Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya |
३. कोट्ठिकसुत्तं
3. Koṭṭhikasuttaṃ
१३. अथ खो आयस्मा महाकोट्ठिको 1 येनायस्मा सारिपुत्तो तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा आयस्मता सारिपुत्तेन सद्धिं सम्मोदि। सम्मोदनीयं कथं सारणीयं वीतिसारेत्वा एकमन्तं निसीदि। एकमन्तं निसिन्नो खो आयस्मा महाकोट्ठिको आयस्मन्तं सारिपुत्तं एतदवोच – ‘‘किं नु खो, आवुसो सारिपुत्त, ‘यं कम्मं दिट्ठधम्मवेदनीयं, तं मे कम्मं सम्परायवेदनीयं होतू’ति, एतस्स अत्थाय भगवति ब्रह्मचरियं वुस्सती’’ति? ‘‘नो हिदं, आवुसो’’।
13. Atha kho āyasmā mahākoṭṭhiko 2 yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā sāriputtena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā mahākoṭṭhiko āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavoca – ‘‘kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, ‘yaṃ kammaṃ diṭṭhadhammavedanīyaṃ, taṃ me kammaṃ samparāyavedanīyaṃ hotū’ti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti? ‘‘No hidaṃ, āvuso’’.
‘‘किं पनावुसो, सारिपुत्त, ‘यं कम्मं दुक्खवेदनीयं, तं मे कम्मं सुखवेदनीयं होतू’ति, एतस्स अत्थाय भगवति ब्रह्मचरियं वुस्सती’’ति? ‘‘नो हिदं, आवुसो’’।
‘‘Kiṃ panāvuso, sāriputta, ‘yaṃ kammaṃ dukkhavedanīyaṃ, taṃ me kammaṃ sukhavedanīyaṃ hotū’ti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti? ‘‘No hidaṃ, āvuso’’.
‘‘किं नु खो, आवुसो सारिपुत्त, ‘यं कम्मं परिपक्कवेदनीयं, तं मे कम्मं अपरिपक्कवेदनीयं होतू’ति, एतस्स अत्थाय भगवति ब्रह्मचरियं वुस्सती’’ति? ‘‘नो हिदं, आवुसो’’।
‘‘Kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, ‘yaṃ kammaṃ paripakkavedanīyaṃ, taṃ me kammaṃ aparipakkavedanīyaṃ hotū’ti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti? ‘‘No hidaṃ, āvuso’’.
‘‘किं पनावुसो सारिपुत्त, ‘यं कम्मं अपरिपक्कवेदनीयं, तं मे कम्मं परिपक्कवेदनीयं होतू’ति, एतस्स अत्थाय भगवति ब्रह्मचरियं वुस्सती’’ति? ‘‘नो हिदं, आवुसो’’।
‘‘Kiṃ panāvuso sāriputta, ‘yaṃ kammaṃ aparipakkavedanīyaṃ, taṃ me kammaṃ paripakkavedanīyaṃ hotū’ti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti? ‘‘No hidaṃ, āvuso’’.
‘‘किं नु खो, आवुसो सारिपुत्त, ‘यं कम्मं बहुवेदनीयं, तं मे कम्मं अप्पवेदनीयं होतू’ति, एतस्स अत्थाय भगवति ब्रह्मचरियं वुस्सती’’ति? ‘‘नो हिदं, आवुसो’’।
‘‘Kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, ‘yaṃ kammaṃ bahuvedanīyaṃ, taṃ me kammaṃ appavedanīyaṃ hotū’ti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti? ‘‘No hidaṃ, āvuso’’.
‘‘किं पनावुसो सारिपुत्त , ‘यं कम्मं अप्पवेदनीयं, तं मे कम्मं बहुवेदनीयं होतू’ति, एतस्स अत्थाय भगवति ब्रह्मचरियं वुस्सती’’ति? ‘‘नो हिदं, आवुसो’’।
‘‘Kiṃ panāvuso sāriputta , ‘yaṃ kammaṃ appavedanīyaṃ, taṃ me kammaṃ bahuvedanīyaṃ hotū’ti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti? ‘‘No hidaṃ, āvuso’’.
‘‘किं नु खो, आवुसो सारिपुत्त, ‘यं कम्मं वेदनीयं, तं मे कम्मं अवेदनीयं होतू’ति, एतस्स अत्थाय भगवति ब्रह्मचरियं वुस्सती’’ति? ‘‘नो हिदं, आवुसो’’।
‘‘Kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, ‘yaṃ kammaṃ vedanīyaṃ, taṃ me kammaṃ avedanīyaṃ hotū’ti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti? ‘‘No hidaṃ, āvuso’’.
‘‘किं पनावुसो सारिपुत्त, ‘यं कम्मं अवेदनीयं, तं मे कम्मं वेदनीयं होतू’ति, एतस्स अत्थाय भगवति ब्रह्मचरियं वुस्सती’’ति? ‘‘नो हिदं, आवुसो’’।
‘‘Kiṃ panāvuso sāriputta, ‘yaṃ kammaṃ avedanīyaṃ, taṃ me kammaṃ vedanīyaṃ hotū’ti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti? ‘‘No hidaṃ, āvuso’’.
‘‘‘किं नु खो, आवुसो सारिपुत्त, यं कम्मं दिट्ठधम्मवेदनीयं तं मे कम्मं सम्परायवेदनीयं होतूति, एतस्स अत्थाय भगवति ब्रह्मचरियं वुस्सती’ति, इति पुट्ठो समानो ‘नो हिदं, आवुसो’ति वदेसि।
‘‘‘Kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, yaṃ kammaṃ diṭṭhadhammavedanīyaṃ taṃ me kammaṃ samparāyavedanīyaṃ hotūti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’ti, iti puṭṭho samāno ‘no hidaṃ, āvuso’ti vadesi.
‘‘‘किं पनावुसो सारिपुत्त, यं कम्मं सम्परायवेदनीयं तं मे कम्मं दिट्ठधम्मवेदनीयं होतूति , एतस्स अत्थाय भगवति ब्रह्मचरियं वुस्सती’ति, इति पुट्ठो समानो ‘नो हिदं, आवुसो’ति वदेसि।
‘‘‘Kiṃ panāvuso sāriputta, yaṃ kammaṃ samparāyavedanīyaṃ taṃ me kammaṃ diṭṭhadhammavedanīyaṃ hotūti , etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’ti, iti puṭṭho samāno ‘no hidaṃ, āvuso’ti vadesi.
‘‘‘किं नु खो, आवुसो सारिपुत्त, यं कम्मं सुखवेदनीयं तं मे कम्मं दुक्खवेदनीयं होतूति, एतस्स अत्थाय भगवति ब्रह्मचरियं वुस्सती’ति, इति पुट्ठो समानो ‘नो हिदं, आवुसो’ति वदेसि।
‘‘‘Kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, yaṃ kammaṃ sukhavedanīyaṃ taṃ me kammaṃ dukkhavedanīyaṃ hotūti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’ti, iti puṭṭho samāno ‘no hidaṃ, āvuso’ti vadesi.
‘‘‘किं पनावुसो सारिपुत्त, यं कम्मं दुक्खवेदनीयं तं मे कम्मं सुखवेदनीयं होतूति, एतस्स अत्थाय भगवति ब्रह्मचरियं वुस्सती’ति, इति पुट्ठो समानो ‘नो हिदं, आवुसो’ति वदेसि।
‘‘‘Kiṃ panāvuso sāriputta, yaṃ kammaṃ dukkhavedanīyaṃ taṃ me kammaṃ sukhavedanīyaṃ hotūti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’ti, iti puṭṭho samāno ‘no hidaṃ, āvuso’ti vadesi.
‘‘‘किं नु खो, आवुसो सारिपुत्त, यं कम्मं परिपक्कवेदनीयं तं मे कम्मं अपरिपक्कवेदनीयं होतूति, एतस्स अत्थाय भगवति ब्रह्मचरियं वुस्सती’ति, इति पुट्ठो समानो ‘नो हिदं, आवुसो’ति वदेसि।
‘‘‘Kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, yaṃ kammaṃ paripakkavedanīyaṃ taṃ me kammaṃ aparipakkavedanīyaṃ hotūti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’ti, iti puṭṭho samāno ‘no hidaṃ, āvuso’ti vadesi.
‘‘‘किं पनावुसो सारिपुत्त, यं कम्मं अपरिपक्कवेदनीयं तं मे कम्मं परिपक्कवेदनीयं होतूति, एतस्स अत्थाय भगवति ब्रह्मचरियं वुस्सती’ति, इति पुट्ठो समानो ‘नो हिदं, आवुसो’ति वदेसि।
‘‘‘Kiṃ panāvuso sāriputta, yaṃ kammaṃ aparipakkavedanīyaṃ taṃ me kammaṃ paripakkavedanīyaṃ hotūti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’ti, iti puṭṭho samāno ‘no hidaṃ, āvuso’ti vadesi.
‘‘‘किं नु खो, आवुसो सारिपुत्त, यं कम्मं बहुवेदनीयं तं मे कम्मं अप्पवेदनीयं होतूति, एतस्स अत्थाय भगवति ब्रह्मचरियं वुस्सती’ति, इति पुट्ठो समानो ‘नो हिदं, आवुसो’ति वदेसि।
‘‘‘Kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, yaṃ kammaṃ bahuvedanīyaṃ taṃ me kammaṃ appavedanīyaṃ hotūti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’ti, iti puṭṭho samāno ‘no hidaṃ, āvuso’ti vadesi.
‘‘‘किं पनावुसो सारिपुत्त, यं कम्मं अप्पवेदनीयं तं मे कम्मं बहुवेदनीयं होतूति, एतस्स अत्थाय भगवति ब्रह्मचरियं वुस्सती’ति, इति पुट्ठो समानो ‘नो हिदं, आवुसो’ति वदेसि।
‘‘‘Kiṃ panāvuso sāriputta, yaṃ kammaṃ appavedanīyaṃ taṃ me kammaṃ bahuvedanīyaṃ hotūti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’ti, iti puṭṭho samāno ‘no hidaṃ, āvuso’ti vadesi.
‘‘‘किं नु खो, आवुसो सारिपुत्त, यं कम्मं वेदनीयं तं मे कम्मं अवेदनीयं होतूति , एतस्स अत्थाय भगवति ब्रह्मचरियं वुस्सती’ति, इति पुट्ठो समानो ‘नो हिदं, आवुसो’ति वदेसि।
‘‘‘Kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, yaṃ kammaṃ vedanīyaṃ taṃ me kammaṃ avedanīyaṃ hotūti , etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’ti, iti puṭṭho samāno ‘no hidaṃ, āvuso’ti vadesi.
‘‘‘किं पनावुसो सारिपुत्त, यं कम्मं अवेदनीयं तं मे कम्मं वेदनीयं होतूति, एतस्स अत्थाय भगवति ब्रह्मचरियं वुस्सती’ति, इति पुट्ठो समानो ‘नो हिदं, आवुसो’ति वदेसि। अथ किमत्थं चरहावुसो, भगवति ब्रह्मचरियं वुस्सती’’ति?
‘‘‘Kiṃ panāvuso sāriputta, yaṃ kammaṃ avedanīyaṃ taṃ me kammaṃ vedanīyaṃ hotūti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’ti, iti puṭṭho samāno ‘no hidaṃ, āvuso’ti vadesi. Atha kimatthaṃ carahāvuso, bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti?
‘‘यं ख्वस्स 11, आवुसो, अञ्ञातं अदिट्ठं अप्पत्तं असच्छिकतं अनभिसमेतं, तस्स ञाणाय दस्सनाय पत्तिया सच्छिकिरियाय अभिसमयाय भगवति ब्रह्मचरियं वुस्सती’’ति 12। (‘‘किं पनस्सावुसो, अञ्ञातं अदिट्ठं अप्पत्तं असच्छिकतं अनभिसमेतं, यस्स ञाणाय दस्सनाय पत्तिया सच्छिकिरियाय अभिसमयाय भगवति ब्रह्मचरियं वुस्सती’’ति?) 13 ‘‘‘इदं दुक्ख’न्ति ख्वस्स 14, आवुसो, अञ्ञातं अदिट्ठं अप्पत्तं असच्छिकतं अनभिसमेतं। तस्स ञाणाय दस्सनाय पत्तिया सच्छिकिरियाय अभिसमयाय भगवति ब्रह्मचरियं वुस्सति। अयं ‘दुक्खसमुदयो’ति ख्वस्स, आवुसो…पे॰… ‘अयं दुक्खनिरोधो’ति ख्वस्स, आवुसो…पे॰… ‘अयं दुक्खनिरोधगामिनी पटिपदा’ति ख्वस्स, आवुसो, अञ्ञातं अदिट्ठं अप्पत्तं असच्छिकतं अनभिसमेतं। तस्स ञाणाय दस्सनाय पत्तिया सच्छिकिरियाय अभिसमयाय भगवति ब्रह्मचरियं वुस्सति। इदं ख्वस्स 15, आवुसो, अञ्ञातं अदिट्ठं अप्पत्तं असच्छिकतं अनभिसमेतं। तस्स 16 ञाणाय दस्सनाय पत्तिया सच्छिकिरियाय अभिसमयाय भगवति ब्रह्मचरियं वुस्सती’’ति। ततियं।
‘‘Yaṃ khvassa 17, āvuso, aññātaṃ adiṭṭhaṃ appattaṃ asacchikataṃ anabhisametaṃ, tassa ñāṇāya dassanāya pattiyā sacchikiriyāya abhisamayāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti 18. (‘‘Kiṃ panassāvuso, aññātaṃ adiṭṭhaṃ appattaṃ asacchikataṃ anabhisametaṃ, yassa ñāṇāya dassanāya pattiyā sacchikiriyāya abhisamayāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti?) 19 ‘‘‘Idaṃ dukkha’nti khvassa 20, āvuso, aññātaṃ adiṭṭhaṃ appattaṃ asacchikataṃ anabhisametaṃ. Tassa ñāṇāya dassanāya pattiyā sacchikiriyāya abhisamayāya bhagavati brahmacariyaṃ vussati. Ayaṃ ‘dukkhasamudayo’ti khvassa, āvuso…pe… ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti khvassa, āvuso…pe… ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti khvassa, āvuso, aññātaṃ adiṭṭhaṃ appattaṃ asacchikataṃ anabhisametaṃ. Tassa ñāṇāya dassanāya pattiyā sacchikiriyāya abhisamayāya bhagavati brahmacariyaṃ vussati. Idaṃ khvassa 21, āvuso, aññātaṃ adiṭṭhaṃ appattaṃ asacchikataṃ anabhisametaṃ. Tassa 22 ñāṇāya dassanāya pattiyā sacchikiriyāya abhisamayāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti. Tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ३. कोट्ठिकसुत्तवण्णना • 3. Koṭṭhikasuttavaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ३. कोट्ठिकसुत्तवण्णना • 3. Koṭṭhikasuttavaṇṇanā