| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
੮. ਕੋਸਮ੍ਬਿਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
8. Kosambisuttavaṇṇanā
੬੮. ਅਟ੍ਠਮੇ ਪਰਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਹਿਤ੍વਾਤਿ ਪਰਸ੍ਸ વਚਨਂ ਸਦ੍ਦਹਿਤ੍વਾ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਯਂ ਏਸ ਭਣਤਿ, ਤਂ ਭੂਤਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤੀ’’ਤਿ। ਪਰਪਤ੍ਤਿਯੋ ਹਿ ਏਸੋ ਪਰਨੇਯ੍ਯਬੁਦ੍ਧਿਕੋ। ਯਂ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਯਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਚਿਨ੍ਤਿਤવਤ੍ਥੁ। ਰੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਂ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਤਿਯਾ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਰੁਚ੍ਚਤਿ। ਰੁਚਿਯਾ ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਪਰਪਤ੍ਤਿਯੋ ਅਹੁਤ੍વਾ ਸਯਮੇવ ਤਥਾ ਰੋਚੇਨ੍ਤੋ ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਅਨੁਸ੍ਸવੋਤਿ ‘‘ਅਨੁ ਅਨੁ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਚਿਰਕਾਲਗਤਾਯ ਅਨੁਸ੍ਸੁਤਿਯਾ ਲਬ੍ਭਮਾਨਂ ‘‘ਕਥਮਿਦਂ ਸਿਯਾ, ਕਸ੍ਮਾ ਭੂਤਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਨੁਸ੍ਸવੇਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ। વਿਤਕ੍ਕਯਤੋਤਿ ‘‘ਏવਮੇਤਂ ਸਿਯਾ’’ਤਿ ਪਰਿਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਏਕਂ ਕਾਰਣਂ ਉਪਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਯਥਾਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤવਤ੍ਥੁ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ। ਆਕਾਰਪਰਿવਿਤਕ੍ਕੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਪ੍ਪਿਤਾਕਾਰੇਨਾ ਤਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਏਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ‘‘ਯਥਾਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਥਂ ਏવਮੇਤਂ, ਨਾਞ੍ਞਥਾ’’ਤਿ ਅਭਿਨਿવਿਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕੋ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਯਾਯਸ੍ਸਾਤਿ ਯਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ। ਨਿਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ વਿਯ ਨਿਰੂਪੇਤ੍વਾ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਖਮਤੀਤਿ ਤਥਾ ਗਹਣਕ੍ਖਮੋ ਹੋਤਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸੋ…ਪੇ॰… ਗਣ੍ਹਾਤੀ’’ਤਿ। ਏਤਾਨੀਤਿ ਸਦ੍ਧਾਦੀਨਿ। ਤਾਨਿ ਹਿ ਸਦ੍ਧੇਯ੍ਯਾਨਂ વਤ੍ਥੂਨਂ ਗਹਣਹੇਤੁਭਾવਤੋ ‘‘ਕਾਰਣਾਨੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਾਨਿ। ਭવਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਨવવਿਧੋਪਿ ਭવੋ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ ਏਤ੍ਥ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਧਿਗਤੇਤਿ ਭવਨਿਰੋਧੋ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਸ੍વਾਯਂ ਭવੋ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹੋ ਤਬ੍ਬਿਨਿਮੁਤ੍ਤੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨ’’ਨ੍ਤਿ। ਭવਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਨਾਮਾਤਿ ‘‘ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਨਾਮ ਭવਨਿਰੋਧੋ’’ਤਿ ਏਸ ਪਞ੍ਹੋ ਸੇਕ੍ਖੇਹਿਪਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਅਸੇਕ੍ਖੇਹੇવ। ਇਮਂ ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਯਾਥਾવਕਾਰਣਂ।
68. Aṭṭhame parassa saddahitvāti parassa vacanaṃ saddahitvā. Tenāha ‘‘yaṃ esa bhaṇati, taṃ bhūtanti gaṇhātī’’ti. Parapattiyo hi eso paraneyyabuddhiko. Yaṃ kāraṇanti yaṃ attanā cintitavatthu. Ruccatīti ‘‘evametaṃ bhavissati, na aññathā’’ti attano matiyā cintentassa ruccati. Ruciyā gaṇhātīti parapattiyo ahutvā sayameva tathā rocento gaṇhāti. Anussavoti ‘‘anu anu suta’’nti evaṃ cirakālagatāya anussutiyā labbhamānaṃ ‘‘kathamidaṃ siyā, kasmā bhūtameta’’nti anussavena gaṇhāti. Vitakkayatoti ‘‘evametaṃ siyā’’ti parikappentassa. Ekaṃ kāraṇaṃ upaṭṭhātīti yathāparikappitavatthu cittassa upaṭṭhāti. Ākāraparivitakkenāti attanā kappitākārenā taṃ gaṇhāti. Ekā diṭṭhi uppajjatīti ‘‘yathāparikappitaṃ kiñci atthaṃ evametaṃ, nāññathā’’ti abhinivisantassa eko abhiniveso uppajjati. Yāyassāti yāya diṭṭhiyā assa puggalassa. Nijjhāyantassāti paccakkhaṃ viya nirūpetvā cintentassa. Khamatīti tathā gahaṇakkhamo hoti. Tenāha ‘‘so…pe… gaṇhātī’’ti. Etānīti saddhādīni. Tāni hi saddheyyānaṃ vatthūnaṃ gahaṇahetubhāvato ‘‘kāraṇānī’’ti vuttāni. Bhavanirodho nibbānanti navavidhopi bhavo nirujjhati ettha etasmiṃ adhigateti bhavanirodho, nibbānaṃ. Svāyaṃ bhavo pañcakkhandhasaṅgaho tabbinimutto natthīti āha ‘‘pañcakkhandhanirodho nibbāna’’nti. Bhavanirodho nibbānaṃ nāmāti ‘‘nibbānaṃ nāma bhavanirodho’’ti esa pañho sekkhehipi jānitabbo, na asekkheheva. Imaṃ ṭhānanti imaṃ yāthāvakāraṇaṃ.
ਸੁਟ੍ਠੁ ਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ‘‘ਭવਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਮਯਾ ਸੁਟ੍ਠੁ ਯਾਥਾવਤੋ ਦਿਟ੍ਠਂ, ਭવਸ੍ਸ ਪੀਲ਼ਨਸਙ੍ਖਤਸਨ੍ਤਾਪવਿਪਰਿਣਾਮਟ੍ਠਾਨਂ, ਭવਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਚ ਨਿਸ੍ਸਰਣવਿવੇਕਾਸਙ੍ਖਤਾਮਤਟ੍ਠਾਨਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ। ਅਨਾਗਾਮਿਫਲੇ ਠਿਤੋ ਹਿ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇ ਠਿਤੋ ਏવ ਨਾਮ ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਨਧਿਗਤਤ੍ਤਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇ ਠਿਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ। ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਰਬ੍ਭ ਪવਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਥੇਰਸ੍ਸੇਤਂ ਞਾਣਂ ‘‘ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਞਾਣਂ વਿਯ ਨ ਹੋਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਏਕੂਨવੀਸਤਿਯਾ…ਪੇ॰… ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ। ਏਤੇਨ ਏਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਾ વਿਯ ਨ ਹੋਤਿ ਸਪ੍ਪਦੇਸਭਾવਤੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਏવਞ੍ਚ ਕਤ੍વਾ ਇਧ ਉਦਪਾਨਨਿਦਸ੍ਸਨਮ੍ਪਿ ਸਮਤ੍ਥਿਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਞਾਣੇਨਾਤਿ ਅવਸੇਸਕਿਲੇਸਾਨਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸੇવ વਾ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਞਾਣੇਨ। ਉਪਰਿ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਮਯੋਤਿ ਉਪਰਿ ਸਿਜ੍ਝਨਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਪਟਿਲਾਭੋ ਤਥਾ ਅਤ੍ਥਿ। ‘‘ਯੇਨਾਹਂ ਤਂ ਪਰਿਯੇਸਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਜਾਨਾਤਿ।
Suṭṭhu diṭṭhanti ‘‘bhavanirodho nibbāna’’nti mayā suṭṭhu yāthāvato diṭṭhaṃ, bhavassa pīḷanasaṅkhatasantāpavipariṇāmaṭṭhānaṃ, bhavanirodhassa ca nissaraṇavivekāsaṅkhatāmataṭṭhānaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya diṭṭhattā. Anāgāmiphale ṭhito hi anāgāmimagge ṭhito eva nāma uparimaggassa anadhigatattāti vuttaṃ ‘‘anāgāmimagge ṭhitattā’’ti. Nibbānaṃ ārabbha pavattampi therassetaṃ ñāṇaṃ ‘‘nibbānaṃ paccavekkhatī’’ti vuttañāṇaṃ viya na hotīti vuttaṃ ‘‘ekūnavīsatiyā…pe… paccavekkhaṇañāṇa’’nti. Etena etaṃ nibbānapaccavekkhaṇā viya na hoti sappadesabhāvatoti dasseti. Evañca katvā idha udapānanidassanampi samatthitanti daṭṭhabbaṃ. Paccavekkhaṇañāṇenāti avasesakilesānaṃ, nibbānasseva vā paccavekkhaṇañāṇena. Upari arahattaphalasamayoti upari sijjhanato arahattapaṭilābho tathā atthi. ‘‘Yenāhaṃ taṃ pariyesato nibbānaṃ sacchikarissāmī’’ti jānāti.
ਕੋਸਮ੍ਬਿਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Kosambisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੮. ਕੋਸਮ੍ਬਿਸੁਤ੍ਤਂ • 8. Kosambisuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੮. ਕੋਸਮ੍ਬਿਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 8. Kosambisuttavaṇṇanā
