| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਸਿਕ੍ਖਾ-ਮੂਲਸਿਕ੍ਖਾ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
੩੮. ਕੁਲਦੂਸਨਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
38. Kuladūsananiddesavaṇṇanā
੨੯੭. ‘‘ਕੁਲਾਨਿ ਦੂਸੇਤਿ ਪੁਪ੍ਫੇਨ વਾ ਫਲੇਨ વਾ ਚੁਣ੍ਣੇਨ વਾ ਮਤ੍ਤਿਕਾਯ વਾ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠੇਨ વਾ વੇਲ਼ੁਯਾ વਾ વੇਜ੍ਜਿਕਾਯ વਾ ਜਙ੍ਘਪੇਸਨਿਯੇਨ વਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ੪੩੭) વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਾਨਿ ਅਟ੍ਠ વਤ੍ਥੂਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਪੁਪ੍ਫ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਇਮਾਯ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕੁਲਾਨਂ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਸੀਲવਨ੍ਤੇਸੁ ਪਸਾਦਂ ਦੂਸੇਤਿ વਿਨਾਸੇਤੀਤਿ ਕੁਲਦੂਸਨਂ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ। ਤਂ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕੇ ਚ ਪਰਸਨ੍ਤਕੇ ਚ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
297. ‘‘Kulāni dūseti pupphena vā phalena vā cuṇṇena vā mattikāya vā dantakaṭṭhena vā veḷuyā vā vejjikāya vā jaṅghapesaniyena vā’’ti (pārā. 437) vuttattā tāni aṭṭha vatthūni dassetuṃ ‘‘puppha’’ntiādimāha. Imāya micchāpaṭipattiyā kulānaṃ aññesu sīlavantesu pasādaṃ dūseti vināsetīti kuladūsanaṃ dukkaṭaṃ āpajjati. Taṃ pana attano santake ca parasantake ca veditabbaṃ.
੨੯੮. ਇਦਾਨਿ ਇਮੇਸੁ વਤ੍ਥੂਸੁ ਨ ਕੇવਲਂ ਕੁਲਦੂਸਨਦੁਕ੍ਕਟਮੇવ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਾਦੀਨਿਪਿ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਗਰੁਭਣ੍ਡਂ ਇਸ੍ਸਰੇਨ ਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਸੇਨਾਸਨਤ੍ਥਾਯ ਨਿਯਮਿਤਂ ਪਨ ਪੁਪ੍ਫਾਦਿ ਗਰੁਭਣ੍ਡਂ ਹੋਤਿ। ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ વਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ વਾ ਸਨ੍ਤਕਂ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੇਨ ਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਾਦੀਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ, ਤਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਸ੍ਸ ਅਗ੍ਘવਸੇਨ ਦੁਕ੍ਕਟਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਪਾਰਾਜਿਕਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
298. Idāni imesu vatthūsu na kevalaṃ kuladūsanadukkaṭameva āpajjati, thullaccayādīnipi āpajjatīti dassetuṃ ‘‘thullaccaya’’ntiādimāha. Saṅghikaṃ garubhaṇḍaṃ issarena dentassa thullaccayanti sambandho. Senāsanatthāya niyamitaṃ pana pupphādi garubhaṇḍaṃ hoti. Saṅghassa vā aññassa vā santakaṃ theyyacittena dentassa dukkaṭādīni hontīti pāṭhaseso, tassa bhaṇḍassa agghavasena dukkaṭathullaccayapārājikāni hontīti attho.
੨੯੯-੩੦੦. ਸਬ੍ਬਥਾਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨.੪੩੧) ਕਪ੍ਪਿਯવੋਹਾਰਅਕਪ੍ਪਿਯવੋਹਾਰਪਰਿਯਾਯਓਭਾਸਨਿਮਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਾਦੀਹਿ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વਤਿਆਦੀਨਿ ਕਤ੍વਾ ਜਗ੍ਗਿਤੁਞ੍ਚ। ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਫਲਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਂ। ਰੋਪਨਾਦੀਨੀਤਿ ਰੋਪਾਪਨਾਦੀਨਿ। ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਸਿਞ੍ਚਾਪਨਓਚਿਨਾਪਨਾਦੀਨਿ ਗਹਿਤਾਨਿ। ਕੁਦ੍ਦਾਲਖਣਿਤ੍ਤਿવਾਸਿਫਰਸੁਉਦਕਭਾਜਨਾਦੀਨਿ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਸਮੀਪੇ ਠਪਨવਸੇਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋ ਚ ਕੁਦ੍ਦਾਲਖਣਿਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਚ ਮਾਲਾવਚ੍ਛੇ ਚ ਗਹੇਤ੍વਾ ਠਿਤੇ ‘‘ਸਾਮਣੇਰਾਦਯੋ ਦਿਸ੍વਾ ‘ਥੇਰੋ ਕਾਰਾਪੇਤੁਕਾਮੋ’ਤਿ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਓਭਾਸਤੋ ਚ ‘‘ਇਮਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਜਾਨ, ਇਮਂ ਆવਾਟਂ ਜਾਨਾ’’ਤਿਆਦਿਕਪ੍ਪਿਯવੋਹਾਰਤੋ ਚ ‘‘ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਮਾਲਾવਚ੍ਛਾਦਯੋ ਰੋਪਾਪੇਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਉਪਕਾਰਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਪਰਿਯਾਯਤੋ ਚ ਰੋਪਨਾਦੀਨਿ ਲਬ੍ਭਰੇਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ।
299-300.Sabbathāti (pārā. aṭṭha. 2.431) kappiyavohāraakappiyavohārapariyāyaobhāsanimittakammādīhi na vaṭṭatīti attho. Vatiādīni katvā jaggituñca. Attano paribhogatthanti phalaparibhogatthaṃ. Ropanādīnīti ropāpanādīni. Ādi-saddena siñcāpanaocināpanādīni gahitāni. Kuddālakhaṇittivāsipharasuudakabhājanādīni āharitvā samīpe ṭhapanavasena nimittato ca kuddālakhaṇittādīni ca mālāvacche ca gahetvā ṭhite ‘‘sāmaṇerādayo disvā ‘thero kārāpetukāmo’ti āgantvā karontī’’ti saññāya obhāsato ca ‘‘imaṃ rukkhaṃ jāna, imaṃ āvāṭaṃ jānā’’tiādikappiyavohārato ca ‘‘paṇḍitena mālāvacchādayo ropāpetabbā, na cirasseva upakārāya saṃvattantī’’tiādipariyāyato ca ropanādīni labbhareti sambandho.
੩੦੧-੨. ਇਦਾਨਿ ਅਟ੍ਠਸੁ વਤ੍ਥੂਸੁ ਅવਸੇਸਾਨਿ ਦ੍વੇ વਤ੍ਥੂਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘વੁਤ੍ਤਾવ વੇਜ੍ਜਿਕਾ ਜਙ੍ਘਪੇਸਨੇ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ વੇਜ੍ਜਿਕਾ ਪੁਬ੍ਬੇ વੁਤ੍ਤਾવ, ਇਦਾਨਿ ਜਙ੍ਘਪੇਸਨਾਦਿવਿਨਿਚ੍ਛਯਂ વਕ੍ਖਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਿਤਰੋਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨.੪੩੬-੪੩੭) ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ। ਭਣ੍ਡੁਨ੍ਤਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਪੇਕ੍ਖਂ। ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਸਕਂ વੇਯ੍ਯਾવਚ੍ਚਕਰਞ੍ਚਾਤਿ ਏਤੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਕਸਿવਾਣਿਜ੍ਜਾਦਿਗਿਹਿਕਮ੍ਮੇਸੁ ਦੂਤਸਾਸਨਂ ਹਰਣੇ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਠਮਂ ਸਾਸਨਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਪੁਨ ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ વਾ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ વਾ વਦਤੋਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇવਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਾਸਨਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਆਗਤਾਨਂ ਪਨ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਕਾ ਪવਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਯਮਾਨੇ ਕਥੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਪੁਚ੍ਛਿਤਪਞ੍ਹੇ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥਿ।
301-2. Idāni aṭṭhasu vatthūsu avasesāni dve vatthūni dassetuṃ ‘‘vuttāva vejjikā jaṅghapesane’’ti vuttaṃ. Tattha vejjikā pubbe vuttāva, idāni jaṅghapesanādivinicchayaṃ vakkhāmīti attho. Pitaroti (pārā. aṭṭha. 2.436-437) mātāpitaro. Bhaṇḍunti pabbajjāpekkhaṃ. Bhikkhussa sakaṃ veyyāvaccakarañcāti ete ṭhapetvā kasivāṇijjādigihikammesu dūtasāsanaṃ haraṇe dukkaṭanti attho. Paṭhamaṃ sāsanaṃ aggahetvā puna taṃ disvā vā tassa santikaṃ gantvā vā vadatopi dukkaṭamevāti attho. Sāsanaṃ aggahetvā āgatānaṃ pana ‘‘bhante, tasmiṃ gāme itthannāmassa kā pavattī’’ti pucchiyamāne kathetuṃ vaṭṭati. Pucchitapañhe doso natthi.
੩੦੩. ਏવਂ ਕੁਲਦੂਸਨੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪਚ੍ਚਯਾ। ‘‘ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਮ੍ਪੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਕਤਮ੍ਪਿ ਏਦਿਸਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ ਏવ ਮਿਚ੍ਛਾਜੀવਤ੍ਤਾ। ਆਤੁਮਾવਤ੍ਥੁ (ਮਹਾવ॰ ੩੦੩) ਚੇਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ। ਕਿਂ વਿਯਾਤਿ ਚੇ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਭੂਤਾਰੋਚਨਾਰੂਪ-ਸਬ੍ਯੋਹਾਰੁਗ੍ਗਹਾਦਿਸਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਉਗ੍ਗਹਾਦਿਸਾਤਿ ਏਤੇਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪਚ੍ਚਯਸਦਿਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
303.Evaṃ kuladūsanena uppannapaccayā. ‘‘Pañcannampī’’ti vuttattā anupasampannena katampi edisaṃ na vaṭṭati eva micchājīvattā. Ātumāvatthu (mahāva. 303) cettha nidassanaṃ. Kiṃ viyāti ce, taṃ dassetuṃ ‘‘abhūtārocanārūpa-sabyohāruggahādisā’’ti vuttaṃ. Tattha uggahādisāti etehi uppannapaccayasadisāti attho.
੩੦੪. ਇਦਾਨਿ ਪੁਪ੍ਫਾਦੀਨਿ ਕੇਸਂ ਦਾਤੁਂ વਟ੍ਟਨ੍ਤਿ, ਕੇਸਂ ਦਾਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਨ੍ਤੀਤਿ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਹਰਾਪੇਤ੍વਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਪਿਤੂਨਂ (ਪਾਰਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨.੪੩੬-੪੩੭) ਦਾਤੁਂ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਸੇਸਞਾਤੀਨਂ ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਏવ। ਲਿਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਸਿવਲਿਙ੍ਗਂ।
304. Idāni pupphādīni kesaṃ dātuṃ vaṭṭanti, kesaṃ dātuṃ na vaṭṭantīti taṃ dassetuṃ ‘‘harāpetvā’’tiādimāha. Pitūnaṃ (pārā. aṭṭha. 2.436-437) dātuṃ labbhatīti sambandho. Sesañātīnaṃ pattānaṃ eva. Liṅganti sivaliṅgaṃ.
੩੦੫. ਤਥਾ ਫਲਨ੍ਤਿ ਫਲਮ੍ਪਿ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਹਰਿਤ੍વਾਪਿ ਹਰਾਪੇਤ੍વਾਪਿ ਦਾਤੁਂ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਨ ਕੇવਲਂ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂਯੇવ, ਅਞ੍ਞੇਸਮ੍ਪਿ ਦਾਤੁਂ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਗਿਲਾਨਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਸਪਰਸਨ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਰੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ વਿਸ੍ਸਾਸਞ੍ਞਾਤਕੋ ਏવ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ।
305.Tathāphalanti phalampi mātāpitūnaṃ haritvāpi harāpetvāpi dātuṃ labbhatīti attho. Na kevalaṃ mātāpitūnaṃyeva, aññesampi dātuṃ labbhatīti dassetuṃ ‘‘gilānāna’’ntiādimāha. Saparasantakanti ettha paroti attano vissāsaññātako eva adhippeto.
੩੦੬. ਭਾਜੇਨ੍ਤੇਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਫਲਪੁਪ੍ਫਮ੍ਹਿ ਭਾਜਿਯਮਾਨੇ ਸਮ੍ਮਤੇਨ ਦੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਇਤਰੇਨ ਅਸਮ੍ਮਤੇਨ ਅਪਲੋਕੇਤ੍વਾ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
306.Bhājenteti saṅghassa phalapupphamhi bhājiyamāne sammatena deyyanti sambandho. Itarena asammatena apaloketvā dātabbanti attho.
੩੦੭. ਪਰਿਚ੍ਛਿਜ੍ਜਾਤਿ ਆਗਤਾਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਫਲવਸੇਨ વਾ ਰੁਕ੍ਖવਸੇਨ વਾ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਤਰਸ੍ਸਾਤਿ ਇਸ੍ਸਰਾਦਿਕਸ੍ਸ। ਕਤਿਕਂ વਤ੍વਾਤਿ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖੇ ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਫਲਾਨਿ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏવਂ વਤ੍વਾ।
307.Paricchijjāti āgatānaṃ dātabbanti phalavasena vā rukkhavasena vā paricchinditvāti attho. Itarassāti issarādikassa. Katikaṃ vatvāti ‘‘imasmiṃ rukkhe ettakāni phalāni labbhantī’’ti evaṃ vatvā.
੩੦੮. ਸੇਸੇਤਿ ਮਤ੍ਤਿਕਾਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠવੇਲ਼ੁਮ੍ਹਿ (ਪਾਰਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨.੪੩੬-੪੩੭)। ਯਥਾવੁਤ੍ਤਨਯੋ ਏવਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਪਰਸ੍ਸ ਚ ਸਨ੍ਤਕਂ ਕੁਲਸਙ੍ਗਹਤ੍ਥਾਯ ਦਦਤੋ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ વਿਨਿਚ੍ਛਯੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਣ੍ਣਮ੍ਪੀਤਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਣ੍ਣਦਾਨਂ ਨ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਕੁਲਦੂਸਨੇ ਪવੇਸਯੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਕੁਲਦੂਸਨવਿਨਿਚ੍ਛਯੋ।
308.Seseti mattikādantakaṭṭhaveḷumhi (pārā. aṭṭha. 2.436-437). Yathāvuttanayo evāti ettha attano ca parassa ca santakaṃ kulasaṅgahatthāya dadato dukkaṭantiādinā heṭṭhā vuttanayeneva vinicchayo veditabboti attho. Paṇṇampīti kiñcāpi pāḷiyaṃ paṇṇadānaṃ na vuttaṃ, tathāpi kuladūsane pavesayeti attho. Kuladūsanavinicchayo.
ਕੁਲਦੂਸਨਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Kuladūsananiddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
