Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya |
๓. โกฎฺฐิกสุตฺตํ
3. Koṭṭhikasuttaṃ
๑๓. อถ โข อายสฺมา มหาโกฎฺฐิโก 1 เยนายสฺมา สาริปุโตฺต เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา อายสฺมตา สาริปุเตฺตน สทฺธิํ สโมฺมทิฯ สโมฺมทนียํ กถํ สารณียํ วีติสาเรตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสิโนฺน โข อายสฺมา มหาโกฎฺฐิโก อายสฺมนฺตํ สาริปุตฺตํ เอตทโวจ – ‘‘กิํ นุ โข, อาวุโส สาริปุตฺต, ‘ยํ กมฺมํ ทิฎฺฐธมฺมเวทนียํ, ตํ เม กมฺมํ สมฺปรายเวทนียํ โหตู’ติ, เอตสฺส อตฺถาย ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตี’’ติ? ‘‘โน หิทํ, อาวุโส’’ฯ
13. Atha kho āyasmā mahākoṭṭhiko 2 yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā sāriputtena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā mahākoṭṭhiko āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavoca – ‘‘kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, ‘yaṃ kammaṃ diṭṭhadhammavedanīyaṃ, taṃ me kammaṃ samparāyavedanīyaṃ hotū’ti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti? ‘‘No hidaṃ, āvuso’’.
‘‘กิํ ปนาวุโส, สาริปุตฺต, ‘ยํ กมฺมํ ทุกฺขเวทนียํ, ตํ เม กมฺมํ สุขเวทนียํ โหตู’ติ, เอตสฺส อตฺถาย ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตี’’ติ? ‘‘โน หิทํ, อาวุโส’’ฯ
‘‘Kiṃ panāvuso, sāriputta, ‘yaṃ kammaṃ dukkhavedanīyaṃ, taṃ me kammaṃ sukhavedanīyaṃ hotū’ti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti? ‘‘No hidaṃ, āvuso’’.
‘‘กิํ นุ โข, อาวุโส สาริปุตฺต, ‘ยํ กมฺมํ ปริปกฺกเวทนียํ, ตํ เม กมฺมํ อปริปกฺกเวทนียํ โหตู’ติ, เอตสฺส อตฺถาย ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตี’’ติ? ‘‘โน หิทํ, อาวุโส’’ฯ
‘‘Kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, ‘yaṃ kammaṃ paripakkavedanīyaṃ, taṃ me kammaṃ aparipakkavedanīyaṃ hotū’ti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti? ‘‘No hidaṃ, āvuso’’.
‘‘กิํ ปนาวุโส สาริปุตฺต, ‘ยํ กมฺมํ อปริปกฺกเวทนียํ, ตํ เม กมฺมํ ปริปกฺกเวทนียํ โหตู’ติ, เอตสฺส อตฺถาย ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตี’’ติ? ‘‘โน หิทํ, อาวุโส’’ฯ
‘‘Kiṃ panāvuso sāriputta, ‘yaṃ kammaṃ aparipakkavedanīyaṃ, taṃ me kammaṃ paripakkavedanīyaṃ hotū’ti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti? ‘‘No hidaṃ, āvuso’’.
‘‘กิํ นุ โข, อาวุโส สาริปุตฺต, ‘ยํ กมฺมํ พหุเวทนียํ, ตํ เม กมฺมํ อปฺปเวทนียํ โหตู’ติ, เอตสฺส อตฺถาย ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตี’’ติ? ‘‘โน หิทํ, อาวุโส’’ฯ
‘‘Kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, ‘yaṃ kammaṃ bahuvedanīyaṃ, taṃ me kammaṃ appavedanīyaṃ hotū’ti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti? ‘‘No hidaṃ, āvuso’’.
‘‘กิํ ปนาวุโส สาริปุตฺต , ‘ยํ กมฺมํ อปฺปเวทนียํ, ตํ เม กมฺมํ พหุเวทนียํ โหตู’ติ, เอตสฺส อตฺถาย ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตี’’ติ? ‘‘โน หิทํ, อาวุโส’’ฯ
‘‘Kiṃ panāvuso sāriputta , ‘yaṃ kammaṃ appavedanīyaṃ, taṃ me kammaṃ bahuvedanīyaṃ hotū’ti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti? ‘‘No hidaṃ, āvuso’’.
‘‘กิํ นุ โข, อาวุโส สาริปุตฺต, ‘ยํ กมฺมํ เวทนียํ, ตํ เม กมฺมํ อเวทนียํ โหตู’ติ, เอตสฺส อตฺถาย ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตี’’ติ? ‘‘โน หิทํ, อาวุโส’’ฯ
‘‘Kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, ‘yaṃ kammaṃ vedanīyaṃ, taṃ me kammaṃ avedanīyaṃ hotū’ti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti? ‘‘No hidaṃ, āvuso’’.
‘‘กิํ ปนาวุโส สาริปุตฺต, ‘ยํ กมฺมํ อเวทนียํ, ตํ เม กมฺมํ เวทนียํ โหตู’ติ, เอตสฺส อตฺถาย ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตี’’ติ? ‘‘โน หิทํ, อาวุโส’’ฯ
‘‘Kiṃ panāvuso sāriputta, ‘yaṃ kammaṃ avedanīyaṃ, taṃ me kammaṃ vedanīyaṃ hotū’ti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti? ‘‘No hidaṃ, āvuso’’.
‘‘‘กิํ นุ โข, อาวุโส สาริปุตฺต, ยํ กมฺมํ ทิฎฺฐธมฺมเวทนียํ ตํ เม กมฺมํ สมฺปรายเวทนียํ โหตูติ, เอตสฺส อตฺถาย ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตี’ติ, อิติ ปุโฎฺฐ สมาโน ‘โน หิทํ, อาวุโส’ติ วเทสิฯ
‘‘‘Kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, yaṃ kammaṃ diṭṭhadhammavedanīyaṃ taṃ me kammaṃ samparāyavedanīyaṃ hotūti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’ti, iti puṭṭho samāno ‘no hidaṃ, āvuso’ti vadesi.
‘‘‘กิํ ปนาวุโส สาริปุตฺต, ยํ กมฺมํ สมฺปรายเวทนียํ ตํ เม กมฺมํ ทิฎฺฐธมฺมเวทนียํ โหตูติ , เอตสฺส อตฺถาย ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตี’ติ, อิติ ปุโฎฺฐ สมาโน ‘โน หิทํ, อาวุโส’ติ วเทสิฯ
‘‘‘Kiṃ panāvuso sāriputta, yaṃ kammaṃ samparāyavedanīyaṃ taṃ me kammaṃ diṭṭhadhammavedanīyaṃ hotūti , etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’ti, iti puṭṭho samāno ‘no hidaṃ, āvuso’ti vadesi.
‘‘‘กิํ นุ โข, อาวุโส สาริปุตฺต, ยํ กมฺมํ สุขเวทนียํ ตํ เม กมฺมํ ทุกฺขเวทนียํ โหตูติ, เอตสฺส อตฺถาย ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตี’ติ, อิติ ปุโฎฺฐ สมาโน ‘โน หิทํ, อาวุโส’ติ วเทสิฯ
‘‘‘Kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, yaṃ kammaṃ sukhavedanīyaṃ taṃ me kammaṃ dukkhavedanīyaṃ hotūti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’ti, iti puṭṭho samāno ‘no hidaṃ, āvuso’ti vadesi.
‘‘‘กิํ ปนาวุโส สาริปุตฺต, ยํ กมฺมํ ทุกฺขเวทนียํ ตํ เม กมฺมํ สุขเวทนียํ โหตูติ, เอตสฺส อตฺถาย ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตี’ติ, อิติ ปุโฎฺฐ สมาโน ‘โน หิทํ, อาวุโส’ติ วเทสิฯ
‘‘‘Kiṃ panāvuso sāriputta, yaṃ kammaṃ dukkhavedanīyaṃ taṃ me kammaṃ sukhavedanīyaṃ hotūti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’ti, iti puṭṭho samāno ‘no hidaṃ, āvuso’ti vadesi.
‘‘‘กิํ นุ โข, อาวุโส สาริปุตฺต, ยํ กมฺมํ ปริปกฺกเวทนียํ ตํ เม กมฺมํ อปริปกฺกเวทนียํ โหตูติ, เอตสฺส อตฺถาย ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตี’ติ, อิติ ปุโฎฺฐ สมาโน ‘โน หิทํ, อาวุโส’ติ วเทสิฯ
‘‘‘Kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, yaṃ kammaṃ paripakkavedanīyaṃ taṃ me kammaṃ aparipakkavedanīyaṃ hotūti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’ti, iti puṭṭho samāno ‘no hidaṃ, āvuso’ti vadesi.
‘‘‘กิํ ปนาวุโส สาริปุตฺต, ยํ กมฺมํ อปริปกฺกเวทนียํ ตํ เม กมฺมํ ปริปกฺกเวทนียํ โหตูติ, เอตสฺส อตฺถาย ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตี’ติ, อิติ ปุโฎฺฐ สมาโน ‘โน หิทํ, อาวุโส’ติ วเทสิฯ
‘‘‘Kiṃ panāvuso sāriputta, yaṃ kammaṃ aparipakkavedanīyaṃ taṃ me kammaṃ paripakkavedanīyaṃ hotūti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’ti, iti puṭṭho samāno ‘no hidaṃ, āvuso’ti vadesi.
‘‘‘กิํ นุ โข, อาวุโส สาริปุตฺต, ยํ กมฺมํ พหุเวทนียํ ตํ เม กมฺมํ อปฺปเวทนียํ โหตูติ, เอตสฺส อตฺถาย ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตี’ติ, อิติ ปุโฎฺฐ สมาโน ‘โน หิทํ, อาวุโส’ติ วเทสิฯ
‘‘‘Kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, yaṃ kammaṃ bahuvedanīyaṃ taṃ me kammaṃ appavedanīyaṃ hotūti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’ti, iti puṭṭho samāno ‘no hidaṃ, āvuso’ti vadesi.
‘‘‘กิํ ปนาวุโส สาริปุตฺต, ยํ กมฺมํ อปฺปเวทนียํ ตํ เม กมฺมํ พหุเวทนียํ โหตูติ, เอตสฺส อตฺถาย ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตี’ติ, อิติ ปุโฎฺฐ สมาโน ‘โน หิทํ, อาวุโส’ติ วเทสิฯ
‘‘‘Kiṃ panāvuso sāriputta, yaṃ kammaṃ appavedanīyaṃ taṃ me kammaṃ bahuvedanīyaṃ hotūti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’ti, iti puṭṭho samāno ‘no hidaṃ, āvuso’ti vadesi.
‘‘‘กิํ นุ โข, อาวุโส สาริปุตฺต, ยํ กมฺมํ เวทนียํ ตํ เม กมฺมํ อเวทนียํ โหตูติ , เอตสฺส อตฺถาย ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตี’ติ, อิติ ปุโฎฺฐ สมาโน ‘โน หิทํ, อาวุโส’ติ วเทสิฯ
‘‘‘Kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, yaṃ kammaṃ vedanīyaṃ taṃ me kammaṃ avedanīyaṃ hotūti , etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’ti, iti puṭṭho samāno ‘no hidaṃ, āvuso’ti vadesi.
‘‘‘กิํ ปนาวุโส สาริปุตฺต, ยํ กมฺมํ อเวทนียํ ตํ เม กมฺมํ เวทนียํ โหตูติ, เอตสฺส อตฺถาย ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตี’ติ, อิติ ปุโฎฺฐ สมาโน ‘โน หิทํ, อาวุโส’ติ วเทสิฯ อถ กิมตฺถํ จรหาวุโส, ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตี’’ติ?
‘‘‘Kiṃ panāvuso sāriputta, yaṃ kammaṃ avedanīyaṃ taṃ me kammaṃ vedanīyaṃ hotūti, etassa atthāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’ti, iti puṭṭho samāno ‘no hidaṃ, āvuso’ti vadesi. Atha kimatthaṃ carahāvuso, bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti?
‘‘ยํ ขฺวสฺส 11, อาวุโส, อญฺญาตํ อทิฎฺฐํ อปฺปตฺตํ อสจฺฉิกตํ อนภิสเมตํ, ตสฺส ญาณาย ทสฺสนาย ปตฺติยา สจฺฉิกิริยาย อภิสมยาย ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตี’’ติ 12ฯ (‘‘กิํ ปนสฺสาวุโส, อญฺญาตํ อทิฎฺฐํ อปฺปตฺตํ อสจฺฉิกตํ อนภิสเมตํ, ยสฺส ญาณาย ทสฺสนาย ปตฺติยา สจฺฉิกิริยาย อภิสมยาย ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตี’’ติ?) 13 ‘‘‘อิทํ ทุกฺข’นฺติ ขฺวสฺส 14, อาวุโส, อญฺญาตํ อทิฎฺฐํ อปฺปตฺตํ อสจฺฉิกตํ อนภิสเมตํฯ ตสฺส ญาณาย ทสฺสนาย ปตฺติยา สจฺฉิกิริยาย อภิสมยาย ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสติฯ อยํ ‘ทุกฺขสมุทโย’ติ ขฺวสฺส, อาวุโส…เป.… ‘อยํ ทุกฺขนิโรโธ’ติ ขฺวสฺส, อาวุโส…เป.… ‘อยํ ทุกฺขนิโรธคามินี ปฎิปทา’ติ ขฺวสฺส, อาวุโส, อญฺญาตํ อทิฎฺฐํ อปฺปตฺตํ อสจฺฉิกตํ อนภิสเมตํฯ ตสฺส ญาณาย ทสฺสนาย ปตฺติยา สจฺฉิกิริยาย อภิสมยาย ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสติฯ อิทํ ขฺวสฺส 15, อาวุโส, อญฺญาตํ อทิฎฺฐํ อปฺปตฺตํ อสจฺฉิกตํ อนภิสเมตํฯ ตสฺส 16 ญาณาย ทสฺสนาย ปตฺติยา สจฺฉิกิริยาย อภิสมยาย ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตี’’ติฯ ตติยํฯ
‘‘Yaṃ khvassa 17, āvuso, aññātaṃ adiṭṭhaṃ appattaṃ asacchikataṃ anabhisametaṃ, tassa ñāṇāya dassanāya pattiyā sacchikiriyāya abhisamayāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti 18. (‘‘Kiṃ panassāvuso, aññātaṃ adiṭṭhaṃ appattaṃ asacchikataṃ anabhisametaṃ, yassa ñāṇāya dassanāya pattiyā sacchikiriyāya abhisamayāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti?) 19 ‘‘‘Idaṃ dukkha’nti khvassa 20, āvuso, aññātaṃ adiṭṭhaṃ appattaṃ asacchikataṃ anabhisametaṃ. Tassa ñāṇāya dassanāya pattiyā sacchikiriyāya abhisamayāya bhagavati brahmacariyaṃ vussati. Ayaṃ ‘dukkhasamudayo’ti khvassa, āvuso…pe… ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti khvassa, āvuso…pe… ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti khvassa, āvuso, aññātaṃ adiṭṭhaṃ appattaṃ asacchikataṃ anabhisametaṃ. Tassa ñāṇāya dassanāya pattiyā sacchikiriyāya abhisamayāya bhagavati brahmacariyaṃ vussati. Idaṃ khvassa 21, āvuso, aññātaṃ adiṭṭhaṃ appattaṃ asacchikataṃ anabhisametaṃ. Tassa 22 ñāṇāya dassanāya pattiyā sacchikiriyāya abhisamayāya bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti. Tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ๓. โกฎฺฐิกสุตฺตวณฺณนา • 3. Koṭṭhikasuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๓. โกฎฺฐิกสุตฺตวณฺณนา • 3. Koṭṭhikasuttavaṇṇanā