| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣਿ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā |
ਕੋਟ੍ਠਾਸવਾਰੋ
Koṭṭhāsavāro
੫੮-੧੨੦. ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖਨ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਸਙ੍ਗਹવਾਰੋ ਆਰਦ੍ਧੋ। ਸੋ ਉਦ੍ਦੇਸਨਿਦ੍ਦੇਸਪਟਿਨਿਦ੍ਦੇਸਾਨਂ વਸੇਨ ਤਿવਿਧੋ ਹੋਤਿ। ਤਤ੍ਥ ‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖਨ੍ਧਾ’ਤਿ ਏવਮਾਦਿਕੋ ਉਦ੍ਦੇਸੋ। ਕਤਮੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖਨ੍ਧਾ’ਤਿਆਦਿਕੋ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ। ਕਤਮੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋਤਿਆਦਿਕੋ ਪਟਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
58-120. Idāni tasmiṃ kho pana samaye cattāro khandhā hontīti saṅgahavāro āraddho. So uddesaniddesapaṭiniddesānaṃ vasena tividho hoti. Tattha ‘tasmiṃ kho pana samaye cattāro khandhā’ti evamādiko uddeso. Katame tasmiṃ samaye cattāro khandhā’tiādiko niddeso. Katamo tasmiṃ samaye vedanākkhandhotiādiko paṭiniddesoti veditabbo.
ਤਤ੍ਥ ਉਦ੍ਦੇਸવਾਰੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖਨ੍ਧਾਤਿਆਦਯੋ ਤੇવੀਸਤਿ ਕੋਟ੍ਠਾਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤੇਸਂ ਏવਮਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ – ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਮਾવਚਰਂ ਪਠਮਂ ਮਹਾਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਯੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਚਿਤ੍ਤਙ੍ਗવਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਠਪੇਤ੍વਾ ਯੇવਾਪਨਕੇ, ਪਾਲ਼ਿਆਰੁਲ਼੍ਹਾ ਅਤਿਰੇਕਪਣ੍ਣਾਸਧਮ੍ਮਾ, ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਮਾਨਾ ਰਾਸਟ੍ਠੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋવ ਖਨ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ । ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤੇਨ ਆਯਤਨਟ੍ਠੇਨ ਦ੍વੇ ਆਯਤਨਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਸਭਾવਟ੍ਠੇਨ ਸੁਞ੍ਞਤਟ੍ਠੇਨ ਨਿਸ੍ਸਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ ਦ੍વੇવ ਧਾਤੁਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਚ੍ਚਯਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਆਹਾਰਟ੍ਠੇਨ ਤਯੋવੇਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਾ ਆਹਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਅવਸੇਸਾ ਨੋ ਆਹਾਰਾ।
Tattha uddesavāre cattāro khandhātiādayo tevīsati koṭṭhāsā honti. Tesaṃ evamattho veditabbo – yasmiṃ samaye kāmāvacaraṃ paṭhamaṃ mahākusalacittaṃ uppajjati, ye tasmiṃ samaye cittaṅgavasena uppannā, ṭhapetvā yevāpanake, pāḷiāruḷhā atirekapaṇṇāsadhammā, te sabbepi saṅgayhamānā rāsaṭṭhena cattārova khandhā honti . Heṭṭhā vuttena āyatanaṭṭhena dve āyatanāni honti. Sabhāvaṭṭhena suññataṭṭhena nissattaṭṭhena dveva dhātuyo honti. Paccayasaṅkhātena āhāraṭṭhena tayovettha dhammā āhārā honti. Avasesā no āhārā.
‘ਕਿਂ ਪਨੇਤੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ વਾ ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨਰੂਪਸ੍ਸ વਾ ਪਚ੍ਚਯਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤੀ’ਤਿ? ‘ਨੋ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਇਮੇ ਪਨ ਤਥਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਚਾਤਿ ਸਮਾਨੇਪਿ ਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤੇ ਅਤਿਰੇਕਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਹਾਰਾਤਿ વੁਤ੍ਤਾ। ਕਥਂ? ਏਤੇਸੁ ਹਿ ਫਸ੍ਸਾਹਾਰੋ, ਯੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅવਸੇਸਾ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾ ਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਚ વੇਦਨਾ ਆਹਰਤਿ। ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾਹਾਰੋ ਤੇਸਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ ਤਯੋ ਚ ਭવੇ ਆਹਰਤਿ। વਿਞ੍ਞਾਣਾਹਾਰੋ ਤੇਸਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਨਾਮਰੂਪਞ੍ਚ ਆਹਰਤੀ’ਤਿ। ‘ਨਨੁ ਚ ਸੋ વਿਪਾਕੋવ ਇਦਂ ਪਨ ਕੁਸਲવਿਞ੍ਞਾਣ’ਨ੍ਤਿ? ‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਕੁਸਲવਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਤਂਸਰਿਕ੍ਖਤਾਯ ਪਨ વਿਞ੍ਞਾਣਾਹਾਰੋ’ਤ੍વੇવ વੁਤ੍ਤਂ। ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਕਟ੍ਠੇਨ વਾ ਇਮੇ ਤਯੋ ਆਹਾਰਾਤਿ વੁਤ੍ਤਾ। ਇਮੇ ਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰੋ વਿਯ ਰੂਪਕਾਯਸ੍ਸ, ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਕਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤੇਨੇવ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਰੂਪਿਨੋ ਆਹਾਰਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਕਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਞ੍ਚ ਰੂਪਾਨਂ ਆਹਾਰਪਚ੍ਚਯੇਨ ਪਚ੍ਚਯੋ’’ਤਿ (ਪਟ੍ਠਾ॰ ੧.੧.੧੫)।
‘Kiṃ panete aññamaññaṃ vā taṃsamuṭṭhānarūpassa vā paccayā na hontī’ti? ‘No na honti. Ime pana tathā ca honti, aññathā cāti samānepi paccayatte atirekapaccayā honti, tasmā āhārāti vuttā. Kathaṃ? Etesu hi phassāhāro, yesaṃ dhammānaṃ avasesā cittacetasikā paccayā honti, tesañca paccayo hoti, tisso ca vedanā āharati. Manosañcetanāhāro tesañca paccayo hoti tayo ca bhave āharati. Viññāṇāhāro tesañca paccayo hoti paṭisandhināmarūpañca āharatī’ti. ‘Nanu ca so vipākova idaṃ pana kusalaviññāṇa’nti? ‘Kiñcāpi kusalaviññāṇaṃ, taṃsarikkhatāya pana viññāṇāhāro’tveva vuttaṃ. Upatthambhakaṭṭhena vā ime tayo āhārāti vuttā. Ime hi sampayuttadhammānaṃ, kabaḷīkārāhāro viya rūpakāyassa, upatthambhakapaccayā honti. Teneva vuttaṃ – ‘‘arūpino āhārā sampayuttakānaṃ dhammānaṃ taṃsamuṭṭhānānañca rūpānaṃ āhārapaccayena paccayo’’ti (paṭṭhā. 1.1.15).
ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਸਨ੍ਤਤਿਯਾ વਿਸੇਸਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰੋ ਚ ਇਮੇ ਚ ਤਯੋ ਧਮ੍ਮਾ ਆਹਾਰਾਤਿ વੁਤ੍ਤਾ। વਿਸੇਸਪਚ੍ਚਯੋ ਹਿ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰਭਕ੍ਖਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਰੂਪਕਾਯਸ੍ਸ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰੋ ਆਹਾਰੋ; ਨਾਮਕਾਯੇ વੇਦਨਾਯ ਫਸ੍ਸੋ, વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾ, ਨਾਮਰੂਪਸ੍ਸ વਿਞ੍ਞਾਣਂ। ਯਥਾਹ –
Aparo nayo – ajjhattikasantatiyā visesapaccayattā kabaḷīkārāhāro ca ime ca tayo dhammā āhārāti vuttā. Visesapaccayo hi kabaḷīkārāhārabhakkhānaṃ sattānaṃ rūpakāyassa kabaḷīkāro āhāro; nāmakāye vedanāya phasso, viññāṇassa manosañcetanā, nāmarūpassa viññāṇaṃ. Yathāha –
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਯਂ ਕਾਯੋ ਆਹਾਰਟ੍ਠਿਤਿਕੋ, ਆਹਾਰਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਅਨਾਹਾਰੋ ਨੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ’’ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੫.੧੮੩)। ਤਥਾ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਨ੍ਤਿ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੨.੧)।
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, ayaṃ kāyo āhāraṭṭhitiko, āhāraṃ paṭicca tiṭṭhati, anāhāro no tiṭṭhati’’ (saṃ. ni. 5.183). Tathā phassapaccayā vedanā, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpanti (saṃ. ni. 2.1).
ਅਧਿਪਤਿਯਟ੍ਠੇਨ ਪਨ ਅਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਅવਸੇਸਾ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ਅਟ੍ਠਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ। ਉਪਨਿਜ੍ਝਾਯਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਚੇવ ਧਮ੍ਮਾ ਝਾਨਙ੍ਗਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕਂ ਝਾਨਂ ਹੋਤੀਤਿ।
Adhipatiyaṭṭhena pana aṭṭheva dhammā indriyāni honti, na avasesā. Tena vuttaṃ – aṭṭhindriyāni hontīti. Upanijjhāyanaṭṭhena pañceva dhammā jhānaṅgāni honti. Tena vuttaṃ – pañcaṅgikaṃ jhānaṃ hotīti.
ਨਿਯ੍ਯਾਨਟ੍ਠੇਨ ਚ ਹੇਤ੍વਟ੍ਠੇਨ ਚ ਪਞ੍ਚੇવ ਧਮ੍ਮਾ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਹੋਤੀਤਿ। ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਹਿ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ, ਲੋਕਿਯਚਿਤ੍ਤੇ ਪਨ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਤਿਸ੍ਸੋ વਿਰਤਿਯੋ ਨ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕੋਤਿ વੁਤ੍ਤੋ। ‘ਨਨੁ ਚ ‘‘ਯਥਾਗਤਮਗ੍ਗੋਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਅਰਿਯਸ੍ਸੇਤਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਧਿવਚਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੪.੨੪੫) ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ‘ਯਥੇવ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ, ਪੁਬ੍ਬਭਾਗવਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗੋਪਿ ਤਥੇવ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ’ਤਿ ਯਥਾਗਤવਚਨੇਨ ਇਮਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਦੀਪਿਤਤ੍ਤਾ, ਲੋਕਿਯਮਗ੍ਗੇਨਾਪਿ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਨ ਭવਿਤਬ੍ਬਂ । ਅਯਞ੍ਹਿ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕਦੇਸਨਾ ਨਾਮ ਪਰਿਯਾਯਦੇਸਨਾ। ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇવ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ વਚੀਕਮ੍ਮਂ ਆਜੀવੋ ਸੁਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੩.੪੩੧)। ਅਯਂ ਪਨ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਦੇਸਨਾ। ਲੋਕਿਯਚਿਤ੍ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਤਿਸ੍ਸੋ વਿਰਤਿਯੋ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਨ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕੋ’વ વੁਤ੍ਤੋਤਿ।
Niyyānaṭṭhena ca hetvaṭṭhena ca pañceva dhammā maggaṅgāni honti. Tena vuttaṃ – pañcaṅgiko maggo hotīti. Kiñcāpi hi aṭṭhaṅgiko ariyamaggo, lokiyacitte pana ekakkhaṇe tisso viratiyo na labbhanti, tasmā pañcaṅgikoti vutto. ‘Nanu ca ‘‘yathāgatamaggoti kho, bhikkhu, ariyassetaṃ aṭṭhaṅgikassa maggassa adhivacana’’nti (saṃ. ni. 4.245) imasmiṃ sutte ‘yatheva lokuttaramaggo aṭṭhaṅgiko, pubbabhāgavipassanāmaggopi tatheva aṭṭhaṅgiko’ti yathāgatavacanena imassatthassa dīpitattā, lokiyamaggenāpi aṭṭhaṅgikena bhavitabbanti? Na bhavitabbaṃ . Ayañhi suttantikadesanā nāma pariyāyadesanā. Tenāha – ‘‘pubbeva kho panassa kāyakammaṃ vacīkammaṃ ājīvo suparisuddho hotī’’ti (ma. ni. 3.431). Ayaṃ pana nippariyāyadesanā. Lokiyacittasmiñhi tisso viratiyo ekakkhaṇe na labbhanti, tasmā ‘pañcaṅgiko’va vuttoti.
ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ ਪਨ ਸਤ੍ਤੇવ ਧਮ੍ਮਾ ਬਲਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਮੂਲਟ੍ਠੇਨ ਤਯੋવ ਧਮ੍ਮਾ ਹੇਤੂ। ਫੁਸਨਟ੍ਠੇਨ ਏਕੋવ ਧਮ੍ਮੋ ਫਸ੍ਸੋ। વੇਦਯਿਤਟ੍ਠੇਨ ਏਕੋવ ਧਮ੍ਮੋ વੇਦਨਾ। ਸਞ੍ਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਏਕੋવ ਧਮ੍ਮੋ ਸਞ੍ਞਾ। ਚੇਤਯਨਟ੍ਠੇਨ ਏਕੋવ ਧਮ੍ਮੋ ਚੇਤਨਾ। ਚਿਤ੍ਤવਿਚਿਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ ਏਕੋવ ਧਮ੍ਮੋ ਚਿਤ੍ਤਂ। ਰਾਸਟ੍ਠੇਨ ਚੇવ વੇਦਯਿਤਟ੍ਠੇਨ ਚ ਏਕੋવ ਧਮ੍ਮੋ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ। ਰਾਸਟ੍ਠੇਨ ਚ ਸਞ੍ਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਚ ਏਕੋવ ਧਮ੍ਮੋ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ। ਰਾਸਟ੍ਠੇਨ ਚ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਣਟ੍ਠੇਨ ਚ ਏਕੋવ ਧਮ੍ਮੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ। ਰਾਸਟ੍ਠੇਨ ਚ ਚਿਤ੍ਤવਿਚਿਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ ਚ ਏਕੋવ ਧਮ੍ਮੋ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ। વਿਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਚੇવ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਆਯਤਨਟ੍ਠੇਨ ਚ ਏਕਮੇવ ਮਨਾਯਤਨਂ। વਿਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਚ ਅਧਿਪਤਿਯਟ੍ਠੇਨ ਚ ਏਕਮੇવ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ। વਿਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਚ ਸਭਾવਸੁਞ੍ਞਤਨਿਸ੍ਸਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ ਚ ਏਕੋવ ਧਮ੍ਮੋ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਨ ਅવਸੇਸਾ। ਠਪੇਤ੍વਾ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਯਥਾવੁਤ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਥੇਨ ਅવਸੇਸਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਧਮ੍ਮਾ ਏਕਂ ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਮੇવ, ਏਕਾ ਚ ਧਮ੍ਮਧਾਤੁਯੇવ ਹੋਤੀਤਿ।
Akampiyaṭṭhena pana satteva dhammā balāni honti. Mūlaṭṭhena tayova dhammā hetū. Phusanaṭṭhena ekova dhammo phasso. Vedayitaṭṭhena ekova dhammo vedanā. Sañjānanaṭṭhena ekova dhammo saññā. Cetayanaṭṭhena ekova dhammo cetanā. Cittavicittaṭṭhena ekova dhammo cittaṃ. Rāsaṭṭhena ceva vedayitaṭṭhena ca ekova dhammo vedanākkhandho. Rāsaṭṭhena ca sañjānanaṭṭhena ca ekova dhammo saññākkhandho. Rāsaṭṭhena ca abhisaṅkharaṇaṭṭhena ca ekova dhammo saṅkhārakkhandho. Rāsaṭṭhena ca cittavicittaṭṭhena ca ekova dhammo viññāṇakkhandho. Vijānanaṭṭhena ceva heṭṭhā vuttaāyatanaṭṭhena ca ekameva manāyatanaṃ. Vijānanaṭṭhena ca adhipatiyaṭṭhena ca ekameva manindriyaṃ. Vijānanaṭṭhena ca sabhāvasuññatanissattaṭṭhena ca ekova dhammo manoviññāṇadhātu nāma hoti, na avasesā. Ṭhapetvā pana cittaṃ, yathāvuttena atthena avasesā sabbepi dhammā ekaṃ dhammāyatanameva, ekā ca dhammadhātuyeva hotīti.
ਯੇ વਾ ਪਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਅਪ੍ਪਨਾવਾਰੇਨ ਇਧਾਪਿ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਾ ਯੇવਾਪਨਕਾવ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ। ਯਥਾ ਚ ਇਧ ਏવਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ । ਇਤੋ ਪਰਞ੍ਹਿ ਏਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਨ વਿਚਾਰਯਿਸ੍ਸਾਮ। ਨਿਦ੍ਦੇਸਪਟਿਨਿਦ੍ਦੇਸવਾਰੇਸੁ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ।
Ye vā pana tasmiṃ samayeti iminā pana appanāvārena idhāpi heṭṭhā vuttā yevāpanakāva saṅgahitā. Yathā ca idha evaṃ sabbattha . Ito parañhi ettakampi na vicārayissāma. Niddesapaṭiniddesavāresu heṭṭhā vuttanayeneva attho veditabboti.
ਸਙ੍ਗਹવਾਰੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ।
Saṅgahavāro niṭṭhito.
ਕੋਟ੍ਠਾਸવਾਰੋਤਿਪਿ ਏਤਸ੍ਸੇવ ਨਾਮਂ।
Koṭṭhāsavārotipi etasseva nāmaṃ.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀਪਾਲ਼ਿ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / ਕਾਮਾવਚਰਕੁਸਲਂ • Kāmāvacarakusalaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / ਕੋਟ੍ਠਾਸવਾਰવਣ੍ਣਨਾ • Koṭṭhāsavāravaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / ਕੋਟ੍ਠਾਸવਾਰਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Koṭṭhāsavārakathāvaṇṇanā
