| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
೬. ಕುಹಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
6. Kuhasuttavaṇṇanā
೨೬. ಛಟ್ಠೇ ಕುಹಕಾತಿ ಸಾಮನ್ತಜಪ್ಪನಾದಿನಾ ಕುಹನವತ್ಥುನಾ ಕುಹಕಾ, ಅಸನ್ತಗುಣಸಮ್ಭಾವನಿಚ್ಛಾಯ ಕೋಹಞ್ಞಂ ಕತ್ವಾ ಪರೇಸಂ ವಿದ್ಧಂಸಕಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಥದ್ಧಾತಿ ‘‘ಕೋಧನೋ ಹೋತಿ ಉಪಾಯಾಸಬಹುಲೋ, ಅಪ್ಪಮ್ಪಿ ವುತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ಅಭಿಸಜ್ಜತಿ ಕುಪ್ಪತಿ ಬ್ಯಾಪಜ್ಜತಿ ಪತಿತ್ಥೀಯತೀ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೩.೨೫, ೨೭) ಏವಂ ವುತ್ತೇನ ಕೋಧೇನ ಚ, ‘‘ದುಬ್ಬಚೋ ಹೋತಿ ದೋವಚಸ್ಸಕರಣೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಅಕ್ಖಮೋ ಅಪ್ಪದಕ್ಖಿಣಗ್ಗಾಹೀ ಅನುಸಾಸನಿ’’ನ್ತಿ (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೧೮೧; ಪಾರಾ॰ ೪೨೬)। ಏವಂ ವುತ್ತೇನ ದೋವಚಸ್ಸೇನ ಚ, ‘‘ಜಾತಿಮದೋ, ಗೋತ್ತಮದೋ, ಲಾಭಮದೋ, ಆರೋಗ್ಯಮದೋ, ಯೋಬ್ಬನಮದೋ, ಜೀವಿತಮದೋ’’ತಿ (ವಿಭ॰ ೮೩೨) ಏವಂ ವುತ್ತಜಾತಿಮದಾದಿಭೇದೇನ ಮಾನೇನ ಚ ಗರುಕಾತಬ್ಬೇಸು ಗರೂಸುಪಿ ನಿಪಚ್ಚಕಾರಂ ಅಕತ್ವಾ ಅಯೋಸಲಾಕಂ ಗಿಲಿತ್ವಾ ಠಿತಾ ವಿಯ ಅನೋನತಾ ಹುತ್ವಾ ವಿಚರಣಕಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಕೋಧೇನ ಚಾ’’ತಿಆದಿ।
26. Chaṭṭhe kuhakāti sāmantajappanādinā kuhanavatthunā kuhakā, asantaguṇasambhāvanicchāya kohaññaṃ katvā paresaṃ viddhaṃsakāti attho. Thaddhāti ‘‘kodhano hoti upāyāsabahulo, appampi vutto samāno abhisajjati kuppati byāpajjati patitthīyatī’’ti (a. ni. 3.25, 27) evaṃ vuttena kodhena ca, ‘‘dubbaco hoti dovacassakaraṇehi dhammehi samannāgato akkhamo appadakkhiṇaggāhī anusāsani’’nti (ma. ni. 1.181; pārā. 426). Evaṃ vuttena dovacassena ca, ‘‘jātimado, gottamado, lābhamado, ārogyamado, yobbanamado, jīvitamado’’ti (vibha. 832) evaṃ vuttajātimadādibhedena mānena ca garukātabbesu garūsupi nipaccakāraṃ akatvā ayosalākaṃ gilitvā ṭhitā viya anonatā hutvā vicaraṇakā. Tenāha ‘‘kodhena cā’’tiādi.
ಉಪಲಾಪಕಾತಿ ಮಿಚ್ಛಾಜೀವವಸೇನ ಕುಲಸಙ್ಗಣ್ಹಕಾ। ಲಪಾತಿ ಪಚ್ಚಯತ್ಥಂ ಪಯುತ್ತವಾಚಾವಸೇನ ನಿಪ್ಪೇಸಿಕತಾವಸೇನ ಲಪಕಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಿಙ್ಗನ್ತಿ ಸಿಙ್ಗಾರಂ। ತಞ್ಹಿ ಕುಸಲಸ್ಸ ವಿಜ್ಝನತೋ ಸುಟ್ಠು ಆಸೇವಿತತಾಯ ಸೀಸೇ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಸುನಿಬ್ಬತ್ತಂ ವಿಸಾಣಂ ವಿಯ ಥಿರತ್ತಾ ಚ ಸಿಙ್ಗಂ ವಿಯಾತಿ ಸಿಙ್ಗಂ, ನಾಗರಿಕಭಾವಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ಕಿಲೇಸಸಿಙ್ಗಸ್ಸೇತಂ ನಾಮಂ। ಸಿಙ್ಗಾರಭಾವೋ ಸಿಙ್ಗಾರತಾ, ಸಿಙ್ಗಾರಕರಣಕಆಕಾರೋ ವಾ। ಚಾತುರಭಾವೋ ಚಾತುರತಾ। ತಥಾ ಚಾತುರಿಯಂ। ಪರಿಕ್ಖತಭಾವೋ ಪರಿಕ್ಖತತಾ, ಪರಿಖಣಿತ್ವಾ ಠಪಿತಸ್ಸೇವ ದಳ್ಹಸಿಙ್ಗಾರಸ್ಸೇತಂ ನಾಮಂ। ಇತರಂ ತಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ। ಏವಂ ಸಬ್ಬೇಹಿ ವಾರೇಹಿ ಕಿಲೇಸಸಿಙ್ಗಾರತಾವ ಕಥಿತಾ।
Upalāpakāti micchājīvavasena kulasaṅgaṇhakā. Lapāti paccayatthaṃ payuttavācāvasena nippesikatāvasena lapakāti attho. Siṅganti siṅgāraṃ. Tañhi kusalassa vijjhanato suṭṭhu āsevitatāya sīse parikkhittaṃ sunibbattaṃ visāṇaṃ viya thirattā ca siṅgaṃ viyāti siṅgaṃ, nāgarikabhāvasaṅkhātassa kilesasiṅgassetaṃ nāmaṃ. Siṅgārabhāvo siṅgāratā, siṅgārakaraṇakaākāro vā. Cāturabhāvo cāturatā. Tathā cāturiyaṃ. Parikkhatabhāvo parikkhatatā, parikhaṇitvā ṭhapitasseva daḷhasiṅgārassetaṃ nāmaṃ. Itaraṃ tasseva vevacanaṃ. Evaṃ sabbehi vārehi kilesasiṅgāratāva kathitā.
ಉಗ್ಗತನಳಾತಿ ನಳಸದಿಸಂ ತುಚ್ಛಮಾನಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ವಿಚರಣಕಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ತುಚ್ಛಮಾನಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಠಿತಾ’’ತಿ। ಯಸ್ಮಾ ತೇ ಕುಹನಾದಿಯೋಗತೋ ನ ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪನ್ನಾ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಮಮ ಸನ್ತಕಾ ನ ಹೋನ್ತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಅಪಗತಾತಿ ಯದಿಪಿ ತೇ ಮಮ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತಾ, ಯಥಾನುಸಿಟ್ಠಂ ಪನ ಅಪ್ಪಟಿಪಜ್ಜನತೋ ಅಪಗತಾ ಏವ ಇಮಸ್ಮಾ ಧಮ್ಮವಿನಯಾ, ಇತೋ ತೇ ಸುವಿದೂರೇ ಠಿತಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ –
Uggatanaḷāti naḷasadisaṃ tucchamānaṃ ukkhipitvā vicaraṇakā. Tenāha ‘‘tucchamānaṃ ukkhipitvā ṭhitā’’ti. Yasmā te kuhanādiyogato na sammāpaṭipannā, tasmā ‘‘mama santakā na hontī’’ti vuttaṃ. Apagatāti yadipi te mama sāsane pabbajitā, yathānusiṭṭhaṃ pana appaṭipajjanato apagatā eva imasmā dhammavinayā, ito te suvidūre ṭhitāti dasseti. Vuttañhetaṃ –
‘‘ನಭಞ್ಚ ದೂರೇ ಪಥವೀ ಚ ದೂರೇ,
‘‘Nabhañca dūre pathavī ca dūre,
ಪಾರಂ ಸಮುದ್ದಸ್ಸ ತದಾಹು ದೂರೇ।
Pāraṃ samuddassa tadāhu dūre;
ತತೋ ಹವೇ ದೂರತರಂ ವದನ್ತಿ,
Tato have dūrataraṃ vadanti,
ಸತಞ್ಚ ಧಮ್ಮೋ ಅಸತಞ್ಚ ರಾಜಾ’’ತಿ॥ (ಜಾ॰ ೨.೨೧.೪೧೪)।
Satañca dhammo asatañca rājā’’ti. (jā. 2.21.414);
ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪತ್ಥಟತಾಯ ವೇಪುಲ್ಲಂ ಪಾಪುಣನ್ತೀತಿ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪತ್ಥಟಭಾವೇನ ಸೀಲಾದಿಧಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಪಾರಿಪೂರಿಯಾ ವೇಪುಲ್ಲಂ ಪಾಪುಣನ್ತಿ।
Sabbatthapatthaṭatāya vepullaṃ pāpuṇantīti sabbattha patthaṭabhāvena sīlādidhammakkhandhapāripūriyā vepullaṃ pāpuṇanti.
ಕುಹಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Kuhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೬. ಕುಹಸುತ್ತಂ • 6. Kuhasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೬. ಕುಹಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 6. Kuhasuttavaṇṇanā
