Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [൨൨൬] ൬. കോസിയജാതകവണ്ണനാ

    [226] 6. Kosiyajātakavaṇṇanā

    കാലേ നിക്ഖമനാ സാധൂതി ഇദം സത്ഥാ ജേതവനേ വിഹരന്തോ കോസലരാജാനം ആരബ്ഭ കഥേസി. കോസലരാജാ പച്ചന്തവൂപസമനത്ഥായ അകാലേ നിക്ഖമി. വത്ഥു ഹേട്ഠാ വുത്തനയമേവ.

    Kālenikkhamanā sādhūti idaṃ satthā jetavane viharanto kosalarājānaṃ ārabbha kathesi. Kosalarājā paccantavūpasamanatthāya akāle nikkhami. Vatthu heṭṭhā vuttanayameva.

    സത്ഥാ പന അതീതം ആഹരിത്വാ ആഹ – ‘‘മഹാരാജ, അതീതേ ബാരാണസിരാജാ അകാലേ നിക്ഖമിത്വാ ഉയ്യാനേ ഖന്ധാവാരം നിവേസയി. തസ്മിം കാലേ ഏകോ ഉലൂകസകുണോ വേളുഗുമ്ബം പവിസിത്വാ നിലീയി. കാകസേനാ ആഗന്ത്വാ ‘നിക്ഖന്തമേവ തം ഗണ്ഹിസ്സാമാ’’’തി പരിവാരേസി. സോ സൂരിയത്ഥങ്ഗമനം അനോലോകേത്വാ അകാലേയേവ നിക്ഖമിത്വാ പലായിതും ആരഭി. അഥ നം കാകാ പരിവാരേത്വാ തുണ്ഡേഹി കോട്ടേന്താ പരിപാതേസും. രാജാ ബോധിസത്തം ആമന്തേത്വാ ‘‘കിം നു ഖോ, പണ്ഡിത, ഇമേ കാകാ കോസിയം പരിപാതേന്തീ’’തി പുച്ഛി. ബോധിസത്തോ ‘‘അകാലേ, മഹാരാജ, അത്തനോ വസനട്ഠാനാ നിക്ഖമന്താ ഏവരൂപം ദുക്ഖം പടിലഭന്തിയേവ, തസ്മാ അകാലേ അത്തനോ വസനട്ഠാനാ നിക്ഖമിതും ന വട്ടതീ’’തി ഇമമത്ഥം പകാസേന്തോ ഇമം ഗാഥാദ്വയമാഹ –

    Satthā pana atītaṃ āharitvā āha – ‘‘mahārāja, atīte bārāṇasirājā akāle nikkhamitvā uyyāne khandhāvāraṃ nivesayi. Tasmiṃ kāle eko ulūkasakuṇo veḷugumbaṃ pavisitvā nilīyi. Kākasenā āgantvā ‘nikkhantameva taṃ gaṇhissāmā’’’ti parivāresi. So sūriyatthaṅgamanaṃ anoloketvā akāleyeva nikkhamitvā palāyituṃ ārabhi. Atha naṃ kākā parivāretvā tuṇḍehi koṭṭentā paripātesuṃ. Rājā bodhisattaṃ āmantetvā ‘‘kiṃ nu kho, paṇḍita, ime kākā kosiyaṃ paripātentī’’ti pucchi. Bodhisatto ‘‘akāle, mahārāja, attano vasanaṭṭhānā nikkhamantā evarūpaṃ dukkhaṃ paṭilabhantiyeva, tasmā akāle attano vasanaṭṭhānā nikkhamituṃ na vaṭṭatī’’ti imamatthaṃ pakāsento imaṃ gāthādvayamāha –

    ൧൫൧.

    151.

    ‘‘കാലേ നിക്ഖമനാ സാധു, നാകാലേ സാധു നിക്ഖമോ;

    ‘‘Kāle nikkhamanā sādhu, nākāle sādhu nikkhamo;

    അകാലേന ഹി നിക്ഖമ്മ, ഏകകമ്പി ബഹുജ്ജനോ;

    Akālena hi nikkhamma, ekakampi bahujjano;

    ന കിഞ്ചി അത്ഥം ജോതേതി, ധങ്കസേനാവ കോസിയം.

    Na kiñci atthaṃ joteti, dhaṅkasenāva kosiyaṃ.

    ൧൫൨.

    152.

    ‘‘ധീരോ ച വിധിവിധാനഞ്ഞൂ, പരേസം വിവരാനുഗൂ;

    ‘‘Dhīro ca vidhividhānaññū, paresaṃ vivarānugū;

    സബ്ബാമിത്തേ വസീകത്വാ, കോസിയോവ സുഖീ സിയാ’’തി.

    Sabbāmitte vasīkatvā, kosiyova sukhī siyā’’ti.

    തത്ഥ കാലേ നിക്ഖമനാ സാധൂതി, മഹാരാജ, നിക്ഖമനാ നാമ നിക്ഖമനം വാ പരക്കമനം വാ യുത്തപയുത്തകാലേ സാധു. നാകാലേ സാധു നിക്ഖമോതി അകാലേ പന അത്തനോ വസനട്ഠാനതോ അഞ്ഞത്ഥ ഗന്തും നിക്ഖമോ നാമ നിക്ഖമനം വാ പരക്കമനം വാ ന സാധു. ‘‘അകാലേന ഹീ’’തിആദീസു ചതൂസു പദേസു പഠമേന സദ്ധിം തതിയം, ദുതിയേന ചതുത്ഥം യോജേത്വാ ഏവം അത്ഥോ വേദിതബ്ബോ. അത്തനോ വസനട്ഠാനതോ ഹി കോചി പുരിസോ അകാലേന നിക്ഖമിത്വാ വാ പരക്കമിത്വാ വാ ന കിഞ്ചി അത്ഥം ജോതേതി, അത്തനോ അപ്പമത്തകമ്പി വുഡ്ഢിം ഉപ്പാദേതും ന സക്കോതി, അഥ ഖോ ഏകകമ്പി ബഹുജ്ജനോ ബഹുപി സോ പച്ചത്ഥികജനോ ഏതം അകാലേ നിക്ഖമന്തം വാ പരക്കമന്തം വാ ഏകകം പരിവാരേത്വാ മഹാവിനാസം പാപേതി. തത്രായം ഉപമാ – ധങ്കസേനാവ കോസിയം, യഥാ അയം ധങ്കസേനാ ഇമം അകാലേ നിക്ഖമന്തഞ്ച പരക്കമന്തഞ്ച കോസിയം തുണ്ഡേഹി വിതുദന്തി മഹാവിനാസം പാപേന്തി, തഥാ തസ്മാ തിരച്ഛാനഗതേ ആദിം കത്വാ കേനചി അകാലേ അത്തനോ വസനട്ഠാനതോ ന നിക്ഖമിതബ്ബം ന പരക്കമിതബ്ബന്തി.

    Tattha kāle nikkhamanā sādhūti, mahārāja, nikkhamanā nāma nikkhamanaṃ vā parakkamanaṃ vā yuttapayuttakāle sādhu. Nākāle sādhu nikkhamoti akāle pana attano vasanaṭṭhānato aññattha gantuṃ nikkhamo nāma nikkhamanaṃ vā parakkamanaṃ vā na sādhu. ‘‘Akālena hī’’tiādīsu catūsu padesu paṭhamena saddhiṃ tatiyaṃ, dutiyena catutthaṃ yojetvā evaṃ attho veditabbo. Attano vasanaṭṭhānato hi koci puriso akālena nikkhamitvā vā parakkamitvā vā na kiñciatthaṃ joteti, attano appamattakampi vuḍḍhiṃ uppādetuṃ na sakkoti, atha kho ekakampi bahujjano bahupi so paccatthikajano etaṃ akāle nikkhamantaṃ vā parakkamantaṃ vā ekakaṃ parivāretvā mahāvināsaṃ pāpeti. Tatrāyaṃ upamā – dhaṅkasenāva kosiyaṃ, yathā ayaṃ dhaṅkasenā imaṃ akāle nikkhamantañca parakkamantañca kosiyaṃ tuṇḍehi vitudanti mahāvināsaṃ pāpenti, tathā tasmā tiracchānagate ādiṃ katvā kenaci akāle attano vasanaṭṭhānato na nikkhamitabbaṃ na parakkamitabbanti.

    ദുതിയഗാഥായ ധീരോതി പണ്ഡിതോ. വിധീതി പോരാണകപണ്ഡിതേഹി ഠപിതപവേണീ. വിധാനന്തി കോട്ഠാസോ വാ സംവിദഹനം വാ. വിവരാനുഗൂതി വിവരം അനുഗച്ഛന്തോ ജാനന്തോ. സബ്ബാമിത്തേതി സബ്ബേ അമിത്തേ. വസീകത്വാതി അത്തനോ വസേ കത്വാ. കോസിയോവാതി ഇമമ്ഹാ ബാലകോസിയാ അഞ്ഞോ പണ്ഡിതകോസിയോ വിയ. ഇദം വുത്തം ഹോതി – യോ ച ഖോ പണ്ഡിതോ ‘‘ഇമസ്മിം കാലേ നിക്ഖമിതബ്ബം പരക്കമിതബ്ബം, ഇമസ്മിം ന നിക്ഖമിതബ്ബം ന പരക്കമിതബ്ബ’’ന്തി പോരാണകപണ്ഡിതേഹി ഠപിതസ്സ പവേണിസങ്ഖാതസ്സ വിധിനോ കോട്ഠാസസങ്ഖാതം വിധാനം വാ തസ്സ വാ വിധിനോ വിധാനം സംവിദഹനം അനുട്ഠാനം ജാനാതി, സോ വിധിവിധാനഞ്ഞൂ പരേസം അത്തനോ പച്ചാമിത്താനം വിവരം ഞത്വാ യഥാ നാമ പണ്ഡിതോ കോസിയോ രത്തിസങ്ഖാതേ അത്തനോ കാലേ നിക്ഖമിത്വാ ച പരക്കമിത്വാ ച തത്ഥ തത്ഥ സയിതാനഞ്ഞേവ കാകാനം സീസാനി ഛിന്ദമാനോ തേ സബ്ബേ അമിത്തേ വസീകത്വാ സുഖീ സിയാ, ഏവം ധീരോപി കാലേ നിക്ഖമിത്വാ പരക്കമിത്വാ അത്തനോ പച്ചാമിത്തേ വസീകത്വാ സുഖീ നിദ്ദുക്ഖോ ഭവേയ്യാതി. രാജാ ബോധിസത്തസ്സ വചനം സുത്വാ നിവത്തി.

    Dutiyagāthāya dhīroti paṇḍito. Vidhīti porāṇakapaṇḍitehi ṭhapitapaveṇī. Vidhānanti koṭṭhāso vā saṃvidahanaṃ vā. Vivarānugūti vivaraṃ anugacchanto jānanto. Sabbāmitteti sabbe amitte. Vasīkatvāti attano vase katvā. Kosiyovāti imamhā bālakosiyā añño paṇḍitakosiyo viya. Idaṃ vuttaṃ hoti – yo ca kho paṇḍito ‘‘imasmiṃ kāle nikkhamitabbaṃ parakkamitabbaṃ, imasmiṃ na nikkhamitabbaṃ na parakkamitabba’’nti porāṇakapaṇḍitehi ṭhapitassa paveṇisaṅkhātassa vidhino koṭṭhāsasaṅkhātaṃ vidhānaṃ vā tassa vā vidhino vidhānaṃ saṃvidahanaṃ anuṭṭhānaṃ jānāti, so vidhividhānaññū paresaṃ attano paccāmittānaṃ vivaraṃ ñatvā yathā nāma paṇḍito kosiyo rattisaṅkhāte attano kāle nikkhamitvā ca parakkamitvā ca tattha tattha sayitānaññeva kākānaṃ sīsāni chindamāno te sabbe amitte vasīkatvā sukhī siyā, evaṃ dhīropi kāle nikkhamitvā parakkamitvā attano paccāmitte vasīkatvā sukhī niddukkho bhaveyyāti. Rājā bodhisattassa vacanaṃ sutvā nivatti.

    സത്ഥാ ഇമം ധമ്മദേസനം ആഹരിത്വാ ജാതകം സമോധാനേസി – ‘‘തദാ രാജാ ആനന്ദോ അഹോസി, പണ്ഡിതാമച്ചോ പന അഹമേവ അഹോസി’’ന്തി.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā rājā ānando ahosi, paṇḍitāmacco pana ahameva ahosi’’nti.

    കോസിയജാതകവണ്ണനാ ഛട്ഠാ.

    Kosiyajātakavaṇṇanā chaṭṭhā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi / ൨൨൬. കോസിയജാതകം • 226. Kosiyajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact