| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya |
៥. កោដ្ឋិកសុត្តំ
5. Koṭṭhikasuttaṃ
២៣២. ឯកំ សមយំ អាយស្មា ច សារិបុត្តោ អាយស្មា ច មហាកោដ្ឋិកោ ពារាណសិយំ វិហរន្តិ ឥសិបតនេ មិគទាយេ។ អថ ខោ អាយស្មា មហាកោដ្ឋិកោ សាយន្ហសមយំ បដិសល្លានា វុដ្ឋិតោ យេនាយស្មា សារិបុត្តោ តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា អាយស្មតា សារិបុត្តេន សទ្ធិំ សម្មោទិ។ សម្មោទនីយំ កថំ សារណីយំ វីតិសារេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ អាយស្មា មហាកោដ្ឋិកោ អាយស្មន្តំ សារិបុត្តំ ឯតទវោច –
232. Ekaṃ samayaṃ āyasmā ca sāriputto āyasmā ca mahākoṭṭhiko bārāṇasiyaṃ viharanti isipatane migadāye. Atha kho āyasmā mahākoṭṭhiko sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā sāriputtena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā mahākoṭṭhiko āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavoca –
‘‘កិំ នុ ខោ, អាវុសោ សារិបុត្ត, ចក្ខុ រូបានំ សំយោជនំ, រូបា ចក្ខុស្ស សំយោជនំ…បេ.… ជិវ្ហា រសានំ សំយោជនំ, រសា ជិវ្ហាយ សំយោជនំ …បេ.… មនោ ធម្មានំ សំយោជនំ, ធម្មា មនស្ស សំយោជន’’ន្តិ?
‘‘Kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, cakkhu rūpānaṃ saṃyojanaṃ, rūpā cakkhussa saṃyojanaṃ…pe… jivhā rasānaṃ saṃyojanaṃ, rasā jivhāya saṃyojanaṃ …pe… mano dhammānaṃ saṃyojanaṃ, dhammā manassa saṃyojana’’nti?
‘‘ន ខោ, អាវុសោ កោដ្ឋិក, ចក្ខុ រូបានំ សំយោជនំ, ន រូបា ចក្ខុស្ស សំយោជនំ។ យញ្ច តត្ថ តទុភយំ បដិច្ច ឧប្បជ្ជតិ ឆន្ទរាគោ តំ តត្ថ សំយោជនំ…បេ.… ន ជិវ្ហា រសានំ សំយោជនំ, ន រសា ជិវ្ហាយ សំយោជនំ។ យញ្ច តត្ថ តទុភយំ បដិច្ច ឧប្បជ្ជតិ ឆន្ទរាគោ តំ តត្ថ សំយោជនំ…បេ.… ន មនោ ធម្មានំ សំយោជនំ, ន ធម្មា មនស្ស សំយោជនំ។ យញ្ច តត្ថ តទុភយំ បដិច្ច ឧប្បជ្ជតិ ឆន្ទរាគោ តំ តត្ថ សំយោជនំ។
‘‘Na kho, āvuso koṭṭhika, cakkhu rūpānaṃ saṃyojanaṃ, na rūpā cakkhussa saṃyojanaṃ. Yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo taṃ tattha saṃyojanaṃ…pe… na jivhā rasānaṃ saṃyojanaṃ, na rasā jivhāya saṃyojanaṃ. Yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo taṃ tattha saṃyojanaṃ…pe… na mano dhammānaṃ saṃyojanaṃ, na dhammā manassa saṃyojanaṃ. Yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo taṃ tattha saṃyojanaṃ.
‘‘សេយ្យថាបិ , អាវុសោ, កាឡោ ច ពលីពទ្ទោ 1 ឱទាតោ ច ពលីពទ្ទោ ឯកេន ទាមេន វា យោត្តេន វា សំយុត្តា អស្សុ។ យោ នុ ខោ ឯវំ វទេយ្យ – ‘កាឡោ ពលីពទ្ទោ ឱទាតស្ស ពលីពទ្ទស្ស សំយោជនំ, ឱទាតោ ពលីពទ្ទោ កាឡស្ស ពលីពទ្ទស្ស សំយោជន’ន្តិ, សម្មា នុ ខោ សោ វទមានោ វទេយ្យា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, អាវុសោ’’។ ‘‘ន ខោ, អាវុសោ, កាឡោ ពលីពទ្ទោ ឱទាតស្ស ពលីពទ្ទស្ស សំយោជនំ, ន ឱទាតោ ពលីពទ្ទោ កាឡស្ស ពលីពទ្ទស្ស សំយោជនំ។ យេន ច ខោ តេ ឯកេន ទាមេន វា យោត្តេន វា សំយុត្តា តំ តត្ថ សំយោជនំ។
‘‘Seyyathāpi , āvuso, kāḷo ca balībaddo 2 odāto ca balībaddo ekena dāmena vā yottena vā saṃyuttā assu. Yo nu kho evaṃ vadeyya – ‘kāḷo balībaddo odātassa balībaddassa saṃyojanaṃ, odāto balībaddo kāḷassa balībaddassa saṃyojana’nti, sammā nu kho so vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, āvuso’’. ‘‘Na kho, āvuso, kāḷo balībaddo odātassa balībaddassa saṃyojanaṃ, na odāto balībaddo kāḷassa balībaddassa saṃyojanaṃ. Yena ca kho te ekena dāmena vā yottena vā saṃyuttā taṃ tattha saṃyojanaṃ.
‘‘ឯវមេវ ខោ, អាវុសោ, ន ចក្ខុ រូបានំ សំយោជនំ, ន រូបា ចក្ខុស្ស សំយោជនំ។ យញ្ច តត្ថ តទុភយំ បដិច្ច ឧប្បជ្ជតិ ឆន្ទរាគោ តំ តត្ថ សំយោជនំ…បេ.… ន ជិវ្ហា រសានំ សំយោជនំ…បេ.… ន មនោ ធម្មានំ សំយោជនំ, ន ធម្មា មនស្ស សំយោជនំ។ យញ្ច តត្ថ តទុភយំ បដិច្ច ឧប្បជ្ជតិ ឆន្ទរាគោ, តំ តត្ថ សំយោជនំ។
‘‘Evameva kho, āvuso, na cakkhu rūpānaṃ saṃyojanaṃ, na rūpā cakkhussa saṃyojanaṃ. Yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo taṃ tattha saṃyojanaṃ…pe… na jivhā rasānaṃ saṃyojanaṃ…pe… na mano dhammānaṃ saṃyojanaṃ, na dhammā manassa saṃyojanaṃ. Yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo, taṃ tattha saṃyojanaṃ.
‘‘ចក្ខុ វា, អាវុសោ, រូបានំ សំយោជនំ អភវិស្ស, រូបា វា ចក្ខុស្ស សំយោជនំ, នយិទំ ព្រហ្មចរិយវាសោ បញ្ញាយេថ 3 សម្មា ទុក្ខក្ខយាយ។ យស្មា ច ខោ, អាវុសោ, ន ចក្ខុ រូបានំ សំយោជនំ, ន រូបា ចក្ខុស្ស សំយោជនំ ; យញ្ច តត្ថ តទុភយំ បដិច្ច ឧប្បជ្ជតិ ឆន្ទរាគោ, តំ តត្ថ សំយោជនំ, តស្មា ព្រហ្មចរិយវាសោ បញ្ញាយតិ សម្មា ទុក្ខក្ខយាយ…បេ.…។
‘‘Cakkhu vā, āvuso, rūpānaṃ saṃyojanaṃ abhavissa, rūpā vā cakkhussa saṃyojanaṃ, nayidaṃ brahmacariyavāso paññāyetha 4 sammā dukkhakkhayāya. Yasmā ca kho, āvuso, na cakkhu rūpānaṃ saṃyojanaṃ, na rūpā cakkhussa saṃyojanaṃ ; yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo, taṃ tattha saṃyojanaṃ, tasmā brahmacariyavāso paññāyati sammā dukkhakkhayāya…pe….
‘‘ជិវ្ហា, អាវុសោ, រសានំ សំយោជនំ អភវិស្ស, រសា វា ជិវ្ហាយ សំយោជនំ, នយិទំ ព្រហ្មចរិយវាសោ បញ្ញាយេថ សម្មា ទុក្ខក្ខយាយ។ យស្មា ច ខោ, អាវុសោ, ន ជិវ្ហា រសានំ សំយោជនំ, ន រសា ជិវ្ហាយ សំយោជនំ; យញ្ច តត្ថ តទុភយំ បដិច្ច ឧប្បជ្ជតិ ឆន្ទរាគោ, តំ តត្ថ សំយោជនំ, តស្មា ព្រហ្មចរិយវាសោ បញ្ញាយតិ សម្មា ទុក្ខក្ខយាយ…បេ.…។
‘‘Jivhā, āvuso, rasānaṃ saṃyojanaṃ abhavissa, rasā vā jivhāya saṃyojanaṃ, nayidaṃ brahmacariyavāso paññāyetha sammā dukkhakkhayāya. Yasmā ca kho, āvuso, na jivhā rasānaṃ saṃyojanaṃ, na rasā jivhāya saṃyojanaṃ; yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo, taṃ tattha saṃyojanaṃ, tasmā brahmacariyavāso paññāyati sammā dukkhakkhayāya…pe….
‘‘មនោ វា, អាវុសោ, ធម្មានំ សំយោជនំ អភវិស្ស, ធម្មា វា មនស្ស សំយោជនំ, នយិទំ ព្រហ្មចរិយវាសោ បញ្ញាយេថ សម្មា ទុក្ខក្ខយាយ។ យស្មា ច ខោ, អាវុសោ, ន មនោ ធម្មានំ សំយោជនំ, ន ធម្មា មនស្ស សំយោជនំ; យញ្ច តត្ថ តទុភយំ បដិច្ច ឧប្បជ្ជតិ ឆន្ទរាគោ, តំ តត្ថ សំយោជនំ, តស្មា ព្រហ្មចរិយវាសោ បញ្ញាយតិ សម្មា ទុក្ខក្ខយាយ។
‘‘Mano vā, āvuso, dhammānaṃ saṃyojanaṃ abhavissa, dhammā vā manassa saṃyojanaṃ, nayidaṃ brahmacariyavāso paññāyetha sammā dukkhakkhayāya. Yasmā ca kho, āvuso, na mano dhammānaṃ saṃyojanaṃ, na dhammā manassa saṃyojanaṃ; yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo, taṃ tattha saṃyojanaṃ, tasmā brahmacariyavāso paññāyati sammā dukkhakkhayāya.
‘‘ឥមិនាបេតំ , អាវុសោ, បរិយាយេន វេទិតព្ពំ យថា ន ចក្ខុ រូបានំ សំយោជនំ, ន រូបា ចក្ខុស្ស សំយោជនំ។ យញ្ច តត្ថ តទុភយំ បដិច្ច ឧប្បជ្ជតិ ឆន្ទរាគោ, តំ តត្ថ សំយោជនំ…បេ.… ន ជិវ្ហា រសានំ សំយោជនំ…បេ.… ន មនោ ធម្មានំ សំយោជនំ, ន ធម្មា មនស្ស សំយោជនំ។ យញ្ច តត្ថ តទុភយំ បដិច្ច ឧប្បជ្ជតិ ឆន្ទរាគោ, តំ តត្ថ សំយោជនំ។
‘‘Imināpetaṃ , āvuso, pariyāyena veditabbaṃ yathā na cakkhu rūpānaṃ saṃyojanaṃ, na rūpā cakkhussa saṃyojanaṃ. Yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo, taṃ tattha saṃyojanaṃ…pe… na jivhā rasānaṃ saṃyojanaṃ…pe… na mano dhammānaṃ saṃyojanaṃ, na dhammā manassa saṃyojanaṃ. Yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo, taṃ tattha saṃyojanaṃ.
‘‘សំវិជ្ជតិ ខោ, អាវុសោ, ភគវតោ ចក្ខុ។ បស្សតិ ភគវា ចក្ខុនា រូបំ។ ឆន្ទរាគោ ភគវតោ នត្ថិ។ សុវិមុត្តចិត្តោ ភគវា។ សំវិជ្ជតិ ខោ, អាវុសោ, ភគវតោ សោតំ។ សុណាតិ ភគវា សោតេន សទ្ទំ។ ឆន្ទរាគោ ភគវតោ នត្ថិ។ សុវិមុត្តចិត្តោ ភគវា។ សំវិជ្ជតិ ខោ, អាវុសោ, ភគវតោ ឃានំ។ ឃាយតិ ភគវា ឃានេន គន្ធំ។ ឆន្ទរាគោ ភគវតោ នត្ថិ។ សុវិមុត្តចិត្តោ ភគវា។ សំវិជ្ជតិ ខោ, អាវុសោ, ភគវតោ ជិវ្ហា។ សាយតិ ភគវា ជិវ្ហាយ រសំ។ ឆន្ទរាគោ ភគវតោ នត្ថិ។ សុវិមុត្តចិត្តោ ភគវា។ សំវិជ្ជតិ ខោ, អាវុសោ, ភគវតោ កាយោ។ ផុសតិ ភគវា កាយេន ផោដ្ឋព្ពំ។ ឆន្ទរាគោ ភគវតោ នត្ថិ។ សុវិមុត្តចិត្តោ ភគវា។ សំវិជ្ជតិ ខោ, អាវុសោ, ភគវតោ មនោ។ វិជានាតិ ភគវា មនសា ធម្មំ។ ឆន្ទរាគោ ភគវតោ នត្ថិ។ សុវិមុត្តចិត្តោ ភគវា។
‘‘Saṃvijjati kho, āvuso, bhagavato cakkhu. Passati bhagavā cakkhunā rūpaṃ. Chandarāgo bhagavato natthi. Suvimuttacitto bhagavā. Saṃvijjati kho, āvuso, bhagavato sotaṃ. Suṇāti bhagavā sotena saddaṃ. Chandarāgo bhagavato natthi. Suvimuttacitto bhagavā. Saṃvijjati kho, āvuso, bhagavato ghānaṃ. Ghāyati bhagavā ghānena gandhaṃ. Chandarāgo bhagavato natthi. Suvimuttacitto bhagavā. Saṃvijjati kho, āvuso, bhagavato jivhā. Sāyati bhagavā jivhāya rasaṃ. Chandarāgo bhagavato natthi. Suvimuttacitto bhagavā. Saṃvijjati kho, āvuso, bhagavato kāyo. Phusati bhagavā kāyena phoṭṭhabbaṃ. Chandarāgo bhagavato natthi. Suvimuttacitto bhagavā. Saṃvijjati kho, āvuso, bhagavato mano. Vijānāti bhagavā manasā dhammaṃ. Chandarāgo bhagavato natthi. Suvimuttacitto bhagavā.
‘‘ឥមិនា ខោ ឯតំ, អាវុសោ, បរិយាយេន វេទិតព្ពំ យថា ន ចក្ខុ រូបានំ សំយោជនំ, ន រូបា ចក្ខុស្ស សំយោជនំ; យញ្ច តត្ថ តទុភយំ បដិច្ច ឧប្បជ្ជតិ ឆន្ទរាគោ, តំ តត្ថ សំយោជនំ។ ន សោតំ… ន ឃានំ… ន ជិវ្ហា រសានំ សំយោជនំ, ន រសា ជិវ្ហាយ សំយោជនំ; យញ្ច តត្ថ តទុភយំ បដិច្ច ឧប្បជ្ជតិ ឆន្ទរាគោ តំ តត្ថ សំយោជនំ។ ន កាយោ… ន មនោ ធម្មានំ សំយោជនំ, ន ធម្មា មនស្ស សំយោជនំ; យញ្ច តត្ថ តទុភយំ បដិច្ច ឧប្បជ្ជតិ ឆន្ទរាគោ, តំ តត្ថ សំយោជន’’ន្តិ។ បញ្ចមំ។
‘‘Iminā kho etaṃ, āvuso, pariyāyena veditabbaṃ yathā na cakkhu rūpānaṃ saṃyojanaṃ, na rūpā cakkhussa saṃyojanaṃ; yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo, taṃ tattha saṃyojanaṃ. Na sotaṃ… na ghānaṃ… na jivhā rasānaṃ saṃyojanaṃ, na rasā jivhāya saṃyojanaṃ; yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo taṃ tattha saṃyojanaṃ. Na kāyo… na mano dhammānaṃ saṃyojanaṃ, na dhammā manassa saṃyojanaṃ; yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo, taṃ tattha saṃyojana’’nti. Pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៤-៦. ខីររុក្ខោបមសុត្តាទិវណ្ណនា • 4-6. Khīrarukkhopamasuttādivaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៤-៦. ខីររុក្ខោបមសុត្តាទិវណ្ណនា • 4-6. Khīrarukkhopamasuttādivaṇṇanā
