| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
੭. ਕੁਕ੍ਕੁਰવਤਿਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
7. Kukkuravatikasuttavaṇṇanā
੭੮. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਰવਤਿਕਸੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਕੋਲਿਯੇਸੂਤਿ ਏવਂਨਾਮਕੇ ਜਨਪਦੇ। ਸੋ ਹਿ ਏਕੋਪਿ ਕੋਲਨਗਰੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾਨਂ ਕੋਲਿਯਾਨਂ ਰਾਜਕੁਮਾਰਾਨਂ ਨਿવਾਸਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਏવਂ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਕੋਲਿਯੇਸੁ ਜਨਪਦੇ। ਹਲਿਦ੍ਦવਸਨਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਨਿਗਮਸ੍ਸ ਮਾਪਿਤਕਾਲੇ ਪੀਤਕવਤ੍ਥਨਿવਤ੍ਥਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਕੀਲ਼ਿਂਸੁ। ਤੇ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਕੀਲ਼ਾવਸਾਨੇ ਨਿਗਮਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਆਰੋਪੇਨ੍ਤਾ ਹਲਿਦ੍ਦવਸਨਨ੍ਤਿ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ। ਤਂ ਗੋਚਰਗਾਮਂ ਕਤ੍વਾ વਿਹਰਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વਿਹਾਰੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਨ ਨਿਯਾਮਿਤੋ, ਤਥਾਪਿ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਅਨੁਚ੍ਛવਿਕੇ ਸੇਨਾਸਨੇਯੇવ વਿਹਾਸੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਗੋવਤਿਕੋਤਿ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਗੋવਤੋ, ਸੀਸੇ ਸਿਙ੍ਗਾਨਿ ਠਪੇਤ੍વਾ ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਗਾવੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਿਣਾਨਿ ਖਾਦਨ੍ਤੋ વਿਯ ਚਰਤਿ। ਅਚੇਲੋਤਿ ਨਗ੍ਗੋ ਨਿਚ੍ਚੇਲੋ। ਸੇਨਿਯੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ।
78.Evaṃme sutanti kukkuravatikasuttaṃ. Tattha koliyesūti evaṃnāmake janapade. So hi ekopi kolanagare patiṭṭhitānaṃ koliyānaṃ rājakumārānaṃ nivāsaṭṭhānattā evaṃ vuccati. Tasmiṃ koliyesu janapade. Haliddavasananti tassa kira nigamassa māpitakāle pītakavatthanivatthā manussā nakkhattaṃ kīḷiṃsu. Te nakkhattakīḷāvasāne nigamassa nāmaṃ āropentā haliddavasananti nāmaṃ akaṃsu. Taṃ gocaragāmaṃ katvā viharatīti attho. Vihāro panettha kiñcāpi na niyāmito, tathāpi buddhānaṃ anucchavike senāsaneyeva vihāsīti veditabbo. Govatikoti samādinnagovato, sīse siṅgāni ṭhapetvā naṅguṭṭhaṃ bandhitvā gāvīhi saddhiṃ tiṇāni khādanto viya carati. Aceloti naggo niccelo. Seniyoti tassa nāmaṃ.
ਕੁਕ੍ਕੁਰવਤਿਕੋਤਿ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਕੁਕ੍ਕੁਰવਤੋ, ਸਬ੍ਬਂ ਸੁਨਖਕਿਰਿਯਂ ਕਰੋਤਿ। ਉਭੋਪੇਤੇ ਸਹਪਂਸੁਕੀਲ਼ਿਕਾ ਸਹਾਯਕਾ। ਕੁਕ੍ਕੁਰੋવ ਪਲਿਕੁਜ੍ਜਿਤ੍વਾਤਿ ਸੁਨਖੋ ਨਾਮ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤੋ ਦ੍વੀਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਭੂਮਿਯਂ વਿਲੇਖਿਤ੍વਾ ਕੁਕ੍ਕੁਰਕੂਜਿਤਂ ਕੂਜਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਤਿ, ਅਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਕੁਕ੍ਕੁਰਕਿਰਿਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਭਗવਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿਤ੍વਾ ਦ੍વੀਹਿ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਭੂਮਿਯਂ વਿਲੇਖਿਤ੍વਾ ਸੀਸਂ વਿਧੁਨਨ੍ਤੋ ‘ਭੂ ਭੂ’ਤਿ ਕਤ੍વਾ ਹਤ੍ਥਪਾਦੇ ਸਮਿਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸੁਨਖੋ વਿਯ ਨਿਸੀਦਿ। ਛਮਾਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਭੂਮਿਯਂ ਠਪਿਤਂ। ਸਮਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਕਤ੍વਾ ਗਹਿਤਂ। ਕਾ ਗਤੀਤਿ ਕਾ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿ। ਕੋ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯੋਤਿ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯਮ੍ਹਿ ਕਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ। ਅਲਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਿਯਂ ਭવਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਯਾવਤਤਿਯਂ ਪਟਿਬਾਹਤਿ। ਕੁਕ੍ਕੁਰવਤਨ੍ਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਰવਤਸਮਾਦਾਨਂ।
Kukkuravatikoti samādinnakukkuravato, sabbaṃ sunakhakiriyaṃ karoti. Ubhopete sahapaṃsukīḷikā sahāyakā. Kukkurova palikujjitvāti sunakho nāma sāmikassa santike nisīdanto dvīhi pādehi bhūmiyaṃ vilekhitvā kukkurakūjitaṃ kūjanto nisīdati, ayampi ‘‘kukkurakiriyaṃ karissāmī’’ti bhagavatā saddhiṃ sammoditvā dvīhi hatthehi bhūmiyaṃ vilekhitvā sīsaṃ vidhunanto ‘bhū bhū’ti katvā hatthapāde samiñjitvā sunakho viya nisīdi. Chamānikkhittanti bhūmiyaṃ ṭhapitaṃ. Samattaṃ samādinnanti paripuṇṇaṃ katvā gahitaṃ. Kā gatīti kā nipphatti. Ko abhisamparāyoti abhisamparāyamhi kattha nibbatti. Alanti tassa appiyaṃ bhavissatīti yāvatatiyaṃ paṭibāhati. Kukkuravatanti kukkuravatasamādānaṃ.
੭੯. ਭਾવੇਤੀਤਿ વਡ੍ਢੇਤਿ। ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਅਨੂਨਂ। ਅਬ੍ਬੋਕਿਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ। ਕੁਕ੍ਕੁਰਸੀਲਨ੍ਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਰਾਚਾਰਂ। ਕੁਕ੍ਕੁਰਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਪਟ੍ਠਾਯ ਕੁਕ੍ਕੁਰੇਹਿ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏવਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਂ। ਕੁਕ੍ਕੁਰਾਕਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਰਾਨਂ ਗਮਨਾਕਾਰੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਿਟ੍ਠਨਾਕਾਰੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਨਿਸੀਦਨਾਕਾਰੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਯਨਾਕਾਰੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾવਕਰਣਾਕਾਰੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਞ੍ਞੇ ਕੁਕ੍ਕੁਰੇ ਦਿਸ੍વਾ ਦਨ੍ਤੇ વਿવਰਿਤ੍વਾ ਗਮਨਾਕਾਰੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਯਂ ਕੁਕ੍ਕੁਰਾਕਪ੍ਪੋ ਨਾਮ, ਤਂ ਭਾવੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ । ਇਮਿਨਾਹਂ ਸੀਲੇਨਾਤਿਆਦੀਸੁ ਅਹਂ ਇਮਿਨਾ ਆਚਾਰੇਨ વਾ વਤਸਮਾਦਾਨੇਨ વਾ ਦੁਕ੍ਕਰਤਪਚਰਣੇਨ વਾ ਮੇਥੁਨવਿਰਤਿਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਨ વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਦੇવੋਤਿ ਸਕ੍ਕਸੁਯਾਮਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰੋ। ਦੇવਞ੍ਞਤਰੋਤਿ ਤੇਸਂ ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਟ੍ਠਾਨਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਦੇવੋ। ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਅਦੇવਲੋਕਗਾਮਿਮਗ੍ਗਮੇવ ਦੇવਲੋਕਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋਤਿ ਗਹੇਤ੍વਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤਾਯ ਸਾ ਅਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਗਤਿਂ વਦਾਮੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਨਿਰਯਤੋ વਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਤੋ વਾ ਅਞ੍ਞਾ ਗਤਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏવਮਾਹ। ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸਂ ਹੁਤ੍વਾ ਨਿਪਜ੍ਜਮਾਨਂ।
79.Bhāvetīti vaḍḍheti. Paripuṇṇanti anūnaṃ. Abbokiṇṇanti nirantaraṃ. Kukkurasīlanti kukkurācāraṃ. Kukkuracittanti ‘‘ajja paṭṭhāya kukkurehi kātabbaṃ karissāmī’’ti evaṃ uppannacittaṃ. Kukkurākappanti kukkurānaṃ gamanākāro atthi, tiṭṭhanākāro atthi, nisīdanākāro atthi, sayanākāro atthi, uccārapassāvakaraṇākāro atthi, aññe kukkure disvā dante vivaritvā gamanākāro atthi, ayaṃ kukkurākappo nāma, taṃ bhāvetīti attho . Imināhaṃ sīlenātiādīsu ahaṃ iminā ācārena vā vatasamādānena vā dukkaratapacaraṇena vā methunaviratibrahmacariyena vāti attho. Devoti sakkasuyāmādīsu aññataro. Devaññataroti tesaṃ dutiyatatiyaṭṭhānādīsu aññataradevo. Micchādiṭṭhīti adevalokagāmimaggameva devalokagāmimaggoti gahetvā uppannatāya sā assa micchādiṭṭhi nāma hoti. Aññataraṃ gatiṃ vadāmīti tassa hi nirayato vā tiracchānayonito vā aññā gati natthi, tasmā evamāha. Sampajjamānanti diṭṭhiyā asammissaṃ hutvā nipajjamānaṃ.
ਨਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਤਂ ਰੋਦਾਮਿ, ਯਂ ਮਂ ਭਗવਾ ਏવਮਾਹਾਤਿ ਯਂ ਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਏવਮਾਹ, ਅਹਮੇਤਂ ਭਗવਤੋ ਬ੍ਯਾਕਰਣਂ ਨ ਰੋਦਾਮਿ ਨ ਪਰਿਦੇવਾਮਿ, ਨ ਅਨੁਤ੍ਥੁਨਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏવਂ ਸਕਮ੍ਮਕવਸੇਨੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਅਸ੍ਸੁਮੁਞ੍ਚਨਮਤ੍ਤੇਨ।
Nāhaṃ, bhante, etaṃ rodāmi, yaṃ maṃ bhagavā evamāhāti yaṃ maṃ, bhante, bhagavā evamāha, ahametaṃ bhagavato byākaraṇaṃ na rodāmi na paridevāmi, na anutthunāmīti attho. Evaṃ sakammakavasenettha attho veditabbo, na assumuñcanamattena.
‘‘ਮਤਂ વਾ ਅਮ੍ਮ ਰੋਦਨ੍ਤਿ, ਯੋ વਾ ਜੀવਂ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ।
‘‘Mataṃ vā amma rodanti, yo vā jīvaṃ na dissati;
ਜੀવਨ੍ਤਂ ਅਮ੍ਮ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੀ, ਕਸ੍ਮਾ ਮਂ ਅਮ੍ਮ ਰੋਦਸੀ’’ਤਿ॥ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੧.੨੩੯) –
Jīvantaṃ amma passantī, kasmā maṃ amma rodasī’’ti. (saṃ. ni. 1.239) –
ਅਯਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਪਯੋਗੋ। ਅਪਿਚ ਮੇ ਇਦਂ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ ਅਪਿਚ ਖੋ ਮੇ ਇਦਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੁਕ੍ਕੁਰવਤਂ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੇਪਿ વੁਦ੍ਧਿ ਨਤ੍ਥਿ, વਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤੇਪਿ। ਇਤਿ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਮਯਾ ਕਤਕਮ੍ਮਂ ਮੋਘਂ ਜਾਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ વਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਰੋਦਾਮਿ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ।
Ayañcettha payogo. Apica me idaṃ, bhanteti apica kho me idaṃ, bhante, kukkuravataṃ dīgharattaṃ samādinnaṃ, tasmiṃ sampajjantepi vuddhi natthi, vipajjantepi. Iti ‘‘ettakaṃ kālaṃ mayā katakammaṃ moghaṃ jāta’’nti attano vipattiṃ paccavekkhamāno rodāmi, bhanteti.
੮੦. ਗੋવਤਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਕੁਕ੍ਕੁਰવਤਾਦੀਸੁ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ। ਗવਾਕਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਗੋਆਕਪ੍ਪਂ। ਸੇਸਂ ਕੁਕ੍ਕੁਰਾਕਪ੍ਪੇ વੁਤ੍ਤਸਦਿਸਮੇવ। ਯਥਾ ਪਨ ਤਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞੇ ਕੁਕ੍ਕੁਰੇ ਦਿਸ੍વਾ ਦਨ੍ਤੇ વਿવਰਿਤ੍વਾ ਗਮਨਾਕਾਰੋ, ਏવਮਿਧ ਅਞ੍ਞੇ ਗਾવੋ ਦਿਸ੍વਾ ਕਣ੍ਣੇ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਗਮਨਾਕਾਰੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਸੇਸਂ ਤਾਦਿਸਮੇવ।
80.Govatantiādīni kukkuravatādīsu vuttanayeneva veditabbāni. Gavākappanti goākappaṃ. Sesaṃ kukkurākappe vuttasadisameva. Yathā pana tattha aññe kukkure disvā dante vivaritvā gamanākāro, evamidha aññe gāvo disvā kaṇṇe ukkhipitvā gamanākāro veditabbo. Sesaṃ tādisameva.
੮੧. ਚਤ੍ਤਾਰਿਮਾਨਿ ਪੁਣ੍ਣ ਕਮ੍ਮਾਨੀਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਇਮਂ ਦੇਸਨਂ ਆਰਭਿ? ਅਯਞ੍ਹਿ ਦੇਸਨਾ ਏਕਚ੍ਚਕਮ੍ਮਕਿਰਿਯવਸੇਨ ਆਗਤਾ, ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਚਤੁਕ੍ਕੇ ਕਥਿਤੇ ਇਮੇਸਂ ਕਿਰਿਯਾ ਪਾਕਟਾ ਭવਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਇਮਂ ਦੇਸਨਂ ਆਰਭਿ। ਅਪਿਚ ਇਮਂ ਕਮ੍ਮਚਤੁਕ੍ਕਮੇવ ਦੇਸਿਯਮਾਨਂ ਇਮੇ ਸਞ੍ਜਾਨਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ , ਤਤੋ ਏਕੋ ਸਰਣਂ ਗਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਏਕੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਯਮੇવ ਏਤੇਸਂ ਸਪ੍ਪਾਯਾਤਿ ਞਤ੍વਾਪਿ ਇਮਂ ਦੇਸਨਂ ਆਰਭਿ।
81.Cattārimānipuṇṇa kammānīti kasmā imaṃ desanaṃ ārabhi? Ayañhi desanā ekaccakammakiriyavasena āgatā, imasmiñca kammacatukke kathite imesaṃ kiriyā pākaṭā bhavissatīti imaṃ desanaṃ ārabhi. Apica imaṃ kammacatukkameva desiyamānaṃ ime sañjānissanti , tato eko saraṇaṃ gamissati, eko pabbajitvā arahattaṃ pāpuṇissatīti ayameva etesaṃ sappāyāti ñatvāpi imaṃ desanaṃ ārabhi.
ਤਤ੍ਥ ਕਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਕਾਲ਼ਕਂ ਦਸਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਕਮ੍ਮਂ। ਕਣ੍ਹવਿਪਾਕਨ੍ਤਿ ਅਪਾਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਤੋ ਕਾਲ਼ਕવਿਪਾਕਂ। ਸੁਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਡਰਂ ਦਸਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਕਮ੍ਮਂ। ਸੁਕ੍ਕવਿਪਾਕਨ੍ਤਿ ਸਗ੍ਗੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਤੋ ਪਣ੍ਡਰવਿਪਾਕਂ। ਕਣ੍ਹਸੁਕ੍ਕਨ੍ਤਿ વੋਮਿਸ੍ਸਕਕਮ੍ਮਂ। ਕਣ੍ਹਸੁਕ੍ਕવਿਪਾਕਨ੍ਤਿ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਂ। ਮਿਸ੍ਸਕਕਮ੍ਮਞ੍ਹਿ ਕਤ੍વਾ ਅਕੁਸਲੇਨ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਯਂ ਮਙ੍ਗਲਹਤ੍ਥਿਟ੍ਠਾਨਾਦੀਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਕੁਸਲੇਨ ਪવਤ੍ਤੇ ਸੁਖਂ વੇਦਿਯਤਿ। ਕੁਸਲੇਨ ਰਾਜਕੁਲੇਪਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਅਕੁਸਲੇਨ ਪવਤ੍ਤੇ ਦੁਕ੍ਖਂ વੇਦਿਯਤਿ। ਅਕਣ੍ਹਂ ਅਸੁਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਕ੍ਖਯਕਰਂ ਚਤੁਮਗ੍ਗਚੇਤਨਾਕਮ੍ਮਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ। ਤਞ੍ਹਿ ਯਦਿ ਕਣ੍ਹਂ ਭવੇਯ੍ਯ, ਕਣ੍ਹવਿਪਾਕਂ ਦਦੇਯ੍ਯ। ਯਦਿ ਸੁਕ੍ਕਂ ਭવੇਯ੍ਯ, ਸੁਕ੍ਕવਿਪਾਕਂ ਦਦੇਯ੍ਯ। ਉਭਯવਿਪਾਕਸ੍ਸ ਪਨ ਅਦਾਨਤੋ ਅਕਣ੍ਹਾਸੁਕ੍ਕવਿਪਾਕਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਕਣ੍ਹਂ ਅਸੁਕ੍ਕ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਯਂ ਤਾવ ਉਦ੍ਦੇਸੇ ਅਤ੍ਥੋ।
Tattha kaṇhanti kāḷakaṃ dasaakusalakammapathakammaṃ. Kaṇhavipākanti apāye nibbattanato kāḷakavipākaṃ. Sukkanti paṇḍaraṃ dasakusalakammapathakammaṃ. Sukkavipākanti sagge nibbattanato paṇḍaravipākaṃ. Kaṇhasukkanti vomissakakammaṃ. Kaṇhasukkavipākanti sukhadukkhavipākaṃ. Missakakammañhi katvā akusalena tiracchānayoniyaṃ maṅgalahatthiṭṭhānādīsu uppanno kusalena pavatte sukhaṃ vediyati. Kusalena rājakulepi nibbatto akusalena pavatte dukkhaṃ vediyati. Akaṇhaṃ asukkanti kammakkhayakaraṃ catumaggacetanākammaṃ adhippetaṃ. Tañhi yadi kaṇhaṃ bhaveyya, kaṇhavipākaṃ dadeyya. Yadi sukkaṃ bhaveyya, sukkavipākaṃ dadeyya. Ubhayavipākassa pana adānato akaṇhāsukkavipākattā ‘‘akaṇhaṃ asukka’’nti vuttaṃ. Ayaṃ tāva uddese attho.
ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਪਨ ਸਬ੍ਯਾਬਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਸਦੁਕ੍ਖਂ। ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਾਦੀਸੁ ਕਾਯਦ੍વਾਰੇ ਗਹਣਾਦਿવਸੇਨ ਚੋਪਨਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਦ੍વਾਦਸ ਅਕੁਸਲਚੇਤਨਾ ਸਬ੍ਯਾਬਜ੍ਝਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੋ ਨਾਮ। વਚੀਦ੍વਾਰੇ ਹਨੁਸਞ੍ਚੋਪਨવਸੇਨ વਚੀਭੇਦਪવਤ੍ਤਿਕਾ ਤਾਯੇવ ਦ੍વਾਦਸ વਚੀਸਙ੍ਖਾਰੋ ਨਾਮ। ਉਭਯਚੋਪਨਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਰਹੋ ਚਿਨ੍ਤਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਨੋਦ੍વਾਰੇ ਪવਤ੍ਤਾ ਮਨੋਸਙ੍ਖਾਰੋ ਨਾਮ। ਇਤਿ ਤੀਸੁਪਿ ਦ੍વਾਰੇਸੁ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦਿਭੇਦਾ ਅਕੁਸਲਚੇਤਨਾવ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸੁਤ੍ਤੇ ਚੇਤਨਾ ਧੁਰਂ, ਉਪਾਲਿਸੁਤ੍ਤੇ ਕਮ੍ਮਂ। ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤ੍વਾਤਿ ਸਙ੍ਕਡ੍ਢਿਤ੍વਾ, ਪਿਣ੍ਡਂ ਕਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਬ੍ਯਾਬਜ੍ਝਂ ਲੋਕਨ੍ਤਿ ਸਦੁਕ੍ਖਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਸਬ੍ਯਾਬਜ੍ਝਾ ਫਸ੍ਸਾ ਫੁਸਨ੍ਤੀਤਿ ਸਦੁਕ੍ਖਾ વਿਪਾਕਫਸ੍ਸਾ ਫੁਸਨ੍ਤਿ। ਏਕਨ੍ਤਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਨਿਰਨ੍ਤਰਦੁਕ੍ਖਂ। ਭੂਤਾਤਿ ਹੇਤ੍વਤ੍ਥੇ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕવਚਨਂ, ਭੂਤਕਮ੍ਮਤੋ ਭੂਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ। ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਥਾਭੂਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਸਤ੍ਤਾ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤਥਾਭੂਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਕਮ੍ਮਸਭਾਗવਸੇਨ ਤੇਸਂ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ। ਤੇਨੇવਾਹ ‘‘ਯਂ ਕਰੋਤਿ ਤੇਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਤੇਨਾਤਿ ਕਮ੍ਮੇਨ વਿਯ વੁਤ੍ਤਾ, ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਚ ਨਾਮ વਿਪਾਕੇਨ ਹੋਤਿ। ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ વਿਪਾਕਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਂ ਹੇਤੁ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਨ ਮੂਲਹੇਤੁਭੂਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ। ਫਸ੍ਸਾ ਫੁਸਨ੍ਤੀਤਿ ਯੇਨ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ, ਤਂਕਮ੍ਮવਿਪਾਕਫਸ੍ਸਾ ਫੁਸਨ੍ਤਿ। ਕਮ੍ਮਦਾਯਾਦਾਤਿ ਕਮ੍ਮਦਾਯਜ੍ਜਾ ਕਮ੍ਮਮੇવ ਨੇਸਂ ਦਾਯਜ੍ਜਂ ਸਨ੍ਤਕਨ੍ਤਿ વਦਾਮਿ।
Niddese pana sabyābajjhanti sadukkhaṃ. Kāyasaṅkhārādīsu kāyadvāre gahaṇādivasena copanappattā dvādasa akusalacetanā sabyābajjhakāyasaṅkhāro nāma. Vacīdvāre hanusañcopanavasena vacībhedapavattikā tāyeva dvādasa vacīsaṅkhāro nāma. Ubhayacopanaṃ appattā raho cintayantassa manodvāre pavattā manosaṅkhāro nāma. Iti tīsupi dvāresu kāyaduccaritādibhedā akusalacetanāva saṅkhārāti veditabbā. Imasmiñhi sutte cetanā dhuraṃ, upālisutte kammaṃ. Abhisaṅkharitvāti saṅkaḍḍhitvā, piṇḍaṃ katvāti attho. Sabyābajjhaṃ lokanti sadukkhaṃ lokaṃ upapajjanti. Sabyābajjhā phassā phusantīti sadukkhā vipākaphassā phusanti. Ekantadukkhanti nirantaradukkhaṃ. Bhūtāti hetvatthe nissakkavacanaṃ, bhūtakammato bhūtassa sattassa uppatti hoti. Idaṃ vuttaṃ hoti – yathābhūtaṃ kammaṃ sattā karonti, tathābhūtena kammena kammasabhāgavasena tesaṃ upapatti hoti. Tenevāha ‘‘yaṃ karoti tena upapajjatī’’ti. Ettha ca tenāti kammena viya vuttā, upapatti ca nāma vipākena hoti. Yasmā pana vipākassa kammaṃ hetu, tasmā tena mūlahetubhūtena kammena nibbattatīti ayamettha attho. Phassā phusantīti yena kammavipākena nibbatto, taṃkammavipākaphassā phusanti. Kammadāyādāti kammadāyajjā kammameva nesaṃ dāyajjaṃ santakanti vadāmi.
ਅਬ੍ਯਾਬਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਨਿਦ੍ਦੁਕ੍ਖਂ । ਇਮਸ੍ਮਿਂ વਾਰੇ ਕਾਯਦ੍વਾਰੇ ਪવਤ੍ਤਾ ਅਟ੍ਠ ਕਾਮਾવਚਰਕੁਸਲਚੇਤਨਾ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੋ ਨਾਮ। ਤਾਯੇવ વਚੀਦ੍વਾਰੇ ਪવਤ੍ਤਾ વਚੀਸਙ੍ਖਾਰੋ ਨਾਮ। ਮਨੋਦ੍વਾਰੇ ਪવਤ੍ਤਾ ਤਾਯੇવ ਅਟ੍ਠ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਚ ਹੇਟ੍ਠਿਮਝਾਨਚੇਤਨਾ ਅਬ੍ਯਾਬਜ੍ਝਮਨੋਸਙ੍ਖਾਰੋ ਨਾਮ। ਝਾਨਚੇਤਨਾ ਤਾવ ਹੋਤੁ, ਕਾਮਾવਚਰਾ ਕਿਨ੍ਤਿ ਅਬ੍ਯਾਬਜ੍ਝਮਨੋਸਙ੍ਖਾਰੋ ਨਾਮ ਜਾਤਾਤਿ। ਕਸਿਣਸਜ੍ਜਨਕਾਲੇ ਚ ਕਸਿਣਾਸੇવਨਕਾਲੇ ਚ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ। ਕਾਮਾવਚਰਚੇਤਨਾ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਚੇਤਨਾਯ ਘਟਿਤਾ, ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਚੇਤਨਾ ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਚੇਤਨਾਯ ਘਟਿਤਾ। ਇਤਿ ਤੀਸੁਪਿ ਦ੍વਾਰੇਸੁ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਾਦਿਭੇਦਾ ਕੁਸਲਚੇਤਨਾવ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਤਤਿਯવਾਰੋ ਉਭਯਮਿਸ੍ਸਕવਸੇਨ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।
Abyābajjhanti niddukkhaṃ . Imasmiṃ vāre kāyadvāre pavattā aṭṭha kāmāvacarakusalacetanā kāyasaṅkhāro nāma. Tāyeva vacīdvāre pavattā vacīsaṅkhāro nāma. Manodvāre pavattā tāyeva aṭṭha, tisso ca heṭṭhimajhānacetanā abyābajjhamanosaṅkhāro nāma. Jhānacetanā tāva hotu, kāmāvacarā kinti abyābajjhamanosaṅkhāro nāma jātāti. Kasiṇasajjanakāle ca kasiṇāsevanakāle ca labbhanti. Kāmāvacaracetanā paṭhamajjhānacetanāya ghaṭitā, catutthajjhānacetanā tatiyajjhānacetanāya ghaṭitā. Iti tīsupi dvāresu kāyasucaritādibhedā kusalacetanāva saṅkhārāti veditabbo. Tatiyavāro ubhayamissakavasena veditabbā.
ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਤਿਆਦੀਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਤਾવ ਕਾਲੇਨ ਸੁਖਂ ਕਾਲੇਨ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਾਕਟਮੇવ, ਦੇવੇਸੁ ਪਨ ਭੁਮ੍ਮਦੇવਤਾਨਂ, વਿਨਿਪਾਤਿਕੇਸੁ વੇਮਾਨਿਕਪੇਤਾਨਂ ਕਾਲੇਨ ਸੁਖਂ ਕਾਲੇਨ ਦੁਕ੍ਖਂ ਹੋਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਹਤ੍ਥਿਆਦੀਸੁ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨੇਸੁਪਿ ਲਬ੍ਭਤਿਯੇવ।
Seyyathāpi manussātiādīsu manussānaṃ tāva kālena sukhaṃ kālena dukkhaṃ pākaṭameva, devesu pana bhummadevatānaṃ, vinipātikesu vemānikapetānaṃ kālena sukhaṃ kālena dukkhaṃ hotīti veditabbaṃ. Hatthiādīsu tiracchānesupi labbhatiyeva.
ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਤੇਸੁ ਤੀਸੁ ਕਮ੍ਮੇਸੁ। ਤਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਯਾ ਚੇਤਨਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪਹਾਨਤ੍ਥਾਯ ਮਗ੍ਗਚੇਤਨਾ। ਕਮ੍ਮਂ ਪਤ੍વਾવ ਮਗ੍ਗਚੇਤਨਾਯ ਅਞ੍ਞੋ ਪਣ੍ਡਰਤਰੋ ਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ। ਇਦਂ ਪਨ ਕਮ੍ਮਚਤੁਕ੍ਕਂ ਪਤ੍વਾ ਦ੍વਾਦਸ ਅਕੁਸਲਚੇਤਨਾ ਕਣ੍ਹਾ ਨਾਮ, ਤੇਭੂਮਕਕੁਸਲਚੇਤਨਾ ਸੁਕ੍ਕਾ ਨਾਮ, ਮਗ੍ਗਚੇਤਨਾ ਅਕਣ੍ਹਾ ਅਸੁਕ੍ਕਾਤਿ ਆਗਤਾ।
Tatrāti tesu tīsu kammesu. Tassa pahānāya yā cetanāti tassa pahānatthāya maggacetanā. Kammaṃ patvāva maggacetanāya añño paṇḍarataro dhammo nāma natthi. Idaṃ pana kammacatukkaṃ patvā dvādasa akusalacetanā kaṇhā nāma, tebhūmakakusalacetanā sukkā nāma, maggacetanā akaṇhā asukkāti āgatā.
੮੨. ‘‘ਲਭੇਯ੍ਯਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਇਦਂ ਸੋ ‘‘ਚਿਰਂ વਤ ਮੇ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਪਕ੍ਖੇ ਯੋਜੇਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਾ ਕਿਲਮਿਤੋ, ‘ਸੁਕ੍ਖਨਦੀਤੀਰੇ ਨ੍ਹਾਯਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਸਮ੍ਪਰਿવਤ੍ਤੇਨ੍ਤੇਨ વਿਯ ਥੁਸੇ ਕੋਟ੍ਟੇਨ੍ਤੇਨ વਿਯ ਚ ਨ ਕੋਚਿ ਅਤ੍ਥੋ ਨਿਪ੍ਫਾਦਿਤੋ, ਹਨ੍ਦਾਹਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਯੋਗੇ ਯੋਜੇਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਆਹ। ਅਥ ਭਗવਾ ਯੋਨੇਨ ਖਨ੍ਧਕੇ ਤਿਤ੍ਥਿਯਪਰਿવਾਸੋ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੋ, ਯਂ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬੋ ਸਾਮਣੇਰਭੂਮਿਯਂ ਠਿਤੋ – ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮવਿਨਯੇ ਆਕਙ੍ਖਾਮਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ, ਸ੍વਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸੇ ਪਰਿવਾਸਂ ਯਾਚਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮਹਾવ॰ ੮੬) ਨਯੇਨ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍વਾ ਪਰਿવਸਤਿ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਯੋ ਖੋ, ਸੇਨਿਯ, ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ।
82.‘‘Labheyyāhaṃ, bhante’’ti idaṃ so ‘‘ciraṃ vata me aniyyānikapakkhe yojetvā attā kilamito, ‘sukkhanadītīre nhāyissāmī’ti samparivattentena viya thuse koṭṭentena viya ca na koci attho nipphādito, handāhaṃ attānaṃ yoge yojemī’’ti cintetvā āha. Atha bhagavā yonena khandhake titthiyaparivāso paññatto, yaṃ aññatitthiyapubbo sāmaṇerabhūmiyaṃ ṭhito – ‘‘ahaṃ, bhante, itthannāmo aññatitthiyapubbo imasmiṃ dhammavinaye ākaṅkhāmi upasampadaṃ, svāhaṃ, bhante, saṅghaṃ cattāro māse parivāsaṃ yācāmī’’tiādinā (mahāva. 86) nayena samādiyitvā parivasati, taṃ sandhāya ‘‘yo kho, seniya, aññatitthiyapubbo’’tiādimāha.
ਤਤ੍ਥ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਨ੍ਤਿ વਚਨਸਿਲਿਟ੍ਠਤਾવਸੇਨੇવ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਪਰਿવਸਿਤ੍વਾਯੇવ ਹਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਲਭਤਿ। ਉਪਸਮ੍ਪਦਤ੍ਥਿਕੇਨ ਪਨ ਨਾਤਿਕਾਲੇਨ ਗਾਮਪ੍ਪવੇਸਨਾਦੀਨਿ ਅਟ੍ਠ વਤ੍ਤਾਨਿ ਪੂਰੇਨ੍ਤੇਨ ਪਰਿવਸਿਤਬ੍ਬਂ । ਆਰਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਾਤਿ ਅਟ੍ਠવਤ੍ਤਪੂਰਣੇਨ ਤੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤਾ। ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ। વਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਨੇਸ ਤਿਤ੍ਥਿਯਪਰਿવਾਸੋ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯ વਿਨਯਟ੍ਠਕਥਾਯ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਖਨ੍ਧਕવਣ੍ਣਨਾਯਂ (ਮਹਾવ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੮੬) વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ । ਅਪਿਚ ਮੇਤ੍ਥਾਤਿ ਅਪਿਚ ਮੇ ਏਤ੍ਥ। ਪੁਗ੍ਗਲવੇਮਤ੍ਤਤਾ વਿਦਿਤਾਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਨਾਨਤ੍ਤਂ વਿਦਿਤਂ। ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਰਿવਾਸਾਰਹੋ, ਅਯਂ ਨ ਪਰਿવਾਸਾਰਹੋਤਿ ਇਦਂ ਮਯ੍ਹਂ ਪਾਕਟਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
Tattha pabbajjanti vacanasiliṭṭhatāvaseneva vuttaṃ. Aparivasitvāyeva hi pabbajjaṃ labhati. Upasampadatthikena pana nātikālena gāmappavesanādīni aṭṭha vattāni pūrentena parivasitabbaṃ . Āraddhacittāti aṭṭhavattapūraṇena tuṭṭhacittā. Ayamettha saṅkhepo. Vitthārato panesa titthiyaparivāso samantapāsādikāya vinayaṭṭhakathāya pabbajjakhandhakavaṇṇanāyaṃ (mahāva. aṭṭha. 86) vuttanayeneva veditabbo . Apica metthāti apica me ettha. Puggalavemattatā viditāti puggalanānattaṃ viditaṃ. Ayaṃ puggalo parivāsāraho, ayaṃ na parivāsārahoti idaṃ mayhaṃ pākaṭanti dasseti.
ਤਤੋ ਸੇਨਿਯੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹੋ ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨਂ, ਯਤ੍ਥ ਏવਂ ਘਂਸਿਤ੍વਾ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍વਾ ਯੁਤ੍ਤਮੇવ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਛਡ੍ਡੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਤਤੋ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਸਞ੍ਜਾਤੁਸ੍ਸਾਹੋ ਸਚੇ, ਭਨ੍ਤੇਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਅਥ ਭਗવਾ ਤਸ੍ਸ ਤਿਬ੍ਬਚ੍ਛਨ੍ਦਤਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਨ ਸੇਨਿਯੋ ਪਰਿવਾਸਂ ਅਰਹਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਗਚ੍ਛ ਤ੍વਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸੇਨਿਯਂ ਨ੍ਹਾਪੇਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍વਾ ਆਨੇਹੀ’’ਤਿ। ਸੋ ਤਥਾ ਕਤ੍વਾ ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍વਾ ਭਗવਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਨਯਿ। ਭਗવਾ ਗਣੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਸਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਲਤ੍ਥ ਖੋ ਅਚੇਲੋ ਸੇਨਿਯੋ ਭਗવਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਅਲਤ੍ਥ ਉਪਸਮ੍ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ।
Tato seniyo cintesi – ‘‘aho acchariyaṃ buddhasāsanaṃ, yattha evaṃ ghaṃsitvā koṭṭetvā yuttameva gaṇhanti, ayuttaṃ chaḍḍentī’’ti. Tato suṭṭhutaraṃ pabbajjāya sañjātussāho sace, bhantetiādimāha. Atha bhagavā tassa tibbacchandataṃ viditvā na seniyo parivāsaṃ arahatīti aññataraṃ bhikkhuṃ āmantesi – ‘‘gaccha tvaṃ, bhikkhu, seniyaṃ nhāpetvā pabbājetvā ānehī’’ti. So tathā katvā taṃ pabbājetvā bhagavato santikaṃ ānayi. Bhagavā gaṇe nisīditvā upasampādesi. Tena vuttaṃ – ‘‘alattha kho acelo seniyo bhagavato santike pabbajjaṃ alattha upasampada’’nti.
ਅਚਿਰੂਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੁਤ੍વਾ ਨਚਿਰਮੇવ। વੂਪਕਟ੍ਠੋਤਿ વਤ੍ਥੁਕਾਮਕਿਲੇਸਕਾਮੇਹਿ ਕਾਯੇਨ ਚ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਚ વੂਪਕਟ੍ਠੋ। ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋਤਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇ ਸਤਿਂ ਅવਿਜਹਨ੍ਤੋ। ਆਤਾਪੀਤਿ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਸਙ੍ਖਾਤੇਨ વੀਰਿਯਾਤਾਪੇਨ ਆਤਾਪੀ। ਪਹਿਤਤ੍ਤੋਤਿ ਕਾਯੇ ਚ ਜੀવਿਤੇ ਚ ਅਨਪੇਕ੍ਖਤਾਯ ਪੇਸਿਤਤ੍ਤੋ વਿਸ੍ਸਟ੍ਠਅਤ੍ਤਭਾવੋ। ਯਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਯ। ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾਤਿ ਆਚਾਰਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ। ਸਮ੍ਮਦੇવਾਤਿ ਹੇਤੁਨਾવ ਕਾਰਣੇਨੇવ। ਤਦਨੁਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਤਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ। ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਿਯੋਸਾਨਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਿਯੋਸਾਨਭੂਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ। ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਅਤ੍ਥਾਯ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ। ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਅਤ੍ਤਭਾવੇ। ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾਯੇવ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਤ੍વਾ, ਅਪਰਪ੍ਪਚ੍ਚਯਂ ਞਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਾਸੀਤਿ ਪਾਪੁਣਿਤ੍વਾ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍વਾ વਿਹਾਸਿ। ਏવਂ વਿਹਰਨ੍ਤੋવ ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ…ਪੇ॰… ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ।
Acirūpasampannoti upasampanno hutvā nacirameva. Vūpakaṭṭhoti vatthukāmakilesakāmehi kāyena ca cittena ca vūpakaṭṭho. Appamattoti kammaṭṭhāne satiṃ avijahanto. Ātāpīti kāyikacetasikasaṅkhātena vīriyātāpena ātāpī. Pahitattoti kāye ca jīvite ca anapekkhatāya pesitatto vissaṭṭhaattabhāvo. Yassatthāyāti yassa atthāya. Kulaputtāti ācārakulaputtā. Sammadevāti hetunāva kāraṇeneva. Tadanuttaranti taṃ anuttaraṃ. Brahmacariyapariyosānanti maggabrahmacariyapariyosānabhūtaṃ arahattaphalaṃ. Tassa hi atthāya kulaputtā pabbajanti. Diṭṭheva dhammeti imasmiṃyeva attabhāve. Sayaṃ abhiññā sacchikatvāti attanāyeva paññāya paccakkhaṃ katvā, aparappaccayaṃ ñatvāti attho. Upasampajja vihāsīti pāpuṇitvā sampādetvā vihāsi. Evaṃ viharantova khīṇā jāti…pe… abbhaññāsi.
ਏવਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਭੂਮਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨੇવ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤੁਂ ‘‘ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਖੋ ਪਨਾਯਸ੍ਮਾ ਸੇਨਿਯੋ ਅਰਹਤਂ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞਤਰੋਤਿ ਏਕੋ। ਅਰਹਤਨ੍ਤਿ ਅਰਹਨ੍ਤਾਨਂ, ਭਗવਤੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਅਰਹਨ੍ਤਾਨਂ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੋ ਅਹੋਸੀਤਿ ਅਯਮੇવਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇવਾਤਿ।
Evamassa paccavekkhaṇabhūmiṃ dassetvā arahattanikūṭeneva desanaṃ niṭṭhāpetuṃ ‘‘aññataro kho panāyasmā seniyo arahataṃ ahosī’’ti vuttaṃ. Tattha aññataroti eko. Arahatanti arahantānaṃ, bhagavato sāvakānaṃ arahantānaṃ abbhantaro ahosīti ayamevattha adhippāyo. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ਕੁਕ੍ਕੁਰવਤਿਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Kukkuravatikasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ • Majjhimanikāya / ੭. ਕੁਕ੍ਕੁਰવਤਿਕਸੁਤ੍ਤਂ • 7. Kukkuravatikasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ੭. ਕੁਕ੍ਕੁਰવਤਿਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 7. Kukkuravatikasuttavaṇṇanā
