရံသီဟိ မဏ္ဍိတောတိ ဧဝံ ရသ္မီဟိ ပဋိမဏ္ဍိတော သမလင္ကတော။ ဓမ္မစေတိံ သမုသ္သေတ္ဝာတိ သတ္တတ္တိံသဗောဓိပက္ခိယဓမ္မမယံ စေတိယံ ပတိဋ္ဌာပေတ္ဝာ။ ဓမ္မဒုသ္သဝိဘူသိတန္တိ စတုသစ္စဓမ္မပဋာကဝိဘူသိတံ။ ဓမ္မပုပ္ဖဂုဠံ ကတ္ဝာတိ ဓမ္မမယပုပ္ဖမာလာဂုဠံ ကတ္ဝာ။ မဟာဇနသ္သ ဝိပသ္သနာစေတိယင္ဂဏေ ဌိတသ္သ နမသ္သနတ္ထာယ ဓမ္မစေတိယံ ပတိဋ္ဌာပေတ္ဝာ သသာဝကသင္ဃော သတ္ထာ ပရိနိဗ္ဗာယီတိ အတ္ထော။ မဟာဝိလာသောတိ မဟာဣဒ္ဓိဝိလာသပ္ပတ္တော။ တသ္သာတိ တသ္သ ဘဂဝတော။ ဇနောတိ သာဝကဇနော။ သိရိဓမ္မပ္ပကာသနောတိ လောကုတ္တရဓမ္မပ္ပကာသနော သော ဘဂဝာ စ သဗ္ဗံ တမန္တရဟိတန္တိ အတ္ထော။

    Tattha ukkāmukheti kammāruddhane. Yathā kambūti suvaṇṇanikkhaṃ viya. Evaṃ raṃsīhi maṇḍitoti evaṃ rasmīhi paṭimaṇḍito samalaṅkato. Dhammacetiṃ samussetvāti sattattiṃsabodhipakkhiyadhammamayaṃ cetiyaṃ patiṭṭhāpetvā. Dhammadussavibhūsitanti catusaccadhammapaṭākavibhūsitaṃ. Dhammapupphaguḷaṃ katvāti dhammamayapupphamālāguḷaṃ katvā. Mahājanassa vipassanācetiyaṅgaṇe ṭhitassa namassanatthāya dhammacetiyaṃ patiṭṭhāpetvā sasāvakasaṅgho satthā parinibbāyīti attho. Mahāvilāsoti mahāiddhivilāsappatto. Tassāti tassa bhagavato. Janoti sāvakajano. Siridhammappakāsanoti lokuttaradhammappakāsano so bhagavā ca sabbaṃ tamantarahitanti attho.

    ‘‘သုခေန ကောဏာဂမနော ဂတာသဝော၊ ဝိကာမပာဏာဂမနော မဟေသီ။

    ‘‘Sukhena koṇāgamano gatāsavo, vikāmapāṇāgamano mahesī;

    ဝနေ ဝိဝေကေ သိရိနာမဓေယ္ယေ၊ ဝိသုဒ္ဓဝံသာဂမနော ဝသိတ္ထ’’။

    Vane viveke sirināmadheyye, visuddhavaṃsāgamano vasittha’’.

    သေသဂာထာသု သဗ္ဗတ္ထ ပာကဋမေဝာတိ။

    Sesagāthāsu sabbattha pākaṭamevāti.

    ကောဏာဂမနဗုဒ္ဓဝံသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Koṇāgamanabuddhavaṃsavaṇṇanā niṭṭhitā.

    နိဋ္ဌိတော တေဝီသတိမော ဗုဒ္ဓဝံသော။

    Niṭṭhito tevīsatimo buddhavaṃso.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ဗုဒ္ဓဝံသပာဠိ • Buddhavaṃsapāḷi / ၂၅. ကောဏာဂမနဗုဒ္ဓဝံသော • 25. Koṇāgamanabuddhavaṃso


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact