| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
๘. กุลฆรณีสุตฺตวณฺณนา
8. Kulagharaṇīsuttavaṇṇanā
๒๒๘. อฎฺฐเม อโชฺฌคาฬฺหปฺปโตฺตติ โอคาหปฺปโตฺตฯ โส กิร สตฺถุ สนฺติเก กมฺมฎฺฐานํ คเหตฺวา ตํ วนสณฺฑํ ปวิสิตฺวา ทุติยทิวเส คามํ ปิณฺฑาย ปาวิสิ ปาสาทิเกหิ อภิกฺกนฺตาทีหิฯ อญฺญตรํ กุลํ ตสฺส อิริยาปเถ ปสีทิตฺวา ปญฺจปติฎฺฐิเตน วนฺทิตฺวา ปิณฺฑปาตํ อทาสิฯ ภตฺตานุโมทนํ ปุน สุตฺวา อติเรกตรํ ปสีทิตฺวา, ‘‘ภเนฺต, นิจฺจกาลํ อิเธว ภิกฺขํ คณฺหถา’’ติ นิมเนฺตสิฯ เถโร อธิวาเสตฺวา เตสํ อาหารํ ปริภุญฺชมาโน วีริยํ ปคฺคยฺห ฆเฎโนฺต อรหตฺตํ ปตฺวา จิเนฺตสิ – ‘‘พหูปการํ เม เอตํ กุลํ, อญฺญตฺถ คนฺตฺวา กิํ กริสฺสามี’’ติ? ผลสมาปตฺติสุขํ อนุภวโนฺต ตเตฺถว วสิฯ อชฺฌภาสีติ สา กิร เถรสฺส ขีณาสวภาวํ อชานนฺตี จิเนฺตสิ – ‘‘อยํ เถโร เนว อญฺญํ คามํ คจฺฉติ, น อญฺญํ ฆรํ, น รุกฺขมูลอาสนสาลาทีสุ นิสีทติ, นิจฺจกาลํ ฆรํ ปวิสิตฺวาว นิสีทติ, อุโภเปเต โอคาธปฺปตฺตา ปฎิคาธปฺปตฺตา, กทาจิ เอส อิมํ กุลํ ทูเสยฺย, โจเทสฺสามิ น’’นฺติฯ ตสฺมา อภาสิฯ
228. Aṭṭhame ajjhogāḷhappattoti ogāhappatto. So kira satthu santike kammaṭṭhānaṃ gahetvā taṃ vanasaṇḍaṃ pavisitvā dutiyadivase gāmaṃ piṇḍāya pāvisi pāsādikehi abhikkantādīhi. Aññataraṃ kulaṃ tassa iriyāpathe pasīditvā pañcapatiṭṭhitena vanditvā piṇḍapātaṃ adāsi. Bhattānumodanaṃ puna sutvā atirekataraṃ pasīditvā, ‘‘bhante, niccakālaṃ idheva bhikkhaṃ gaṇhathā’’ti nimantesi. Thero adhivāsetvā tesaṃ āhāraṃ paribhuñjamāno vīriyaṃ paggayha ghaṭento arahattaṃ patvā cintesi – ‘‘bahūpakāraṃ me etaṃ kulaṃ, aññattha gantvā kiṃ karissāmī’’ti? Phalasamāpattisukhaṃ anubhavanto tattheva vasi. Ajjhabhāsīti sā kira therassa khīṇāsavabhāvaṃ ajānantī cintesi – ‘‘ayaṃ thero neva aññaṃ gāmaṃ gacchati, na aññaṃ gharaṃ, na rukkhamūlaāsanasālādīsu nisīdati, niccakālaṃ gharaṃ pavisitvāva nisīdati, ubhopete ogādhappattā paṭigādhappattā, kadāci esa imaṃ kulaṃ dūseyya, codessāmi na’’nti. Tasmā abhāsi.
สณฺฐาเนติ นครทฺวารสฺส อาสเนฺน มนุสฺสานํ ภณฺฑกํ โอตาเรตฺวา วิสฺสมนฎฺฐาเนฯ สงฺคมฺมาติ สมาคนฺตฺวาฯ มเนฺตนฺตีติ กเถนฺติฯ มญฺจ ตญฺจาติ มญฺจ กเถนฺติ ตญฺจ กเถนฺติฯ กิมนฺตรนฺติ กิํ การณํ? พหู หิ สทฺทา ปจฺจูหาติ พหุกา เอเต โลกสฺมิํ ปฎิโลมสทฺทาฯ น เตนาติ เตน การเณน, เตน วา ตปสฺสินา น มงฺกุ โหตพฺพํฯ น หิ เตนาติ น หิ เตน ปเรหิ วุตฺตวจเนน สโตฺต กิลิสฺสติ, อตฺตนา กเตน ปน ปาปกเมฺมเนว กิลิสฺสตีติ ทเสฺสติฯ วาตมิโค ยถาติ ยถา วเน วาตมิโค วาเตริตานํ ปณฺณาทีนํ สเทฺทน ปริตสฺสติ, เอวํ โย สทฺทปริตฺตาสี โหตีติ อโตฺถฯ นาสฺส สมฺปชฺชเต วตนฺติ ตสฺส ลหุจิตฺตสฺส วตํ น สมฺปชฺชติฯ เถโร ปน ขีณาสวตฺตา สมฺปนฺนวโตติ เวทิตโพฺพฯ อฎฺฐมํฯ
Saṇṭhāneti nagaradvārassa āsanne manussānaṃ bhaṇḍakaṃ otāretvā vissamanaṭṭhāne. Saṅgammāti samāgantvā. Mantentīti kathenti. Mañca tañcāti mañca kathenti tañca kathenti. Kimantaranti kiṃ kāraṇaṃ? Bahū hi saddā paccūhāti bahukā ete lokasmiṃ paṭilomasaddā. Na tenāti tena kāraṇena, tena vā tapassinā na maṅku hotabbaṃ. Na hi tenāti na hi tena parehi vuttavacanena satto kilissati, attanā katena pana pāpakammeneva kilissatīti dasseti. Vātamigo yathāti yathā vane vātamigo vāteritānaṃ paṇṇādīnaṃ saddena paritassati, evaṃ yo saddaparittāsī hotīti attho. Nāssa sampajjate vatanti tassa lahucittassa vataṃ na sampajjati. Thero pana khīṇāsavattā sampannavatoti veditabbo. Aṭṭhamaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๘. กุลฆรณีสุตฺตํ • 8. Kulagharaṇīsuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๘. กุลฆรณีสุตฺตวณฺณนา • 8. Kulagharaṇīsuttavaṇṇanā
