| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
10. කොසම්‌බකක්‌ඛන්‌ධකං
10. Kosambakakkhandhakaṃ
කොසම්‌බකවිවාදකථාවණ්‌ණනා
Kosambakavivādakathāvaṇṇanā
451. කොසම්‌බකක්‌ඛන්‌ධකෙ සචෙ හොති, දෙසෙස්‌සාමීති සුබ්‌බචතාය සික්‌ඛාකාමතාය ච ආපත්‌තිං පස්‌සි. නත්‌ථි ආපත්‌තීති අනාපත්‌තිපක්‌ඛොපි එත්‌ථ සම්‌භවතීති අධිප්‌පායෙනාහ. සා පනාපත්‌ති එව. තෙනාහ ‘‘සො තස්‌සා ආපත්‌තියා අනාපත්‌තිදිට්‌ඨි අහොසී’’ති.
451. Kosambakakkhandhake sace hoti, desessāmīti subbacatāya sikkhākāmatāya ca āpattiṃ passi. Natthi āpattīti anāpattipakkhopi ettha sambhavatīti adhippāyenāha. Sā panāpatti eva. Tenāha ‘‘so tassā āpattiyā anāpattidiṭṭhi ahosī’’ti.
453-454. සම්‌භමඅත්‌ථවසෙනාති තුරිතත්‌ථවසෙන. ‘‘අකාරණෙ තුම්‌හෙහි සො භික්‌ඛු උක්‌ඛිත්‌තො’’ති වදෙය්‍යාති යස්‌මා පුබ්‌බෙ විනයධරස්‌ස වචනෙන ‘‘සචෙ ආපත්‌ති හොති, දෙසෙස්‌සාමී’’ති අනෙන පටිඤ්‌ඤාතං, ඉදානිපි තස්‌සෙව වචනෙන ‘‘අසඤ්‌චිච්‌ච අස්‌සතියා කතත්‌තා නත්‌ථෙත්‌ථ ආපත්‌තී’’ති අනාපත්‌තිසඤ්‌ඤී, තස්‌මා ‘‘අකාරණෙ තුම්‌හෙහි සො භික්‌ඛු උක්‌ඛිත්‌තො’’ති උක්‌ඛෙපකෙ භික්‌ඛූ යදි වදෙය්‍යාති අධිප්‌පායො. උක්‌ඛිත්‌තානුවත්‌තකෙ වා ‘‘තුම්‌හෙ ආපත්‌තිං ආපන්‌නා’’ති වදෙය්‍යාති යස්‌මා වත්‌ථුජානනචිත්‌තෙනායං සචිත්‌තකා ආපත්‌ති, අයඤ්‌ච උදකාවසෙසෙ උදකාවසෙසසඤ්‌ඤී, තස්‌මා සාපත්‌තිකස්‌සෙව ‘‘තුම්‌හෙ ඡන්‌දාගතිං ගච්‌ඡථා’’ති අධිප්‌පායෙන ‘‘තුම්‌හෙ ආපත්‌තිං ආපන්‌නා’’ති උක්‌ඛිත්‌තානුවත්‌තකෙ වදෙය්‍ය.
453-454.Sambhamaatthavasenāti turitatthavasena. ‘‘Akāraṇe tumhehi so bhikkhu ukkhitto’’ti vadeyyāti yasmā pubbe vinayadharassa vacanena ‘‘sace āpatti hoti, desessāmī’’ti anena paṭiññātaṃ, idānipi tasseva vacanena ‘‘asañcicca assatiyā katattā natthettha āpattī’’ti anāpattisaññī, tasmā ‘‘akāraṇe tumhehi so bhikkhu ukkhitto’’ti ukkhepake bhikkhū yadi vadeyyāti adhippāyo. Ukkhittānuvattake vā ‘‘tumhe āpattiṃ āpannā’’ti vadeyyāti yasmā vatthujānanacittenāyaṃ sacittakā āpatti, ayañca udakāvasese udakāvasesasaññī, tasmā sāpattikasseva ‘‘tumhe chandāgatiṃ gacchathā’’ti adhippāyena ‘‘tumhe āpattiṃ āpannā’’ti ukkhittānuvattake vadeyya.
455-456. කම්‌මං කොපෙතීති ‘‘නානාසංවාසකචතුත්‌ථො චෙ, භික්‌ඛවෙ, කම්‌මං කරෙය්‍ය, අකම්‌මං න ච කරණීය’’න්‌තිආදිවචනතො (මහාව. 389) සචෙ සඞ්‌ඝො තං ගණපූරකං කත්‌වා කම්‌මං කරෙය්‍ය, අයං තත්‌ථ නිසින්‌නොපි තං කම්‌මං කොපෙතීති අධිප්‌පායො. උපචාරං මුඤ්‌චිත්‌වාති එත්‌ථ උපචාරො නාම අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං හත්‌ථෙන පාපුණනට්‌ඨානං.
455-456.Kammaṃ kopetīti ‘‘nānāsaṃvāsakacatuttho ce, bhikkhave, kammaṃ kareyya, akammaṃ na ca karaṇīya’’ntiādivacanato (mahāva. 389) sace saṅgho taṃ gaṇapūrakaṃ katvā kammaṃ kareyya, ayaṃ tattha nisinnopi taṃ kammaṃ kopetīti adhippāyo. Upacāraṃ muñcitvāti ettha upacāro nāma aññamaññaṃ hatthena pāpuṇanaṭṭhānaṃ.
457. භණ්‌ඩනජාතාතිආදීසු කලහස්‌ස පුබ්‌බභාගො භණ්‌ඩනං නාම, තං ජාතං එතෙසන්‌ති භණ්‌ඩනජාතා, හත්‌ථපරාමාසාදිවසෙන මත්‌ථකං පත්‌තො කලහො ජාතො එතෙසන්‌ති කලහජාතා, විරුද්‌ධවාදභූතං වාදං ආපන්‌නාති විවාදාපන්‌නා. මුඛසත්‌තීහීති වාචාසත්‌තීහි. විතුදන්‌තාති විජ්‌ඣන්‌තා . භගවන්‌තං එතදවොචාති ‘‘ඉධ, භන්‌තෙ, කොසම්‌බියං භික්‌ඛූ භණ්‌ඩනජාතා’’තිආදිවචනං අවොච, තඤ්‌ච ඛො නෙව පියකම්‍යතාය, න භෙදාධිප්‌පායෙන, අථ ඛො අත්‌ථකාමතාය හිතකාමතාය. සාමග්‌ගීකාරකො කිරෙස භික්‌ඛු, තස්‌මාස්‌ස එතදහොසි ‘‘යථා ඉමෙ භික්‌ඛූ විවාදං ආරද්‌ධා, න සක්‌කා මයා, නාපි අඤ්‌ඤෙන භික්‌ඛුනා සමග්‌ගෙ කාතුං, අප්‌පෙව නාම සදෙවකෙ ලොකෙ අග්‌ගපුග්‌ගලො භගවා සයං වා ගන්‌ත්‌වා අත්‌තනො වා සන්‌තිකං පක්‌කොසාපෙත්‌වා එතෙසං භික්‌ඛූනං ඛන්‌තිමෙත්‌තාපටිසංයුත්‌තං සාරණීයධම්‌මදෙසනං කථෙත්‌වා සාමග්‌ගිං කරෙය්‍යා’’ති අත්‌ථකාමතාය හිතකාමතාය ගන්‌ත්‌වා අවොච. තස්‌මා එවමාහාති අත්‌ථකාමත්‌තා එවමාහ, න භගවතො වචනං අනාදියන්‌තො. යෙ පන තදා සත්‌ථු වචනං න ගණ්‌හිංසු, තෙ කිඤ්‌චි අවත්‌වා තුණ්‌හීභූතා මඞ්‌කුභූතා අට්‌ඨංසු, තස්‌මා උභයෙසම්‌පි සත්‌ථරි අගාරවපටිපත්‌ති නාහොසි.
457.Bhaṇḍanajātātiādīsu kalahassa pubbabhāgo bhaṇḍanaṃ nāma, taṃ jātaṃ etesanti bhaṇḍanajātā, hatthaparāmāsādivasena matthakaṃ patto kalaho jāto etesanti kalahajātā, viruddhavādabhūtaṃ vādaṃ āpannāti vivādāpannā. Mukhasattīhīti vācāsattīhi. Vitudantāti vijjhantā . Bhagavantaṃ etadavocāti ‘‘idha, bhante, kosambiyaṃ bhikkhū bhaṇḍanajātā’’tiādivacanaṃ avoca, tañca kho neva piyakamyatāya, na bhedādhippāyena, atha kho atthakāmatāya hitakāmatāya. Sāmaggīkārako kiresa bhikkhu, tasmāssa etadahosi ‘‘yathā ime bhikkhū vivādaṃ āraddhā, na sakkā mayā, nāpi aññena bhikkhunā samagge kātuṃ, appeva nāma sadevake loke aggapuggalo bhagavā sayaṃ vā gantvā attano vā santikaṃ pakkosāpetvā etesaṃ bhikkhūnaṃ khantimettāpaṭisaṃyuttaṃ sāraṇīyadhammadesanaṃ kathetvā sāmaggiṃ kareyyā’’ti atthakāmatāya hitakāmatāya gantvā avoca. Tasmā evamāhāti atthakāmattā evamāha, na bhagavato vacanaṃ anādiyanto. Ye pana tadā satthu vacanaṃ na gaṇhiṃsu, te kiñci avatvā tuṇhībhūtā maṅkubhūtā aṭṭhaṃsu, tasmā ubhayesampi satthari agāravapaṭipatti nāhosi.
කොසම්‌බකවිවාදකථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Kosambakavivādakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi / 271. කොසම්‌බකවිවාදකථා • 271. Kosambakavivādakathā
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / කොසම්‌බකවිවාදකථා • Kosambakavivādakathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / කොසම්‌බකවිවාදකථාවණ්‌ණනා • Kosambakavivādakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / කොසම්‌බකවිවාදකථාවණ්‌ණනා • Kosambakavivādakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 271. කොසම්‌බකවිවාදකථා • 271. Kosambakavivādakathā
