Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / พุทฺธวํสปาฬิ • Buddhavaṃsapāḷi

    ๔. โกณฺฑญฺญพุทฺธวํโส

    4. Koṇḍaññabuddhavaṃso

    .

    1.

    ทีปงฺกรสฺส อปเรน, โกณฺฑโญฺญ นาม นายโก;

    Dīpaṅkarassa aparena, koṇḍañño nāma nāyako;

    อนนฺตเตโช อมิตยโส, อปฺปเมโยฺย ทุราสโทฯ

    Anantatejo amitayaso, appameyyo durāsado.

    .

    2.

    ธรณูปโม ขมเนน, สีเลน สาครูปโม;

    Dharaṇūpamo khamanena, sīlena sāgarūpamo;

    สมาธินา เมรูปโม, ญาเณน คคนูปโมฯ

    Samādhinā merūpamo, ñāṇena gaganūpamo.

    .

    3.

    อินฺทฺริยพลโพชฺฌงฺค-มคฺคสจฺจปฺปกาสนํ;

    Indriyabalabojjhaṅga-maggasaccappakāsanaṃ;

    ปกาเสสิ สทา พุโทฺธ, หิตาย สพฺพปาณินํฯ

    Pakāsesi sadā buddho, hitāya sabbapāṇinaṃ.

    .

    4.

    ธมฺมจกฺกํ ปวเตฺตเนฺต, โกณฺฑเญฺญ โลกนายเก;

    Dhammacakkaṃ pavattente, koṇḍaññe lokanāyake;

    โกฎิสตสหสฺสานํ, ปฐมาภิสมโย อหุฯ

    Koṭisatasahassānaṃ, paṭhamābhisamayo ahu.

    .

    5.

    ตโต ปรมฺปิ เทเสเนฺต, นรมรูนํ สมาคเม;

    Tato parampi desente, naramarūnaṃ samāgame;

    นวุติโกฎิสหสฺสานํ, ทุติยาภิสมโย อหุฯ

    Navutikoṭisahassānaṃ, dutiyābhisamayo ahu.

    .

    6.

    ติตฺถิเย อภิมทฺทโนฺต, ยทา ธมฺมมเทสยิ;

    Titthiye abhimaddanto, yadā dhammamadesayi;

    อสีติโกฎิสหสฺสานํ, ตติยาภิสมโย อหุฯ

    Asītikoṭisahassānaṃ, tatiyābhisamayo ahu.

    .

    7.

    สนฺนิปาตา ตโย อาสุํ, โกณฺฑญฺญสฺส มเหสิโน;

    Sannipātā tayo āsuṃ, koṇḍaññassa mahesino;

    ขีณาสวานํ วิมลานํ, สนฺตจิตฺตาน ตาทินํฯ

    Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, santacittāna tādinaṃ.

    .

    8.

    โกฎิสตสหสฺสานํ, ปฐโม อาสิ สมาคโม;

    Koṭisatasahassānaṃ, paṭhamo āsi samāgamo;

    ทุติโย โกฎิสหสฺสานํ, ตติโย นวุติโกฎินํฯ

    Dutiyo koṭisahassānaṃ, tatiyo navutikoṭinaṃ.

    .

    9.

    อหํ เตน สมเยน, วิชิตาวี นาม ขตฺติโย;

    Ahaṃ tena samayena, vijitāvī nāma khattiyo;

    สมุทฺทํ อนฺตมเนฺตน, อิสฺสริยํ วตฺตยามหํฯ

    Samuddaṃ antamantena, issariyaṃ vattayāmahaṃ.

    ๑๐.

    10.

    โกฎิสตสหสฺสานํ , วิมลานํ มเหสินํ;

    Koṭisatasahassānaṃ , vimalānaṃ mahesinaṃ;

    สห โลกคฺคนาเถน, ปรมเนฺนน ตปฺปยิํฯ

    Saha lokagganāthena, paramannena tappayiṃ.

    ๑๑.

    11.

    โสปิ มํ พุโทฺธ พฺยากาสิ, โกณฺฑโญฺญ โลกนายโก;

    Sopi maṃ buddho byākāsi, koṇḍañño lokanāyako;

    ‘‘อปริเมยฺยิโต กเปฺป, พุโทฺธ โลเก ภวิสฺสติฯ

    ‘‘Aparimeyyito kappe, buddho loke bhavissati.

    ๑๒.

    12.

    ‘‘ปธานํ ปทหิตฺวาน, กตฺวา ทุกฺกรการิกํ;

    ‘‘Padhānaṃ padahitvāna, katvā dukkarakārikaṃ;

    อสฺสตฺถมูเล สมฺพุโทฺธ, พุชฺฌิสฺสติ มหายโสฯ

    Assatthamūle sambuddho, bujjhissati mahāyaso.

    ๑๓.

    13.

    ‘‘อิมสฺส ชนิกา มาตา, มายา นาม ภวิสฺสติ;

    ‘‘Imassa janikā mātā, māyā nāma bhavissati;

    ปิตา สุโทฺธทโน นาม, อยํ เหสฺสติ โคตโมฯ

    Pitā suddhodano nāma, ayaṃ hessati gotamo.

    ๑๔.

    14.

    ‘‘โกลิโต อุปติโสฺส จ, อคฺคา เหสฺสนฺติ สาวกา;

    ‘‘Kolito upatisso ca, aggā hessanti sāvakā;

    อานโนฺท นามุปฎฺฐาโก, อุปฎฺฐิสฺสติมํ ชินํฯ

    Ānando nāmupaṭṭhāko, upaṭṭhissatimaṃ jinaṃ.

    ๑๕.

    15.

    ‘‘เขมา อุปฺปลวณฺณา จ, อคฺคา เหสฺสนฺติ สาวิกา;

    ‘‘Khemā uppalavaṇṇā ca, aggā hessanti sāvikā;

    โพธิ ตสฺส ภควโต, อสฺสโตฺถติ ปวุจฺจติฯ

    Bodhi tassa bhagavato, assatthoti pavuccati.

    ๑๖.

    16.

    ‘‘จิโตฺต จ หตฺถาฬวโก, อคฺคา เหสฺสนฺตุปฎฺฐกา;

    ‘‘Citto ca hatthāḷavako, aggā hessantupaṭṭhakā;

    นนฺทมาตา จ อุตฺตรา, อคฺคา เหสฺสนฺตุปฎฺฐิกา;

    Nandamātā ca uttarā, aggā hessantupaṭṭhikā;

    อายุ วสฺสสตํ ตสฺส, โคตมสฺส ยสสฺสิโน’’ฯ

    Āyu vassasataṃ tassa, gotamassa yasassino’’.

    ๑๗.

    17.

    อิทํ สุตฺวาน วจนํ, อสมสฺส มเหสิโน;

    Idaṃ sutvāna vacanaṃ, asamassa mahesino;

    อาโมทิตา นรมรู, พุทฺธพีชํ กิร อยํฯ

    Āmoditā naramarū, buddhabījaṃ kira ayaṃ.

    ๑๘.

    18.

    อุกฺกุฎฺฐิสทฺทา วตฺตนฺติ, อโปฺผเฎนฺติ หสนฺติ จ;

    Ukkuṭṭhisaddā vattanti, apphoṭenti hasanti ca;

    กตญฺชลี นมสฺสนฺติ, ทสสหสฺสิเทวตาฯ

    Katañjalī namassanti, dasasahassidevatā.

    ๑๙.

    19.

    ‘‘ยทิมสฺส โลกนาถสฺส, วิรชฺฌิสฺสาม สาสนํ;

    ‘‘Yadimassa lokanāthassa, virajjhissāma sāsanaṃ;

    อนาคตมฺหิ อทฺธาเน, เหสฺสาม สมฺมุขา อิมํฯ

    Anāgatamhi addhāne, hessāma sammukhā imaṃ.

    ๒๐.

    20.

    ‘‘ยถา มนุสฺสา นทิํ ตรนฺตา, ปฎิติตฺถํ วิรชฺฌิย;

    ‘‘Yathā manussā nadiṃ tarantā, paṭititthaṃ virajjhiya;

    เหฎฺฐาติเตฺถ คเหตฺวาน, อุตฺตรนฺติ มหานทิํฯ

    Heṭṭhātitthe gahetvāna, uttaranti mahānadiṃ.

    ๒๑.

    21.

    ‘‘เอวเมว มยํ สเพฺพ, ยทิ มุญฺจามิมํ ชินํ;

    ‘‘Evameva mayaṃ sabbe, yadi muñcāmimaṃ jinaṃ;

    อนาคตมฺหิ อทฺธาเน, เหสฺสาม สมฺมุขา อิมํ’’ฯ

    Anāgatamhi addhāne, hessāma sammukhā imaṃ’’.

    ๒๒.

    22.

    ตสฺสาหํ วจนํ สุตฺวา, ภิโยฺย จิตฺตํ ปสาทยิํ;

    Tassāhaṃ vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;

    ตเมว อตฺถํ สาเธโนฺต, มหารชฺชํ ชิเน อทํ;

    Tameva atthaṃ sādhento, mahārajjaṃ jine adaṃ;

    มหารชฺชํ ททิตฺวาน 1, ปพฺพชิํ ตสฺส สนฺติเกฯ

    Mahārajjaṃ daditvāna 2, pabbajiṃ tassa santike.

    ๒๓.

    23.

    สุตฺตนฺตํ วินยญฺจาปิ, นวงฺคํ สตฺถุสาสนํ;

    Suttantaṃ vinayañcāpi, navaṅgaṃ satthusāsanaṃ;

    สพฺพํ ปริยาปุณิตฺวาน, โสภยิํ ชินสาสนํฯ

    Sabbaṃ pariyāpuṇitvāna, sobhayiṃ jinasāsanaṃ.

    ๒๔.

    24.

    ตตฺถปฺปมโตฺต วิหรโนฺต, นิสชฺชฎฺฐานจงฺกเม;

    Tatthappamatto viharanto, nisajjaṭṭhānacaṅkame;

    อภิญฺญาปารมิํ คนฺตฺวา, พฺรหฺมโลกมคญฺฉหํฯ

    Abhiññāpāramiṃ gantvā, brahmalokamagañchahaṃ.

    ๒๕.

    25.

    นครํ รมฺมวตี นาม, สุนโนฺท นาม ขตฺติโย;

    Nagaraṃ rammavatī nāma, sunando nāma khattiyo;

    สุชาตา นาม ชนิกา, โกณฺฑญฺญสฺส มเหสิโนฯ

    Sujātā nāma janikā, koṇḍaññassa mahesino.

    ๒๖.

    26.

    ทสวสฺสสหสฺสานิ, อคารํ อชฺฌ โส วสิ 3;

    Dasavassasahassāni, agāraṃ ajjha so vasi 4;

    สุจิ สุรุจิ สุโภ จ, ตโย ปาสาทมุตฺตมาฯ

    Suci suruci subho ca, tayo pāsādamuttamā.

    ๒๗.

    27.

    ตีณิสตสหสฺสานิ, นาริโย สมลงฺกตา;

    Tīṇisatasahassāni, nāriyo samalaṅkatā;

    รุจิเทวี นาม นารี, วิชิตเสโน อตฺรโชฯ

    Rucidevī nāma nārī, vijitaseno atrajo.

    ๒๘.

    28.

    นิมิเตฺต จตุโร ทิสฺวา, รถยาเนน นิกฺขมิ;

    Nimitte caturo disvā, rathayānena nikkhami;

    อนูนทสมาสานิ, ปธานํ ปทหี ชิโนฯ

    Anūnadasamāsāni, padhānaṃ padahī jino.

    ๒๙.

    29.

    พฺรหฺมุนา ยาจิโต สโนฺต, โกณฺฑโญฺญ ทฺวิปทุตฺตโม;

    Brahmunā yācito santo, koṇḍañño dvipaduttamo;

    วตฺติ จกฺกํ มหาวีโร, เทวานํ นครุตฺตเมฯ

    Vatti cakkaṃ mahāvīro, devānaṃ nagaruttame.

    ๓๐.

    30.

    ภโทฺท เจว สุภโทฺท จ, อเหสุํ อคฺคสาวกา;

    Bhaddo ceva subhaddo ca, ahesuṃ aggasāvakā;

    อนุรุโทฺธ นามุปฎฺฐาโก, โกณฺฑญฺญสฺส มเหสิโนฯ

    Anuruddho nāmupaṭṭhāko, koṇḍaññassa mahesino.

    ๓๑.

    31.

    ติสฺสา จ อุปติสฺสา จ, อเหสุํ อคฺคสาวิกา;

    Tissā ca upatissā ca, ahesuṃ aggasāvikā;

    สาลกลฺยาณิโก โพธิ, โกณฺฑญฺญสฺส มเหสิโนฯ

    Sālakalyāṇiko bodhi, koṇḍaññassa mahesino.

    ๓๒.

    32.

    โสโณ จ อุปโสโณ จ, อเหสุํ อคฺคุปฎฺฐกา;

    Soṇo ca upasoṇo ca, ahesuṃ aggupaṭṭhakā;

    นนฺทา เจว สิรีมา จ, อเหสุํ อคฺคุปฎฺฐิกาฯ

    Nandā ceva sirīmā ca, ahesuṃ aggupaṭṭhikā.

    ๓๓.

    33.

    โส อฎฺฐาสีติ หตฺถานิ, อจฺจุคฺคโต มหามุนิ;

    So aṭṭhāsīti hatthāni, accuggato mahāmuni;

    โสภเต อุฬุราชาว สูริโย มชฺฌนฺหิเก ยถาฯ

    Sobhate uḷurājāva sūriyo majjhanhike yathā.

    ๓๔.

    34.

    วสฺสสตสหสฺสานิ , อายุ วิชฺชติ ตาวเท;

    Vassasatasahassāni , āyu vijjati tāvade;

    ตาวตา ติฎฺฐมาโน โส, ตาเรสิ ชนตํ พหุํฯ

    Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.

    ๓๕.

    35.

    ขีณาสเวหิ วิมเลหิ, วิจิตฺตา อาสิ เมทนี;

    Khīṇāsavehi vimalehi, vicittā āsi medanī;

    ยถา คคนมุฬูหิ, เอวํ โส อุปโสภถฯ

    Yathā gaganamuḷūhi, evaṃ so upasobhatha.

    ๓๖.

    36.

    เตปิ นาคา อปฺปเมยฺยา, อสโงฺขภา ทุราสทา;

    Tepi nāgā appameyyā, asaṅkhobhā durāsadā;

    วิชฺชุปาตํว ทเสฺสตฺวา, นิพฺพุตา เต มหายสาฯ

    Vijjupātaṃva dassetvā, nibbutā te mahāyasā.

    ๓๗.

    37.

    สา จ อตุลิยา ชินสฺส อิทฺธิ, ญาณปริภาวิโต จ สมาธิ;

    Sā ca atuliyā jinassa iddhi, ñāṇaparibhāvito ca samādhi;

    สพฺพํ ตมนฺตรหิตํ, นนุ ริตฺตา สพฺพสงฺขาราฯ

    Sabbaṃ tamantarahitaṃ, nanu rittā sabbasaṅkhārā.

    ๓๘.

    38.

    โกณฺฑโญฺญ ปวโร พุโทฺธ, จนฺทารามมฺหิ นิพฺพุโต;

    Koṇḍañño pavaro buddho, candārāmamhi nibbuto;

    ตเตฺถว เจติโย จิโตฺต, สตฺต โยชนมุสฺสิโตติฯ

    Tattheva cetiyo citto, satta yojanamussitoti.

    โกณฺฑญฺญสฺส ภควโต วํโส ทุติโยฯ

    Koṇḍaññassa bhagavato vaṃso dutiyo.







    Footnotes:
    1. จชิตฺวา (สี.)
    2. cajitvā (sī.)
    3. อคารมเชฺฌ จ โส วสิ (สฺยา.)
    4. agāramajjhe ca so vasi (syā.)



    Related texts:



    อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / พุทฺธวํส-อฎฺฐกถา • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā / ๔. โกณฺฑญฺญพุทฺธวํสวณฺณนา • 4. Koṇḍaññabuddhavaṃsavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact