| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
8. කොසම්‌බිසුත්‌තවණ්‌ණනා
8. Kosambisuttavaṇṇanā
68. අට්‌ඨමෙ පරස්‌ස සද්‌දහිත්‌වාති පරස්‌ස වචනං සද්‌දහිත්‌වා. තෙනාහ ‘‘යං එස භණති, තං භූතන්‌ති ගණ්‌හාතී’’ති. පරපත්‌තියො හි එසො පරනෙය්‍යබුද්‌ධිකො. යං කාරණන්‌ති යං අත්‌තනා චින්‌තිතවත්‌ථු. රුච්‌චතීති ‘‘එවමෙතං භවිස්‌සති, න අඤ්‌ඤථා’’ති අත්‌තනො මතියා චින්‌තෙන්‌තස්‌ස රුච්‌චති. රුචියා ගණ්‌හාතීති පරපත්‌තියො අහුත්‌වා සයමෙව තථා රොචෙන්‌තො ගණ්‌හාති. අනුස්‌සවොති ‘‘අනු අනු සුත’’න්‌ති එවං චිරකාලගතාය අනුස්‌සුතියා ලබ්‌භමානං ‘‘කථමිදං සියා, කස්‌මා භූතමෙත’’න්‌ති අනුස්‌සවෙන ගණ්‌හාති. විතක්‌කයතොති ‘‘එවමෙතං සියා’’ති පරිකප්‌පෙන්‌තස්‌ස. එකං කාරණං උපට්‌ඨාතීති යථාපරිකප්‌පිතවත්‌ථු චිත්‌තස්‌ස උපට්‌ඨාති. ආකාරපරිවිතක්‌කෙනාති අත්‌තනා කප්‌පිතාකාරෙනා තං ගණ්‌හාති. එකා දිට්‌ඨි උප්‌පජ්‌ජතීති ‘‘යථාපරිකප්‌පිතං කිඤ්‌චි අත්‌ථං එවමෙතං, නාඤ්‌ඤථා’’ති අභිනිවිසන්‌තස්‌ස එකො අභිනිවෙසො උප්‌පජ්‌ජති. යායස්‌සාති යාය දිට්‌ඨියා අස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස. නිජ්‌ඣායන්‌තස්‌සාති පච්‌චක්‌ඛං විය නිරූපෙත්‌වා චින්‌තෙන්‌තස්‌ස. ඛමතීති තථා ගහණක්‌ඛමො හොති. තෙනාහ ‘‘සො…පෙ.… ගණ්‌හාතී’’ති. එතානීති සද්‌ධාදීනි. තානි හි සද්‌ධෙය්‍යානං වත්‌ථූනං ගහණහෙතුභාවතො ‘‘කාරණානී’’ති වුත්‌තානි. භවනිරොධො නිබ්‌බානන්‌ති නවවිධොපි භවො නිරුජ්‌ඣති එත්‌ථ එතස්‌මිං අධිගතෙති භවනිරොධො, නිබ්‌බානං. ස්‌වායං භවො පඤ්‌චක්‌ඛන්‌ධසඞ්‌ගහො තබ්‌බිනිමුත්‌තො නත්‌ථීති ආහ ‘‘පඤ්‌චක්‌ඛන්‌ධනිරොධො නිබ්‌බාන’’න්‌ති. භවනිරොධො නිබ්‌බානං නාමාති ‘‘නිබ්‌බානං නාම භවනිරොධො’’ති එස පඤ්‌හො සෙක්‌ඛෙහිපි ජානිතබ්‌බො, න අසෙක්‌ඛෙහෙව. ඉමං ඨානන්‌ති ඉමං යාථාවකාරණං.
68. Aṭṭhame parassa saddahitvāti parassa vacanaṃ saddahitvā. Tenāha ‘‘yaṃ esa bhaṇati, taṃ bhūtanti gaṇhātī’’ti. Parapattiyo hi eso paraneyyabuddhiko. Yaṃ kāraṇanti yaṃ attanā cintitavatthu. Ruccatīti ‘‘evametaṃ bhavissati, na aññathā’’ti attano matiyā cintentassa ruccati. Ruciyā gaṇhātīti parapattiyo ahutvā sayameva tathā rocento gaṇhāti. Anussavoti ‘‘anu anu suta’’nti evaṃ cirakālagatāya anussutiyā labbhamānaṃ ‘‘kathamidaṃ siyā, kasmā bhūtameta’’nti anussavena gaṇhāti. Vitakkayatoti ‘‘evametaṃ siyā’’ti parikappentassa. Ekaṃ kāraṇaṃ upaṭṭhātīti yathāparikappitavatthu cittassa upaṭṭhāti. Ākāraparivitakkenāti attanā kappitākārenā taṃ gaṇhāti. Ekā diṭṭhi uppajjatīti ‘‘yathāparikappitaṃ kiñci atthaṃ evametaṃ, nāññathā’’ti abhinivisantassa eko abhiniveso uppajjati. Yāyassāti yāya diṭṭhiyā assa puggalassa. Nijjhāyantassāti paccakkhaṃ viya nirūpetvā cintentassa. Khamatīti tathā gahaṇakkhamo hoti. Tenāha ‘‘so…pe… gaṇhātī’’ti. Etānīti saddhādīni. Tāni hi saddheyyānaṃ vatthūnaṃ gahaṇahetubhāvato ‘‘kāraṇānī’’ti vuttāni. Bhavanirodho nibbānanti navavidhopi bhavo nirujjhati ettha etasmiṃ adhigateti bhavanirodho, nibbānaṃ. Svāyaṃ bhavo pañcakkhandhasaṅgaho tabbinimutto natthīti āha ‘‘pañcakkhandhanirodho nibbāna’’nti. Bhavanirodho nibbānaṃ nāmāti ‘‘nibbānaṃ nāma bhavanirodho’’ti esa pañho sekkhehipi jānitabbo, na asekkheheva. Imaṃ ṭhānanti imaṃ yāthāvakāraṇaṃ.
සුට්‌ඨු දිට්‌ඨන්‌ති ‘‘භවනිරොධො නිබ්‌බාන’’න්‌ති මයා සුට්‌ඨු යාථාවතො දිට්‌ඨං, භවස්‌ස පීළනසඞ්‌ඛතසන්‌තාපවිපරිණාමට්‌ඨානං, භවනිරොධස්‌ස ච නිස්‌සරණවිවෙකාසඞ්‌ඛතාමතට්‌ඨානං යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය දිට්‌ඨත්‌තා. අනාගාමිඵලෙ ඨිතො හි අනාගාමිමග්‌ගෙ ඨිතො එව නාම උපරිමග්‌ගස්‌ස අනධිගතත්‌තාති වුත්‌තං ‘‘අනාගාමිමග්‌ගෙ ඨිතත්‌තා’’ති. නිබ්‌බානං ආරබ්‌භ පවත්‌තම්‌පි ථෙරස්‌සෙතං ඤාණං ‘‘නිබ්‌බානං පච්‌චවෙක්‌ඛතී’’ති වුත්‌තඤාණං විය න හොතීති වුත්‌තං ‘‘එකූනවීසතියා…පෙ.… පච්‌චවෙක්‌ඛණඤාණ’’න්‌ති. එතෙන එතං නිබ්‌බානපච්‌චවෙක්‌ඛණා විය න හොති සප්‌පදෙසභාවතොති දස්‌සෙති. එවඤ්‌ච කත්‌වා ඉධ උදපානනිදස්‌සනම්‌පි සමත්‌ථිතන්‌ති දට්‌ඨබ්‌බං. පච්‌චවෙක්‌ඛණඤාණෙනාති අවසෙසකිලෙසානං, නිබ්‌බානස්‌සෙව වා පච්‌චවෙක්‌ඛණඤාණෙන. උපරි අරහත්‌තඵලසමයොති උපරි සිජ්‌ඣනතො අරහත්‌තපටිලාභො තථා අත්‌ථි. ‘‘යෙනාහං තං පරියෙසතො නිබ්‌බානං සච්‌ඡිකරිස්‌සාමී’’ති ජානාති.
Suṭṭhu diṭṭhanti ‘‘bhavanirodho nibbāna’’nti mayā suṭṭhu yāthāvato diṭṭhaṃ, bhavassa pīḷanasaṅkhatasantāpavipariṇāmaṭṭhānaṃ, bhavanirodhassa ca nissaraṇavivekāsaṅkhatāmataṭṭhānaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya diṭṭhattā. Anāgāmiphale ṭhito hi anāgāmimagge ṭhito eva nāma uparimaggassa anadhigatattāti vuttaṃ ‘‘anāgāmimagge ṭhitattā’’ti. Nibbānaṃ ārabbha pavattampi therassetaṃ ñāṇaṃ ‘‘nibbānaṃ paccavekkhatī’’ti vuttañāṇaṃ viya na hotīti vuttaṃ ‘‘ekūnavīsatiyā…pe… paccavekkhaṇañāṇa’’nti. Etena etaṃ nibbānapaccavekkhaṇā viya na hoti sappadesabhāvatoti dasseti. Evañca katvā idha udapānanidassanampi samatthitanti daṭṭhabbaṃ. Paccavekkhaṇañāṇenāti avasesakilesānaṃ, nibbānasseva vā paccavekkhaṇañāṇena. Upari arahattaphalasamayoti upari sijjhanato arahattapaṭilābho tathā atthi. ‘‘Yenāhaṃ taṃ pariyesato nibbānaṃ sacchikarissāmī’’ti jānāti.
කොසම්‌බිසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Kosambisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 8. කොසම්‌බිසුත්‌තං • 8. Kosambisuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 8. කොසම්‌බිසුත්‌තවණ්‌ණනා • 8. Kosambisuttavaṇṇanā
