Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi

    ౧౦. కోసమ్బకక్ఖన్ధకం

    10. Kosambakakkhandhakaṃ

    ౨౭౧. కోసమ్బకవివాదకథా

    271. Kosambakavivādakathā

    ౪౫౧. కోసమ్బకక్ఖన్ధకే అయమనుపుబ్బికథా ఏవం వేదితబ్బాతి యోజనా. వినయం పాళితో చ, తదత్థతో చ ధారేతీతి వినయధరో, తథా సుత్తన్తం ధారేతీతి సుత్తన్తికో. తేసూతి ద్వీసు భిక్ఖూసు. సుత్తన్తికో భిక్ఖు నిక్ఖమీతి సమ్బన్ధో. ఆచమనఉదకావసేసన్తి ఆచమేతి ధోవతి అనేనాతి ఆచమనం, తమేవ ఉదకం ఆచమనఉదకం, తమేవ అవసేసం ఆచమనఉదకావసేసం, అవసేసఆచమనఉదకన్తి అత్థో. తం భిక్ఖున్తి సుత్తన్తికం భిక్ఖుం. ఏత్థాతి ఆచమనఉదకావసేసట్ఠపనే. ‘‘సచే హోతి, దేసేస్సామీ’’తి ఇమినా అత్తనో సుబ్బచభావఞ్చ సిక్ఖాకామతఞ్చ దస్సేతి. తేతి తయా, కథన్తి సమ్బన్ధో. అథ వా తేతి తుయ్హం, నత్థీతి సమ్బన్ధో. అసఞ్చిచ్చ అసతియా కతత్తా అనాపత్తిపక్ఖోపి భవేయ్యాతి ఆహ ‘‘నత్థి ఆపత్తీ’’తి. ఏత్థ పన ఆపత్తియేవ. సోతి సుత్తన్తికో.

    451. Kosambakakkhandhake ayamanupubbikathā evaṃ veditabbāti yojanā. Vinayaṃ pāḷito ca, tadatthato ca dhāretīti vinayadharo, tathā suttantaṃ dhāretīti suttantiko. Tesūti dvīsu bhikkhūsu. Suttantiko bhikkhu nikkhamīti sambandho. Ācamanaudakāvasesanti ācameti dhovati anenāti ācamanaṃ, tameva udakaṃ ācamanaudakaṃ, tameva avasesaṃ ācamanaudakāvasesaṃ, avasesaācamanaudakanti attho. Taṃ bhikkhunti suttantikaṃ bhikkhuṃ. Etthāti ācamanaudakāvasesaṭṭhapane. ‘‘Sace hoti, desessāmī’’ti iminā attano subbacabhāvañca sikkhākāmatañca dasseti. Teti tayā, kathanti sambandho. Atha vā teti tuyhaṃ, natthīti sambandho. Asañcicca asatiyā katattā anāpattipakkhopi bhaveyyāti āha ‘‘natthi āpattī’’ti. Ettha pana āpattiyeva. Soti suttantiko.

    వినయధరోపీతి వినయధరో పన, ఆరోచేసీతి సమ్బన్ధో. ఆపజ్జమానోపీతి పిసద్దో గరహత్థో. తేతి వినయధరస్స నిస్సితకా, ఆహంసూతి సమ్బన్ధో. తస్సాతి సుత్తన్తికస్స. తేతి సుత్తన్తికస్స నిస్సితకా, ఆరోచేసున్తి సమ్బన్ధో. సోతి సుత్తన్తికో. ముసావాదీతి అభూతతో, అభూతం వా వచనం వదనసీలో. ఏసోతి వినయధరో. తేతి సుత్తన్తికస్స నిస్సితకా, ఆహంసూతి సమ్బన్ధో. తతోతి కలహవడ్ఢనకారణా. వినయధరో అకాసీతి సమ్బన్ధో.

    Vinayadharopīti vinayadharo pana, ārocesīti sambandho. Āpajjamānopīti pisaddo garahattho. Teti vinayadharassa nissitakā, āhaṃsūti sambandho. Tassāti suttantikassa. Teti suttantikassa nissitakā, ārocesunti sambandho. Soti suttantiko. Musāvādīti abhūtato, abhūtaṃ vā vacanaṃ vadanasīlo. Esoti vinayadharo. Teti suttantikassa nissitakā, āhaṃsūti sambandho. Tatoti kalahavaḍḍhanakāraṇā. Vinayadharo akāsīti sambandho.

    ౪౫౩. ‘‘న తావ భిన్నో’’తి ఇమినా భిన్నోతి ఏత్థ తపచ్చయస్స అవస్సమ్భావియత్థే అనాగతకాలికతం దస్సేతి. తమేవత్థం సహ ఉపమాయ దస్సేన్తో ఆహ ‘‘అపిచా’’తిఆది. న్తి సస్సం. ‘‘భిజ్జిస్సతీ’’తి ఇమినా భిజ్జిస్సతీతి భిన్నోతి వచనత్థం దస్సేతి. సో చ ఖోతి సఙ్ఘో. కలహవసేన భిజ్జిస్సతీతి సమ్బన్ధో. సమ్భమఅత్థవసేనాతి సంవేగఅత్థవసేన. సమ్భమసద్దో హి తీసు అత్థేసు వత్తతి గారవే, భీతియం, సంవేగే చాతి. ఇధ పన సంవేగే వత్తతి. భిక్ఖుసఙ్ఘస్స భిన్నే సంవేగఅత్థవసేనాతి అధిప్పాయో. ఇదం హేట్ఠా కథితాయ ‘‘భయే కోధే పసంసాయ’’న్తి గాథాయ (పారా॰ అట్ఠ॰ ౧.౧౫) చసద్దేన సమ్పిణ్డితం సమ్భమఅత్థం సన్ధాయ వుత్తన్తి దట్ఠబ్బం. ఏత్థాతి ‘‘భిన్నో భిక్ఖుసఙ్ఘో భిన్నో భిక్ఖుసఙ్ఘో’’తి పాఠే. ఆమేడితన్తి ఆ పునప్పునం భయాదిపీళితత్తా మేడేన ఉమ్మాదేన ఇతం కథితం ఆమేడితం.

    453. ‘‘Na tāva bhinno’’ti iminā bhinnoti ettha tapaccayassa avassambhāviyatthe anāgatakālikataṃ dasseti. Tamevatthaṃ saha upamāya dassento āha ‘‘apicā’’tiādi. Tanti sassaṃ. ‘‘Bhijjissatī’’ti iminā bhijjissatīti bhinnoti vacanatthaṃ dasseti. So ca khoti saṅgho. Kalahavasena bhijjissatīti sambandho. Sambhamaatthavasenāti saṃvegaatthavasena. Sambhamasaddo hi tīsu atthesu vattati gārave, bhītiyaṃ, saṃvege cāti. Idha pana saṃvege vattati. Bhikkhusaṅghassa bhinne saṃvegaatthavasenāti adhippāyo. Idaṃ heṭṭhā kathitāya ‘‘bhaye kodhe pasaṃsāya’’nti gāthāya (pārā. aṭṭha. 1.15) casaddena sampiṇḍitaṃ sambhamaatthaṃ sandhāya vuttanti daṭṭhabbaṃ. Etthāti ‘‘bhinno bhikkhusaṅgho bhinno bhikkhusaṅgho’’ti pāṭhe. Āmeḍitanti ā punappunaṃ bhayādipīḷitattā meḍena ummādena itaṃ kathitaṃ āmeḍitaṃ.

    ౪౫౪. హీతి విత్థారో. భగవా వదేయ్యాతి సమ్బన్ధో. ఉక్ఖిపన్తి అపనేన్తీతి ఉక్ఖేపకా. ఉక్ఖిత్తమనువత్తన్తీతి ఉక్ఖిత్తానువత్తకా. ఏతేసన్తి ఉక్ఖిత్తానువత్తకానం. పున ఏతేసన్తి ఉక్ఖేపకానం. పక్ఖోతి సఖా. తన్తిమేవాతి పాళిమేవ, బ్యాపారమేవ వా.

    454.ti vitthāro. Bhagavā vadeyyāti sambandho. Ukkhipanti apanentīti ukkhepakā. Ukkhittamanuvattantīti ukkhittānuvattakā. Etesanti ukkhittānuvattakānaṃ. Puna etesanti ukkhepakānaṃ. Pakkhoti sakhā. Tantimevāti pāḷimeva, byāpārameva vā.

    ౪౫౫. యోతి భిక్ఖు. చిత్తం ఉప్పాదేతీతి సమ్బన్ధో. తుమ్హేతి ధమ్మవాదినో సన్ధాయ వుత్తం. కిం భణథాతి కిం వచనం భణథ. ఇతి పుచ్ఛిత్వాతి సమ్బన్ధో. తేసఞ్చాతి ధమ్మవాదీనఞ్చ. ఇతరేసఞ్చాతి అధమ్మవాదీనఞ్చ. ఇమేతి అత్తనో పక్ఖే ఇమే భిక్ఖూ. తేసన్తి అధమ్మవాదీనం. ‘‘కమ్మం కోపేతీ’’తి ‘‘నానాసంవాసకచతుత్థో చే భిక్ఖవే కమ్మం కరేయ్య, అకమ్మం, న చ కరణీయ’’న్తి వచనతో (మహావ॰ ౩౮౯) కమ్మం కోపేతి. ఇతరేసమ్పీతి ధమ్మవాదీనమ్పి. ధమ్మవాదీనం పక్ఖే నిసీదిత్వా అధమ్మవాదీనం లద్ధిం గణ్హన్తోపి ధమ్మవాదీనం నానాసంవాసకో హోతియేవ, అయం నయో వుత్తనయస్స అత్థతో సిద్ధోతి కత్వా ఇధ న వుత్తో. ఏవన్తిఆది నిగమనం. యోతి భిక్ఖు, పవిసతి గణ్హాతీతి సమ్బన్ధో. నిసిన్నో హుత్వాతి యోజనా. ఇమేతి అత్తనో పక్ఖే ఇమే భిక్ఖూ. ఇతరేతి పరపక్ఖే ఇతరే భిక్ఖూ. తేసన్తి ధమ్మవాదీనం. యత్థ తత్థ వా పన పక్ఖేతి యస్మిం కస్మించి వా ధమ్మవాదీనం పక్ఖే. ఇమే ధమ్మవాదినోతి గణ్హాతీతి తంతంపక్ఖగతే భిక్ఖూ యాథావతో వా అయాథావతో వా ‘‘ఇమే ధమ్మవాదినో’’తి గణ్హాతి.

    455.Yoti bhikkhu. Cittaṃ uppādetīti sambandho. Tumheti dhammavādino sandhāya vuttaṃ. Kiṃ bhaṇathāti kiṃ vacanaṃ bhaṇatha. Iti pucchitvāti sambandho. Tesañcāti dhammavādīnañca. Itaresañcāti adhammavādīnañca. Imeti attano pakkhe ime bhikkhū. Tesanti adhammavādīnaṃ. ‘‘Kammaṃ kopetī’’ti ‘‘nānāsaṃvāsakacatuttho ce bhikkhave kammaṃ kareyya, akammaṃ, na ca karaṇīya’’nti vacanato (mahāva. 389) kammaṃ kopeti. Itaresampīti dhammavādīnampi. Dhammavādīnaṃ pakkhe nisīditvā adhammavādīnaṃ laddhiṃ gaṇhantopi dhammavādīnaṃ nānāsaṃvāsako hotiyeva, ayaṃ nayo vuttanayassa atthato siddhoti katvā idha na vutto. Evantiādi nigamanaṃ. Yoti bhikkhu, pavisati gaṇhātīti sambandho. Nisinno hutvāti yojanā. Imeti attano pakkhe ime bhikkhū. Itareti parapakkhe itare bhikkhū. Tesanti dhammavādīnaṃ. Yattha tattha vā pana pakkheti yasmiṃ kasmiṃci vā dhammavādīnaṃ pakkhe. Ime dhammavādinoti gaṇhātīti taṃtaṃpakkhagate bhikkhū yāthāvato vā ayāthāvato vā ‘‘ime dhammavādino’’ti gaṇhāti.

    ౪౫౬. కాయేన కతం కమ్మం కాయకమ్మం, వచియా కతం కమ్మం వచీకమ్మం. తత్థ కాయకమ్మం ఉపదంసేన్తా భిక్ఖూ పహరన్తా ఉపదంసేన్తి. వచీకమ్మం ఉపదంసేన్తా భిక్ఖూ ఫరుసం వదన్తా ఉపదంసేన్తి. తేన వుత్తం ‘‘కాయేన పహరన్తా’’తిఆది. ఉపదంసేన్తీతి పవత్తేన్తి. ‘‘కోధవసేనా’’తి ఇమినా పేమవసేనాతి అత్థం నివత్తేతి. అధమ్మియానీతి అధమ్మేన కత్తబ్బాని. ‘‘కిచ్చానీ’’తి ఇమినా ఇయపచ్చయస్స సరూపం దస్సేతి. అసమ్మోదికాతి ఏత్థ యకారలోపోతి ఆహ ‘‘అసమ్మోదికాయా’’తి. ‘‘కథాయా’’తి ఇమినా అసమ్మోదం జనేతీతి అసమ్మోదికాతి కత్వా ణికపచ్చయస్స సరూపం దస్సేతి. ఉపచారం ముఞ్చిత్వాతి ఏత్థ ఉపచారో నామ అఞ్ఞమఞ్ఞం పహరన్తానం హత్థస్స పాపుణనట్ఠానం, తం ముఞ్చిత్వాతి అత్థో. ఆసనన్తరికాయాతి ఏత్థ ఏకం ఆసనం అన్తరం బ్యవహితం ఇమిస్సా నిసిన్నకిరియాయాతి ఆసనన్తరికాతి దస్సేన్తో ఆహ ‘‘ఏకేకం ఆసనం అన్తర’’న్తి. ‘‘కత్వా’’తి ఇమినా కిరియావిసేసనభావం దస్సేతి.

    456. Kāyena kataṃ kammaṃ kāyakammaṃ, vaciyā kataṃ kammaṃ vacīkammaṃ. Tattha kāyakammaṃ upadaṃsentā bhikkhū paharantā upadaṃsenti. Vacīkammaṃ upadaṃsentā bhikkhū pharusaṃ vadantā upadaṃsenti. Tena vuttaṃ ‘‘kāyena paharantā’’tiādi. Upadaṃsentīti pavattenti. ‘‘Kodhavasenā’’ti iminā pemavasenāti atthaṃ nivatteti. Adhammiyānīti adhammena kattabbāni. ‘‘Kiccānī’’ti iminā iyapaccayassa sarūpaṃ dasseti. Asammodikāti ettha yakāralopoti āha ‘‘asammodikāyā’’ti. ‘‘Kathāyā’’ti iminā asammodaṃ janetīti asammodikāti katvā ṇikapaccayassa sarūpaṃ dasseti. Upacāraṃ muñcitvāti ettha upacāro nāma aññamaññaṃ paharantānaṃ hatthassa pāpuṇanaṭṭhānaṃ, taṃ muñcitvāti attho. Āsanantarikāyāti ettha ekaṃ āsanaṃ antaraṃ byavahitaṃ imissā nisinnakiriyāyāti āsanantarikāti dassento āha ‘‘ekekaṃ āsanaṃ antara’’nti. ‘‘Katvā’’ti iminā kiriyāvisesanabhāvaṃ dasseti.

    ౪౫౭-౮. అయం అస్స భిక్ఖునో అధిప్పాయో కిరాతి యోజనా. ఏతేతి కోధాభిభూతే భిక్ఖూ. భగవా పన కథేసీతి సమ్బన్ధో. ‘‘అనత్థో అతో’’తి ఇమినా అనత్థతోతి పదస్స ఓకారలోపసన్ధిం దస్సేతి. తేసం పదానమత్థం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘ఏతస్మా’’తిఆది. ‘‘అథ వా’’తిఆదినా ‘‘అనత్థదో’’తి వత్తబ్బే ‘‘సుగతో’’తిఆదీసు వియ ద-కారస్స త-కారం కత్వా అనత్థతోతి వుత్తన్తి దస్సేతి. అనత్థదోతి అనత్థం దదాతీతి అనత్థదో.

    457-8. Ayaṃ assa bhikkhuno adhippāyo kirāti yojanā. Eteti kodhābhibhūte bhikkhū. Bhagavā pana kathesīti sambandho. ‘‘Anattho ato’’ti iminā anatthatoti padassa okāralopasandhiṃ dasseti. Tesaṃ padānamatthaṃ dassento āha ‘‘etasmā’’tiādi. ‘‘Atha vā’’tiādinā ‘‘anatthado’’ti vattabbe ‘‘sugato’’tiādīsu viya da-kārassa ta-kāraṃ katvā anatthatoti vuttanti dasseti. Anatthadoti anatthaṃ dadātīti anatthado.

    ౪౬౪. పుథుసద్దోతి ఏత్థ పుథుసద్దో మహన్తపరియాయోతి ఆహ ‘‘మహా’’తి. అస్సాతి భణ్డనకారకస్స జనస్స. సమజనోతి ఏత్థ సమసద్దో సదిసపరియాయోతి ఆహ ‘‘ఏకసదిసో’’తి, తుల్యాధికరణసమాసోయం. భణ్డనకారకో అయం జనోతి యోజనా. తత్థాతి భణ్డనకారకేసు జనేసు. అఞ్ఞమ్పి ఏకం ఇదం కారణన్తి సమ్బన్ధో. న మఞ్ఞిత్థాతి కోచి ఏకోపి న మఞ్ఞిత్థాతి యోజనా. ఇమినా అమఞ్ఞరున్తి ఏత్థ ఆవిభత్తియా ‘‘రు’’న్తి ఆదేసో దస్సితో.

    464.Puthusaddoti ettha puthusaddo mahantapariyāyoti āha ‘‘mahā’’ti. Assāti bhaṇḍanakārakassa janassa. Samajanoti ettha samasaddo sadisapariyāyoti āha ‘‘ekasadiso’’ti, tulyādhikaraṇasamāsoyaṃ. Bhaṇḍanakārako ayaṃ janoti yojanā. Tatthāti bhaṇḍanakārakesu janesu. Aññampi ekaṃ idaṃ kāraṇanti sambandho. Na maññitthāti koci ekopi na maññitthāti yojanā. Iminā amaññarunti ettha āvibhattiyā ‘‘ru’’nti ādeso dassito.

    పరిముట్ఠాతి పరిముట్ఠా సతి ఏతేసన్తి పరిముట్ఠాతి దస్సేన్తో ఆహ ‘‘పరిముట్ఠసతినో’’తి. అట్ఠక్ఖరగాథాయం ‘‘పఞ్చమం లఘు సబ్బత్థా’’తి వుత్తత్తా పఞ్చమస్స రాకారస్స రస్సో హోతి. తేన వుత్తం ‘‘రాకారస్స రస్సాదేసో కతో’’తి. కథం భాణినోతి వాచం భాణినో. ముఖాయామన్తి ఏత్థ ఆయామసద్దో విత్థారపరియాయో, విత్థారో చ నామ పసారణన్తి ఆహ ‘‘పసారేతు’’న్తి. సమ్పదానత్థజోతకేన తుంపచ్చయేన సమ్పదానత్థే ఉపయోగవచనన్తి దస్సేతి. నీతాతి కమ్మవాచకస్స కితస్స అప్పధానకమ్మం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘ఇమం నిల్లజ్జభావ’’న్తి. ద్వికమ్మకధాతుభావతో ‘‘అత్తనో’’తి పధానకమ్మమ్పి అజ్ఝాహరితబ్బం. న్తి కలహం. ‘‘జాన’’న్తి పదేన ‘‘విదూ’’తి పదస్స అత్థఞ్చ వాక్యఞ్చ దస్సేతి. విదన్తి జానన్తీతి విదూతి వచనత్థో కాతబ్బోతి అధిప్పాయో. సాదీనవోతిఆదీనవేన దోసేన సహ పవత్తో. అయన్తి కలహో.

    Parimuṭṭhāti parimuṭṭhā sati etesanti parimuṭṭhāti dassento āha ‘‘parimuṭṭhasatino’’ti. Aṭṭhakkharagāthāyaṃ ‘‘pañcamaṃ laghu sabbatthā’’ti vuttattā pañcamassa rākārassa rasso hoti. Tena vuttaṃ ‘‘rākārassa rassādeso kato’’ti. Kathaṃ bhāṇinoti vācaṃ bhāṇino. Mukhāyāmanti ettha āyāmasaddo vitthārapariyāyo, vitthāro ca nāma pasāraṇanti āha ‘‘pasāretu’’nti. Sampadānatthajotakena tuṃpaccayena sampadānatthe upayogavacananti dasseti. Nītāti kammavācakassa kitassa appadhānakammaṃ dassento āha ‘‘imaṃ nillajjabhāva’’nti. Dvikammakadhātubhāvato ‘‘attano’’ti padhānakammampi ajjhāharitabbaṃ. Tanti kalahaṃ. ‘‘Jāna’’nti padena ‘‘vidū’’ti padassa atthañca vākyañca dasseti. Vidanti jānantīti vidūti vacanattho kātabboti adhippāyo. Sādīnavotiādīnavena dosena saha pavatto. Ayanti kalaho.

    యే చ తం ఉపనయ్హన్తీతి ఏత్థ తసద్దస్స విసయం దస్సేతుం వుత్తం ‘‘ఆఘాత’’న్తి. యేతి జనా. ఉపనయ్హన్తి ఉపనహన్తి బన్ధన్తి. సనన్తనోతి ఏత్థ సనన్తనసద్దో పురాణపరియాయోతి ఆహ ‘‘పోరాణో’’తి.

    Yeca taṃ upanayhantīti ettha tasaddassa visayaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘āghāta’’nti. Yeti janā. Upanayhanti upanahanti bandhanti. Sanantanoti ettha sanantanasaddo purāṇapariyāyoti āha ‘‘porāṇo’’ti.

    ‘‘అఞ్ఞే’’తి ఇమినా పరేతి ఏత్థ పరసద్దస్స పచ్ఛాభాగత్థాదయో నివారేతి. మయమేత్థ యమామసేతి ఏత్థ ఏతసద్దస్స విసయం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘సఙ్ఘమజ్ఝే’’తి. యముధాతు ఉపయమనత్థో సేకారో నిపాతమత్తోతి ఆహ ‘‘ఉపయమామా’’తి. ‘‘సతతం సమితం మచ్చుసన్తికం గచ్ఛామా’’తి ఇమినా ‘‘న జానన్తీ’’తి పదస్స ఆకారం దస్సేతి. తత్థాతి మహాజనకాయే యే పణ్డితాతి యోజనా. ఏవం హీతి ఏవమేవ. జానన్తా తే పణ్డితా పటిపజ్జన్తీతి యోజనా. మేధన్తా హింసన్తా గచ్ఛన్తి పవత్తన్తీతి మేధగా కలహా. కేచి మేధధాతుతో ణ్వుపచ్చయం వదన్తి, తేసం మతేన మేధకాతి పఠమక్ఖరేన పాఠో భవేయ్య.

    ‘‘Aññe’’ti iminā pareti ettha parasaddassa pacchābhāgatthādayo nivāreti. Mayamettha yamāmaseti ettha etasaddassa visayaṃ dassento āha ‘‘saṅghamajjhe’’ti. Yamudhātu upayamanattho sekāro nipātamattoti āha ‘‘upayamāmā’’ti. ‘‘Satataṃ samitaṃ maccusantikaṃ gacchāmā’’ti iminā ‘‘na jānantī’’ti padassa ākāraṃ dasseti. Tatthāti mahājanakāye ye paṇḍitāti yojanā. Evaṃ hīti evameva. Jānantā te paṇḍitā paṭipajjantīti yojanā. Medhantā hiṃsantā gacchanti pavattantīti medhagā kalahā. Keci medhadhātuto ṇvupaccayaṃ vadanti, tesaṃ matena medhakāti paṭhamakkharena pāṭho bhaveyya.

    తేసమ్పీతి బ్రహ్మదత్తదీఘావుకుమారానమ్పి. సఙ్గతీతి సమాగమో. వోతి తుమ్హాకం. యేసం తుమ్హాకం నేవ మాతాపితూనం అట్ఠీని ఛిన్నాని, న పాణా హతా, న గవస్సధనాని హటాని. తేసం తుమ్హాకం కస్మా సఙ్గతి న హోతీతి యోజనా.

    Tesampīti brahmadattadīghāvukumārānampi. Saṅgatīti samāgamo. Voti tumhākaṃ. Yesaṃ tumhākaṃ neva mātāpitūnaṃ aṭṭhīni chinnāni, na pāṇā hatā, na gavassadhanāni haṭāni. Tesaṃ tumhākaṃ kasmā saṅgati na hotīti yojanā.

    సబ్బాని పరిస్సయానీతి ఏత్థ సబ్బానీతి వుత్తకారణఞ్చ లిఙ్గవిపల్లాసఞ్చ దస్సేన్తో ఆహ ‘‘పాకటపరిస్సయే చ పటిచ్ఛన్నపరిస్సయే చా’’తి. ‘‘అభిభవిత్వా’’తి ఇమినా అభిభుయ్యాతి పదస్స త్వాపచ్చయన్తభావం దస్సేతి. తేనాతి నిపకేన సహాయేన.

    Sabbāni parissayānīti ettha sabbānīti vuttakāraṇañca liṅgavipallāsañca dassento āha ‘‘pākaṭaparissaye ca paṭicchannaparissaye cā’’ti. ‘‘Abhibhavitvā’’ti iminā abhibhuyyāti padassa tvāpaccayantabhāvaṃ dasseti. Tenāti nipakena sahāyena.

    రాజావాతి ఏత్థ రాజా ఇవాతి పదవిభాగం కత్వా రాజసద్దస్స ఉపలక్ఖణవసేన మహాజనక, అరిన్దమరాజానో చ ఇవసద్దస్స ఓపమ్మత్థజోతకఞ్చ దస్సేన్తో ఆహ ‘‘యథా’’తిఆది. రట్ఠవిజితసద్దా అఞ్ఞమఞ్ఞపరియాయా. విసేసనవిసేస్యానం కామాచారతో గమ్యమానత్తా వుత్తం ‘‘విజితం రట్ఠ’’న్తి. ‘‘మాతఙ్గో అరఞ్ఞే నాగో ఇవా’’తి ఇమినా పదవిభాగం దస్సేతి. తేసం పదానం అత్థం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘మాతఙ్గోతి హత్థీ వుచ్చతీ’’తిఆది. ‘‘హత్థీ వుచ్చతీ’’తి ఇమినా మహన్తో అఙ్గో సరీరమేతస్సాతి మాతఙ్గోతి వచనత్థేన హత్థీ మాతఙ్గో నామాతి దస్సేతి. మహన్తసద్దస్స మాతాదేసో. నాగసద్దో ఉరగే చ హత్థిమ్హి చ నాగరుక్ఖే చ ఉత్తమే చ నామపఞ్ఞత్తియఞ్చాతి పఞ్చసు అత్థేసు వత్తతి, ఇధ ఉత్తమత్థేతి దస్సేన్తో ఆహ ‘‘నాగోతి మహన్తాధివచనమేత’’న్తి. మాతఙ్గరఞ్ఞేవాతి ఏత్థ ఇవసద్దస్స ఓపమ్మత్థజోతకభావం దస్సేత్వా అత్థయోజనం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘యథా హీ’’తిఆది. ‘‘యథా చ పాలిలేయ్యకో’’తి ఇమినా మాతఙ్గనాగస్స సరూపం ఉపలక్ఖణేన దస్సేతి.

    Rājāvāti ettha rājā ivāti padavibhāgaṃ katvā rājasaddassa upalakkhaṇavasena mahājanaka, arindamarājāno ca ivasaddassa opammatthajotakañca dassento āha ‘‘yathā’’tiādi. Raṭṭhavijitasaddā aññamaññapariyāyā. Visesanavisesyānaṃ kāmācārato gamyamānattā vuttaṃ ‘‘vijitaṃ raṭṭha’’nti. ‘‘Mātaṅgo araññe nāgo ivā’’ti iminā padavibhāgaṃ dasseti. Tesaṃ padānaṃ atthaṃ dassento āha ‘‘mātaṅgoti hatthī vuccatī’’tiādi. ‘‘Hatthī vuccatī’’ti iminā mahanto aṅgo sarīrametassāti mātaṅgoti vacanatthena hatthī mātaṅgo nāmāti dasseti. Mahantasaddassa mātādeso. Nāgasaddo urage ca hatthimhi ca nāgarukkhe ca uttame ca nāmapaññattiyañcāti pañcasu atthesu vattati, idha uttamattheti dassento āha ‘‘nāgoti mahantādhivacanameta’’nti. Mātaṅgaraññevāti ettha ivasaddassa opammatthajotakabhāvaṃ dassetvā atthayojanaṃ dassento āha ‘‘yathā hī’’tiādi. ‘‘Yathā ca pālileyyako’’ti iminā mātaṅganāgassa sarūpaṃ upalakkhaṇena dasseti.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావగ్గపాళి • Mahāvaggapāḷi
    ౨౭౧. కోసమ్బకవివాదకథా • 271. Kosambakavivādakathā
    ౨౭౨. దీఘావువత్థు • 272. Dīghāvuvatthu

    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావగ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvagga-aṭṭhakathā / కోసమ్బకవివాదకథా • Kosambakavivādakathā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā
    కోసమ్బకవివాదకథావణ్ణనా • Kosambakavivādakathāvaṇṇanā
    దీఘావువత్థుకథావణ్ణనా • Dīghāvuvatthukathāvaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā
    కోసమ్బకవివాదకథావణ్ణనా • Kosambakavivādakathāvaṇṇanā
    దీఘావువత్థుకథావణ్ణనా • Dīghāvuvatthukathāvaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / కోసమ్బకవివాదకథావణ్ణనా • Kosambakavivādakathāvaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact