| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਨਯਾਲਙ੍ਕਾਰ-ਟੀਕਾ • Vinayālaṅkāra-ṭīkā |
੫. ਕੁਲਸਙ੍ਗਹવਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾ
5. Kulasaṅgahavinicchayakathā
੨੭. ਏવਂ વਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿવਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਕਥੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਕੁਲਸਙ੍ਗਹવਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਕਥੇਤੁਂ ‘‘ਕੁਲਸਙ੍ਗਹੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨਂ ਸਙ੍ਗਹੋ, ਕੁਲਾਨਂ ਸਙ੍ਗਹੋ ਕੁਲਸਙ੍ਗਹੋ, ਪਚ੍ਚਯਦਾਯਕਾਦੀਨਂ ਗਿਹੀਨਂ ਅਨੁਗ੍ਗਹਕਰਣਂ। ਅਨੁਗ੍ਗਹਤ੍ਥੋ ਹੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਗਹ-ਸਦ੍ਦੋ ਯਥਾ ‘‘ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਹੋ’’ਤਿ (ਖੁ॰ ਪਾ॰ ੫.੬; ਸੁ॰ ਨਿ॰ ੨੬੫)।
27. Evaṃ viññattivinicchayaṃ kathetvā idāni kulasaṅgahavinicchayaṃ kathetuṃ ‘‘kulasaṅgaho’’tiādimāha. Tattha saṅgaṇhanaṃ saṅgaho, kulānaṃ saṅgaho kulasaṅgaho, paccayadāyakādīnaṃ gihīnaṃ anuggahakaraṇaṃ. Anuggahattho hettha saṅgaha-saddo yathā ‘‘puttadārassa saṅgaho’’ti (khu. pā. 5.6; su. ni. 265).
੨੮. ਤਤ੍ਥ ਕੋਟ੍ਟਨਨ੍ਤਿ ਸਯਂ ਛਿਨ੍ਦਨਂ। ਕੋਟ੍ਟਾਪਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਇਮਂ ਛਿਨ੍ਦਾ’’ਤਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਛੇਦਾਪਨਂ। ਆਲ਼ਿਯਾ ਬਨ੍ਧਨਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਗਚ੍ਛਮੂਲੇ ਉਦਕਂ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਤਥਾ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਬਨ੍ਧਨਂ। ਉਦਕਸ੍ਸਾਤਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਉਦਕਸ੍ਸ ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯਉਦਕਸਿਞ੍ਚਨ’’ਨ੍ਤਿ વਿਸੁਂ વਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਾ, ਤਞ੍ਚ ਆਰਾਮਾਦਿਅਤ੍ਥਂ ਰੋਪਨੇ ਅਕਪ੍ਪਿਯવੋਹਾਰੇਸੁਪਿ ਕਪ੍ਪਿਯવੋਹਾਰੇਸੁਪਿ ਕਪ੍ਪਿਯਉਦਕਸਿਞ੍ਚਨਾਦਿ વਟ੍ਟਤੀਤਿ વਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਾ ਇਧਾਪਿ વਿਭਾਗਂ ਕਤ੍વਾ ਕਪ੍ਪਿਯਉਦਕਸਿਞ੍ਚਨਾਦਿ વਿਸੁਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਤਮਂ ਅਕਪ੍ਪਿਯਉਦਕਂ, ਕਤਮਂ ਪਨ ਕਪ੍ਪਿਯਉਦਕਨ੍ਤਿ? ਸਪ੍ਪਾਣਕਂ ਅਕਪ੍ਪਿਯਉਦਕਂ, ਅਪ੍ਪਾਣਕਂ ਕਪ੍ਪਿਯਉਦਕਨ੍ਤਿ। ਕਥਂ વਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ, ‘‘ਯੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਜਾਨਂ ਸਪ੍ਪਾਣਕਂ ਉਦਕਂ ਤਿਣਂ વਾ ਮਤ੍ਤਿਕਂ વਾ ਸਿਞ੍ਚੇਯ੍ਯ વਾ ਸਿਞ੍ਚਾਪੇਯ੍ਯ વਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ વਚਨਤੋ। ਯਥਾ ਕੋਟ੍ਟਨਖਣਨਾਦਿਕਾਯਿਕਕਿਰਿਯਾਪਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯવੋਹਾਰੇ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ, ਏવਂ ਮਾਤਿਕਾਉਜੁਕਰਣਾਦਿਕਪ੍ਪਿਯવੋਹਾਰੇਪੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਸੁਕ੍ਖਮਾਤਿਕਾਯ ਉਜੁਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿ। ਹਤ੍ਥਪਾਦਮੁਖਧੋવਨਨਹਆਨੋਦਕਸਿਞ੍ਚਨਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾਪਿ ਪਕਾਰਨ੍ਤਰੇਨ ਕਪ੍ਪਿਯਉਦਕਸਿਞ੍ਚਨਮੇવ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਅਕਪ੍ਪਿਯવੋਹਾਰੇ ਕੋਟ੍ਟਨਖਣਨਾਦਿવਸੇਨ ਸਯਂ ਕਰਣਸ੍ਸਪਿ ਕਥਂ ਸਙ੍ਗਹੋਤਿ? ਅਕਪ੍ਪਿਯਨ੍ਤਿ વੋਹਰਿਯਤੀਤਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯવੋਹਾਰੋਤਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਭੂਤਂ ਕਰਣਕਾਰਾਪਨਾਦਿ ਸਬ੍ਬਮੇવ ਸਙ੍ਗਹਿਤਂ, ਨ ਪਨ ਅਕਪ੍ਪਿਯવਚਨਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਕਪ੍ਪਿਯવੋਹਾਰੇਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਸੁਕ੍ਖਮਾਤਿਕਾਯ ਉਜੁਕਰਣਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪੁਰਾਣਪਣ੍ਣਾਦੀਨਂ ਹਰਣਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਕੁਦਾਲਾਦੀਨਿ ਭੂਮਿਯਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਠਾਨਤੋ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਹੇਤ੍વਾ ਠਾਨਮੇવ ਪਾਕਟਤਰਨ੍ਤਿ ‘‘ਓਭਾਸੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।
28. Tattha koṭṭananti sayaṃ chindanaṃ. Koṭṭāpananti ‘‘imaṃ chindā’’ti aññesaṃ chedāpanaṃ. Āḷiyā bandhananti yathā gacchamūle udakaṃ santiṭṭhati, tathā samantato bandhanaṃ. Udakassāti akappiyaudakassa ‘‘kappiyaudakasiñcana’’nti visuṃ vakkhamānattā, tañca ārāmādiatthaṃ ropane akappiyavohāresupi kappiyavohāresupi kappiyaudakasiñcanādi vaṭṭatīti vakkhamānattā idhāpi vibhāgaṃ katvā kappiyaudakasiñcanādi visuṃ dassitaṃ. Ettha ca katamaṃ akappiyaudakaṃ, katamaṃ pana kappiyaudakanti? Sappāṇakaṃ akappiyaudakaṃ, appāṇakaṃ kappiyaudakanti. Kathaṃ viññāyatīti ce, ‘‘yo pana bhikkhu jānaṃ sappāṇakaṃ udakaṃ tiṇaṃ vā mattikaṃ vā siñceyya vā siñcāpeyya vā pācittiya’’nti vacanato. Yathā koṭṭanakhaṇanādikāyikakiriyāpi akappiyavohāre saṅgahitā, evaṃ mātikāujukaraṇādikappiyavohārepīti āha ‘‘sukkhamātikāya ujukaraṇa’’nti. Hatthapādamukhadhovananahaānodakasiñcananti imināpi pakārantarena kappiyaudakasiñcanameva dasseti. Akappiyavohāre koṭṭanakhaṇanādivasena sayaṃ karaṇassapi kathaṃ saṅgahoti? Akappiyanti vohariyatīti akappiyavohāroti akappiyabhūtaṃ karaṇakārāpanādi sabbameva saṅgahitaṃ, na pana akappiyavacanamattanti daṭṭhabbaṃ. Kappiyavohārepi eseva nayo. Sukkhamātikāya ujukaraṇanti iminā purāṇapaṇṇādīnaṃ haraṇampi saṅgahitanti daṭṭhabbaṃ. Kudālādīni bhūmiyaṃ ṭhapetvā ṭhānato hatthena gahetvā ṭhānameva pākaṭataranti ‘‘obhāso’’ti vuttaṃ.
੨੯. ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿવਾਦਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤੁਕਾਮੋ ਪਚ੍ਛਾ વਦਤਿ। વਨਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਇਦਂ ਕੇਚਿ ‘‘વਤਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ વਤਿਅਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਮ੍ਪਿ ਤਥੇવ વੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਆਰਾਮਰੋਪਾ વਨਰੋਪਾ, ਯੇ ਨਰਾ ਸੇਤੁਕਾਰਕਾ’’ਤਿ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੧.੪੭) વਚਨਤੋ ਪਨ ਤਂ વਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ। ਅਕਪ੍ਪਿਯવੋਹਾਰੇਪਿ ਏਕਚ੍ਚਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਨ ਕੇવਲਞ੍ਚ ਸੇਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਮਾਤਿਕਨ੍ਤਿ ਸੁਕ੍ਖਮਾਤਿਕਂ વਾ ਅਸੁਕ੍ਖਮਾਤਿਕਂ વਾ। ਕਪ੍ਪਿਯਉਦਕਂ ਸਿਞ੍ਚਿਤੁਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯਉਦਕਂ ਸਿਞ੍ਚਥਾ’’ਤਿ વਤ੍ਤੁਮ੍ਪਿ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਸਯਂ ਰੋਪੇਤੁਮ੍ਪਿ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ‘‘ਰੋਪੇਹੀ’’ਤਿ વਤ੍ਤੁਮ੍ਪਿ વਟ੍ਟਤੀਤਿਪਿ ਸਿਦ੍ਧਂ।
29. Mahāpaccarivādaṃ patiṭṭhāpetukāmo pacchā vadati. Vanatthāyāti idaṃ keci ‘‘vatatthāyā’’ti paṭhanti, tesaṃ vatiatthāyāti attho. Vajirabuddhiṭīkāyampi tatheva vuttaṃ, ‘‘ārāmaropā vanaropā, ye narā setukārakā’’ti (saṃ. ni. 1.47) vacanato pana taṃ vicāretabbaṃ. Akappiyavohārepi ekaccaṃ vaṭṭatīti dassetuṃ ‘‘na kevalañca sesa’’ntiādimāha. Yaṃ kiñci mātikanti sukkhamātikaṃ vā asukkhamātikaṃ vā. Kappiyaudakaṃ siñcitunti iminā ‘‘kappiyaudakaṃ siñcathā’’ti vattumpi vaṭṭatīti dasseti. Sayaṃ ropetumpi vaṭṭatīti iminā ‘‘ropehī’’ti vattumpi vaṭṭatītipi siddhaṃ.
੩੦. ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਞ੍ਚੇવ ਦੁਕ੍ਕਟਞ੍ਚਾਤਿ ਪਥવੀਖਣਨਪਚ੍ਚਯਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਕੁਲਸਙ੍ਗਹਪਚ੍ਚਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਂ। ਅਕਪ੍ਪਿਯવੋਹਾਰੇਨਾਤਿ ‘‘ਇਦਂ ਖਣ, ਇਦਂ ਰੋਪੇਹੀ’’ਤਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯવੋਹਾਰੇਨ। ਦੁਕ੍ਕਟਮੇવਾਤਿ ਕੁਲਸਙ੍ਗਹਪਚ੍ਚਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਂ। ਉਭਯਤ੍ਰਾਤਿ ਕਪ੍ਪਿਯਾਕਪ੍ਪਿਯਪਥવਿਯਂ।
30.Pācittiyañceva dukkaṭañcāti pathavīkhaṇanapaccayā pācittiyaṃ, kulasaṅgahapaccayā dukkaṭaṃ. Akappiyavohārenāti ‘‘idaṃ khaṇa, idaṃ ropehī’’ti akappiyavohārena. Dukkaṭamevāti kulasaṅgahapaccayā dukkaṭaṃ. Ubhayatrāti kappiyākappiyapathaviyaṃ.
ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਤਿ ਕੁਲਸਙ੍ਗਹਪਰਿਭੋਗਆਰਾਮਾਦਿਅਤ੍ਥਾਯ ਰੋਪਿਤੇ। ਦੁਕ੍ਕਟਮ੍ਪੀਤਿ ਨ ਕੇવਲਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਮੇવ। ਕਪ੍ਪਿਯੇਨਾਤਿ ਕਪ੍ਪਿਯਉਦਕੇਨ। ਤੇਸਂਯੇવ ਦ੍વਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਕੁਲਸਙ੍ਗਹਪਰਿਭੋਗਾਨਂ। ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਕੁਲਸਙ੍ਗਹਤ੍ਥਾਯ ਸਯਂ ਸਿਞ੍ਚਨੇ, ਕਪ੍ਪਿਯવੋਹਾਰੇਨ વਾ ਅਕਪ੍ਪਿਯવੋਹਾਰੇਨ વਾ ਸਿਞ੍ਚਾਪਨੇ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਾਯ ਸਯਂ ਸਿਞ੍ਚਨੇ, ਅਕਪ੍ਪਿਯવੋਹਾਰੇਨ ਸਿਞ੍ਚਾਪਨੇ ਚ ਦੁਕ੍ਕਟਂ। ਪਯੋਗਬਹੁਲਤਾਯਾਤਿ ਸਯਂ ਕਰਣੇ, ਕਾਯਪਯੋਗਸ੍ਸ ਕਾਰਾਪਨੇ વਚੀਪਯੋਗਸ੍ਸ ਬਹੁਤ੍ਤੇਨ। ਆਪਤ੍ਤਿਬਹੁਲਤਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਯਂ ਸਿਞ੍ਚਨੇ ਧਾਰਾਪਚ੍ਛੇਦਗਣਨਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿਗਣਨਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਸਿਞ੍ਚਾਪਨੇ ਪਨ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਆਣਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ વਾਚਾਯ વਾਚਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਸਕਿਂ ਆਣਤ੍ਤਸ੍ਸ ਬਹੁਸਿਞ੍ਚਨੇ ਏਕਾવ।
Sabbatthāti kulasaṅgahaparibhogaārāmādiatthāya ropite. Dukkaṭampīti na kevalaṃ pācittiyameva. Kappiyenāti kappiyaudakena. Tesaṃyeva dvinnanti kulasaṅgahaparibhogānaṃ. Dukkaṭanti kulasaṅgahatthāya sayaṃ siñcane, kappiyavohārena vā akappiyavohārena vā siñcāpane dukkaṭaṃ, paribhogatthāya sayaṃ siñcane, akappiyavohārena siñcāpane ca dukkaṭaṃ. Payogabahulatāyāti sayaṃ karaṇe, kāyapayogassa kārāpane vacīpayogassa bahuttena. Āpattibahulatā veditabbāti ettha sayaṃ siñcane dhārāpacchedagaṇanāya āpattigaṇanā veditabbā. Siñcāpane pana punappunaṃ āṇāpentassa vācāya vācāya āpatti, sakiṃ āṇattassa bahusiñcane ekāva.
ਓਚਿਨਨੇ ਦੁਕ੍ਕਟਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਨੀਤਿ ਕੁਲਸਙ੍ਗਹਪਚ੍ਚਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਭੂਤਗਾਮਪਾਤਬ੍ਯਤਾਯ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ। ਅਞ੍ਞਤ੍ਥਾਤਿ વਤ੍ਥੁਪੂਜਾਦਿਅਤ੍ਥਾਯ ਓਚਿਨਨੇ। ਸਕਿਂ ਆਣਤ੍ਤੋਤਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯવੋਹਾਰੇਨ ਆਣਤ੍ਤੋ । ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਮੇવਾਤਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯવੋਹਾਰੇਨ ਆਣਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਭੂਤਗਾਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ (ਪਾਚਿ॰ ੯੦-੯੧) ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ। ਕਪ੍ਪਿਯવਚਨੇਨ ਪਨ વਤ੍ਥੁਪੂਜਾਦਿਅਤ੍ਥਾਯ ਓਚਿਨਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਯੇવ।
Ocinane dukkaṭapācittiyānīti kulasaṅgahapaccayā dukkaṭaṃ, bhūtagāmapātabyatāya pācittiyaṃ. Aññatthāti vatthupūjādiatthāya ocinane. Sakiṃ āṇattoti akappiyavohārena āṇatto . Pācittiyamevāti akappiyavohārena āṇattattā bhūtagāmasikkhāpadena (pāci. 90-91) pācittiyaṃ. Kappiyavacanena pana vatthupūjādiatthāya ocināpentassa anāpattiyeva.
੩੧. ਗਨ੍ਥਨੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਦਾਮਂ ਗਨ੍ਥਿਮਂ। ਏਸ ਨਯੋ ਸੇਸੇਸੁਪਿ। ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਕੁਲਸਙ੍ਗਹਤ੍ਥਾਯ, વਤ੍ਥੁਪੂਜਾਦਿਅਤ੍ਥਾਯ વਾ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਰਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વਟ੍ਟਤੀਤਿ વਤ੍ਥੁਪੂਜਾਦਿਅਤ੍ਥਾਯ વਟ੍ਟਤਿ, ਕੁਲਸਙ੍ਗਹਤ੍ਥਾਯ ਪਨ ਕਪ੍ਪਿਯવੋਹਾਰੇਨ ਕਾਰਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇવ। ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇવਾਤਿ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ વਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ। ਧਮ੍ਮਾਸਨવਿਤਾਨੇ ਬਦ੍ਧਕਣ੍ਟਕੇਸੁ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ વਿਨਿવਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਠਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਉਪਰੂਪਰਿ વਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਛਤ੍ਤਸਦਿਸਂ ਕਤ੍વਾ ਆવੁਣਨਤੋ ‘‘ਛਤ੍ਤਾਧਿਛਤ੍ਤਂ વਿਯਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਕਦਲਿਕ੍ਖਨ੍ਧਮ੍ਹੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ વੁਤ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਮੇવ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਤਂ ਅਤਿਓਲ਼ਾਰਿਕਮੇવਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਕਰਣੇ, ਅਕਪ੍ਪਿਯવੋਹਾਰੇਨ ਕਾਰਾਪਨੇ ਚ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇવਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪੁਪ੍ਫવਿਜ੍ਝਨਤ੍ਥਂ ਕਣ੍ਟਕਮ੍ਪਿ ਬਨ੍ਧਿਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਉਪਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਪੁਪ੍ਫਦਾਮੋਲਮ੍ਬਕਾਦਿਅਤ੍ਥਾਯ ਰਜ੍ਜੁਬਨ੍ਧਨਾਦਿਪਿ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਕੇਚਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਅਞ੍ਞੇ ਪਨ ‘‘ਪੁਪ੍ਫવਿਜ੍ਝਨਤ੍ਥਂ ਕਣ੍ਟਕਨ੍ਤਿ વਿਸੇਸਿਤਤ੍ਤਾ ਤਦਤ੍ਥਂ ਕਣ੍ਟਕਮੇવ ਬਨ੍ਧਿਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਪਮਾਣੇਨਾ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, વੀਮਂਸਿਤ੍વਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਪੁਪ੍ਫਪਟਿਚ੍ਛਕਂ ਨਾਮ ਦਨ੍ਤਾਦੀਹਿ ਕਤਂ ਪੁਪ੍ਫਾਧਾਨਂ। ਏਤਮ੍ਪਿ ਨਾਗਦਨ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਸਛਿਦ੍ਦਮੇવ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਅਸੋਕਪਿਣ੍ਡਿਯਾਤਿ ਅਸੋਕਸਾਖਾਨਂ, ਪੁਪ੍ਫਾਨਂ વਾ ਸਮੂਹੇ। ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ॰ ਟੀ॰ ੨.੪੩੧) ਪਨ ‘‘ਅਸੋਕਪਿਣ੍ਡਿਯਾਤਿ ਅਸੋਕਪੁਪ੍ਫਮਞ੍ਜਰਿਕਾਯਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਧਮ੍ਮਰਜ੍ਜੁ ਨਾਮ ਚੇਤਿਯਂ વਾ ਬੋਧਿਂ વਾ ਪੁਪ੍ਫਪ੍ਪવੇਸਨਤ੍ਥਂ ਆવਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਬਨ੍ਧਰਜ੍ਜੁ। વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨਿਯਂ (વਿ॰ વਿ॰ ਟੀ॰ ੧.੪੩੧) ਪਨ ‘‘ਧਮ੍ਮਰਜ੍ਜੁ ਨਾਮ ਚੇਤਿਯਾਦੀਨਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਤੇਸਞ੍ਚ ਰਜ੍ਜੁਯਾ ਚ ਅਨ੍ਤਰਾ ਪੁਪ੍ਫਪ੍ਪવੇਸਨਤ੍ਥਾਯ ਬਨ੍ਧਰਜ੍ਜੁ। ਸਿਥਿਲવਟ੍ਟਿਤਾਯ વਾ વਟ੍ਟਿਯਾ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਪੁਪ੍ਫਪ੍ਪવੇਸਨਤ੍ਥਾਯ ਏવਂ ਬਨ੍ਧਾਤਿਪਿ વਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।
31. Ganthanena nibbattaṃ dāmaṃ ganthimaṃ. Esa nayo sesesupi. Na vaṭṭatīti kulasaṅgahatthāya, vatthupūjādiatthāya vā vuttanayena karontassa kārāpentassa ca dukkaṭanti attho. Vaṭṭatīti vatthupūjādiatthāya vaṭṭati, kulasaṅgahatthāya pana kappiyavohārena kārāpentassapi dukkaṭameva. Purimanayenevāti ‘‘bhikkhussa vā’’tiādinā vuttanayena. Dhammāsanavitāne baddhakaṇṭakesu pupphāni vinivijjhitvā ṭhapentīti sambandho. Uparūpari vijjhitvā chattasadisaṃ katvā āvuṇanato ‘‘chattādhichattaṃ viyā’’ti vuttaṃ. ‘‘Kadalikkhandhamhī’’tiādinā vuttaṃ sabbameva sandhāya ‘‘taṃ atioḷārikamevā’’ti vuttaṃ, sabbattha karaṇe, akappiyavohārena kārāpane ca dukkaṭamevāti attho. Pupphavijjhanatthaṃ kaṇṭakampi bandhituṃ na vaṭṭatīti imassa upalakkhaṇattā pupphadāmolambakādiatthāya rajjubandhanādipi na vaṭṭatīti keci vadanti. Aññe pana ‘‘pupphavijjhanatthaṃ kaṇṭakanti visesitattā tadatthaṃ kaṇṭakameva bandhituṃ na vaṭṭati, tañca aṭṭhakathāpamāṇenā’’ti vadanti, vīmaṃsitvā gahetabbaṃ. Pupphapaṭicchakaṃ nāma dantādīhi kataṃ pupphādhānaṃ. Etampi nāgadantakampi sachiddameva gahetabbaṃ. Asokapiṇḍiyāti asokasākhānaṃ, pupphānaṃ vā samūhe. Sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī. 2.431) pana ‘‘asokapiṇḍiyāti asokapupphamañjarikāyā’’ti vuttaṃ. Dhammarajju nāma cetiyaṃ vā bodhiṃ vā pupphappavesanatthaṃ āvijjhitvā bandharajju. Vimativinodaniyaṃ (vi. vi. ṭī. 1.431) pana ‘‘dhammarajju nāma cetiyādīni parikkhipitvā tesañca rajjuyā ca antarā pupphappavesanatthāya bandharajju. Sithilavaṭṭitāya vā vaṭṭiyā abbhantare pupphappavesanatthāya evaṃ bandhātipi vadantī’’ti vuttaṃ.
ਮਤ੍ਥਕਦਾਮਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਾਸਨਾਦਿਮਤ੍ਥਕੇ ਪਲਮ੍ਬਕਦਾਮਂ। ਤੇਸਂਯੇવਾਤਿ ਉਪ੍ਪਲਾਦੀਨਂ ਏવ। વਾਕੇਨ વਾਤਿ ਪੁਪ੍ਫਨਾਲ਼ਂ ਫਾਲੇਤ੍વਾ ਪੁਪ੍ਫੇਨ ਏਕਾਬਦ੍ਧਟ੍ਠਿਤવਾਕੇਨ ਦਣ੍ਡੇਨ ਚ ਏਕਾਬਦ੍ਧੇਨੇવ। ਏਤੇਨ ਪੁਪ੍ਫਂ ਬੀਜਗਾਮਸਙ੍ਗਹਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਬੀਜੇਸੁ ਅਪવਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਪਣ੍ਣਂ વਿਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਅਕਾਰਾਪੇਤ੍વਾਪਿ વਿਕੋਪਨੇ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥਿ। ਯਞ੍ਚ ਛਿਨ੍ਨਸ੍ਸਪਿ ਮਕੁਲ਼ਸ੍ਸ વਿਕਸਨਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਅਤਿਤਰੁਣਸ੍ਸ ਅਭਾવਾ વੁਡ੍ਢਿਲਕ੍ਖਣਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਪਰਿਣਤਸ੍ਸ ਪਨ ਮਕੁਲ਼ਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਸਿਨੇਹੇ ਪਰਿਯਾਦਾਨਂ ਗਤੇ વਿਸੁਂਭਾવੋ ਏવ વਿਕਾਸੋ, ਤੇਨੇવ ਛਿਨ੍ਨਮਕੁਲ਼વਿਕਾਸੋ ਅਛਿਨ੍ਨਮਕੁਲ਼વਿਕਾਸਤੋ ਪਰਿਹੀਨੋ, ਮਿਲਾਤਨਿਯੁਤ੍ਤੋ વਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ। ਯਞ੍ਚ ਮਿਲਾਤਸ੍ਸ ਉਦਕਸਞ੍ਞੋਗੇ ਅਮਿਲਾਨਤਾਪਜ੍ਜਨਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਤਮ੍ਬੁਲਪਣ੍ਣਾਦੀਸੁ ਸਮਾਨਂ વੁਡ੍ਢਿਲਕ੍ਖਣਂ ਨ ਹੋਤਿ। ਪਾਲ਼ਿਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਚ ਨ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪੁਪ੍ਫਾਨਂ ਕਪ੍ਪਿਯਕਰਣਂ ਆਗਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਪ੍ਫਂ ਸਬ੍ਬਥਾ ਅਬੀਜਮੇવਾਤਿ વਿਞ੍ਞਾਯਤਿ, વੀਮਂਸਿਤ੍વਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ।
Matthakadāmanti dhammāsanādimatthake palambakadāmaṃ. Tesaṃyevāti uppalādīnaṃ eva. Vākena vāti pupphanāḷaṃ phāletvā pupphena ekābaddhaṭṭhitavākena daṇḍena ca ekābaddheneva. Etena pupphaṃ bījagāmasaṅgahaṃ na gacchati pañcasu bījesu apaviṭṭhattā paṇṇaṃ viya, tasmā kappiyaṃ akārāpetvāpi vikopane doso natthi. Yañca chinnassapi makuḷassa vikasanaṃ, tampi atitaruṇassa abhāvā vuḍḍhilakkhaṇaṃ na hoti, pariṇatassa pana makuḷassa pattānaṃ sinehe pariyādānaṃ gate visuṃbhāvo eva vikāso, teneva chinnamakuḷavikāso achinnamakuḷavikāsato parihīno, milātaniyutto vā dissati. Yañca milātassa udakasaññoge amilānatāpajjanaṃ, tampi tambulapaṇṇādīsu samānaṃ vuḍḍhilakkhaṇaṃ na hoti. Pāḷiaṭṭhakathāsu ca na katthaci pupphānaṃ kappiyakaraṇaṃ āgataṃ, tasmā pupphaṃ sabbathā abījamevāti viññāyati, vīmaṃsitvā gahetabbaṃ.
‘‘ਪਸਿਬ੍ਬਕੇ વਿਯਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪੁਪ੍ਫਂ ਪਸਿਬ੍ਬਕੇ વਾ ਪਸਿਬ੍ਬਕਸਦਿਸਂ ਬਨ੍ਧੇ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਚੀવਰੇ વਾ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ। ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ॰ ਟੀ॰ ੨.੪੩੧) ਪਨ ‘‘ਖਨ੍ਧੇ ਠਪਿਤਕਾਸਾવਸ੍ਸਾਤਿ ਖਨ੍ਧੇ ਠਪਿਤਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਞ੍ਹਿ ਤਥਾਬਨ੍ਧਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ ਭવੇਯ੍ਯ। ਇਮਿਨਾ ਚ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਤਾਦਿਸਂ ਕਾਸਾવਂ વਾ વਤ੍ਥਂ વਾ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ। ਅਂਸਭਣ੍ਡਿਕਪਸਿਬ੍ਬਕੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸਦਿਸਤ੍ਤਾ વੇਠਿਮਂ ਨਾਮ ਨ ਜਾਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਿਥਿਲਬਨ੍ਧਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤੁਮ੍ਪਿ વਟ੍ਟਤੀਤਿ વਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਹੇਟ੍ਠਾ ਦਣ੍ਡਕਂ ਪਨ ਬਨ੍ਧਿਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਰਜ੍ਜੁਆਦੀਹਿ ਬਨ੍ਧਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ, ਪੁਪ੍ਫਸ੍ਸੇવ ਪਨ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਦਣ੍ਡਕੇਹਿ ਬਨ੍ਧਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ ਏવ।
‘‘Pasibbake viyā’’ti vuttattā pupphaṃ pasibbake vā pasibbakasadisaṃ bandhe yattha katthaci cīvare vā pakkhipituṃ vaṭṭatīti siddhaṃ. Sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī. 2.431) pana ‘‘khandhe ṭhapitakāsāvassāti khandhe ṭhapitasaṅghāṭiṃ sandhāya vuttaṃ. Tañhi tathābandhituṃ sakkā bhaveyya. Iminā ca aññampi tādisaṃ kāsāvaṃ vā vatthaṃ vā vuttanayena bandhitvā tattha pupphāni pakkhipituṃ vaṭṭatīti siddhaṃ. Aṃsabhaṇḍikapasibbake pakkhittasadisattā veṭhimaṃ nāma na jātaṃ, tasmā sithilabandhassa antarantarā pakkhipitumpi vaṭṭatīti vadantī’’ti vuttaṃ. Heṭṭhā daṇḍakaṃ pana bandhituṃ navaṭṭatīti rajjuādīhi bandhanaṃ sandhāya vuttaṃ, pupphasseva pana acchinnadaṇḍakehi bandhituṃ vaṭṭati eva.
ਪੁਪ੍ਫਪਟੇ ਚ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਪੁਪ੍ਫਪਟਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੀਘਤੋ ਪੁਪ੍ਫਦਾਮਸ੍ਸ ਹਰਣਪਚ੍ਚਾਹਰਣવਸੇਨ ਪੂਰਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਿਰਿਯਤੋ ਹਰਣਂ ਪਨ વਾਯਿਮਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਨ ਪੁਰਿਮਂ। ‘‘ਪੁਰਿਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਤੀ’’ਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪੁਰਿਮਂ ਪੁਪ੍ਫਕੋਟਿਂ ਫੁਸਾਪੇਤ੍વਾ વਾ ਅਫੁਸਾਪੇਤ੍વਾ વਾ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਨવਸੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿਯੇવ। ਬਨ੍ਧਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਪੁਪ੍ਫਰਹਿਤਾਯ ਸੁਤ੍ਤવਾਕਕੋਟਿਯਾ ਬਨ੍ਧਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਏਕવਾਰਂ ਹਰਿਤ੍વਾ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾਤਿ ਇਦਂ ਪੁਬ੍ਬੇ વੁਤ੍ਤਚੇਤਿਯਾਦਿਪਰਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪੁਪ੍ਫਪਟਕਰਣਞ੍ਚ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਚੇਤਿਯਂ વਾ ਬੋਧਿਂ વਾ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੇਨ ਏਕવਾਰਂ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਪੁਰਿਮਟ੍ਠਾਨਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਤੇਨਪਿ ਏਕવਾਰਂ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਤਥੇવ ਕਾਤਬ੍ਬਂ। ਪੁਪ੍ਫਪਟਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਚ ਹਰਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਤੇਨਪਿ ਤਥੇવ ਕਾਤਬ੍ਬਂ। ਸਚੇਪਿ ਦ੍વੇਯੇવ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਭੋਸੁ ਪਸ੍ਸੇਸੁ ਠਤ੍વਾ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਹਰਨ੍ਤਿ, વਟ੍ਟਤਿਯੇવਾਤਿ વਦਨ੍ਤਿ।
Pupphapaṭe ca daṭṭhabbanti pupphapaṭaṃ karontassa dīghato pupphadāmassa haraṇapaccāharaṇavasena pūraṇaṃ sandhāya vuttaṃ, tiriyato haraṇaṃ pana vāyimaṃ nāma hoti, na purimaṃ. ‘‘Purimaṭṭhānaṃ atikkāmetī’’ti sāmaññato vuttattā purimaṃ pupphakoṭiṃ phusāpetvā vā aphusāpetvā vā parikkhipanavasena atikkāmentassa āpattiyeva. Bandhituṃ vaṭṭatīti puppharahitāya suttavākakoṭiyā bandhituṃ vaṭṭati. Ekavāraṃ haritvā parikkhipitvāti idaṃ pubbe vuttacetiyādiparikkhepaṃ pupphapaṭakaraṇañca sandhāya vuttaṃ, tasmā cetiyaṃ vā bodhiṃ vā parikkhipantena ekavāraṃ parikkhipitvā purimaṭṭhānaṃ sampatte aññassa dātabbaṃ, tenapi ekavāraṃ parikkhipitvā tatheva kātabbaṃ. Pupphapaṭaṃ karontena ca haritvā aññassa dātabbaṃ, tenapi tatheva kātabbaṃ. Sacepi dveyeva bhikkhū ubhosu passesu ṭhatvā pariyāyena haranti, vaṭṭatiyevāti vadanti.
ਪਰੇਹਿ ਪੂਰਿਤਨ੍ਤਿ ਦੀਘਤੋ ਪਸਾਰਿਤਂ। વਾਯਿਤੁਨ੍ਤਿ ਤਿਰਿਯਤੋ ਹਰਿਤੁਂ, ਤਂ ਪਨ ਏਕવਾਰਮ੍ਪਿ ਨ ਲਭਤਿ। ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਠਪੇਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਅਗਨ੍ਥਿਤਾਨਿ ਪਾਕਤਿਕਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਫੁਸਾਪੇਤ੍વਾਪਿ ਠਪੇਨ੍ਤੇਨ। ਪੁਪ੍ਫਦਾਮਂ ਪਨ ਪੂਜਨਤ੍ਥਾਯ ਭੂਮਿਯਂ ਠਪੇਨ੍ਤੇਨ ਫੁਸਾਪੇਤ੍વਾ વਾ ਅਫੁਸਾਪੇਤ੍વਾ વਾ ਦਿਗੁਣਂ ਕਤ੍વਾ ਠਪੇਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ વਦਨ੍ਤਿ।
Parehi pūritanti dīghato pasāritaṃ. Vāyitunti tiriyato harituṃ, taṃ pana ekavārampi na labhati. Pupphāni ṭhapentenāti aganthitāni pākatikapupphāni aññamaññaṃ phusāpetvāpi ṭhapentena. Pupphadāmaṃ pana pūjanatthāya bhūmiyaṃ ṭhapentena phusāpetvā vā aphusāpetvā vā diguṇaṃ katvā ṭhapetuṃ na vaṭṭatīti vadanti.
੩੨. ਘਟਿਕਦਾਮਓਲਮ੍ਬਕੋਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾਭਾਗੇ ਘਟਿਕਾਕਾਰਯੁਤ੍ਤੋ, ਦਾਰੁਘਟਿਕਾਕਾਰੋ વਾ ਓਲਮ੍ਬਕੋ। ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ॰ ਟੀ॰ ੨.੪੩੧) ਪਨ ‘‘ਘਟਿਕਦਾਮਓਲਮ੍ਬਕੋਤਿ ਅਨ੍ਤੇ ਘਟਿਕਾਕਾਰਯੁਤ੍ਤੋ ਯਮਕਦਾਮਓਲਮ੍ਬਕੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (વਜਿਰ॰ ਟੀ॰ ਪਾਰਾਜਿਕ ੪੩੧) ਪਨ ‘‘ਘਟਿਕਦਾਮਓਲਮ੍ਬਕੋਤਿ ਯਮਕਦਾਮਓਲਮ੍ਬਕੋਤਿ ਲਿਖਿਤ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਏਕੇਕਂ ਪਨ ਦਾਮਂ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਸੁਤ੍ਤਕੋਟਿਯਾવ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਓਲਮ੍ਬਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਪੁਪ੍ਫਦਾਮਦ੍વਯਂ ਸਙ੍ਘਟਿਤੁਕਾਮੇਨਪਿ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਸੁਤ੍ਤਕੋਟਿਯਾવ ਸੁਤ੍ਤਕੋਟਿਂ ਸਙ੍ਘਟਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਅਡ੍ਢਚਨ੍ਦਾਕਾਰੇਨ ਮਾਲਾਗੁਣਪਰਿਕ੍ਖੇਪੋਤਿ ਅਡ੍ਢਚਨ੍ਦਾਕਾਰੇਨ ਮਾਲਾਗੁਣਸ੍ਸ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਹਰਣਪਚ੍ਚਾਹਰਣવਸੇਨ ਪੂਰੇਤ੍વਾ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਨਂ, ਤੇਨੇવ ਤਂ ਪੁਰਿਮੇ ਪવਿਟ੍ਠਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਤਮ੍ਪਿ ਅਡ੍ਢਚਨ੍ਦਾਕਾਰਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਹਰਣਪਚ੍ਚਾਹਰਣવਸੇਨ ਪੂਰੇਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ਏਕવਾਰਂ ਪਨ ਅਡ੍ਢਚਨ੍ਦਾਕਾਰਕਰਣੇ ਮਾਲਾਗੁਣਂ ਹਰਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਪੁਪ੍ਫਦਾਮਕਰਣਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੁਤ੍ਤਕੋਟਿਯਂ ਗਹੇਤ੍વਾਪਿ ਏਕਤੋ ਕਾਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਸੁਤ੍ਤਮਯਂ ਗੇਣ੍ਡੁਕਂ ਨਾਮ, ਗੇਣ੍ਡੁਕਖਰਪਤ੍ਤਦਾਮਾਨਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚੇਲਾਦੀਹਿ ਕਤਦਾਮਮ੍ਪਿ ਨ વਟ੍ਟਤਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਾਨੁਲੋਮਤ੍ਤਾਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਪਰਸਨ੍ਤਕਂ ਦੇਤਿ, ਦੁਕ੍ਕਟਮੇવਾਤਿ વਿਸ੍ਸਾਸਗ੍ਗਾਹੇਨ ਪਰਸਨ੍ਤਕਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਦੇਨ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਭਣ੍ਡਦੇਯ੍ਯਮ੍ਪਿ ਹੋਤਿ।
32.Ghaṭikadāmaolambakoti heṭṭhābhāge ghaṭikākārayutto, dārughaṭikākāro vā olambako. Sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī. 2.431) pana ‘‘ghaṭikadāmaolambakoti ante ghaṭikākārayutto yamakadāmaolambako’’ti vuttaṃ. Vajirabuddhiṭīkāyaṃ (vajira. ṭī. pārājika 431) pana ‘‘ghaṭikadāmaolambakoti yamakadāmaolambakoti likhita’’nti vuttaṃ, ekekaṃ pana dāmaṃ nikkhantasuttakoṭiyāva bandhitvā olambituṃ vaṭṭati, pupphadāmadvayaṃ saṅghaṭitukāmenapi nikkhantasuttakoṭiyāva suttakoṭiṃ saṅghaṭituṃ vaṭṭati. Aḍḍhacandākārena mālāguṇaparikkhepoti aḍḍhacandākārena mālāguṇassa punappunaṃ haraṇapaccāharaṇavasena pūretvā parikkhipanaṃ, teneva taṃ purime paviṭṭhaṃ, tasmā etampi aḍḍhacandākāraṃ punappunaṃ haraṇapaccāharaṇavasena pūretuṃ na vaṭṭati. Ekavāraṃ pana aḍḍhacandākārakaraṇe mālāguṇaṃ harituṃ vaṭṭatīti vadanti. Pupphadāmakaraṇanti ettha suttakoṭiyaṃ gahetvāpi ekato kātuṃ na vaṭṭatīti vadanti. Suttamayaṃ geṇḍukaṃ nāma, geṇḍukakharapattadāmānaṃ paṭikkhittattā celādīhi katadāmampi na vaṭṭati akappiyānulomattāti vadanti. Parasantakaṃ deti, dukkaṭamevāti vissāsaggāhena parasantakaṃ gahetvā dentaṃ sandhāya vuttaṃ. Thullaccayanti ettha bhaṇḍadeyyampi hoti.
੩੩. ਤਞ੍ਚ ਖੋ વਤ੍ਥੁਪੂਜਨਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਮ੍ਪਿ ਪੁਪ੍ਫਂ ਦੇਨ੍ਤੇਨ વਤ੍ਥੁਪੂਜਨਤ੍ਥਾਯੇવ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ‘‘ਮਣ੍ਡਨਤ੍ਥਾਯ ਪਨ ਸਿવਲਿਙ੍ਗਾਦਿਪੂਜਨਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇવ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਇਮਂ વਿਕ੍ਕਿਣਿਤ੍વਾ ਜੀવਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਸੇਸਞਾਤਕਾਨਂ ਤਾવਕਾਲਿਕਮੇવ ਦਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਕਸ੍ਸਚਿਪੀਤਿ ਞਾਤਕਸ੍ਸ વਾ ਅਞ੍ਞਾਤਕਸ੍ਸ વਾ ਕਸ੍ਸਚਿਪਿ। ਞਾਤਿਸਾਮਣੇਰੇਹੇવਾਤਿ ਤੇਸਂ ਗਿਹਿਪਰਿਕਮ੍ਮਮੋਚਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਤਰੇਤਿ ਅਞ੍ਞਾਤਕਾ। ਤੇਹਿਪਿ ਸਾਮਣੇਰੇਹਿ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ વਤ੍ਤਸੀਸੇਨ ਹਰਿਤਬ੍ਬਂ। ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਸਾਮਣੇਰਾਨਂ ਉਪਡ੍ਢਭਾਗਂ ਦਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਙ੍ਘਿਕਸ੍ਸ ਲਾਭਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਸੀਮਟ੍ਠਸਾਮਣੇਰਾਨਮ੍ਪਿ ਸਨ੍ਤਕਤ੍ਤਾ ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਉਪਡ੍ਢਭਾਗੋ ਲਬ੍ਭਤੇવਾਤਿ ਕਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਂ। ਚੂਲ਼ਕਨ੍ਤਿ ਉਪਡ੍ਢਭਾਗਤੋਪਿ ਉਪਡ੍ਢਂ। ਚਤੁਤ੍ਥਭਾਗਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ। ਸਾਮਣੇਰਾ…ਪੇ॰… ਠਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਇਦਂ ਅਰਕ੍ਖਿਤਅਗੋਪਿਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ ਪਨ ‘‘વਸ੍ਸਗ੍ਗੇਨ ਅਭਾਜਨੀਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਮਗ੍ਗੇ વਾ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣੇ વਾ।
33.Tañca kho vatthupūjanatthāyāti mātāpitūnampi pupphaṃ dentena vatthupūjanatthāyeva dātabbanti dasseti. ‘‘Maṇḍanatthāya pana sivaliṅgādipūjanatthāyā’’ti ettakameva vuttattā ‘‘imaṃ vikkiṇitvā jīvissantī’’ti mātāpitūnaṃ vaṭṭati, sesañātakānaṃ tāvakālikameva dātuṃ vaṭṭati. Kassacipīti ñātakassa vā aññātakassa vā kassacipi. Ñātisāmaṇerehevāti tesaṃ gihiparikammamocanatthaṃ vuttaṃ. Itareti aññātakā. Tehipi sāmaṇerehi ācariyupajjhāyānaṃ vattasīsena haritabbaṃ. Sampattānaṃ sāmaṇerānaṃ upaḍḍhabhāgaṃ dātuṃ vaṭṭatīti saṅghikassa lābhassa upacārasīmaṭṭhasāmaṇerānampi santakattā tesampi upaḍḍhabhāgo labbhatevāti katvā vuttaṃ. Cūḷakanti upaḍḍhabhāgatopi upaḍḍhaṃ. Catutthabhāgassetaṃ adhivacanaṃ. Sāmaṇerā…pe… ṭhapentīti idaṃ arakkhitaagopitaṃ sandhāya vuttaṃ. Sāratthadīpaniyaṃ pana ‘‘vassaggena abhājanīyaṃ sandhāya vutta’’nti vuttaṃ. Tattha tatthāti magge vā cetiyaṅgaṇe vā.
੩੪. ਸਾਮਣੇਰੇਹਿ ਦਾਪੇਤੁਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਇਦਂ ਸਾਮਣੇਰੇਹਿ ਗਿਹਿਕਮ੍ਮਂ ਕਾਰਿਤਂ વਿਯ ਹੋਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਨ ਪੁਪ੍ਫਦਾਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਸਾਮਣੇਰਾਨਮ੍ਪਿ ਨ વਟ੍ਟਨਤੋ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ‘‘ਸਯਮੇવਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਨ ਹਿ ਤਂ ਪੁਪ੍ਫਦਾਨਂ ਨਾਮ ਸਿਯਾ। ਯਦਿ ਹਿ ਤਥਾ ਆਗਤਾਨਂ ਤੇਸਂ ਦਾਨਂ ਪੁਪ੍ਫਦਾਨਂ ਨਾਮ ਭવੇਯ੍ਯ , ਸਾਮਣੇਰੇਹਿਪਿ ਦਾਤੁਂ ਨ ਲਬ੍ਭੇਯ੍ਯ। ਸਯਮੇવਾਤਿ ਸਾਮਣੇਰਾ ਸਯਮੇવ। ਯਾਗੁਭਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਆਦਾਯਾਤਿ ਇਦਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਯਾਗੁਭਤ੍ਤਾਦਿਸਮ੍ਪਾਦਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਨ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਅવਿਸੇਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਅવਿਸੇਸੇਨ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
34.Sāmaṇerehi dāpetuṃ na labhantīti idaṃ sāmaṇerehi gihikammaṃ kāritaṃ viya hotīti vuttaṃ, na pana pupphadānaṃ hotīti sāmaṇerānampi na vaṭṭanato. Vuttañca ‘‘sayamevā’’tiādi. Na hi taṃ pupphadānaṃ nāma siyā. Yadi hi tathā āgatānaṃ tesaṃ dānaṃ pupphadānaṃ nāma bhaveyya , sāmaṇerehipi dātuṃ na labbheyya. Sayamevāti sāmaṇerā sayameva. Yāgubhattādīni ādāyāti idaṃ bhikkhūnaṃ atthāya yāgubhattādisampādanaṃ sandhāya vuttattā ‘‘na vaṭṭatī’’ti avisesena vuttaṃ. Avisesena vuttanti iminā sabbesampi na vaṭṭatīti dasseti.
੩੫. વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવਾਤਿ ‘‘ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਤਾવ ਹਰਿਤ੍વਾਪਿ ਹਰਾਪੇਤ੍વਾਪਿ ਪਕ੍ਕੋਸਿਤ੍વਾਪਿ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍વਾਪਿ ਦਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਸੇਸਞਾਤਕਾਨਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍વਾવ। ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਞ੍ਚ ਹਰਾਪੇਨ੍ਤੇਨ ਞਾਤਿਸਾਮਣੇਰੇਹੇવ ਹਰਾਪੇਤਬ੍ਬਂ। ਇਤਰੇ ਪਨ ਯਦਿ ਸਯਮੇવ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਇਮਂ ਪੁਪ੍ਫਦਾਨੇ વੁਤ੍ਤਨਯਂ ਫਲਦਾਨੇਪਿ ਅਤਿਦਿਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਫਲਮ੍ਪਿ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਹਰਣਹਰਾਪਨਾਦਿਨਾ ਦਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਸੇਸਞਾਤੀਨਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍વਾવ। ਇਦਾਨਿ ‘‘ਯੋ ਹਰਿਤ੍વਾ વਾ ਹਰਾਪੇਤ੍વਾ વਾ…ਪੇ॰… ਇਸ੍ਸਰવਤਾਯ ਦਦਤੋ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨.੪੩੬-੪੩੭) ਇਮਂ ਪੁਪ੍ਫਦਾਨੇ વੁਤ੍ਤਨਯਂ ਫਲਦਾਨੇ ਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਕੁਲਸਙ੍ਗਹਤ੍ਥਾਯ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਖੀਣਪਰਿਬ੍ਬਯਾਨਨ੍ਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕੇ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਫਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨਾਤਿ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਫਲਾਨਿ ਦਾਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ ਏવਂ ਫਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ વਾ। ਰੁਕ੍ਖਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ વਾਤਿ ‘‘ਇਮੇਹਿ ਰੁਕ੍ਖੇਹਿ ਦਾਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ ਏવਂ ਰੁਕ੍ਖਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ વਾ। ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇਸੁਪਿ ਪਨ ਰੁਕ੍ਖੇਸੁ ‘‘ਇਧ ਫਲਾਨਿ ਸੁਨ੍ਦਰਾਨਿ, ਇਤੋ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤੇਨ ਕੁਲਸਙ੍ਗਹੋ ਕਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਏવਂ ਪਨ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ। ਰੁਕ੍ਖਚ੍ਛਲ੍ਲੀਤਿ ਰੁਕ੍ਖਤ੍ਤਚੋ, ਸਾ ‘‘ਭਾਜਨੀਯਭਣ੍ਡ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਾ। વੁਤ੍ਤਨਯੇਨਾਤਿ ਪੁਪ੍ਫਫਲਾਦੀਸੁ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਕੁਲਸਙ੍ਗਹੋ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
35.Vuttanayenevāti ‘‘mātāpitūnaṃ tāva haritvāpi harāpetvāpi pakkositvāpi pakkosāpetvāpi dātuṃ vaṭṭati, sesañātakānaṃ pakkosāpetvāva. Mātāpitūnañca harāpentena ñātisāmaṇereheva harāpetabbaṃ. Itare pana yadi sayameva icchanti, vaṭṭatī’’ti imaṃ pupphadāne vuttanayaṃ phaladānepi atidisati, tasmā phalampi mātāpitūnaṃ haraṇaharāpanādinā dātuṃ vaṭṭati, sesañātīnaṃ pakkosāpetvāva. Idāni ‘‘yo haritvā vā harāpetvā vā…pe… issaravatāya dadato thullaccaya’’nti (pārā. aṭṭha. 2.436-437) imaṃ pupphadāne vuttanayaṃ phaladāne saṅkhipitvā dassento ‘‘kulasaṅgahatthāya panā’’tiādimāha. Khīṇaparibbayānanti āgantuke sandhāya vuttaṃ. Phalaparicchedenāti ‘‘ettakāni phalāni dātabbānī’’ti evaṃ phalaparicchedena vā. Rukkhaparicchedena vāti ‘‘imehi rukkhehi dātabbānī’’ti evaṃ rukkhaparicchedena vā. Paricchinnesupi pana rukkhesu ‘‘idha phalāni sundarāni, ito gaṇhathā’’ti vadantena kulasaṅgaho kato nāma hotīti āha ‘‘evaṃ pana na vattabba’’nti. Rukkhacchallīti rukkhattaco, sā ‘‘bhājanīyabhaṇḍa’’nti vuttā. Vuttanayenāti pupphaphalādīsu vuttanayena kulasaṅgaho hotīti dasseti.
੩੬. ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਗਿਹੀਨਂ ਗਾਮਨ੍ਤਰਦੇਸਨ੍ਤਰਾਦੀਸੁ ਸਾਸਨਪਟਿਸਾਸਨਹਰਣਂ ਜਙ੍ਘਪੇਸਨਿਯਂ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਗਿਹੀਨਂ ਦੂਤੇਯ੍ਯਂ ਸਾਸਨਹਰਣਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ। ਦੂਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਂ ਦੂਤੇਯ੍ਯਂ। ਪਠਮਂ ਸਾਸਨਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾਪਿ…ਪੇ॰… ਪਦੇ ਪਦੇ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ ਆਰੋਚੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਗਮਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਸਾਸਨਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਸਯਮੇવ ਕਾਰੁਞ੍ਞੇ ਠਿਤੋ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤਿਰੂਪਂ ਸਾਸਨਂ ਆਰੋਚੇਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਗਿਹੀਨਞ੍ਚ ਕਪ੍ਪਿਯਸਾਸਨਂ ਹਰਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਇਮੇਹਿ ਪਨ ਅਟ੍ਠਹਿ ਕੁਲਦੂਸਕਕਮ੍ਮੇਹੀਤਿ ਪੁਪ੍ਫਦਾਨਂ ਫਲਦਾਨਂ ਚੁਣ੍ਣਦਾਨਂ ਮਤ੍ਤਿਕਦਾਨਂ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਦਾਨਂ વੇਲ਼ੁਦਾਨਂ ਪਣ੍ਣਦਾਨਂ ਜਙ੍ਘਪੇਸਨਿਕਨ੍ਤਿ ਇਮੇਹਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤੇਹਿ। ਪਬ੍ਬਾਜਨੀਯਕਮ੍ਮਕਤੋਤਿ ਕੁਲਦੂਸਨਪਚ੍ਚਯਾ ਕਤਪਬ੍ਬਾਜਨੀਯਕਮ੍ਮੋ।
36. Tesaṃ tesaṃ gihīnaṃ gāmantaradesantarādīsu sāsanapaṭisāsanaharaṇaṃ jaṅghapesaniyaṃ. Tenāha ‘‘gihīnaṃ dūteyyaṃ sāsanaharaṇakamma’’nti. Dūtassa kammaṃ dūteyyaṃ. Paṭhamaṃ sāsanaṃ aggahetvāpi…pe… pade pade dukkaṭanti idaṃ ‘‘tassa sāsanaṃ ārocessāmī’’ti iminā adhippāyena gamanaṃ sandhāya vuttaṃ. Tassa pana sāsanaṃ paṭikkhipitvā sayameva kāruññe ṭhito gantvā attano patirūpaṃ sāsanaṃ āroceti, anāpatti. Gihīnañca kappiyasāsanaṃ harituṃ vaṭṭatīti sambandho. Imehi pana aṭṭhahi kuladūsakakammehīti pupphadānaṃ phaladānaṃ cuṇṇadānaṃ mattikadānaṃ dantakaṭṭhadānaṃ veḷudānaṃ paṇṇadānaṃ jaṅghapesanikanti imehi yathāvuttehi. Pabbājanīyakammakatoti kuladūsanapaccayā katapabbājanīyakammo.
੩੭. ਸੇਕ੍ਖਭੂਮਿਯਂ વਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਝਾਨਭੂਮਿਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਤਿਣ੍ਣਂ વਿવੇਕਾਨਨ੍ਤਿ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਉਪਧਿવਿવੇਕਭੂਤਾਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ વਿવੇਕਾਨਂ। ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਣਸ੍ਸ ਭੋਜਨਪਰਿਯੋਸਾਨਤ੍ਤਾ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਾવ ਭੋਜਨਪਰਿਯੋਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿ। ਭੁਤ੍વਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਪੁਨ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਪਣਿਧਾਯ ਚੀવਰਸਣ੍ਠਾਪਨਾਦੀਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇવਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ।
37.Sekkhabhūmiyaṃ vāti iminā jhānabhūmimpi saṅgaṇhāti. Tiṇṇaṃ vivekānanti kāyacittaupadhivivekabhūtānaṃ tiṇṇaṃ vivekānaṃ. Piṇḍāya caraṇassa bhojanapariyosānattā vuttaṃ ‘‘yāva bhojanapariyosāna’’nti. Bhutvā āgacchantassapi puna vuttanayeneva paṇidhāya cīvarasaṇṭhāpanādīni karontassa dukkaṭamevāti daṭṭhabbaṃ.
ਇਤਿ વਿਨਯਸਙ੍ਗਹਸਂવਣ੍ਣਨਾਭੂਤੇ વਿਨਯਾਲਙ੍ਕਾਰੇ
Iti vinayasaṅgahasaṃvaṇṇanābhūte vinayālaṅkāre
ਕੁਲਸਙ੍ਗਹવਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾਲਙ੍ਕਾਰੋ ਨਾਮ
Kulasaṅgahavinicchayakathālaṅkāro nāma
ਪਞ੍ਚਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ।
Pañcamo paricchedo.
