| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಖುದ್ದಸಿಕ್ಖಾ-ಮೂಲಸಿಕ್ಖಾ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
೩೮. ಕುಲದೂಸನನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
38. Kuladūsananiddesavaṇṇanā
೨೯೭. ‘‘ಕುಲಾನಿ ದೂಸೇತಿ ಪುಪ್ಫೇನ ವಾ ಫಲೇನ ವಾ ಚುಣ್ಣೇನ ವಾ ಮತ್ತಿಕಾಯ ವಾ ದನ್ತಕಟ್ಠೇನ ವಾ ವೇಳುಯಾ ವಾ ವೇಜ್ಜಿಕಾಯ ವಾ ಜಙ್ಘಪೇಸನಿಯೇನ ವಾ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೪೩೭) ವುತ್ತತ್ತಾ ತಾನಿ ಅಟ್ಠ ವತ್ಥೂನಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಪುಪ್ಫ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ಇಮಾಯ ಮಿಚ್ಛಾಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಕುಲಾನಂ ಅಞ್ಞೇಸು ಸೀಲವನ್ತೇಸು ಪಸಾದಂ ದೂಸೇತಿ ವಿನಾಸೇತೀತಿ ಕುಲದೂಸನಂ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ತಂ ಪನ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕೇ ಚ ಪರಸನ್ತಕೇ ಚ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
297. ‘‘Kulāni dūseti pupphena vā phalena vā cuṇṇena vā mattikāya vā dantakaṭṭhena vā veḷuyā vā vejjikāya vā jaṅghapesaniyena vā’’ti (pārā. 437) vuttattā tāni aṭṭha vatthūni dassetuṃ ‘‘puppha’’ntiādimāha. Imāya micchāpaṭipattiyā kulānaṃ aññesu sīlavantesu pasādaṃ dūseti vināsetīti kuladūsanaṃ dukkaṭaṃ āpajjati. Taṃ pana attano santake ca parasantake ca veditabbaṃ.
೨೯೮. ಇದಾನಿ ಇಮೇಸು ವತ್ಥೂಸು ನ ಕೇವಲಂ ಕುಲದೂಸನದುಕ್ಕಟಮೇವ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಾದೀನಿಪಿ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ಸಙ್ಘಿಕಂ ಗರುಭಣ್ಡಂ ಇಸ್ಸರೇನ ದೇನ್ತಸ್ಸ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಸೇನಾಸನತ್ಥಾಯ ನಿಯಮಿತಂ ಪನ ಪುಪ್ಫಾದಿ ಗರುಭಣ್ಡಂ ಹೋತಿ। ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ವಾ ಸನ್ತಕಂ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ದೇನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಾದೀನಿ ಹೋನ್ತೀತಿ ಪಾಠಸೇಸೋ, ತಸ್ಸ ಭಣ್ಡಸ್ಸ ಅಗ್ಘವಸೇನ ದುಕ್ಕಟಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಪಾರಾಜಿಕಾನಿ ಹೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
298. Idāni imesu vatthūsu na kevalaṃ kuladūsanadukkaṭameva āpajjati, thullaccayādīnipi āpajjatīti dassetuṃ ‘‘thullaccaya’’ntiādimāha. Saṅghikaṃ garubhaṇḍaṃ issarena dentassa thullaccayanti sambandho. Senāsanatthāya niyamitaṃ pana pupphādi garubhaṇḍaṃ hoti. Saṅghassa vā aññassa vā santakaṃ theyyacittena dentassa dukkaṭādīni hontīti pāṭhaseso, tassa bhaṇḍassa agghavasena dukkaṭathullaccayapārājikāni hontīti attho.
೨೯೯-೩೦೦. ಸಬ್ಬಥಾತಿ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೪೩೧) ಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರಅಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರಪರಿಯಾಯಓಭಾಸನಿಮಿತ್ತಕಮ್ಮಾದೀಹಿ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ವತಿಆದೀನಿ ಕತ್ವಾ ಜಗ್ಗಿತುಞ್ಚ। ಅತ್ತನೋ ಪರಿಭೋಗತ್ಥನ್ತಿ ಫಲಪರಿಭೋಗತ್ಥಂ। ರೋಪನಾದೀನೀತಿ ರೋಪಾಪನಾದೀನಿ। ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಸಿಞ್ಚಾಪನಓಚಿನಾಪನಾದೀನಿ ಗಹಿತಾನಿ। ಕುದ್ದಾಲಖಣಿತ್ತಿವಾಸಿಫರಸುಉದಕಭಾಜನಾದೀನಿ ಆಹರಿತ್ವಾ ಸಮೀಪೇ ಠಪನವಸೇನ ನಿಮಿತ್ತತೋ ಚ ಕುದ್ದಾಲಖಣಿತ್ತಾದೀನಿ ಚ ಮಾಲಾವಚ್ಛೇ ಚ ಗಹೇತ್ವಾ ಠಿತೇ ‘‘ಸಾಮಣೇರಾದಯೋ ದಿಸ್ವಾ ‘ಥೇರೋ ಕಾರಾಪೇತುಕಾಮೋ’ತಿ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಕರೋನ್ತೀ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ಓಭಾಸತೋ ಚ ‘‘ಇಮಂ ರುಕ್ಖಂ ಜಾನ, ಇಮಂ ಆವಾಟಂ ಜಾನಾ’’ತಿಆದಿಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರತೋ ಚ ‘‘ಪಣ್ಡಿತೇನ ಮಾಲಾವಚ್ಛಾದಯೋ ರೋಪಾಪೇತಬ್ಬಾ, ನ ಚಿರಸ್ಸೇವ ಉಪಕಾರಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀ’’ತಿಆದಿಪರಿಯಾಯತೋ ಚ ರೋಪನಾದೀನಿ ಲಬ್ಭರೇತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
299-300.Sabbathāti (pārā. aṭṭha. 2.431) kappiyavohāraakappiyavohārapariyāyaobhāsanimittakammādīhi na vaṭṭatīti attho. Vatiādīni katvā jaggituñca. Attano paribhogatthanti phalaparibhogatthaṃ. Ropanādīnīti ropāpanādīni. Ādi-saddena siñcāpanaocināpanādīni gahitāni. Kuddālakhaṇittivāsipharasuudakabhājanādīni āharitvā samīpe ṭhapanavasena nimittato ca kuddālakhaṇittādīni ca mālāvacche ca gahetvā ṭhite ‘‘sāmaṇerādayo disvā ‘thero kārāpetukāmo’ti āgantvā karontī’’ti saññāya obhāsato ca ‘‘imaṃ rukkhaṃ jāna, imaṃ āvāṭaṃ jānā’’tiādikappiyavohārato ca ‘‘paṇḍitena mālāvacchādayo ropāpetabbā, na cirasseva upakārāya saṃvattantī’’tiādipariyāyato ca ropanādīni labbhareti sambandho.
೩೦೧-೨. ಇದಾನಿ ಅಟ್ಠಸು ವತ್ಥೂಸು ಅವಸೇಸಾನಿ ದ್ವೇ ವತ್ಥೂನಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ವುತ್ತಾವ ವೇಜ್ಜಿಕಾ ಜಙ್ಘಪೇಸನೇ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ವೇಜ್ಜಿಕಾ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಾವ, ಇದಾನಿ ಜಙ್ಘಪೇಸನಾದಿವಿನಿಚ್ಛಯಂ ವಕ್ಖಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಿತರೋತಿ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೪೩೬-೪೩೭) ಮಾತಾಪಿತರೋ। ಭಣ್ಡುನ್ತಿ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಪೇಕ್ಖಂ। ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಸಕಂ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರಞ್ಚಾತಿ ಏತೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಕಸಿವಾಣಿಜ್ಜಾದಿಗಿಹಿಕಮ್ಮೇಸು ದೂತಸಾಸನಂ ಹರಣೇ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಠಮಂ ಸಾಸನಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪುನ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ವಾ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವಾ ವದತೋಪಿ ದುಕ್ಕಟಮೇವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಾಸನಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗತಾನಂ ಪನ ‘‘ಭನ್ತೇ, ತಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಕಾ ಪವತ್ತೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿಯಮಾನೇ ಕಥೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಪುಚ್ಛಿತಪಞ್ಹೇ ದೋಸೋ ನತ್ಥಿ।
301-2. Idāni aṭṭhasu vatthūsu avasesāni dve vatthūni dassetuṃ ‘‘vuttāva vejjikā jaṅghapesane’’ti vuttaṃ. Tattha vejjikā pubbe vuttāva, idāni jaṅghapesanādivinicchayaṃ vakkhāmīti attho. Pitaroti (pārā. aṭṭha. 2.436-437) mātāpitaro. Bhaṇḍunti pabbajjāpekkhaṃ. Bhikkhussa sakaṃ veyyāvaccakarañcāti ete ṭhapetvā kasivāṇijjādigihikammesu dūtasāsanaṃ haraṇe dukkaṭanti attho. Paṭhamaṃ sāsanaṃ aggahetvā puna taṃ disvā vā tassa santikaṃ gantvā vā vadatopi dukkaṭamevāti attho. Sāsanaṃ aggahetvā āgatānaṃ pana ‘‘bhante, tasmiṃ gāme itthannāmassa kā pavattī’’ti pucchiyamāne kathetuṃ vaṭṭati. Pucchitapañhe doso natthi.
೩೦೩. ಏವಂ ಕುಲದೂಸನೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಪಚ್ಚಯಾ। ‘‘ಪಞ್ಚನ್ನಮ್ಪೀ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಕತಮ್ಪಿ ಏದಿಸಂ ನ ವಟ್ಟತಿ ಏವ ಮಿಚ್ಛಾಜೀವತ್ತಾ। ಆತುಮಾವತ್ಥು (ಮಹಾವ॰ ೩೦೩) ಚೇತ್ಥ ನಿದಸ್ಸನಂ। ಕಿಂ ವಿಯಾತಿ ಚೇ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅಭೂತಾರೋಚನಾರೂಪ-ಸಬ್ಯೋಹಾರುಗ್ಗಹಾದಿಸಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಉಗ್ಗಹಾದಿಸಾತಿ ಏತೇಹಿ ಉಪ್ಪನ್ನಪಚ್ಚಯಸದಿಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
303.Evaṃ kuladūsanena uppannapaccayā. ‘‘Pañcannampī’’ti vuttattā anupasampannena katampi edisaṃ na vaṭṭati eva micchājīvattā. Ātumāvatthu (mahāva. 303) cettha nidassanaṃ. Kiṃ viyāti ce, taṃ dassetuṃ ‘‘abhūtārocanārūpa-sabyohāruggahādisā’’ti vuttaṃ. Tattha uggahādisāti etehi uppannapaccayasadisāti attho.
೩೦೪. ಇದಾನಿ ಪುಪ್ಫಾದೀನಿ ಕೇಸಂ ದಾತುಂ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ಕೇಸಂ ದಾತುಂ ನ ವಟ್ಟನ್ತೀತಿ ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಹರಾಪೇತ್ವಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಪಿತೂನಂ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೪೩೬-೪೩೭) ದಾತುಂ ಲಬ್ಭತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಸೇಸಞಾತೀನಂ ಪತ್ತಾನಂ ಏವ। ಲಿಙ್ಗನ್ತಿ ಸಿವಲಿಙ್ಗಂ।
304. Idāni pupphādīni kesaṃ dātuṃ vaṭṭanti, kesaṃ dātuṃ na vaṭṭantīti taṃ dassetuṃ ‘‘harāpetvā’’tiādimāha. Pitūnaṃ (pārā. aṭṭha. 2.436-437) dātuṃ labbhatīti sambandho. Sesañātīnaṃ pattānaṃ eva. Liṅganti sivaliṅgaṃ.
೩೦೫. ತಥಾ ಫಲನ್ತಿ ಫಲಮ್ಪಿ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಹರಿತ್ವಾಪಿ ಹರಾಪೇತ್ವಾಪಿ ದಾತುಂ ಲಬ್ಭತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ನ ಕೇವಲಂ ಮಾತಾಪಿತೂನಂಯೇವ, ಅಞ್ಞೇಸಮ್ಪಿ ದಾತುಂ ಲಬ್ಭತೀತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಗಿಲಾನಾನ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ಸಪರಸನ್ತಕನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಪರೋತಿ ಅತ್ತನೋ ವಿಸ್ಸಾಸಞ್ಞಾತಕೋ ಏವ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ।
305.Tathāphalanti phalampi mātāpitūnaṃ haritvāpi harāpetvāpi dātuṃ labbhatīti attho. Na kevalaṃ mātāpitūnaṃyeva, aññesampi dātuṃ labbhatīti dassetuṃ ‘‘gilānāna’’ntiādimāha. Saparasantakanti ettha paroti attano vissāsaññātako eva adhippeto.
೩೦೬. ಭಾಜೇನ್ತೇತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಫಲಪುಪ್ಫಮ್ಹಿ ಭಾಜಿಯಮಾನೇ ಸಮ್ಮತೇನ ದೇಯ್ಯನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಇತರೇನ ಅಸಮ್ಮತೇನ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
306.Bhājenteti saṅghassa phalapupphamhi bhājiyamāne sammatena deyyanti sambandho. Itarena asammatena apaloketvā dātabbanti attho.
೩೦೭. ಪರಿಚ್ಛಿಜ್ಜಾತಿ ಆಗತಾನಂ ದಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಫಲವಸೇನ ವಾ ರುಕ್ಖವಸೇನ ವಾ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇತರಸ್ಸಾತಿ ಇಸ್ಸರಾದಿಕಸ್ಸ। ಕತಿಕಂ ವತ್ವಾತಿ ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖೇ ಏತ್ತಕಾನಿ ಫಲಾನಿ ಲಬ್ಭನ್ತೀ’’ತಿ ಏವಂ ವತ್ವಾ।
307.Paricchijjāti āgatānaṃ dātabbanti phalavasena vā rukkhavasena vā paricchinditvāti attho. Itarassāti issarādikassa. Katikaṃ vatvāti ‘‘imasmiṃ rukkhe ettakāni phalāni labbhantī’’ti evaṃ vatvā.
೩೦೮. ಸೇಸೇತಿ ಮತ್ತಿಕಾದನ್ತಕಟ್ಠವೇಳುಮ್ಹಿ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೪೩೬-೪೩೭)। ಯಥಾವುತ್ತನಯೋ ಏವಾತಿ ಏತ್ಥ ಅತ್ತನೋ ಚ ಪರಸ್ಸ ಚ ಸನ್ತಕಂ ಕುಲಸಙ್ಗಹತ್ಥಾಯ ದದತೋ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿಆದಿನಾ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಣ್ಣಮ್ಪೀತಿ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಪಾಳಿಯಂ ಪಣ್ಣದಾನಂ ನ ವುತ್ತಂ, ತಥಾಪಿ ಕುಲದೂಸನೇ ಪವೇಸಯೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕುಲದೂಸನವಿನಿಚ್ಛಯೋ।
308.Seseti mattikādantakaṭṭhaveḷumhi (pārā. aṭṭha. 2.436-437). Yathāvuttanayo evāti ettha attano ca parassa ca santakaṃ kulasaṅgahatthāya dadato dukkaṭantiādinā heṭṭhā vuttanayeneva vinicchayo veditabboti attho. Paṇṇampīti kiñcāpi pāḷiyaṃ paṇṇadānaṃ na vuttaṃ, tathāpi kuladūsane pavesayeti attho. Kuladūsanavinicchayo.
ಕುಲದೂಸನನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Kuladūsananiddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
