| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මිලින්‌දපඤ්‌හපාළි • Milindapañhapāḷi |
3. කොටිපඤ්‌ඤායනපඤ්‌හො
3. Koṭipaññāyanapañho
3. රාජා ආහ ‘‘භන්‌තෙ නාගසෙන, යං පනෙතං බ්‍රූසි ‘පුරිමා කොටි න පඤ්‌ඤායතී’ති, කතමා ච සා පුරිමා කොටී’’ති? ‘‘යො ඛො, මහාරාජ, අතීතො අද්‌ධා, එසා පුරිමා කොටී’’ති. ‘‘භන්‌තෙ නාගසෙන, යං පනෙතං බ්‍රූසි ‘පුරිමා කොටි න පඤ්‌ඤායතී’ති, කිං පන, භන්‌තෙ , සබ්‌බාපි පුරිමා කොටි න පඤ්‌ඤායතී’’ති? ‘‘කාචි, මහාරාජ, පඤ්‌ඤායති, කාචි න පඤ්‌ඤායතී’’ති. ‘‘කතමා, භන්‌තෙ, පඤ්‌ඤායති, කතමා න පඤ්‌ඤායතී’’ති? ‘‘ඉතො පුබ්‌බෙ, මහාරාජ, සබ්‌බෙන සබ්‌බං සබ්‌බථා සබ්‌බං අවිජ්‌ජා නාහොසීති එසා පුරිමා කොටි න පඤ්‌ඤායති, යං අහුත්‌වා සම්‌භොති, හුත්‌වා පටිවිගච්‌ඡති, එසප පුරිමා කොටි පඤ්‌ඤායතී’’ති .
3. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, yaṃ panetaṃ brūsi ‘purimā koṭi na paññāyatī’ti, katamā ca sā purimā koṭī’’ti? ‘‘Yo kho, mahārāja, atīto addhā, esā purimā koṭī’’ti. ‘‘Bhante nāgasena, yaṃ panetaṃ brūsi ‘purimā koṭi na paññāyatī’ti, kiṃ pana, bhante , sabbāpi purimā koṭi na paññāyatī’’ti? ‘‘Kāci, mahārāja, paññāyati, kāci na paññāyatī’’ti. ‘‘Katamā, bhante, paññāyati, katamā na paññāyatī’’ti? ‘‘Ito pubbe, mahārāja, sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ avijjā nāhosīti esā purimā koṭi na paññāyati, yaṃ ahutvā sambhoti, hutvā paṭivigacchati, esapa purimā koṭi paññāyatī’’ti .
‘‘භන්‌තෙ නාගසෙන, යං අහුත්‌වා සම්‌භොති, හුත්‌වා පටිවිගච්‌ඡති, නනු තං උභතො ඡින්‌නං අත්‌ථං ගච්‌ඡතී’’ති? ‘‘යදි, මහාරාජ, උභතො ඡින්‌නං අත්‌ථං ගච්‌ඡති, උභතො ඡින්‌නා සක්‌කා වඩ්‌ඪෙතු’’න්‌ති? ‘‘ආම, සාපි සක්‌කා වඩ්‌ඪෙතු’’න්‌ති.’’නාහං, භන්‌තෙ, එතං පුච්‌ඡාමි කොටිතො සක්‌කා වඩ්‌ඪෙතු’’න්‌ති? ‘‘ආම සක්‌කා වඩ්‌ඪෙතු’’න්‌ති.
‘‘Bhante nāgasena, yaṃ ahutvā sambhoti, hutvā paṭivigacchati, nanu taṃ ubhato chinnaṃ atthaṃ gacchatī’’ti? ‘‘Yadi, mahārāja, ubhato chinnaṃ atthaṃ gacchati, ubhato chinnā sakkā vaḍḍhetu’’nti? ‘‘Āma, sāpi sakkā vaḍḍhetu’’nti.’’Nāhaṃ, bhante, etaṃ pucchāmi koṭito sakkā vaḍḍhetu’’nti? ‘‘Āma sakkā vaḍḍhetu’’nti.
‘‘ඔපම්‌මං කරොහී’’ති. ථෙරො තස්‌ස රුක්‌ඛූපමං අකාසි, ඛන්‌ධා ච කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස බීජානී’’ති.
‘‘Opammaṃ karohī’’ti. Thero tassa rukkhūpamaṃ akāsi, khandhā ca kevalassa dukkhakkhandhassa bījānī’’ti.
‘‘කල්‌ලොසි, භන්‌තෙ නාගසෙනා’’ති.
‘‘Kallosi, bhante nāgasenā’’ti.
කොටිපඤ්‌ඤායනපඤ්‌හො තතියො.
Koṭipaññāyanapañho tatiyo.
