| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
೧೦. ಕೋಸಮ್ಬಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ
10. Kosambakakkhandhakaṃ
ಕೋಸಮ್ಬಕವಿವಾದಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Kosambakavivādakathāvaṇṇanā
೪೫೧. ಕೋಸಮ್ಬಕಕ್ಖನ್ಧಕೇ ಸಚೇ ಹೋತಿ, ದೇಸೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ಸುಬ್ಬಚತಾಯ ಸಿಕ್ಖಾಕಾಮತಾಯ ಚ ಆಪತ್ತಿಂ ಪಸ್ಸಿ। ನತ್ಥಿ ಆಪತ್ತೀತಿ ಅನಾಪತ್ತಿಪಕ್ಖೋಪಿ ಏತ್ಥ ಸಮ್ಭವತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನಾಹ। ಸಾ ಪನಾಪತ್ತಿ ಏವ। ತೇನಾಹ ‘‘ಸೋ ತಸ್ಸಾ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಅನಾಪತ್ತಿದಿಟ್ಠಿ ಅಹೋಸೀ’’ತಿ।
451. Kosambakakkhandhake sace hoti, desessāmīti subbacatāya sikkhākāmatāya ca āpattiṃ passi. Natthi āpattīti anāpattipakkhopi ettha sambhavatīti adhippāyenāha. Sā panāpatti eva. Tenāha ‘‘so tassā āpattiyā anāpattidiṭṭhi ahosī’’ti.
೪೫೩-೪೫೪. ಸಮ್ಭಮಅತ್ಥವಸೇನಾತಿ ತುರಿತತ್ಥವಸೇನ। ‘‘ಅಕಾರಣೇ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಉಕ್ಖಿತ್ತೋ’’ತಿ ವದೇಯ್ಯಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ಪುಬ್ಬೇ ವಿನಯಧರಸ್ಸ ವಚನೇನ ‘‘ಸಚೇ ಆಪತ್ತಿ ಹೋತಿ, ದೇಸೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅನೇನ ಪಟಿಞ್ಞಾತಂ, ಇದಾನಿಪಿ ತಸ್ಸೇವ ವಚನೇನ ‘‘ಅಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಅಸ್ಸತಿಯಾ ಕತತ್ತಾ ನತ್ಥೇತ್ಥ ಆಪತ್ತೀ’’ತಿ ಅನಾಪತ್ತಿಸಞ್ಞೀ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಅಕಾರಣೇ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಉಕ್ಖಿತ್ತೋ’’ತಿ ಉಕ್ಖೇಪಕೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಯದಿ ವದೇಯ್ಯಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಉಕ್ಖಿತ್ತಾನುವತ್ತಕೇ ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನಾ’’ತಿ ವದೇಯ್ಯಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ವತ್ಥುಜಾನನಚಿತ್ತೇನಾಯಂ ಸಚಿತ್ತಕಾ ಆಪತ್ತಿ, ಅಯಞ್ಚ ಉದಕಾವಸೇಸೇ ಉದಕಾವಸೇಸಸಞ್ಞೀ, ತಸ್ಮಾ ಸಾಪತ್ತಿಕಸ್ಸೇವ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಛನ್ದಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛಥಾ’’ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನಾ’’ತಿ ಉಕ್ಖಿತ್ತಾನುವತ್ತಕೇ ವದೇಯ್ಯ।
453-454.Sambhamaatthavasenāti turitatthavasena. ‘‘Akāraṇe tumhehi so bhikkhu ukkhitto’’ti vadeyyāti yasmā pubbe vinayadharassa vacanena ‘‘sace āpatti hoti, desessāmī’’ti anena paṭiññātaṃ, idānipi tasseva vacanena ‘‘asañcicca assatiyā katattā natthettha āpattī’’ti anāpattisaññī, tasmā ‘‘akāraṇe tumhehi so bhikkhu ukkhitto’’ti ukkhepake bhikkhū yadi vadeyyāti adhippāyo. Ukkhittānuvattake vā ‘‘tumhe āpattiṃ āpannā’’ti vadeyyāti yasmā vatthujānanacittenāyaṃ sacittakā āpatti, ayañca udakāvasese udakāvasesasaññī, tasmā sāpattikasseva ‘‘tumhe chandāgatiṃ gacchathā’’ti adhippāyena ‘‘tumhe āpattiṃ āpannā’’ti ukkhittānuvattake vadeyya.
೪೫೫-೪೫೬. ಕಮ್ಮಂ ಕೋಪೇತೀತಿ ‘‘ನಾನಾಸಂವಾಸಕಚತುತ್ಥೋ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಮ್ಮಂ ಕರೇಯ್ಯ, ಅಕಮ್ಮಂ ನ ಚ ಕರಣೀಯ’’ನ್ತಿಆದಿವಚನತೋ (ಮಹಾವ॰ ೩೮೯) ಸಚೇ ಸಙ್ಘೋ ತಂ ಗಣಪೂರಕಂ ಕತ್ವಾ ಕಮ್ಮಂ ಕರೇಯ್ಯ, ಅಯಂ ತತ್ಥ ನಿಸಿನ್ನೋಪಿ ತಂ ಕಮ್ಮಂ ಕೋಪೇತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಉಪಚಾರಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾತಿ ಏತ್ಥ ಉಪಚಾರೋ ನಾಮ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಹತ್ಥೇನ ಪಾಪುಣನಟ್ಠಾನಂ।
455-456.Kammaṃ kopetīti ‘‘nānāsaṃvāsakacatuttho ce, bhikkhave, kammaṃ kareyya, akammaṃ na ca karaṇīya’’ntiādivacanato (mahāva. 389) sace saṅgho taṃ gaṇapūrakaṃ katvā kammaṃ kareyya, ayaṃ tattha nisinnopi taṃ kammaṃ kopetīti adhippāyo. Upacāraṃ muñcitvāti ettha upacāro nāma aññamaññaṃ hatthena pāpuṇanaṭṭhānaṃ.
೪೫೭. ಭಣ್ಡನಜಾತಾತಿಆದೀಸು ಕಲಹಸ್ಸ ಪುಬ್ಬಭಾಗೋ ಭಣ್ಡನಂ ನಾಮ, ತಂ ಜಾತಂ ಏತೇಸನ್ತಿ ಭಣ್ಡನಜಾತಾ, ಹತ್ಥಪರಾಮಾಸಾದಿವಸೇನ ಮತ್ಥಕಂ ಪತ್ತೋ ಕಲಹೋ ಜಾತೋ ಏತೇಸನ್ತಿ ಕಲಹಜಾತಾ, ವಿರುದ್ಧವಾದಭೂತಂ ವಾದಂ ಆಪನ್ನಾತಿ ವಿವಾದಾಪನ್ನಾ। ಮುಖಸತ್ತೀಹೀತಿ ವಾಚಾಸತ್ತೀಹಿ। ವಿತುದನ್ತಾತಿ ವಿಜ್ಝನ್ತಾ । ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚಾತಿ ‘‘ಇಧ, ಭನ್ತೇ, ಕೋಸಮ್ಬಿಯಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಣ್ಡನಜಾತಾ’’ತಿಆದಿವಚನಂ ಅವೋಚ, ತಞ್ಚ ಖೋ ನೇವ ಪಿಯಕಮ್ಯತಾಯ, ನ ಭೇದಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನ, ಅಥ ಖೋ ಅತ್ಥಕಾಮತಾಯ ಹಿತಕಾಮತಾಯ। ಸಾಮಗ್ಗೀಕಾರಕೋ ಕಿರೇಸ ಭಿಕ್ಖು, ತಸ್ಮಾಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ ‘‘ಯಥಾ ಇಮೇ ಭಿಕ್ಖೂ ವಿವಾದಂ ಆರದ್ಧಾ, ನ ಸಕ್ಕಾ ಮಯಾ, ನಾಪಿ ಅಞ್ಞೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಮಗ್ಗೇ ಕಾತುಂ, ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಸದೇವಕೇ ಲೋಕೇ ಅಗ್ಗಪುಗ್ಗಲೋ ಭಗವಾ ಸಯಂ ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಾ ಸನ್ತಿಕಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಏತೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಖನ್ತಿಮೇತ್ತಾಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ ಸಾರಣೀಯಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಸಾಮಗ್ಗಿಂ ಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಅತ್ಥಕಾಮತಾಯ ಹಿತಕಾಮತಾಯ ಗನ್ತ್ವಾ ಅವೋಚ। ತಸ್ಮಾ ಏವಮಾಹಾತಿ ಅತ್ಥಕಾಮತ್ತಾ ಏವಮಾಹ, ನ ಭಗವತೋ ವಚನಂ ಅನಾದಿಯನ್ತೋ। ಯೇ ಪನ ತದಾ ಸತ್ಥು ವಚನಂ ನ ಗಣ್ಹಿಂಸು, ತೇ ಕಿಞ್ಚಿ ಅವತ್ವಾ ತುಣ್ಹೀಭೂತಾ ಮಙ್ಕುಭೂತಾ ಅಟ್ಠಂಸು, ತಸ್ಮಾ ಉಭಯೇಸಮ್ಪಿ ಸತ್ಥರಿ ಅಗಾರವಪಟಿಪತ್ತಿ ನಾಹೋಸಿ।
457.Bhaṇḍanajātātiādīsu kalahassa pubbabhāgo bhaṇḍanaṃ nāma, taṃ jātaṃ etesanti bhaṇḍanajātā, hatthaparāmāsādivasena matthakaṃ patto kalaho jāto etesanti kalahajātā, viruddhavādabhūtaṃ vādaṃ āpannāti vivādāpannā. Mukhasattīhīti vācāsattīhi. Vitudantāti vijjhantā . Bhagavantaṃ etadavocāti ‘‘idha, bhante, kosambiyaṃ bhikkhū bhaṇḍanajātā’’tiādivacanaṃ avoca, tañca kho neva piyakamyatāya, na bhedādhippāyena, atha kho atthakāmatāya hitakāmatāya. Sāmaggīkārako kiresa bhikkhu, tasmāssa etadahosi ‘‘yathā ime bhikkhū vivādaṃ āraddhā, na sakkā mayā, nāpi aññena bhikkhunā samagge kātuṃ, appeva nāma sadevake loke aggapuggalo bhagavā sayaṃ vā gantvā attano vā santikaṃ pakkosāpetvā etesaṃ bhikkhūnaṃ khantimettāpaṭisaṃyuttaṃ sāraṇīyadhammadesanaṃ kathetvā sāmaggiṃ kareyyā’’ti atthakāmatāya hitakāmatāya gantvā avoca. Tasmā evamāhāti atthakāmattā evamāha, na bhagavato vacanaṃ anādiyanto. Ye pana tadā satthu vacanaṃ na gaṇhiṃsu, te kiñci avatvā tuṇhībhūtā maṅkubhūtā aṭṭhaṃsu, tasmā ubhayesampi satthari agāravapaṭipatti nāhosi.
ಕೋಸಮ್ಬಕವಿವಾದಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Kosambakavivādakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಗ್ಗಪಾಳಿ • Mahāvaggapāḷi / ೨೭೧. ಕೋಸಮ್ಬಕವಿವಾದಕಥಾ • 271. Kosambakavivādakathā
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ಕೋಸಮ್ಬಕವಿವಾದಕಥಾ • Kosambakavivādakathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಕೋಸಮ್ಬಕವಿವಾದಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Kosambakavivādakathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ಕೋಸಮ್ಬಕವಿವಾದಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Kosambakavivādakathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೨೭೧. ಕೋಸಮ್ಬಕವಿವಾದಕಥಾ • 271. Kosambakavivādakathā
