| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ကင္ခာဝိတရဏီ-အဘိနဝ-ဋီကာ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
၂. ဧဠကလောမဝဂ္ဂော
2. Eḷakalomavaggo
၁. ကောသိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
1. Kosiyasikkhāpadavaṇṇanā
ကောသိယမိသ္သကန္တိ ‘‘ကောသကာရကာ’’တိ လဒ္ဓဝောဟာရာနံ ပာဏကာနံ ကောသတော နိဗ္ဗတ္တံ အံသု ကောသိယံ, တေန မိသ္သံ ကောသိယမိသ္သကံ။ တေန ပန ကောသိယေန အပ္ပကေနာပိ မိသ္သိတံ ကောသိယမိသ္သကမေဝ, န ဣဒံ အဗ္ဗောဟာရိကန္တိ ဝတ္တုံ လဗ္ဘာ။ တေနာဟ ‘‘ဧကေနာပီ’’တိအာဒိ။ ကောသိယံသုနာတိ ကိမိကောသသမ္ဘဝေန အံသုနာ။ ‘‘အန္တမသော’’တိအာဒိကံ ပန ဣမသ္သ သိက္ခာပဒသ္သ အစိတ္တကတ္တာ ဝုတ္တံ။ သန္ထတံ နာမ သန္ထရိတ္ဝာ ကတံ အဝာယိမံ။ တေနာဟ ‘‘သမေ ဘူမိဘာဂေ’’တိအာဒိ။ ဣမသ္သေဝ ဝစနသ္သ အနုသာရေနာတိ ဣမသ္သေဝ ပဌမသန္ထတသ္သ နိသ္သဇ္ဇနဝိဓာနဝစနာနုသာရေန။ သဗ္ဗသန္ထတန္တိ သဗ္ဗသန္ထတနိသ္သဇ္ဇနဝိဓာနံ။
Kosiyamissakanti ‘‘kosakārakā’’ti laddhavohārānaṃ pāṇakānaṃ kosato nibbattaṃ aṃsu kosiyaṃ, tena missaṃ kosiyamissakaṃ. Tena pana kosiyena appakenāpi missitaṃ kosiyamissakameva, na idaṃ abbohārikanti vattuṃ labbhā. Tenāha ‘‘ekenāpī’’tiādi. Kosiyaṃsunāti kimikosasambhavena aṃsunā. ‘‘Antamaso’’tiādikaṃ pana imassa sikkhāpadassa acittakattā vuttaṃ. Santhataṃ nāma santharitvā kataṃ avāyimaṃ. Tenāha ‘‘same bhūmibhāge’’tiādi. Imasseva vacanassa anusārenāti imasseva paṭhamasanthatassa nissajjanavidhānavacanānusārena. Sabbasanthatanti sabbasanthatanissajjanavidhānaṃ.
အညသ္သတ္ထာယ ကာရာပနေ ဒုက္ကဋတ္တာ အတ္တနော အတ္ထာယ ကာရာပနဝသေန ‘‘သာဏတ္တိက’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အတ္တနာ ဝိပ္ပကတပရိယောသာပနနယေနာတိ ‘‘အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, နိသ္သဂ္ဂိယံ ပာစိတ္တိယံ။ အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ, နိသ္သဂ္ဂိယံ ပာစိတ္တိယံ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, နိသ္သဂ္ဂိယံ ပာစိတ္တိယံ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ, နိသ္သဂ္ဂိယံ ပာစိတ္တိယ’’န္တိ (ပာရာ. ၅၄၅) ဣမိနာ နယေန။ ဝိတာနာဒိကရဏေတိ ဝိတာနဘူမတ္ထရဏသာဏိပာကာရဘိသိဗိဗ္ဗောဟနကရဏေ။ ယထာ စ ဝိတာနာဒိကရဏေ, ဧဝံ တေနာကာရေန ပရိဘောဂေပိ အနာပတ္တိ။ ‘‘အဝာယိမ’’န္တိ (ပာရာ. ၅၄၄) ဝုတ္တတ္တာ ဝာယိတ္ဝာ ကရောန္တသ္သာပိ အနာပတ္တိ။
Aññassatthāya kārāpane dukkaṭattā attano atthāya kārāpanavasena ‘‘sāṇattika’’nti vuttaṃ. Attanā vippakatapariyosāpananayenāti ‘‘attanā vippakataṃ attanā pariyosāpeti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Attanā vippakataṃ parehi pariyosāpeti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Parehi vippakataṃ attanā pariyosāpeti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Parehi vippakataṃ parehi pariyosāpeti, nissaggiyaṃ pācittiya’’nti (pārā. 545) iminā nayena. Vitānādikaraṇeti vitānabhūmattharaṇasāṇipākārabhisibibbohanakaraṇe. Yathā ca vitānādikaraṇe, evaṃ tenākārena paribhogepi anāpatti. ‘‘Avāyima’’nti (pārā. 544) vuttattā vāyitvā karontassāpi anāpatti.
ကောသိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Kosiyasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
