Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā

    [౪౧౨] ౭. కోటసిమ్బలిజాతకవణ్ణనా

    [412] 7. Koṭasimbalijātakavaṇṇanā

    అహం దససతంబ్యామన్తి ఇదం సత్థా జేతవనే విహరన్తో కిలేసనిగ్గహం ఆరబ్భ కథేసి. వత్థు పన పానీయజాతకే (జా॰ ౧.౧౧.౫౯ ఆదయో) ఆవి భవిస్సతి. ఇధాపి సత్థా అన్తోకోటిసన్థారే కామవితక్కాభిభూతే పఞ్చసతే భిక్ఖూ దిస్వా భిక్ఖుసఙ్ఘం సన్నిపాతాపేత్వా ‘‘భిక్ఖవే, ఆసఙ్కితబ్బయుత్తకం నామ ఆసఙ్కితుం వట్టతి, కిలేసా నామ వడ్ఢన్తా వనే నిగ్రోధాదయో వియ రుక్ఖం, పురిసం భఞ్జన్తి, తేనేవ పుబ్బేపి కోటసిమ్బలియం నిబ్బత్తదేవతా ఏకం సకుణం నిగ్రోధబీజాని ఖాదిత్వా అత్తనో రుక్ఖస్స సాఖన్తరే వచ్చం పాతేన్తం దిస్వా ‘ఇతో మే విమానస్స వినాసో భవిస్సతీ’తి భయప్పత్తా అహోసీ’’తి వత్వా అతీతం ఆహరి.

    Ahaṃ dasasataṃbyāmanti idaṃ satthā jetavane viharanto kilesaniggahaṃ ārabbha kathesi. Vatthu pana pānīyajātake (jā. 1.11.59 ādayo) āvi bhavissati. Idhāpi satthā antokoṭisanthāre kāmavitakkābhibhūte pañcasate bhikkhū disvā bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā ‘‘bhikkhave, āsaṅkitabbayuttakaṃ nāma āsaṅkituṃ vaṭṭati, kilesā nāma vaḍḍhantā vane nigrodhādayo viya rukkhaṃ, purisaṃ bhañjanti, teneva pubbepi koṭasimbaliyaṃ nibbattadevatā ekaṃ sakuṇaṃ nigrodhabījāni khāditvā attano rukkhassa sākhantare vaccaṃ pātentaṃ disvā ‘ito me vimānassa vināso bhavissatī’ti bhayappattā ahosī’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    అతీతే బారాణసియం బ్రహ్మదత్తే రజ్జం కారేన్తే బోధిసత్తో కోటసిమ్బలియం రుక్ఖదేవతా హుత్వా నిబ్బత్తి. అథేకో సుపణ్ణరాజా దియడ్ఢయోజనసతికం అత్తభావం మాపేత్వా పక్ఖవాతేహి మహాసముద్దే ఉదకం ద్విధా కత్వా ఏకం బ్యామసహస్సాయామం నాగరాజానం నఙ్గుట్ఠే గహేత్వా ముఖేనస్స గహితగోచరం ఛడ్డాపేత్వా కోటసిమ్బలిం సన్ధాయ వనమత్థకేన పాయాసి. నాగరాజా ‘‘ఓలమ్బేన్తో అత్తానం మోచేస్సామీ’’తి నిగ్రోధరుక్ఖే భోగం పవేసేత్వా నిగ్రోధం వేఠేత్వా గణ్హి. సుపణ్ణరఞ్ఞో మహాబలతాయ నాగరాజస్స చ మహాసరీరతాయ నిగ్రోధరుక్ఖో సముగ్ఘాటం అగమాసి. నాగరాజా నేవ రుక్ఖం విస్సజ్జేసి, సుపణ్ణరాజా సద్ధిం నిగ్రోధరుక్ఖేన నాగరాజానం గహేత్వా కోటసిమ్బలిం పత్వా నాగరాజానం ఖన్ధపిట్ఠే నిపజ్జాపేత్వా ఉదరమస్స ఫాలేత్వా నాగమేదం ఖాదిత్వా సేసకళేవరం సముద్దే విస్సజ్జేసి. తస్మిం పన నిగ్రోధే ఏకా సకుణికా అత్థి, సా నిగ్రోధరుక్ఖే విస్సట్ఠే ఉప్పతిత్వా కోటసిమ్బలియా సాఖన్తరే నిసీది. రుక్ఖదేవతా తం దిస్వా ‘‘అయం సకుణికా మమ రుక్ఖక్ఖన్ధే వచ్చం పాతేస్సతి, తతో నిగ్రోధగచ్ఛో వా పిలక్ఖగచ్ఛో వా ఉట్ఠహిత్వా సకలరుక్ఖం ఓత్థరిత్వా గచ్ఛిస్సతి, అథ మే విమానం నస్సిస్సతీ’’తి భీతతసితా పవేధి. తస్సా పవేధన్తియా కోటసిమ్బలీపి యావ మూలా పవేధి. సుపణ్ణరాజా తం పవేధమానం దిస్వా కారణం పుచ్ఛన్తో ద్వే గాథా అభాసి –

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto koṭasimbaliyaṃ rukkhadevatā hutvā nibbatti. Atheko supaṇṇarājā diyaḍḍhayojanasatikaṃ attabhāvaṃ māpetvā pakkhavātehi mahāsamudde udakaṃ dvidhā katvā ekaṃ byāmasahassāyāmaṃ nāgarājānaṃ naṅguṭṭhe gahetvā mukhenassa gahitagocaraṃ chaḍḍāpetvā koṭasimbaliṃ sandhāya vanamatthakena pāyāsi. Nāgarājā ‘‘olambento attānaṃ mocessāmī’’ti nigrodharukkhe bhogaṃ pavesetvā nigrodhaṃ veṭhetvā gaṇhi. Supaṇṇarañño mahābalatāya nāgarājassa ca mahāsarīratāya nigrodharukkho samugghāṭaṃ agamāsi. Nāgarājā neva rukkhaṃ vissajjesi, supaṇṇarājā saddhiṃ nigrodharukkhena nāgarājānaṃ gahetvā koṭasimbaliṃ patvā nāgarājānaṃ khandhapiṭṭhe nipajjāpetvā udaramassa phāletvā nāgamedaṃ khāditvā sesakaḷevaraṃ samudde vissajjesi. Tasmiṃ pana nigrodhe ekā sakuṇikā atthi, sā nigrodharukkhe vissaṭṭhe uppatitvā koṭasimbaliyā sākhantare nisīdi. Rukkhadevatā taṃ disvā ‘‘ayaṃ sakuṇikā mama rukkhakkhandhe vaccaṃ pātessati, tato nigrodhagaccho vā pilakkhagaccho vā uṭṭhahitvā sakalarukkhaṃ ottharitvā gacchissati, atha me vimānaṃ nassissatī’’ti bhītatasitā pavedhi. Tassā pavedhantiyā koṭasimbalīpi yāva mūlā pavedhi. Supaṇṇarājā taṃ pavedhamānaṃ disvā kāraṇaṃ pucchanto dve gāthā abhāsi –

    ౧౨౧.

    121.

    ‘‘అహం దససతంబ్యామం, ఉరగమాదాయ ఆగతో;

    ‘‘Ahaṃ dasasataṃbyāmaṃ, uragamādāya āgato;

    తఞ్చ మఞ్చ మహాకాయం, ధారయం నప్పవేధసి.

    Tañca mañca mahākāyaṃ, dhārayaṃ nappavedhasi.

    ౧౨౨.

    122.

    ‘‘అథిమం ఖుద్దకం పక్ఖిం, అప్పమంసతరం మయా;

    ‘‘Athimaṃ khuddakaṃ pakkhiṃ, appamaṃsataraṃ mayā;

    ధారయం బ్యథసి భీతా, కమత్థం కోటసిమ్బలీ’’తి.

    Dhārayaṃ byathasi bhītā, kamatthaṃ koṭasimbalī’’ti.

    తత్థ దససతంబ్యామన్తి సహస్సబ్యామమత్తాయామం. ఉరగమాదాయ ఆగతోతి ఏవం మహన్తం ఉరగం ఆదాయ ఇధ ఆగతో. తఞ్చ మఞ్చాతి తఞ్చ ఉరగం మఞ్చ. ధారయన్తి ధారయమానా. బ్యథసీతి కమ్పసి. కమత్థన్తి కిం అత్థం, కేన కారణేనాతి పుచ్ఛతి, కం వా అత్థం సమ్పస్సమానాతిపి అత్థో. కోటసిమ్బలీతి రుక్ఖనామేన దేవపుత్తం ఆలపతి. సో హి సిమ్బలిరుక్ఖో ఖన్ధసాఖమహన్తతాయ కోటసిమ్బలినామం లభతి, తస్మిం అధివత్థదేవపుత్తస్సపి తదేవ నామం.

    Tattha dasasataṃbyāmanti sahassabyāmamattāyāmaṃ. Uragamādāya āgatoti evaṃ mahantaṃ uragaṃ ādāya idha āgato. Tañca mañcāti tañca uragaṃ mañca. Dhārayanti dhārayamānā. Byathasīti kampasi. Kamatthanti kiṃ atthaṃ, kena kāraṇenāti pucchati, kaṃ vā atthaṃ sampassamānātipi attho. Koṭasimbalīti rukkhanāmena devaputtaṃ ālapati. So hi simbalirukkho khandhasākhamahantatāya koṭasimbalināmaṃ labhati, tasmiṃ adhivatthadevaputtassapi tadeva nāmaṃ.

    అథస్స కారణం కథేన్తో దేవపుత్తో చతస్సో గాథా అభాసి –

    Athassa kāraṇaṃ kathento devaputto catasso gāthā abhāsi –

    ౧౨౩.

    123.

    ‘‘మంసభక్ఖో తువం రాజ, ఫలభక్ఖో అయం దిజో;

    ‘‘Maṃsabhakkho tuvaṃ rāja, phalabhakkho ayaṃ dijo;

    అయం నిగ్రోధబీజాని, పిలక్ఖుదుమ్బరాని చ;

    Ayaṃ nigrodhabījāni, pilakkhudumbarāni ca;

    అస్సత్థాని చ భక్ఖిత్వా, ఖన్ధే మే ఓహదిస్సతి.

    Assatthāni ca bhakkhitvā, khandhe me ohadissati.

    ౧౨౪.

    124.

    ‘‘తే రుక్ఖా సంవిరూహన్తి, మమ పస్సే నివాతజా;

    ‘‘Te rukkhā saṃvirūhanti, mama passe nivātajā;

    తే మం పరియోనన్ధిస్సన్తి, అరుక్ఖం మం కరిస్సరే.

    Te maṃ pariyonandhissanti, arukkhaṃ maṃ karissare.

    ౧౨౫.

    125.

    ‘‘సన్తి అఞ్ఞేపి రుక్ఖా సే, మూలినో ఖన్ధినో దుమా;

    ‘‘Santi aññepi rukkhā se, mūlino khandhino dumā;

    ఇమినా సకుణజాతేన, బీజమాహరితా హతా.

    Iminā sakuṇajātena, bījamāharitā hatā.

    ౧౨౬.

    126.

    ‘‘అజ్ఝారూహాభివడ్ఢన్తి, బ్రహన్తమ్పి వనప్పతిం;

    ‘‘Ajjhārūhābhivaḍḍhanti, brahantampi vanappatiṃ;

    తస్మా రాజ పవేధామి, సమ్పస్సంనాగతం భయ’’న్తి.

    Tasmā rāja pavedhāmi, sampassaṃnāgataṃ bhaya’’nti.

    తత్థ ఓహదిస్సతీతి వచ్చం పాతేస్సతి. తే రుక్ఖాతి తేహి బీజేహి జాతా నిగ్రోధాదయో రుక్ఖా. సంవిరూహన్తీతి సంవిరుహిస్సన్తి వడ్ఢిస్సన్తి. మమ పస్సేతి మమ సాఖన్తరాదీసు. నివాతజాతి మమ సాఖాహి వాతస్స నివారితత్తా నివాతే జాతా. తే మం పరియోనన్ధిస్సన్తీతి ఏతే ఏవం వడ్ఢితా మం పరియోనన్ధిస్సన్తీతి అయమేత్థాధిప్పాయో. కరిస్సరేతి అథేవం పరియోనన్ధిత్వా మం అరుక్ఖమేవ కరిస్సన్తి సబ్బసో భఞ్జిస్సన్తి. రుక్ఖా సేతి రుక్ఖా. మూలినో ఖన్ధినోతి మూలసమ్పన్నా చేవ ఖన్ధసమ్పన్నా చ. దుమాతి రుక్ఖవేవచనమేవ. బీజమాహరితాతి బీజం ఆహరిత్వా. హతాతి అఞ్ఞేపి ఇమస్మిం వనే రుక్ఖా వినాసితా సన్తి. అజ్ఝారూహాభివడ్ఢన్తీతి నిగ్రోధాదయో రుక్ఖా అజ్ఝారూహా హుత్వా మహన్తమ్పి అఞ్ఞం వనప్పతిం అతిక్కమ్మ వడ్ఢన్తీతి దస్సేతి. ఏత్థ పన వనే పతి, వనస్స పతి, వనప్పతీతి తయోపి పాఠాయేవ. రాజాతి సుపణ్ణం ఆలపతి.

    Tattha ohadissatīti vaccaṃ pātessati. Te rukkhāti tehi bījehi jātā nigrodhādayo rukkhā. Saṃvirūhantīti saṃviruhissanti vaḍḍhissanti. Mama passeti mama sākhantarādīsu. Nivātajāti mama sākhāhi vātassa nivāritattā nivāte jātā. Te maṃ pariyonandhissantīti ete evaṃ vaḍḍhitā maṃ pariyonandhissantīti ayametthādhippāyo. Karissareti athevaṃ pariyonandhitvā maṃ arukkhameva karissanti sabbaso bhañjissanti. Rukkhā seti rukkhā. Mūlino khandhinoti mūlasampannā ceva khandhasampannā ca. Dumāti rukkhavevacanameva. Bījamāharitāti bījaṃ āharitvā. Hatāti aññepi imasmiṃ vane rukkhā vināsitā santi. Ajjhārūhābhivaḍḍhantīti nigrodhādayo rukkhā ajjhārūhā hutvā mahantampi aññaṃ vanappatiṃ atikkamma vaḍḍhantīti dasseti. Ettha pana vane pati, vanassa pati, vanappatīti tayopi pāṭhāyeva. Rājāti supaṇṇaṃ ālapati.

    రుక్ఖదేవతాయ వచనం సుత్వా సుపణ్ణో ఓసానగాథమాహ –

    Rukkhadevatāya vacanaṃ sutvā supaṇṇo osānagāthamāha –

    ౧౨౭.

    127.

    ‘‘సఙ్కేయ్య సఙ్కితబ్బాని, రక్ఖేయ్యానాగతం భయం;

    ‘‘Saṅkeyya saṅkitabbāni, rakkheyyānāgataṃ bhayaṃ;

    అనాగతభయా ధీరో, ఉభో లోకే అవేక్ఖతీ’’తి.

    Anāgatabhayā dhīro, ubho loke avekkhatī’’ti.

    తత్థ అనాగతం భయన్తి పాణాతిపాతాదీహి విరమన్తో దిట్ఠధమ్మికమ్పి సమ్పరాయికమ్పి అనాగతం భయం రక్ఖతి నామ, పాపమిత్తే వేరిపుగ్గలే చ అనుపసఙ్కమన్తో అనాగతభయం రక్ఖతి నామ. ఏవం అనాగతం భయం రక్ఖేయ్య. అనాగతభయాతి అనాగతభయకారణా తం భయం పస్సన్తో ధీరో ఇధలోకఞ్చ పరలోకఞ్చ అవేక్ఖతి ఓలోకేతి నామ.

    Tattha anāgataṃ bhayanti pāṇātipātādīhi viramanto diṭṭhadhammikampi samparāyikampi anāgataṃ bhayaṃ rakkhati nāma, pāpamitte veripuggale ca anupasaṅkamanto anāgatabhayaṃ rakkhati nāma. Evaṃ anāgataṃ bhayaṃ rakkheyya. Anāgatabhayāti anāgatabhayakāraṇā taṃ bhayaṃ passanto dhīro idhalokañca paralokañca avekkhati oloketi nāma.

    ఏవఞ్చ పన వత్వా సుపణ్ణో అత్తనో ఆనుభావేన తం పక్ఖిం తమ్హా రుక్ఖా పలాపేసి.

    Evañca pana vatvā supaṇṇo attano ānubhāvena taṃ pakkhiṃ tamhā rukkhā palāpesi.

    సత్థా ఇమం ధమ్మదేసనం ఆహరిత్వా ‘‘ఆసఙ్కితబ్బయుత్తకం ఆసఙ్కితుం వట్టతీ’’తి వత్వా సచ్చాని పకాసేత్వా జాతకం సమోధానేసి, సచ్చపరియోసానే పఞ్చసతా భిక్ఖూ అరహత్తఫలే పతిట్ఠహింసు.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā ‘‘āsaṅkitabbayuttakaṃ āsaṅkituṃ vaṭṭatī’’ti vatvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne pañcasatā bhikkhū arahattaphale patiṭṭhahiṃsu.

    తదా సుపణ్ణరాజా సారిపుత్తో అహోసి, రుక్ఖదేవతా పన అహమేవ అహోసిన్తి.

    Tadā supaṇṇarājā sāriputto ahosi, rukkhadevatā pana ahameva ahosinti.

    కోటసిమ్బలిజాతకవణ్ణనా సత్తమా.

    Koṭasimbalijātakavaṇṇanā sattamā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / జాతకపాళి • Jātakapāḷi / ౪౧౨. కోటసిమ్బలిజాతకం • 412. Koṭasimbalijātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact