Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ពុទ្ធវំសបាឡិ • Buddhavaṃsapāḷi |
៤. កោណ្ឌញ្ញពុទ្ធវំសោ
4. Koṇḍaññabuddhavaṃso
១.
1.
ទីបង្ករស្ស អបរេន, កោណ្ឌញ្ញោ នាម នាយកោ;
Dīpaṅkarassa aparena, koṇḍañño nāma nāyako;
អនន្តតេជោ អមិតយសោ, អប្បមេយ្យោ ទុរាសទោ។
Anantatejo amitayaso, appameyyo durāsado.
២.
2.
ធរណូបមោ ខមនេន, សីលេន សាគរូបមោ;
Dharaṇūpamo khamanena, sīlena sāgarūpamo;
សមាធិនា មេរូបមោ, ញាណេន គគនូបមោ។
Samādhinā merūpamo, ñāṇena gaganūpamo.
៣.
3.
ឥន្ទ្រិយពលពោជ្ឈង្គ-មគ្គសច្ចប្បកាសនំ;
Indriyabalabojjhaṅga-maggasaccappakāsanaṃ;
បកាសេសិ សទា ពុទ្ធោ, ហិតាយ សព្ពបាណិនំ។
Pakāsesi sadā buddho, hitāya sabbapāṇinaṃ.
៤.
4.
ធម្មចក្កំ បវត្តេន្តេ, កោណ្ឌញ្ញេ លោកនាយកេ;
Dhammacakkaṃ pavattente, koṇḍaññe lokanāyake;
កោដិសតសហស្សានំ, បឋមាភិសមយោ អហុ។
Koṭisatasahassānaṃ, paṭhamābhisamayo ahu.
៥.
5.
តតោ បរម្បិ ទេសេន្តេ, នរមរូនំ សមាគមេ;
Tato parampi desente, naramarūnaṃ samāgame;
នវុតិកោដិសហស្សានំ, ទុតិយាភិសមយោ អហុ។
Navutikoṭisahassānaṃ, dutiyābhisamayo ahu.
៦.
6.
តិត្ថិយេ អភិមទ្ទន្តោ, យទា ធម្មមទេសយិ;
Titthiye abhimaddanto, yadā dhammamadesayi;
អសីតិកោដិសហស្សានំ, តតិយាភិសមយោ អហុ។
Asītikoṭisahassānaṃ, tatiyābhisamayo ahu.
៧.
7.
សន្និបាតា តយោ អាសុំ, កោណ្ឌញ្ញស្ស មហេសិនោ;
Sannipātā tayo āsuṃ, koṇḍaññassa mahesino;
ខីណាសវានំ វិមលានំ, សន្តចិត្តាន តាទិនំ។
Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, santacittāna tādinaṃ.
៨.
8.
កោដិសតសហស្សានំ, បឋមោ អាសិ សមាគមោ;
Koṭisatasahassānaṃ, paṭhamo āsi samāgamo;
ទុតិយោ កោដិសហស្សានំ, តតិយោ នវុតិកោដិនំ។
Dutiyo koṭisahassānaṃ, tatiyo navutikoṭinaṃ.
៩.
9.
អហំ តេន សមយេន, វិជិតាវី នាម ខត្តិយោ;
Ahaṃ tena samayena, vijitāvī nāma khattiyo;
សមុទ្ទំ អន្តមន្តេន, ឥស្សរិយំ វត្តយាមហំ។
Samuddaṃ antamantena, issariyaṃ vattayāmahaṃ.
១០.
10.
កោដិសតសហស្សានំ , វិមលានំ មហេសិនំ;
Koṭisatasahassānaṃ , vimalānaṃ mahesinaṃ;
សហ លោកគ្គនាថេន, បរមន្នេន តប្បយិំ។
Saha lokagganāthena, paramannena tappayiṃ.
១១.
11.
សោបិ មំ ពុទ្ធោ ព្យាកាសិ, កោណ្ឌញ្ញោ លោកនាយកោ;
Sopi maṃ buddho byākāsi, koṇḍañño lokanāyako;
‘‘អបរិមេយ្យិតោ កប្បេ, ពុទ្ធោ លោកេ ភវិស្សតិ។
‘‘Aparimeyyito kappe, buddho loke bhavissati.
១២.
12.
‘‘បធានំ បទហិត្វាន, កត្វា ទុក្ករការិកំ;
‘‘Padhānaṃ padahitvāna, katvā dukkarakārikaṃ;
អស្សត្ថមូលេ សម្ពុទ្ធោ, ពុជ្ឈិស្សតិ មហាយសោ។
Assatthamūle sambuddho, bujjhissati mahāyaso.
១៣.
13.
‘‘ឥមស្ស ជនិកា មាតា, មាយា នាម ភវិស្សតិ;
‘‘Imassa janikā mātā, māyā nāma bhavissati;
បិតា សុទ្ធោទនោ នាម, អយំ ហេស្សតិ គោតមោ។
Pitā suddhodano nāma, ayaṃ hessati gotamo.
១៤.
14.
‘‘កោលិតោ ឧបតិស្សោ ច, អគ្គា ហេស្សន្តិ សាវកា;
‘‘Kolito upatisso ca, aggā hessanti sāvakā;
អានន្ទោ នាមុបដ្ឋាកោ, ឧបដ្ឋិស្សតិមំ ជិនំ។
Ānando nāmupaṭṭhāko, upaṭṭhissatimaṃ jinaṃ.
១៥.
15.
‘‘ខេមា ឧប្បលវណ្ណា ច, អគ្គា ហេស្សន្តិ សាវិកា;
‘‘Khemā uppalavaṇṇā ca, aggā hessanti sāvikā;
ពោធិ តស្ស ភគវតោ, អស្សត្ថោតិ បវុច្ចតិ។
Bodhi tassa bhagavato, assatthoti pavuccati.
១៦.
16.
‘‘ចិត្តោ ច ហត្ថាឡវកោ, អគ្គា ហេស្សន្តុបដ្ឋកា;
‘‘Citto ca hatthāḷavako, aggā hessantupaṭṭhakā;
នន្ទមាតា ច ឧត្តរា, អគ្គា ហេស្សន្តុបដ្ឋិកា;
Nandamātā ca uttarā, aggā hessantupaṭṭhikā;
អាយុ វស្សសតំ តស្ស, គោតមស្ស យសស្សិនោ’’។
Āyu vassasataṃ tassa, gotamassa yasassino’’.
១៧.
17.
ឥទំ សុត្វាន វចនំ, អសមស្ស មហេសិនោ;
Idaṃ sutvāna vacanaṃ, asamassa mahesino;
អាមោទិតា នរមរូ, ពុទ្ធពីជំ កិរ អយំ។
Āmoditā naramarū, buddhabījaṃ kira ayaṃ.
១៨.
18.
ឧក្កុដ្ឋិសទ្ទា វត្តន្តិ, អប្ផោដេន្តិ ហសន្តិ ច;
Ukkuṭṭhisaddā vattanti, apphoṭenti hasanti ca;
កតញ្ជលី នមស្សន្តិ, ទសសហស្សិទេវតា។
Katañjalī namassanti, dasasahassidevatā.
១៩.
19.
‘‘យទិមស្ស លោកនាថស្ស, វិរជ្ឈិស្សាម សាសនំ;
‘‘Yadimassa lokanāthassa, virajjhissāma sāsanaṃ;
អនាគតម្ហិ អទ្ធានេ, ហេស្សាម សម្មុខា ឥមំ។
Anāgatamhi addhāne, hessāma sammukhā imaṃ.
២០.
20.
‘‘យថា មនុស្សា នទិំ តរន្តា, បដិតិត្ថំ វិរជ្ឈិយ;
‘‘Yathā manussā nadiṃ tarantā, paṭititthaṃ virajjhiya;
ហេដ្ឋាតិត្ថេ គហេត្វាន, ឧត្តរន្តិ មហានទិំ។
Heṭṭhātitthe gahetvāna, uttaranti mahānadiṃ.
២១.
21.
‘‘ឯវមេវ មយំ សព្ពេ, យទិ មុញ្ចាមិមំ ជិនំ;
‘‘Evameva mayaṃ sabbe, yadi muñcāmimaṃ jinaṃ;
អនាគតម្ហិ អទ្ធានេ, ហេស្សាម សម្មុខា ឥមំ’’។
Anāgatamhi addhāne, hessāma sammukhā imaṃ’’.
២២.
22.
តស្សាហំ វចនំ សុត្វា, ភិយ្យោ ចិត្តំ បសាទយិំ;
Tassāhaṃ vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;
តមេវ អត្ថំ សាធេន្តោ, មហារជ្ជំ ជិនេ អទំ;
Tameva atthaṃ sādhento, mahārajjaṃ jine adaṃ;
២៣.
23.
សុត្តន្តំ វិនយញ្ចាបិ, នវង្គំ សត្ថុសាសនំ;
Suttantaṃ vinayañcāpi, navaṅgaṃ satthusāsanaṃ;
សព្ពំ បរិយាបុណិត្វាន, សោភយិំ ជិនសាសនំ។
Sabbaṃ pariyāpuṇitvāna, sobhayiṃ jinasāsanaṃ.
២៤.
24.
តត្ថប្បមត្តោ វិហរន្តោ, និសជ្ជដ្ឋានចង្កមេ;
Tatthappamatto viharanto, nisajjaṭṭhānacaṅkame;
អភិញ្ញាបារមិំ គន្ត្វា, ព្រហ្មលោកមគញ្ឆហំ។
Abhiññāpāramiṃ gantvā, brahmalokamagañchahaṃ.
២៥.
25.
នគរំ រម្មវតី នាម, សុនន្ទោ នាម ខត្តិយោ;
Nagaraṃ rammavatī nāma, sunando nāma khattiyo;
សុជាតា នាម ជនិកា, កោណ្ឌញ្ញស្ស មហេសិនោ។
Sujātā nāma janikā, koṇḍaññassa mahesino.
២៦.
26.
សុចិ សុរុចិ សុភោ ច, តយោ បាសាទមុត្តមា។
Suci suruci subho ca, tayo pāsādamuttamā.
២៧.
27.
តីណិសតសហស្សានិ, នារិយោ សមលង្កតា;
Tīṇisatasahassāni, nāriyo samalaṅkatā;
រុចិទេវី នាម នារី, វិជិតសេនោ អត្រជោ។
Rucidevī nāma nārī, vijitaseno atrajo.
២៨.
28.
និមិត្តេ ចតុរោ ទិស្វា, រថយានេន និក្ខមិ;
Nimitte caturo disvā, rathayānena nikkhami;
អនូនទសមាសានិ, បធានំ បទហី ជិនោ។
Anūnadasamāsāni, padhānaṃ padahī jino.
២៩.
29.
ព្រហ្មុនា យាចិតោ សន្តោ, កោណ្ឌញ្ញោ ទ្វិបទុត្តមោ;
Brahmunā yācito santo, koṇḍañño dvipaduttamo;
វត្តិ ចក្កំ មហាវីរោ, ទេវានំ នគរុត្តមេ។
Vatti cakkaṃ mahāvīro, devānaṃ nagaruttame.
៣០.
30.
ភទ្ទោ ចេវ សុភទ្ទោ ច, អហេសុំ អគ្គសាវកា;
Bhaddo ceva subhaddo ca, ahesuṃ aggasāvakā;
អនុរុទ្ធោ នាមុបដ្ឋាកោ, កោណ្ឌញ្ញស្ស មហេសិនោ។
Anuruddho nāmupaṭṭhāko, koṇḍaññassa mahesino.
៣១.
31.
តិស្សា ច ឧបតិស្សា ច, អហេសុំ អគ្គសាវិកា;
Tissā ca upatissā ca, ahesuṃ aggasāvikā;
សាលកល្យាណិកោ ពោធិ, កោណ្ឌញ្ញស្ស មហេសិនោ។
Sālakalyāṇiko bodhi, koṇḍaññassa mahesino.
៣២.
32.
សោណោ ច ឧបសោណោ ច, អហេសុំ អគ្គុបដ្ឋកា;
Soṇo ca upasoṇo ca, ahesuṃ aggupaṭṭhakā;
នន្ទា ចេវ សិរីមា ច, អហេសុំ អគ្គុបដ្ឋិកា។
Nandā ceva sirīmā ca, ahesuṃ aggupaṭṭhikā.
៣៣.
33.
សោ អដ្ឋាសីតិ ហត្ថានិ, អច្ចុគ្គតោ មហាមុនិ;
So aṭṭhāsīti hatthāni, accuggato mahāmuni;
សោភតេ ឧឡុរាជាវ សូរិយោ មជ្ឈន្ហិកេ យថា។
Sobhate uḷurājāva sūriyo majjhanhike yathā.
៣៤.
34.
វស្សសតសហស្សានិ , អាយុ វិជ្ជតិ តាវទេ;
Vassasatasahassāni , āyu vijjati tāvade;
តាវតា តិដ្ឋមានោ សោ, តារេសិ ជនតំ ពហុំ។
Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.
៣៥.
35.
ខីណាសវេហិ វិមលេហិ, វិចិត្តា អាសិ មេទនី;
Khīṇāsavehi vimalehi, vicittā āsi medanī;
យថា គគនមុឡូហិ, ឯវំ សោ ឧបសោភថ។
Yathā gaganamuḷūhi, evaṃ so upasobhatha.
៣៦.
36.
តេបិ នាគា អប្បមេយ្យា, អសង្ខោភា ទុរាសទា;
Tepi nāgā appameyyā, asaṅkhobhā durāsadā;
វិជ្ជុបាតំវ ទស្សេត្វា, និព្ពុតា តេ មហាយសា។
Vijjupātaṃva dassetvā, nibbutā te mahāyasā.
៣៧.
37.
សា ច អតុលិយា ជិនស្ស ឥទ្ធិ, ញាណបរិភាវិតោ ច សមាធិ;
Sā ca atuliyā jinassa iddhi, ñāṇaparibhāvito ca samādhi;
សព្ពំ តមន្តរហិតំ, ននុ រិត្តា សព្ពសង្ខារា។
Sabbaṃ tamantarahitaṃ, nanu rittā sabbasaṅkhārā.
៣៨.
38.
កោណ្ឌញ្ញោ បវរោ ពុទ្ធោ, ចន្ទារាមម្ហិ និព្ពុតោ;
Koṇḍañño pavaro buddho, candārāmamhi nibbuto;
តត្ថេវ ចេតិយោ ចិត្តោ, សត្ត យោជនមុស្សិតោតិ។
Tattheva cetiyo citto, satta yojanamussitoti.
កោណ្ឌញ្ញស្ស ភគវតោ វំសោ ទុតិយោ។
Koṇḍaññassa bhagavato vaṃso dutiyo.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ខុទ្ទកនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ពុទ្ធវំស-អដ្ឋកថា • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā / ៤. កោណ្ឌញ្ញពុទ្ធវំសវណ្ណនា • 4. Koṇḍaññabuddhavaṃsavaṇṇanā