| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
โกฎิคาเม สจฺจกถาวณฺณนา
Koṭigāme saccakathāvaṇṇanā
๒๘๗. โกฎิคาโมติ มหาปนาทสฺส รโญฺญ ปาสาทโกฎิยํ กตคาโม, ปติตสฺส ปาสาทสฺส ถุปิกาย ปติฎฺฐิตฎฺฐาเน นิวิฎฺฐคาโมติ อโตฺถฯ อริยสจฺจานนฺติ เย ปฎิวิชฺฌนฺติ, เตสํ อริยภาวกรานํ สจฺจานํฯ อนนุโพธาติ อพุชฺฌเนน อชานเนนฯ อปฺปฎิเวธาติ อปฺปฎิวิชฺฌเนนฯ อนุโพโธ เจตฺถ ปุพฺพภาคิยญาณํ, ปฎิเวโธ มคฺคญาเณน อภิสมโยฯ ตตฺถ ยสฺมา อนุโพธปุพฺพโก ปฎิเวโธ อนุโพเธน วินา น โหติ, อนุโพโธปิ เอกโจฺจ ปฎิเวธสมฺพโนฺธ ตทุภยาภาวเหตุกญฺจ วเฎฺฎ สํสรณํ, ตสฺมา วุตฺตํ ‘‘อนนุโพธา…เป.… ตุมฺหากญฺจา’’ติฯ ตตฺถ สนฺธาวิตนฺติ ปฎิสนฺธิคฺคหณวเสน ภวโต ภวนฺตรุปคมเนน สนฺธาวิตํฯ สํสริตนฺติ อปราปรํ จวนุปปชฺชนวเสน สํสริตํฯ มมเญฺจว ตุมฺหากญฺจาติ มยา จ ตุเมฺหหิ จฯ อถ วา สนฺธาวิตํ สํสริตนฺติ สนฺธาวนํ สํสรณํ มมเญฺจว ตุมฺหากญฺจ อโหสีติ เอวเมตฺถ อโตฺถ เวทิตโพฺพฯ
287.Koṭigāmoti mahāpanādassa rañño pāsādakoṭiyaṃ katagāmo, patitassa pāsādassa thupikāya patiṭṭhitaṭṭhāne niviṭṭhagāmoti attho. Ariyasaccānanti ye paṭivijjhanti, tesaṃ ariyabhāvakarānaṃ saccānaṃ. Ananubodhāti abujjhanena ajānanena. Appaṭivedhāti appaṭivijjhanena. Anubodho cettha pubbabhāgiyañāṇaṃ, paṭivedho maggañāṇena abhisamayo. Tattha yasmā anubodhapubbako paṭivedho anubodhena vinā na hoti, anubodhopi ekacco paṭivedhasambandho tadubhayābhāvahetukañca vaṭṭe saṃsaraṇaṃ, tasmā vuttaṃ ‘‘ananubodhā…pe… tumhākañcā’’ti. Tattha sandhāvitanti paṭisandhiggahaṇavasena bhavato bhavantarupagamanena sandhāvitaṃ. Saṃsaritanti aparāparaṃ cavanupapajjanavasena saṃsaritaṃ. Mamañceva tumhākañcāti mayā ca tumhehi ca. Atha vā sandhāvitaṃ saṃsaritanti sandhāvanaṃ saṃsaraṇaṃ mamañceva tumhākañca ahosīti evamettha attho veditabbo.
สํสิตนฺติ สํสริตํฯ ภวเนตฺติ สมูหตาติ ทีฆรชฺชุยา พทฺธสกุณํ วิย รชฺชุหโตฺถ ปุริโส เทสนฺตรํ, ตณฺหารชฺชุยา พทฺธสตฺตสนฺตานํ อภิสงฺขาโร ภวนฺตรํ เนติ เอตายาติ ภวเนตฺติ, สา ภวโต ภวํ นยนสมตฺถา ตณฺหารชฺชุ อริยมคฺคสเตฺถน สุฎฺฐุ หตา ฉินฺนา อปฺปวตฺติกตาติ ภวเนตฺติ สมูหตาฯ
Saṃsitanti saṃsaritaṃ. Bhavanetti samūhatāti dīgharajjuyā baddhasakuṇaṃ viya rajjuhattho puriso desantaraṃ, taṇhārajjuyā baddhasattasantānaṃ abhisaṅkhāro bhavantaraṃ neti etāyāti bhavanetti, sā bhavato bhavaṃ nayanasamatthā taṇhārajju ariyamaggasatthena suṭṭhu hatā chinnā appavattikatāti bhavanetti samūhatā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวคฺคปาฬิ • Mahāvaggapāḷi / ๑๗๕. โกฎิคาเม สจฺจกถา • 175. Koṭigāme saccakathā
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวคฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ปาฎลิคามวตฺถุกถา • Pāṭaligāmavatthukathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / โกฎิคาเมสจฺจกถาวณฺณนา • Koṭigāmesaccakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / ๑๗๓. ปาฎลิคามวตฺถุกถา • 173. Pāṭaligāmavatthukathā
