Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ബുദ്ധവംസപാളി • Buddhavaṃsapāḷi |
൪. കോണ്ഡഞ്ഞബുദ്ധവംസോ
4. Koṇḍaññabuddhavaṃso
൧.
1.
ദീപങ്കരസ്സ അപരേന, കോണ്ഡഞ്ഞോ നാമ നായകോ;
Dīpaṅkarassa aparena, koṇḍañño nāma nāyako;
അനന്തതേജോ അമിതയസോ, അപ്പമേയ്യോ ദുരാസദോ.
Anantatejo amitayaso, appameyyo durāsado.
൨.
2.
ധരണൂപമോ ഖമനേന, സീലേന സാഗരൂപമോ;
Dharaṇūpamo khamanena, sīlena sāgarūpamo;
സമാധിനാ മേരൂപമോ, ഞാണേന ഗഗനൂപമോ.
Samādhinā merūpamo, ñāṇena gaganūpamo.
൩.
3.
ഇന്ദ്രിയബലബോജ്ഝങ്ഗ-മഗ്ഗസച്ചപ്പകാസനം;
Indriyabalabojjhaṅga-maggasaccappakāsanaṃ;
പകാസേസി സദാ ബുദ്ധോ, ഹിതായ സബ്ബപാണിനം.
Pakāsesi sadā buddho, hitāya sabbapāṇinaṃ.
൪.
4.
ധമ്മചക്കം പവത്തേന്തേ, കോണ്ഡഞ്ഞേ ലോകനായകേ;
Dhammacakkaṃ pavattente, koṇḍaññe lokanāyake;
കോടിസതസഹസ്സാനം, പഠമാഭിസമയോ അഹു.
Koṭisatasahassānaṃ, paṭhamābhisamayo ahu.
൫.
5.
തതോ പരമ്പി ദേസേന്തേ, നരമരൂനം സമാഗമേ;
Tato parampi desente, naramarūnaṃ samāgame;
നവുതികോടിസഹസ്സാനം, ദുതിയാഭിസമയോ അഹു.
Navutikoṭisahassānaṃ, dutiyābhisamayo ahu.
൬.
6.
തിത്ഥിയേ അഭിമദ്ദന്തോ, യദാ ധമ്മമദേസയി;
Titthiye abhimaddanto, yadā dhammamadesayi;
അസീതികോടിസഹസ്സാനം, തതിയാഭിസമയോ അഹു.
Asītikoṭisahassānaṃ, tatiyābhisamayo ahu.
൭.
7.
സന്നിപാതാ തയോ ആസും, കോണ്ഡഞ്ഞസ്സ മഹേസിനോ;
Sannipātā tayo āsuṃ, koṇḍaññassa mahesino;
ഖീണാസവാനം വിമലാനം, സന്തചിത്താന താദിനം.
Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, santacittāna tādinaṃ.
൮.
8.
കോടിസതസഹസ്സാനം, പഠമോ ആസി സമാഗമോ;
Koṭisatasahassānaṃ, paṭhamo āsi samāgamo;
ദുതിയോ കോടിസഹസ്സാനം, തതിയോ നവുതികോടിനം.
Dutiyo koṭisahassānaṃ, tatiyo navutikoṭinaṃ.
൯.
9.
അഹം തേന സമയേന, വിജിതാവീ നാമ ഖത്തിയോ;
Ahaṃ tena samayena, vijitāvī nāma khattiyo;
സമുദ്ദം അന്തമന്തേന, ഇസ്സരിയം വത്തയാമഹം.
Samuddaṃ antamantena, issariyaṃ vattayāmahaṃ.
൧൦.
10.
കോടിസതസഹസ്സാനം , വിമലാനം മഹേസിനം;
Koṭisatasahassānaṃ , vimalānaṃ mahesinaṃ;
സഹ ലോകഗ്ഗനാഥേന, പരമന്നേന തപ്പയിം.
Saha lokagganāthena, paramannena tappayiṃ.
൧൧.
11.
സോപി മം ബുദ്ധോ ബ്യാകാസി, കോണ്ഡഞ്ഞോ ലോകനായകോ;
Sopi maṃ buddho byākāsi, koṇḍañño lokanāyako;
‘‘അപരിമേയ്യിതോ കപ്പേ, ബുദ്ധോ ലോകേ ഭവിസ്സതി.
‘‘Aparimeyyito kappe, buddho loke bhavissati.
൧൨.
12.
‘‘പധാനം പദഹിത്വാന, കത്വാ ദുക്കരകാരികം;
‘‘Padhānaṃ padahitvāna, katvā dukkarakārikaṃ;
അസ്സത്ഥമൂലേ സമ്ബുദ്ധോ, ബുജ്ഝിസ്സതി മഹായസോ.
Assatthamūle sambuddho, bujjhissati mahāyaso.
൧൩.
13.
‘‘ഇമസ്സ ജനികാ മാതാ, മായാ നാമ ഭവിസ്സതി;
‘‘Imassa janikā mātā, māyā nāma bhavissati;
പിതാ സുദ്ധോദനോ നാമ, അയം ഹേസ്സതി ഗോതമോ.
Pitā suddhodano nāma, ayaṃ hessati gotamo.
൧൪.
14.
‘‘കോലിതോ ഉപതിസ്സോ ച, അഗ്ഗാ ഹേസ്സന്തി സാവകാ;
‘‘Kolito upatisso ca, aggā hessanti sāvakā;
ആനന്ദോ നാമുപട്ഠാകോ, ഉപട്ഠിസ്സതിമം ജിനം.
Ānando nāmupaṭṭhāko, upaṭṭhissatimaṃ jinaṃ.
൧൫.
15.
‘‘ഖേമാ ഉപ്പലവണ്ണാ ച, അഗ്ഗാ ഹേസ്സന്തി സാവികാ;
‘‘Khemā uppalavaṇṇā ca, aggā hessanti sāvikā;
ബോധി തസ്സ ഭഗവതോ, അസ്സത്ഥോതി പവുച്ചതി.
Bodhi tassa bhagavato, assatthoti pavuccati.
൧൬.
16.
‘‘ചിത്തോ ച ഹത്ഥാളവകോ, അഗ്ഗാ ഹേസ്സന്തുപട്ഠകാ;
‘‘Citto ca hatthāḷavako, aggā hessantupaṭṭhakā;
നന്ദമാതാ ച ഉത്തരാ, അഗ്ഗാ ഹേസ്സന്തുപട്ഠികാ;
Nandamātā ca uttarā, aggā hessantupaṭṭhikā;
ആയു വസ്സസതം തസ്സ, ഗോതമസ്സ യസസ്സിനോ’’.
Āyu vassasataṃ tassa, gotamassa yasassino’’.
൧൭.
17.
ഇദം സുത്വാന വചനം, അസമസ്സ മഹേസിനോ;
Idaṃ sutvāna vacanaṃ, asamassa mahesino;
ആമോദിതാ നരമരൂ, ബുദ്ധബീജം കിര അയം.
Āmoditā naramarū, buddhabījaṃ kira ayaṃ.
൧൮.
18.
ഉക്കുട്ഠിസദ്ദാ വത്തന്തി, അപ്ഫോടേന്തി ഹസന്തി ച;
Ukkuṭṭhisaddā vattanti, apphoṭenti hasanti ca;
കതഞ്ജലീ നമസ്സന്തി, ദസസഹസ്സിദേവതാ.
Katañjalī namassanti, dasasahassidevatā.
൧൯.
19.
‘‘യദിമസ്സ ലോകനാഥസ്സ, വിരജ്ഝിസ്സാമ സാസനം;
‘‘Yadimassa lokanāthassa, virajjhissāma sāsanaṃ;
അനാഗതമ്ഹി അദ്ധാനേ, ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം.
Anāgatamhi addhāne, hessāma sammukhā imaṃ.
൨൦.
20.
‘‘യഥാ മനുസ്സാ നദിം തരന്താ, പടിതിത്ഥം വിരജ്ഝിയ;
‘‘Yathā manussā nadiṃ tarantā, paṭititthaṃ virajjhiya;
ഹേട്ഠാതിത്ഥേ ഗഹേത്വാന, ഉത്തരന്തി മഹാനദിം.
Heṭṭhātitthe gahetvāna, uttaranti mahānadiṃ.
൨൧.
21.
‘‘ഏവമേവ മയം സബ്ബേ, യദി മുഞ്ചാമിമം ജിനം;
‘‘Evameva mayaṃ sabbe, yadi muñcāmimaṃ jinaṃ;
അനാഗതമ്ഹി അദ്ധാനേ, ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം’’.
Anāgatamhi addhāne, hessāma sammukhā imaṃ’’.
൨൨.
22.
തസ്സാഹം വചനം സുത്വാ, ഭിയ്യോ ചിത്തം പസാദയിം;
Tassāhaṃ vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;
തമേവ അത്ഥം സാധേന്തോ, മഹാരജ്ജം ജിനേ അദം;
Tameva atthaṃ sādhento, mahārajjaṃ jine adaṃ;
൨൩.
23.
സുത്തന്തം വിനയഞ്ചാപി, നവങ്ഗം സത്ഥുസാസനം;
Suttantaṃ vinayañcāpi, navaṅgaṃ satthusāsanaṃ;
സബ്ബം പരിയാപുണിത്വാന, സോഭയിം ജിനസാസനം.
Sabbaṃ pariyāpuṇitvāna, sobhayiṃ jinasāsanaṃ.
൨൪.
24.
തത്ഥപ്പമത്തോ വിഹരന്തോ, നിസജ്ജട്ഠാനചങ്കമേ;
Tatthappamatto viharanto, nisajjaṭṭhānacaṅkame;
അഭിഞ്ഞാപാരമിം ഗന്ത്വാ, ബ്രഹ്മലോകമഗഞ്ഛഹം.
Abhiññāpāramiṃ gantvā, brahmalokamagañchahaṃ.
൨൫.
25.
നഗരം രമ്മവതീ നാമ, സുനന്ദോ നാമ ഖത്തിയോ;
Nagaraṃ rammavatī nāma, sunando nāma khattiyo;
സുജാതാ നാമ ജനികാ, കോണ്ഡഞ്ഞസ്സ മഹേസിനോ.
Sujātā nāma janikā, koṇḍaññassa mahesino.
൨൬.
26.
സുചി സുരുചി സുഭോ ച, തയോ പാസാദമുത്തമാ.
Suci suruci subho ca, tayo pāsādamuttamā.
൨൭.
27.
തീണിസതസഹസ്സാനി, നാരിയോ സമലങ്കതാ;
Tīṇisatasahassāni, nāriyo samalaṅkatā;
രുചിദേവീ നാമ നാരീ, വിജിതസേനോ അത്രജോ.
Rucidevī nāma nārī, vijitaseno atrajo.
൨൮.
28.
നിമിത്തേ ചതുരോ ദിസ്വാ, രഥയാനേന നിക്ഖമി;
Nimitte caturo disvā, rathayānena nikkhami;
അനൂനദസമാസാനി, പധാനം പദഹീ ജിനോ.
Anūnadasamāsāni, padhānaṃ padahī jino.
൨൯.
29.
ബ്രഹ്മുനാ യാചിതോ സന്തോ, കോണ്ഡഞ്ഞോ ദ്വിപദുത്തമോ;
Brahmunā yācito santo, koṇḍañño dvipaduttamo;
വത്തി ചക്കം മഹാവീരോ, ദേവാനം നഗരുത്തമേ.
Vatti cakkaṃ mahāvīro, devānaṃ nagaruttame.
൩൦.
30.
ഭദ്ദോ ചേവ സുഭദ്ദോ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവകാ;
Bhaddo ceva subhaddo ca, ahesuṃ aggasāvakā;
അനുരുദ്ധോ നാമുപട്ഠാകോ, കോണ്ഡഞ്ഞസ്സ മഹേസിനോ.
Anuruddho nāmupaṭṭhāko, koṇḍaññassa mahesino.
൩൧.
31.
തിസ്സാ ച ഉപതിസ്സാ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവികാ;
Tissā ca upatissā ca, ahesuṃ aggasāvikā;
സാലകല്യാണികോ ബോധി, കോണ്ഡഞ്ഞസ്സ മഹേസിനോ.
Sālakalyāṇiko bodhi, koṇḍaññassa mahesino.
൩൨.
32.
സോണോ ച ഉപസോണോ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠകാ;
Soṇo ca upasoṇo ca, ahesuṃ aggupaṭṭhakā;
നന്ദാ ചേവ സിരീമാ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠികാ.
Nandā ceva sirīmā ca, ahesuṃ aggupaṭṭhikā.
൩൩.
33.
സോ അട്ഠാസീതി ഹത്ഥാനി, അച്ചുഗ്ഗതോ മഹാമുനി;
So aṭṭhāsīti hatthāni, accuggato mahāmuni;
സോഭതേ ഉളുരാജാവ സൂരിയോ മജ്ഝന്ഹികേ യഥാ.
Sobhate uḷurājāva sūriyo majjhanhike yathā.
൩൪.
34.
വസ്സസതസഹസ്സാനി , ആയു വിജ്ജതി താവദേ;
Vassasatasahassāni , āyu vijjati tāvade;
താവതാ തിട്ഠമാനോ സോ, താരേസി ജനതം ബഹും.
Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.
൩൫.
35.
ഖീണാസവേഹി വിമലേഹി, വിചിത്താ ആസി മേദനീ;
Khīṇāsavehi vimalehi, vicittā āsi medanī;
യഥാ ഗഗനമുളൂഹി, ഏവം സോ ഉപസോഭഥ.
Yathā gaganamuḷūhi, evaṃ so upasobhatha.
൩൬.
36.
തേപി നാഗാ അപ്പമേയ്യാ, അസങ്ഖോഭാ ദുരാസദാ;
Tepi nāgā appameyyā, asaṅkhobhā durāsadā;
വിജ്ജുപാതംവ ദസ്സേത്വാ, നിബ്ബുതാ തേ മഹായസാ.
Vijjupātaṃva dassetvā, nibbutā te mahāyasā.
൩൭.
37.
സാ ച അതുലിയാ ജിനസ്സ ഇദ്ധി, ഞാണപരിഭാവിതോ ച സമാധി;
Sā ca atuliyā jinassa iddhi, ñāṇaparibhāvito ca samādhi;
സബ്ബം തമന്തരഹിതം, നനു രിത്താ സബ്ബസങ്ഖാരാ.
Sabbaṃ tamantarahitaṃ, nanu rittā sabbasaṅkhārā.
൩൮.
38.
കോണ്ഡഞ്ഞോ പവരോ ബുദ്ധോ, ചന്ദാരാമമ്ഹി നിബ്ബുതോ;
Koṇḍañño pavaro buddho, candārāmamhi nibbuto;
തത്ഥേവ ചേതിയോ ചിത്തോ, സത്ത യോജനമുസ്സിതോതി.
Tattheva cetiyo citto, satta yojanamussitoti.
കോണ്ഡഞ്ഞസ്സ ഭഗവതോ വംസോ ദുതിയോ.
Koṇḍaññassa bhagavato vaṃso dutiyo.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ബുദ്ധവംസ-അട്ഠകഥാ • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā / ൪. കോണ്ഡഞ്ഞബുദ്ധവംസവണ്ണനാ • 4. Koṇḍaññabuddhavaṃsavaṇṇanā