Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / വിനയസങ്ഗഹ-അട്ഠകഥാ • Vinayasaṅgaha-aṭṭhakathā

    ൫. കുലസങ്ഗഹവിനിച്ഛയകഥാ

    5. Kulasaṅgahavinicchayakathā

    ൨൭. കുലസങ്ഗഹോതി പുപ്ഫഫലാദീഹി കുലാനം സങ്ഗഹോ കുലസങ്ഗഹോ. തത്രായം വിനിച്ഛയോ (പാരാ॰ അട്ഠ॰ ൨.൪൩൧) – കുലസങ്ഗഹത്ഥായ മാലാവച്ഛാദീനി രോപേതും വാ രോപാപേതും വാ സിഞ്ചിതും വാ സിഞ്ചാപേതും വാ പുപ്ഫാനി ഓചിനിതും വാ ഓചിനാപേതും വാ ഗന്ഥിതും വാ ഗന്ഥാപേതും വാ ന വട്ടതി. തത്ഥ അകപ്പിയവോഹാരോ കപ്പിയവോഹാരോ പരിയായോ ഓഭാസോ നിമിത്തകമ്മന്തി ഇമാനി പഞ്ച ജാനിതബ്ബാനി.

    27.Kulasaṅgahoti pupphaphalādīhi kulānaṃ saṅgaho kulasaṅgaho. Tatrāyaṃ vinicchayo (pārā. aṭṭha. 2.431) – kulasaṅgahatthāya mālāvacchādīni ropetuṃ vā ropāpetuṃ vā siñcituṃ vā siñcāpetuṃ vā pupphāni ocinituṃ vā ocināpetuṃ vā ganthituṃ vā ganthāpetuṃ vā na vaṭṭati. Tattha akappiyavohāro kappiyavohāro pariyāyo obhāso nimittakammanti imāni pañca jānitabbāni.

    ൨൮. തത്ഥ അകപ്പിയവോഹാരോ നാമ അല്ലഹരിതാനം കോട്ടനം കോട്ടാപനം, ആവാടസ്സ ഖണനം ഖണാപനം, മാലാവച്ഛസ്സ രോപനം രോപാപനം, ആളിയാ ബന്ധനം ബന്ധാപനം, ഉദകസ്സ സേചനം സേചാപനം, മാതികായ സമ്മുഖകരണം, കപ്പിയഉദകസിഞ്ചനം, ഹത്ഥപാദമുഖധോവനനഹാനോദകസിഞ്ചനം. കപ്പിയവോഹാരോ നാമ ‘‘ഇമം രുക്ഖം ജാന, ഇമം ആവാടം ജാന, ഇമം മാലാവച്ഛം ജാന, ഏത്ഥ ഉദകം ജാനാ’’തിആദിവചനം സുക്ഖമാതികായ ഉജുകരണഞ്ച. പരിയായോ നാമ ‘‘പണ്ഡിതേന മാലാവച്ഛാദയോ രോപാപേതബ്ബാ, നചിരസ്സേവ ഉപകാരായ സംവത്തന്തീ’’തിആദിവചനം. ഓഭാസോ നാമ കുദാലഖണിത്താദീനി ച മാലാവച്ഛേ ച ഗഹേത്വാ ഠാനം. ഏവം ഠിതഞ്ഹി സാമണേരാദയോ ദിസ്വാ ‘‘ഥേരോ കാരാപേതുകാമോ’’തി ഗന്ത്വാ കരോന്തി. നിമിത്തകമ്മം നാമ കുദാലഖണിത്തിവാസിഫരസുഉദകഭാജനാനി ആഹരിത്വാ സമീപേ ഠപനം.

    28. Tattha akappiyavohāro nāma allaharitānaṃ koṭṭanaṃ koṭṭāpanaṃ, āvāṭassa khaṇanaṃ khaṇāpanaṃ, mālāvacchassa ropanaṃ ropāpanaṃ, āḷiyā bandhanaṃ bandhāpanaṃ, udakassa secanaṃ secāpanaṃ, mātikāya sammukhakaraṇaṃ, kappiyaudakasiñcanaṃ, hatthapādamukhadhovananahānodakasiñcanaṃ. Kappiyavohāro nāma ‘‘imaṃ rukkhaṃ jāna, imaṃ āvāṭaṃ jāna, imaṃ mālāvacchaṃ jāna, ettha udakaṃ jānā’’tiādivacanaṃ sukkhamātikāya ujukaraṇañca. Pariyāyo nāma ‘‘paṇḍitena mālāvacchādayo ropāpetabbā, nacirasseva upakārāya saṃvattantī’’tiādivacanaṃ. Obhāso nāma kudālakhaṇittādīni ca mālāvacche ca gahetvā ṭhānaṃ. Evaṃ ṭhitañhi sāmaṇerādayo disvā ‘‘thero kārāpetukāmo’’ti gantvā karonti. Nimittakammaṃ nāma kudālakhaṇittivāsipharasuudakabhājanāni āharitvā samīpe ṭhapanaṃ.

    ൨൯. ഇമാനി പഞ്ചപി കുലസങ്ഗഹത്ഥായ രോപനരോപാപനാദീസു ന വട്ടന്തി. ഫലപരിഭോഗത്ഥായ കപ്പിയാകപ്പിയവോഹാരദ്വയമേവ ന വട്ടതി, ഇതരത്തയം വട്ടതി. മഹാപച്ചരിയം പന ‘‘കപ്പിയവോഹാരോപി വട്ടതി, യഞ്ച അത്തനോ പരിഭോഗത്ഥായ വട്ടതി, തം അഞ്ഞപുഗ്ഗലസ്സ വാ സങ്ഘസ്സ വാ ചേതിയസ്സ വാ അത്ഥായപി വട്ടതീ’’തി വുത്തം. ആരാമത്ഥായ പന വനത്ഥായ ഛായത്ഥായ ച അകപ്പിയവോഹാരമത്തമേവ ന വട്ടതി, സേസം വട്ടതി. ന കേവലഞ്ച സേസം, യം കിഞ്ചി മാതികമ്പി ഉജും കാതും കപ്പിയഉദകം സിഞ്ചിതും നഹാനകോട്ഠകം കത്വാ നഹായിതും ഹത്ഥപാദമുഖധോവനഉദകാനി ച തത്ഥ ഛഡ്ഡേതുമ്പി വട്ടതി. മഹാപച്ചരിയം പന കുരുന്ദിയഞ്ച ‘‘കപ്പിയപഥവിയം സയം രോപേതുമ്പി വട്ടതീ’’തി വുത്തം. ആരാമാദിഅത്ഥായ പന രോപിതസ്സ വാ രോപാപിതസ്സ വാ ഫലം പരിഭുഞ്ജിതുമ്പി വട്ടതി.

    29. Imāni pañcapi kulasaṅgahatthāya ropanaropāpanādīsu na vaṭṭanti. Phalaparibhogatthāya kappiyākappiyavohāradvayameva na vaṭṭati, itarattayaṃ vaṭṭati. Mahāpaccariyaṃ pana ‘‘kappiyavohāropi vaṭṭati, yañca attano paribhogatthāya vaṭṭati, taṃ aññapuggalassa vā saṅghassa vā cetiyassa vā atthāyapi vaṭṭatī’’ti vuttaṃ. Ārāmatthāya pana vanatthāya chāyatthāya ca akappiyavohāramattameva na vaṭṭati, sesaṃ vaṭṭati. Na kevalañca sesaṃ, yaṃ kiñci mātikampi ujuṃ kātuṃ kappiyaudakaṃ siñcituṃ nahānakoṭṭhakaṃ katvā nahāyituṃ hatthapādamukhadhovanaudakāni ca tattha chaḍḍetumpi vaṭṭati. Mahāpaccariyaṃ pana kurundiyañca ‘‘kappiyapathaviyaṃ sayaṃ ropetumpi vaṭṭatī’’ti vuttaṃ. Ārāmādiatthāya pana ropitassa vā ropāpitassa vā phalaṃ paribhuñjitumpi vaṭṭati.

    ൩൦. അയം പന ആദിതോ പട്ഠായ വിത്ഥാരേന ആപത്തിവിനിച്ഛയോ – കുലദൂസനത്ഥായ അകപ്പിയപഥവിയം മാലാവച്ഛം രോപേന്തസ്സ പാചിത്തിയഞ്ചേവ ദുക്കടഞ്ച, തഥാ അകപ്പിയവോഹാരേന രോപാപേന്തസ്സ. കപ്പിയപഥവിയം രോപനേപി രോപാപനേപി ദുക്കടമേവ. ഉഭയത്രാപി സകിം ആണത്തിയാ ബഹൂനമ്പി രോപനേ ഏകമേവ സപാചിത്തിയദുക്കടം വാ സുദ്ധദുക്കടം വാ ഹോതി. പരിഭോഗത്ഥായ കപ്പിയഭൂമിയം വാ അകപ്പിയഭൂമിയം വാ കപ്പിയവോഹാരേന രോപാപനേ അനാപത്തി. ആരാമാദിഅത്ഥായപി അകപ്പിയപഥവിയം രോപേന്തസ്സ വാ അകപ്പിയവചനേന രോപാപേന്തസ്സ വാ പാചിത്തിയം. അയം പന നയോ മഹാഅട്ഠകഥായം ന സുട്ഠു വിഭത്തോ, മഹാപച്ചരിയം പന വിഭത്തോതി.

    30. Ayaṃ pana ādito paṭṭhāya vitthārena āpattivinicchayo – kuladūsanatthāya akappiyapathaviyaṃ mālāvacchaṃ ropentassa pācittiyañceva dukkaṭañca, tathā akappiyavohārena ropāpentassa. Kappiyapathaviyaṃ ropanepi ropāpanepi dukkaṭameva. Ubhayatrāpi sakiṃ āṇattiyā bahūnampi ropane ekameva sapācittiyadukkaṭaṃ vā suddhadukkaṭaṃ vā hoti. Paribhogatthāya kappiyabhūmiyaṃ vā akappiyabhūmiyaṃ vā kappiyavohārena ropāpane anāpatti. Ārāmādiatthāyapi akappiyapathaviyaṃ ropentassa vā akappiyavacanena ropāpentassa vā pācittiyaṃ. Ayaṃ pana nayo mahāaṭṭhakathāyaṃ na suṭṭhu vibhatto, mahāpaccariyaṃ pana vibhattoti.

    സിഞ്ചനസിഞ്ചാപനേ പന അകപ്പിയഉദകേന സബ്ബത്ഥ പാചിത്തിയം, കുലദൂസനപരിഭോഗത്ഥായ ദുക്കടമ്പി. കപ്പിയേന തേസംയേവ ദ്വിന്നം അത്ഥായ ദുക്കടം, പരിഭോഗത്ഥായ ചേത്ഥ കപ്പിയവോഹാരേന സിഞ്ചാപനേ അനാപത്തി. ആപത്തിട്ഠാനേ പന ധാരാവച്ഛേദവസേന പയോഗബഹുലതായ ച ആപത്തിബഹുലതാ വേദിതബ്ബാ.

    Siñcanasiñcāpane pana akappiyaudakena sabbattha pācittiyaṃ, kuladūsanaparibhogatthāya dukkaṭampi. Kappiyena tesaṃyeva dvinnaṃ atthāya dukkaṭaṃ, paribhogatthāya cettha kappiyavohārena siñcāpane anāpatti. Āpattiṭṭhāne pana dhārāvacchedavasena payogabahulatāya ca āpattibahulatā veditabbā.

    കുലസങ്ഗഹത്ഥായ ഓചിനനേ പുപ്ഫഗണനായ ദുക്കടപാചിത്തിയാനി, അഞ്ഞത്ഥ പാചിത്തിയാനേവ. ബഹൂനി പന പുപ്ഫാനി ഏകപയോഗേന ഓചിനന്തോ പയോഗവസേന കാരേതബ്ബോ. ഓചിനാപനേ കുലദൂസനത്ഥായ സകിം ആണത്തോ ബഹുമ്പി ഓചിനാതി, ഏകമേവ സപാചിത്തിയദുക്കടം, അഞ്ഞത്ര പാചിത്തിയമേവ.

    Kulasaṅgahatthāya ocinane pupphagaṇanāya dukkaṭapācittiyāni, aññattha pācittiyāneva. Bahūni pana pupphāni ekapayogena ocinanto payogavasena kāretabbo. Ocināpane kuladūsanatthāya sakiṃ āṇatto bahumpi ocināti, ekameva sapācittiyadukkaṭaṃ, aññatra pācittiyameva.

    ൩൧. ഗന്ഥനഗന്ഥാപനേസു പന സബ്ബാപി ഛ പുപ്ഫവികതിയോ വേദിതബ്ബാ – ഗന്ഥിമം ഗോപ്ഫിമം വേധിമം വേഠിമം പൂരിമം വായിമന്തി. തത്ഥ ഗന്ഥിമം നാമ സദണ്ഡകേസു വാ ഉപ്പലപദുമാദീസു അഞ്ഞേസു വാ ദീഘവണ്ടേസു പുപ്ഫേസു ദട്ഠബ്ബം. ദണ്ഡകേന വാ ദണ്ഡകം, വണ്ടേന വാ വണ്ടം ഗന്ഥേത്വാ കതമേവ ഹി ഗന്ഥിമം. തം ഭിക്ഖുസ്സ വാ ഭിക്ഖുനിയാ വാ കാതുമ്പി അകപ്പിയവചനേന കാരാപേതുമ്പി ന വട്ടതി, ‘‘ഏവം ജാന, ഏവം കതേ സോഭേയ്യ, യഥാ ഏതാനി പുപ്ഫാനി ന വികിരിയന്തി, തഥാ കരോഹീ’’തിആദിനാ പന കപ്പിയവചനേന കാരാപേതും വട്ടതി.

    31. Ganthanaganthāpanesu pana sabbāpi cha pupphavikatiyo veditabbā – ganthimaṃ gopphimaṃ vedhimaṃ veṭhimaṃ pūrimaṃ vāyimanti. Tattha ganthimaṃ nāma sadaṇḍakesu vā uppalapadumādīsu aññesu vā dīghavaṇṭesu pupphesu daṭṭhabbaṃ. Daṇḍakena vā daṇḍakaṃ, vaṇṭena vā vaṇṭaṃ ganthetvā katameva hi ganthimaṃ. Taṃ bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā kātumpi akappiyavacanena kārāpetumpi na vaṭṭati, ‘‘evaṃ jāna, evaṃ kate sobheyya, yathā etāni pupphāni na vikiriyanti, tathā karohī’’tiādinā pana kappiyavacanena kārāpetuṃ vaṭṭati.

    ഗോപ്ഫിമം നാമ സുത്തേന വാ വാകാദീഹി വാ വസ്സികപുപ്ഫാദീനം ഏകതോവണ്ടികഉഭതോവണ്ടികമാലാവസേന ഗോപ്ഫനം, വാകം വാ രജ്ജും വാ ദിഗുണം കത്വാ തത്ഥ അവണ്ടകാനി നീപപുപ്ഫാദീനി പവേസേത്വാ പടിപാടിയാ ബന്ധന്തി, ഏതമ്പി ഗോപ്ഫിമമേവ. സബ്ബം പുരിമനയേനേവ ന വട്ടതി.

    Gopphimaṃ nāma suttena vā vākādīhi vā vassikapupphādīnaṃ ekatovaṇṭikaubhatovaṇṭikamālāvasena gopphanaṃ, vākaṃ vā rajjuṃ vā diguṇaṃ katvā tattha avaṇṭakāni nīpapupphādīni pavesetvā paṭipāṭiyā bandhanti, etampi gopphimameva. Sabbaṃ purimanayeneva na vaṭṭati.

    വേധിമം നാമ സവണ്ടകാനി വസ്സികപുപ്ഫാദീനി വണ്ടേ, അവണ്ടകാനി വകുലപുപ്ഫാദീനി അത്തനോ ഛിദ്ദേസു സൂചിതാലഹീരാദീഹി വിനിവിജ്ഝിത്വാ ആവുനന്തി, ഏതം വേധിമം നാമ. തം പുരിമനയേനേവ ന വട്ടതി. കേചി പന കദലിക്ഖന്ധമ്ഹി കണ്ടകേ വാ താലഹീരാദീനി വാ പവേസേത്വാ തത്ഥ പുപ്ഫാനി വിനിവിജ്ഝിത്വാ ഠപേന്തി, കേചി കണ്ടകസാഖാസു, കേചി പുപ്ഫഛത്തപുപ്ഫകൂടാഗാരകരണത്ഥം ഛത്തേ ച ഭിത്തിയഞ്ച പവേസേത്വാ ഠപിതകണ്ടകേസു, കേചി ധമ്മാസനവിതാനേ ബദ്ധകണ്ടകേസു, കേചി കണികാരപുപ്ഫാദീനി സലാകാഹി വിജ്ഝന്തി, ഛത്താധിഛത്തം വിയ കരോന്തി, തം അതിഓളാരികമേവ. പുപ്ഫവിജ്ഝനത്ഥം പന ധമ്മാസനവിതാനേ കണ്ടകമ്പി ബന്ധിതും കണ്ടകാദീഹി വാ ഏകപുപ്ഫമ്പി വിജ്ഝിതും പുപ്ഫേയേവ വാ പുപ്ഫം പവേസേതും ന വട്ടതി. ജാലവിതാനവേദികനാഗദന്തകപുപ്ഫപടിച്ഛകതാലപണ്ണഗുളകാദീനം പന ഛിദ്ദേസു അസോകപിണ്ഡിയാ വാ അന്തരേസു പുപ്ഫാനി പവേസേതും ന ദോസോ. ന ഹേതം വേധിമം ഹോതി. ധമ്മരജ്ജുയമ്പി ഏസേവ നയോ.

    Vedhimaṃ nāma savaṇṭakāni vassikapupphādīni vaṇṭe, avaṇṭakāni vakulapupphādīni attano chiddesu sūcitālahīrādīhi vinivijjhitvā āvunanti, etaṃ vedhimaṃ nāma. Taṃ purimanayeneva na vaṭṭati. Keci pana kadalikkhandhamhi kaṇṭake vā tālahīrādīni vā pavesetvā tattha pupphāni vinivijjhitvā ṭhapenti, keci kaṇṭakasākhāsu, keci pupphachattapupphakūṭāgārakaraṇatthaṃ chatte ca bhittiyañca pavesetvā ṭhapitakaṇṭakesu, keci dhammāsanavitāne baddhakaṇṭakesu, keci kaṇikārapupphādīni salākāhi vijjhanti, chattādhichattaṃ viya karonti, taṃ atioḷārikameva. Pupphavijjhanatthaṃ pana dhammāsanavitāne kaṇṭakampi bandhituṃ kaṇṭakādīhi vā ekapupphampi vijjhituṃ puppheyeva vā pupphaṃ pavesetuṃ na vaṭṭati. Jālavitānavedikanāgadantakapupphapaṭicchakatālapaṇṇaguḷakādīnaṃ pana chiddesu asokapiṇḍiyā vā antaresu pupphāni pavesetuṃ na doso. Na hetaṃ vedhimaṃ hoti. Dhammarajjuyampi eseva nayo.

    വേഠിമം നാമ പുപ്ഫദാമപുപ്ഫഹത്ഥകേസു ദട്ഠബ്ബം. കേചി ഹി മത്ഥകദാമം കരോന്താ ഹേട്ഠാ ഘടകാകാരം ദസ്സേതും പുപ്ഫേഹി വേഠേന്തി, കേചി അട്ഠ അട്ഠ വാ ദസ ദസ വാ ഉപ്പലപുപ്ഫാദീനി സുത്തേന വാ വാകേന വാ ദണ്ഡകേസു ബന്ധിത്വാ ഉപ്പലഹത്ഥകേ വാ പദുമഹത്ഥകേ വാ കരോന്തി, തം സബ്ബം പുരിമനയേനേവ ന വട്ടതി. സാമണേരേഹി ഉപ്പാടേത്വാ ഥലേ ഠപിതഉപ്പലാദീനി കാസാവേന ഭണ്ഡികമ്പി ബന്ധിതും ന വട്ടതി. തേസംയേവ പന വാകേന വാ ദണ്ഡകേന വാ ബന്ധിതും അംസഭണ്ഡികം വാ കാതും വട്ടതി. അംസഭണ്ഡികം നാമ ഖന്ധേ ഠപിതകാസാവസ്സ ഉഭോ അന്തേ ആഹരിത്വാ ഭണ്ഡികം കത്വാ തസ്മിം പസിബ്ബകേ വിയ പുപ്ഫാനി പക്ഖിപന്തി, അയം വുച്ചതി അംസഭണ്ഡികാ, ഏതം കാതും വട്ടതി. ദണ്ഡകേഹി പദുമിനിപണ്ണം വിജ്ഝിത്വാ ഉപ്പലാദീനി പണ്ണേന വേഠേത്വാ ഗണ്ഹന്തി, തത്രാപി പുപ്ഫാനം ഉപരി പദുമിനിപണ്ണമേവ ബന്ധിതും വട്ടതി, ഹേട്ഠാ ദണ്ഡകം പന ബന്ധിതും ന വട്ടതി.

    Veṭhimaṃ nāma pupphadāmapupphahatthakesu daṭṭhabbaṃ. Keci hi matthakadāmaṃ karontā heṭṭhā ghaṭakākāraṃ dassetuṃ pupphehi veṭhenti, keci aṭṭha aṭṭha vā dasa dasa vā uppalapupphādīni suttena vā vākena vā daṇḍakesu bandhitvā uppalahatthake vā padumahatthake vā karonti, taṃ sabbaṃ purimanayeneva na vaṭṭati. Sāmaṇerehi uppāṭetvā thale ṭhapitauppalādīni kāsāvena bhaṇḍikampi bandhituṃ na vaṭṭati. Tesaṃyeva pana vākena vā daṇḍakena vā bandhituṃ aṃsabhaṇḍikaṃ vā kātuṃ vaṭṭati. Aṃsabhaṇḍikaṃ nāma khandhe ṭhapitakāsāvassa ubho ante āharitvā bhaṇḍikaṃ katvā tasmiṃ pasibbake viya pupphāni pakkhipanti, ayaṃ vuccati aṃsabhaṇḍikā, etaṃ kātuṃ vaṭṭati. Daṇḍakehi paduminipaṇṇaṃ vijjhitvā uppalādīni paṇṇena veṭhetvā gaṇhanti, tatrāpi pupphānaṃ upari paduminipaṇṇameva bandhituṃ vaṭṭati, heṭṭhā daṇḍakaṃ pana bandhituṃ na vaṭṭati.

    പൂരിമം നാമ മാലാഗുണേ ച പുപ്ഫപടേ ച ദട്ഠബ്ബം. യോ ഹി മാലാഗുണേന ചേതിയം വാ ബോധിം വാ വേദികം വാ പരിക്ഖിപന്തോ പുന ആനേത്വാ പുരിമട്ഠാനം അതിക്കാമേതി, ഏത്താവതാ പൂരിമം നാമ ഹോതി, കോ പന വാദോ അനേകക്ഖത്തും പരിക്ഖിപന്തസ്സ. നാഗദന്തകന്തരേഹി പവേസേത്വാ ഹരന്തോ ഓലമ്ബകം കത്വാ പുന നാഗദന്തകം പരിക്ഖിപതി, ഏതമ്പി പൂരിമം നാമ. നാഗദന്തകേ പന പുപ്ഫവലയം പവേസേതും വട്ടതി. മാലാഗുണേഹി പുപ്ഫപടം കരോന്തി, തത്രാപി ഏകമേവ മാലാഗുണം ഹരിതും വട്ടതി. പുന പച്ചാഹരതോ പൂരിമമേവ ഹോതി. തം സബ്ബം പുരിമനയേനേവ ന വട്ടതി. മാലാഗുണേഹി പന ബഹൂഹിപി കതം പുപ്ഫദാമം ലഭിത്വാ ആസനമത്ഥകാദീസു ബന്ധിതും വട്ടതി. അതിദീഘം പന മാലാഗുണം ഏകവാരം ഹരിത്വാ പരിക്ഖിപിത്വാ പുന ഇതരസ്സ ഭിക്ഖുനോ ദാതും വട്ടതി, തേനപി തഥേവ കാതും വട്ടതി.

    Pūrimaṃ nāma mālāguṇe ca pupphapaṭe ca daṭṭhabbaṃ. Yo hi mālāguṇena cetiyaṃ vā bodhiṃ vā vedikaṃ vā parikkhipanto puna ānetvā purimaṭṭhānaṃ atikkāmeti, ettāvatā pūrimaṃ nāma hoti, ko pana vādo anekakkhattuṃ parikkhipantassa. Nāgadantakantarehi pavesetvā haranto olambakaṃ katvā puna nāgadantakaṃ parikkhipati, etampi pūrimaṃ nāma. Nāgadantake pana pupphavalayaṃ pavesetuṃ vaṭṭati. Mālāguṇehi pupphapaṭaṃ karonti, tatrāpi ekameva mālāguṇaṃ harituṃ vaṭṭati. Puna paccāharato pūrimameva hoti. Taṃ sabbaṃ purimanayeneva na vaṭṭati. Mālāguṇehi pana bahūhipi kataṃ pupphadāmaṃ labhitvā āsanamatthakādīsu bandhituṃ vaṭṭati. Atidīghaṃ pana mālāguṇaṃ ekavāraṃ haritvā parikkhipitvā puna itarassa bhikkhuno dātuṃ vaṭṭati, tenapi tatheva kātuṃ vaṭṭati.

    വായിമം നാമ പുപ്ഫജാലപുപ്ഫപടപുപ്ഫരൂപേസു ദട്ഠബ്ബം. ചേതിയേ പുപ്ഫജാലം കരോന്തസ്സ ഏകമേകമ്ഹി ജാലഛിദ്ദകേ ദുക്കടം. ഭിത്തിഛത്തബോധിത്ഥമ്ഭാദീസുപി ഏസേവ നയോ. പുപ്ഫപടം പന പരേഹി പൂരിതമ്പി വായിതും ന ലബ്ഭതി. ഗോപ്ഫിമപുപ്ഫേഹേവ ഹത്ഥിഅസ്സാദിരൂപകാനി കരോന്തി, താനിപി വായിമട്ഠാനേ തിട്ഠന്തി. പുരിമനയേനേവ സബ്ബം ന വട്ടതി. അഞ്ഞേഹി കതപരിച്ഛേദേ പന പുപ്ഫാനി ഠപേന്തേന ഹത്ഥിഅസ്സാദിരൂപകമ്പി കാതും വട്ടതി. മഹാപച്ചരിയം പന കളമ്ബകേന അഡ്ഢചന്ദകേന ച സദ്ധിം അട്ഠ പുപ്ഫവികതിയോ വുത്താ.

    Vāyimaṃ nāma pupphajālapupphapaṭapuppharūpesu daṭṭhabbaṃ. Cetiye pupphajālaṃ karontassa ekamekamhi jālachiddake dukkaṭaṃ. Bhittichattabodhitthambhādīsupi eseva nayo. Pupphapaṭaṃ pana parehi pūritampi vāyituṃ na labbhati. Gopphimapuppheheva hatthiassādirūpakāni karonti, tānipi vāyimaṭṭhāne tiṭṭhanti. Purimanayeneva sabbaṃ na vaṭṭati. Aññehi kataparicchede pana pupphāni ṭhapentena hatthiassādirūpakampi kātuṃ vaṭṭati. Mahāpaccariyaṃ pana kaḷambakena aḍḍhacandakena ca saddhiṃ aṭṭha pupphavikatiyo vuttā.

    ൩൨. തത്ഥ കളമ്ബകോതി അഡ്ഢചന്ദകന്തരേ ഘടികദാമഓലമ്ബകോ വുത്തോ. അഡ്ഢചന്ദകോതി അഡ്ഢചന്ദാകാരേന മാലാഗുണപരിക്ഖേപോ. തദുഭയമ്പി പൂരിമേയേവ പവിട്ഠം. കുരുന്ദിയം പന ‘‘ദ്വേ തയോ മാലാഗുണേ ഏകതോ കത്വാ പുപ്ഫദാമകരണമ്പി വായിമംയേവാ’’തി വുത്തം. തമ്പി ഇധ പൂരിമട്ഠാനേയേവ പവിട്ഠം. ന കേവലഞ്ച പുപ്ഫദാമമേവ, പിട്ഠമയദാമമ്പി ഗേണ്ഡുകപുപ്ഫദാമമ്പി കുരുന്ദിയം വുത്തം. ഖരപത്തദാമമ്പി സിക്ഖാപദസ്സ സാധാരണത്താ ഭിക്ഖൂനമ്പി ഭിക്ഖുനീനമ്പി നേവ കാതും, ന കാരാപേതും വട്ടതി, പൂജാനിമിത്തം പന കപ്പിയവചനം സബ്ബത്ഥ വത്തും വട്ടതി. പരിയായഓഭാസനിമിത്തകമ്മാനി വട്ടന്തിയേവ.

    32. Tattha kaḷambakoti aḍḍhacandakantare ghaṭikadāmaolambako vutto. Aḍḍhacandakoti aḍḍhacandākārena mālāguṇaparikkhepo. Tadubhayampi pūrimeyeva paviṭṭhaṃ. Kurundiyaṃ pana ‘‘dve tayo mālāguṇe ekato katvā pupphadāmakaraṇampi vāyimaṃyevā’’ti vuttaṃ. Tampi idha pūrimaṭṭhāneyeva paviṭṭhaṃ. Na kevalañca pupphadāmameva, piṭṭhamayadāmampi geṇḍukapupphadāmampi kurundiyaṃ vuttaṃ. Kharapattadāmampi sikkhāpadassa sādhāraṇattā bhikkhūnampi bhikkhunīnampi neva kātuṃ, na kārāpetuṃ vaṭṭati, pūjānimittaṃ pana kappiyavacanaṃ sabbattha vattuṃ vaṭṭati. Pariyāyaobhāsanimittakammāni vaṭṭantiyeva.

    യോ ഹരിത്വാ വാ ഹരാപേത്വാ വാ പക്കോസിത്വാ വാ പക്കോസാപേത്വാ വാ സയം വാ ഉപഗതാനം യം കിഞ്ചി അത്തനോ സന്തകം പുപ്ഫം കുലസങ്ഗഹത്ഥായ ദേതി, തസ്സ ദുക്കടം, പരസന്തകം ദേതി, ദുക്കടമേവ. ഥേയ്യചിത്തേന ദേതി, ഭണ്ഡഗ്ഘേന കാരേതബ്ബോ. ഏസ നയോ സങ്ഘികേപി. അയം പന വിസേസോ – സേനാസനത്ഥായ നിയമിതം ഇസ്സരവതായ ദദതോ ഥുല്ലച്ചയന്തി.

    Yo haritvā vā harāpetvā vā pakkositvā vā pakkosāpetvā vā sayaṃ vā upagatānaṃ yaṃ kiñci attano santakaṃ pupphaṃ kulasaṅgahatthāya deti, tassa dukkaṭaṃ, parasantakaṃ deti, dukkaṭameva. Theyyacittena deti, bhaṇḍagghena kāretabbo. Esa nayo saṅghikepi. Ayaṃ pana viseso – senāsanatthāya niyamitaṃ issaravatāya dadato thullaccayanti.

    ൩൩. പുപ്ഫം നാമ കസ്സ ദാതും വട്ടതി, കസ്സ ന വട്ടതീതി? മാതാപിതൂനം താവ ഹരിത്വാപി ഹരാപേത്വാപി പക്കോസിത്വാപി പക്കോസാപേത്വാപി ദാതും വട്ടതി , സേസഞാതകാനം പക്കോസാപേത്വാവ. തഞ്ച ഖോ വത്ഥുപൂജനത്ഥായ, മണ്ഡനത്ഥായ പന സിവലിങ്ഗാദിപൂജനത്ഥായ വാ കസ്സചിപി ദാതും ന വട്ടതി. മാതാപിതൂനഞ്ച ഹരാപേന്തേന ഞാതിസാമണേരേഹേവ ഹരാപേതബ്ബം. ഇതരേ പന യദി സയമേവ ഇച്ഛന്തി, വട്ടതി. സമ്മതേന പുപ്ഫഭാജകേന പുപ്ഫഭാജനകാലേ സമ്പത്താനം സാമണേരാനം ഉപഡ്ഢഭാഗം ദാതും വട്ടതി. കുരുന്ദിയം പന ‘‘സമ്പത്തഗിഹീനം ഉപഡ്ഢഭാഗം’’, മഹാപച്ചരിയം ‘‘ചൂളകം ദാതും വട്ടതീ’’തി വുത്തം. അസമ്മതേന അപലോകേത്വാ ദാതബ്ബം. ആചരിയുപജ്ഝായേസു സഗാരവാ സാമണേരാ ബഹൂനി പുപ്ഫാനി ആഹരിത്വാ രാസിം കത്വാ ഠപേന്തി, ഥേരാ പാതോവ സമ്പത്താനം സദ്ധിവിഹാരികാദീനം ഉപാസകാദീനം വാ ‘‘ത്വം ഇദം ഗണ്ഹ, ത്വം ഇദം ഗണ്ഹാ’’തി ദേന്തി, പുപ്ഫദാനം നാമ ന ഹോതി. ‘‘ചേതിയം പൂജേസ്സാമാ’’തി ഗഹേത്വാ ഗച്ഛന്താപി പൂജം കരോന്താപി തത്ഥ തത്ഥ സമ്പത്താനം ചേതിയപൂജനത്ഥായ ദേന്തി, ഏതമ്പി പുപ്ഫദാനം നാമ ന ഹോതി. ഉപാസകേ അക്കപുപ്ഫാദീഹി പൂജേന്തേ ദിസ്വാ ‘‘വിഹാരേ കണികാരപുപ്ഫാദീനി അത്ഥി, ഉപാസകാ താനി ഗഹേത്വാ പൂജേഥാ’’തി വത്തുമ്പി വട്ടതി. ഭിക്ഖൂ പുപ്ഫപൂജം കത്വാ ദിവാതരം ഗാമം പവിട്ഠേ ‘‘കിം, ഭന്തേ, അതിദിവാ പവിട്ഠത്ഥാ’’തി പുച്ഛന്തി, ‘‘വിഹാരേ പുപ്ഫാനി ബഹൂനി, പൂജം അകരിമ്ഹാ’’തി വദന്തി. മനുസ്സാ ‘‘ബഹൂനി കിര വിഹാരേ പുപ്ഫാനീ’’തി പുനദിവസേ പഹൂതം ഖാദനീയം ഭോജനീയം ഗഹേത്വാ വിഹാരം ഗന്ത്വാ പുപ്ഫപൂജഞ്ച കരോന്തി ദാനഞ്ച ദേന്തി, വട്ടതി.

    33. Pupphaṃ nāma kassa dātuṃ vaṭṭati, kassa na vaṭṭatīti? Mātāpitūnaṃ tāva haritvāpi harāpetvāpi pakkositvāpi pakkosāpetvāpi dātuṃ vaṭṭati , sesañātakānaṃ pakkosāpetvāva. Tañca kho vatthupūjanatthāya, maṇḍanatthāya pana sivaliṅgādipūjanatthāya vā kassacipi dātuṃ na vaṭṭati. Mātāpitūnañca harāpentena ñātisāmaṇereheva harāpetabbaṃ. Itare pana yadi sayameva icchanti, vaṭṭati. Sammatena pupphabhājakena pupphabhājanakāle sampattānaṃ sāmaṇerānaṃ upaḍḍhabhāgaṃ dātuṃ vaṭṭati. Kurundiyaṃ pana ‘‘sampattagihīnaṃ upaḍḍhabhāgaṃ’’, mahāpaccariyaṃ ‘‘cūḷakaṃ dātuṃ vaṭṭatī’’ti vuttaṃ. Asammatena apaloketvā dātabbaṃ. Ācariyupajjhāyesu sagāravā sāmaṇerā bahūni pupphāni āharitvā rāsiṃ katvā ṭhapenti, therā pātova sampattānaṃ saddhivihārikādīnaṃ upāsakādīnaṃ vā ‘‘tvaṃ idaṃ gaṇha, tvaṃ idaṃ gaṇhā’’ti denti, pupphadānaṃ nāma na hoti. ‘‘Cetiyaṃ pūjessāmā’’ti gahetvā gacchantāpi pūjaṃ karontāpi tattha tattha sampattānaṃ cetiyapūjanatthāya denti, etampi pupphadānaṃ nāma na hoti. Upāsake akkapupphādīhi pūjente disvā ‘‘vihāre kaṇikārapupphādīni atthi, upāsakā tāni gahetvā pūjethā’’ti vattumpi vaṭṭati. Bhikkhū pupphapūjaṃ katvā divātaraṃ gāmaṃ paviṭṭhe ‘‘kiṃ, bhante, atidivā paviṭṭhatthā’’ti pucchanti, ‘‘vihāre pupphāni bahūni, pūjaṃ akarimhā’’ti vadanti. Manussā ‘‘bahūni kira vihāre pupphānī’’ti punadivase pahūtaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ gahetvā vihāraṃ gantvā pupphapūjañca karonti dānañca denti, vaṭṭati.

    ൩൪. മനുസ്സാ ‘‘മയം, ഭന്തേ, അസുകദിവസം നാമ പൂജേസ്സാമാ’’തി പുപ്ഫവാരം യാചിത്വാ അനുഞ്ഞാതദിവസേ ആഗച്ഛന്തി, സാമണേരേഹി ച പഗേവ പുപ്ഫാനി ഓചിനിത്വാ ഠപിതാനി ഹോന്തി, തേ രുക്ഖേസു പുപ്ഫാനി അപസ്സന്താ ‘‘കുഹിം, ഭന്തേ, പുപ്ഫാനീ’’തി വദന്തി, സാമണേരേഹി ഓചിനിത്വാ ഠപിതാനി, തുമ്ഹേ പന പൂജേത്വാ ഗച്ഛഥ, സങ്ഘോ അഞ്ഞം ദിവസം പൂജേസ്സതീതി. തേ പൂജേത്വാ ദാനം ദത്വാ ഗച്ഛന്തി, വട്ടതി. മഹാപച്ചരിയം പന കുരുന്ദിയഞ്ച ‘‘ഥേരാ സാമണേരേഹി ദാപേതും ന ലഭന്തി, സചേ സയമേവ താനി പുപ്ഫാനി തേസം ദേന്തി, വട്ടതി. ഥേരേഹി പന ‘സാമണേരേഹി ഓചിനിത്വാ ഠപിതാനീ’തി ഏത്തകമേവ വത്തബ്ബ’’ന്തി വുത്തം. സചേ പന പുപ്ഫവാരം യാചിത്വാ അനോചിതേസു പുപ്ഫേസു യാഗുഭത്താദീനി ആദായ ആഗന്ത്വാ സാമണേരേ ‘‘ഓചിനിത്വാ ദേഥാ’’തി വദന്തി, ഞാഭിസാമണേരാനംയേവ ഓചിനിത്വാ ദാതും വട്ടതി. അഞ്ഞാതകേ ഉക്ഖിപിത്വാ രുക്ഖസാഖായ ഠപേന്തി, ന ഓരോഹിത്വാ പലായിതബ്ബം, ഓചിനിത്വാ ദാതും വട്ടതി . സചേ പന കോചി ധമ്മകഥികോ ‘‘ബഹൂനി ഉപാസകാ വിഹാരേ പുപ്ഫാനി, യാഗുഭത്താദീനി ആദായ ഗന്ത്വാ പുപ്ഫപൂജം കരോഥാ’’തി വദതി, തസ്സേവ ന കപ്പതീതി മഹാപച്ചരിയഞ്ച കുരുന്ദിയഞ്ച വുത്തം. മഹാഅട്ഠകഥായം പന ‘‘ഏതം അകപ്പിയം ന വട്ടതീ’’തി അവിസേസേന വുത്തം.

    34. Manussā ‘‘mayaṃ, bhante, asukadivasaṃ nāma pūjessāmā’’ti pupphavāraṃ yācitvā anuññātadivase āgacchanti, sāmaṇerehi ca pageva pupphāni ocinitvā ṭhapitāni honti, te rukkhesu pupphāni apassantā ‘‘kuhiṃ, bhante, pupphānī’’ti vadanti, sāmaṇerehi ocinitvā ṭhapitāni, tumhe pana pūjetvā gacchatha, saṅgho aññaṃ divasaṃ pūjessatīti. Te pūjetvā dānaṃ datvā gacchanti, vaṭṭati. Mahāpaccariyaṃ pana kurundiyañca ‘‘therā sāmaṇerehi dāpetuṃ na labhanti, sace sayameva tāni pupphāni tesaṃ denti, vaṭṭati. Therehi pana ‘sāmaṇerehi ocinitvā ṭhapitānī’ti ettakameva vattabba’’nti vuttaṃ. Sace pana pupphavāraṃ yācitvā anocitesu pupphesu yāgubhattādīni ādāya āgantvā sāmaṇere ‘‘ocinitvā dethā’’ti vadanti, ñābhisāmaṇerānaṃyeva ocinitvā dātuṃ vaṭṭati. Aññātake ukkhipitvā rukkhasākhāya ṭhapenti, na orohitvā palāyitabbaṃ, ocinitvā dātuṃ vaṭṭati . Sace pana koci dhammakathiko ‘‘bahūni upāsakā vihāre pupphāni, yāgubhattādīni ādāya gantvā pupphapūjaṃ karothā’’ti vadati, tasseva na kappatīti mahāpaccariyañca kurundiyañca vuttaṃ. Mahāaṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘etaṃ akappiyaṃ na vaṭṭatī’’ti avisesena vuttaṃ.

    ൩൫. ഫലമ്പി അത്തനോ സന്തകം വുത്തനയേനേവ മാതാപിതൂനഞ്ച സേസഞാതീനഞ്ച ദാതും വട്ടതി. കുലസങ്ഗഹത്ഥായ പന ദേന്തസ്സ വുത്തനയേനേവ അത്തനോ സന്തകേ പരസന്തകേ സങ്ഘികേ സേനാസനത്ഥായ നിയമിതേ ച ദുക്കടാദീനി വേദിതബ്ബാനി. അത്തനോ സന്തകംയേവ ഗിലാനമനുസ്സാനം വാ സമ്പത്തഇസ്സരാനം വാ ഖീണപരിബ്ബയാനം വാ ദാതും വട്ടതി, ഫലദാനം ന ഹോതി. ഫലഭാജകേനപി സമ്മതേന സങ്ഘസ്സ ഫലഭാജനകാലേ സമ്പത്തമനുസ്സാനം ഉപഡ്ഢഭാഗം ദാതും വട്ടതി, അസമ്മതേന അപലോകേത്വാ ദാതബ്ബം. സങ്ഘാരാമേപി ഫലപരിച്ഛേദേന വാ രുക്ഖപരിച്ഛേദേന വാ കതികാ കാതബ്ബാ ‘‘തതോ ഗിലാനമനുസ്സാനം വാ അഞ്ഞേസം വാ ഫലം യാചന്താനം യഥാപരിച്ഛേദേന ചത്താരി പഞ്ച ഫലാനി ദാതബ്ബാനി, രുക്ഖാ വാ ദസ്സേതബ്ബാ ‘ഇതോ ഗഹേതും ലബ്ഭതീ’’’തി. ‘‘ഇധ ഫലാനി സുന്ദരാനി, ഇതോ ഗണ്ഹഥാ’’തി ഏവം പന ന വത്തബ്ബം. അത്തനോ സന്തകം സിരീസചുണ്ണം വാ അഞ്ഞം വാ യം കിഞ്ചി കസാവം കുലസങ്ഗഹത്ഥായ ദേതി, ദുക്കടം. പരസന്തകാദീസുപി വുത്തനയേനേവ വിനിച്ഛയോ വേദിതബ്ബോ. അയം പന വിസേസോ – സങ്ഘസ്സ രക്ഖിതഗോപിതാപി രുക്ഖഛല്ലി ഗരുഭണ്ഡമേവാതി. മത്തികദന്തകട്ഠവേളുപണ്ണേസുപി ഗരുഭണ്ഡൂപഗം ഞത്വാ ചുണ്ണേ വുത്തനയേനേവ വിനിച്ഛയോ വേദിതബ്ബോ.

    35. Phalampi attano santakaṃ vuttanayeneva mātāpitūnañca sesañātīnañca dātuṃ vaṭṭati. Kulasaṅgahatthāya pana dentassa vuttanayeneva attano santake parasantake saṅghike senāsanatthāya niyamite ca dukkaṭādīni veditabbāni. Attano santakaṃyeva gilānamanussānaṃ vā sampattaissarānaṃ vā khīṇaparibbayānaṃ vā dātuṃ vaṭṭati, phaladānaṃ na hoti. Phalabhājakenapi sammatena saṅghassa phalabhājanakāle sampattamanussānaṃ upaḍḍhabhāgaṃ dātuṃ vaṭṭati, asammatena apaloketvā dātabbaṃ. Saṅghārāmepi phalaparicchedena vā rukkhaparicchedena vā katikā kātabbā ‘‘tato gilānamanussānaṃ vā aññesaṃ vā phalaṃ yācantānaṃ yathāparicchedena cattāri pañca phalāni dātabbāni, rukkhā vā dassetabbā ‘ito gahetuṃ labbhatī’’’ti. ‘‘Idha phalāni sundarāni, ito gaṇhathā’’ti evaṃ pana na vattabbaṃ. Attano santakaṃ sirīsacuṇṇaṃ vā aññaṃ vā yaṃ kiñci kasāvaṃ kulasaṅgahatthāya deti, dukkaṭaṃ. Parasantakādīsupi vuttanayeneva vinicchayo veditabbo. Ayaṃ pana viseso – saṅghassa rakkhitagopitāpi rukkhachalli garubhaṇḍamevāti. Mattikadantakaṭṭhaveḷupaṇṇesupi garubhaṇḍūpagaṃ ñatvā cuṇṇe vuttanayeneva vinicchayo veditabbo.

    ൩൬. ജങ്ഘപേസനിയന്തി ഗിഹീനം ദൂതേയ്യം സാസനഹരണകമ്മം വുച്ചതി, തം ന കാതബ്ബം. ഗിഹീനഞ്ഹി സാസനം ഗഹേത്വാ ഗച്ഛന്തസ്സ പദേ പദേ ദുക്കടം. തം കമ്മം നിസ്സായ ലദ്ധഭോജനം ഭുഞ്ജന്തസ്സപി അജ്ഝോഹാരേ അജ്ഝോഹാരേ ദുക്കടം. പഠമം സാസനം അഗ്ഗഹേത്വാപി പച്ഛാ ‘‘അയം ദാനി സോ ഗാമോ, ഹന്ദ നം സാസനം ആരോചേമീ’’തി മഗ്ഗാ ഓക്കമന്തസ്സപി പദേ പദേ ദുക്കടം. സാസനം ആരോചേത്വാ ലദ്ധഭോജനം ഭുഞ്ജതോ പുരിമനയേനേവ ദുക്കടം. സാസനം അഗ്ഗഹേത്വാ ആഗതേന പന ‘‘ഭന്തേ, തസ്മിം ഗാമേ ഇത്ഥന്നാമസ്സ കാ പവത്തീ’’തി പുച്ഛിയമാനേന കഥേതും വട്ടതി, പുച്ഛിതപഞ്ഹേ ദോസോ നത്ഥി. പഞ്ചന്നം പന സഹധമ്മികാനം മാതാപിതൂനം പണ്ഡുപലാസസ്സ അത്തനോ വേയ്യാവച്ചകരസ്സ സാസനം ഹരിതും വട്ടതി, ഗിഹീനഞ്ച കപ്പിയസാസനം, തസ്മാ ‘‘മമ വചനേന ഭഗവതോ പാദേ വന്ദഥാ’’തി വാ ‘‘ചേതിയം പടിമം ബോധിം സങ്ഘത്ഥേരം വന്ദഥാ’’തി വാ ‘‘ചേതിയേ ഗന്ധപൂജം കരോഥാ’’തി വാ ‘‘പുപ്ഫപൂജം കരോഥാ’’തി വാ ‘‘ഭിക്ഖൂ സന്നിപാതേഥ, ദാനം ദസ്സാമ, ധമ്മം ദേസാപയിസ്സാമാ’’തി വാ ഈദിസേസു സാസനേസു കുക്കുച്ചം ന കാതബ്ബം. കപ്പിയസാസനാനി ഹി ഏതാനി, ന ഗിഹീനം ഗിഹികമ്മപടിസംയുത്താനീതി. ഇമേഹി പന അട്ഠഹി കുലദൂസകകമ്മേഹി ഉപ്പന്നപച്ചയാ പഞ്ചന്നമ്പി സഹധമ്മികാനം ന കപ്പന്തി. അഭൂതാരോചനരൂപിയസംവോഹാരേഹി ഉപ്പന്നപച്ചയസദിസാവ ഹോന്തി.

    36.Jaṅghapesaniyanti gihīnaṃ dūteyyaṃ sāsanaharaṇakammaṃ vuccati, taṃ na kātabbaṃ. Gihīnañhi sāsanaṃ gahetvā gacchantassa pade pade dukkaṭaṃ. Taṃ kammaṃ nissāya laddhabhojanaṃ bhuñjantassapi ajjhohāre ajjhohāre dukkaṭaṃ. Paṭhamaṃ sāsanaṃ aggahetvāpi pacchā ‘‘ayaṃ dāni so gāmo, handa naṃ sāsanaṃ ārocemī’’ti maggā okkamantassapi pade pade dukkaṭaṃ. Sāsanaṃ ārocetvā laddhabhojanaṃ bhuñjato purimanayeneva dukkaṭaṃ. Sāsanaṃ aggahetvā āgatena pana ‘‘bhante, tasmiṃ gāme itthannāmassa kā pavattī’’ti pucchiyamānena kathetuṃ vaṭṭati, pucchitapañhe doso natthi. Pañcannaṃ pana sahadhammikānaṃ mātāpitūnaṃ paṇḍupalāsassa attano veyyāvaccakarassa sāsanaṃ harituṃ vaṭṭati, gihīnañca kappiyasāsanaṃ, tasmā ‘‘mama vacanena bhagavato pāde vandathā’’ti vā ‘‘cetiyaṃ paṭimaṃ bodhiṃ saṅghattheraṃ vandathā’’ti vā ‘‘cetiye gandhapūjaṃ karothā’’ti vā ‘‘pupphapūjaṃ karothā’’ti vā ‘‘bhikkhū sannipātetha, dānaṃ dassāma, dhammaṃ desāpayissāmā’’ti vā īdisesu sāsanesu kukkuccaṃ na kātabbaṃ. Kappiyasāsanāni hi etāni, na gihīnaṃ gihikammapaṭisaṃyuttānīti. Imehi pana aṭṭhahi kuladūsakakammehi uppannapaccayā pañcannampi sahadhammikānaṃ na kappanti. Abhūtārocanarūpiyasaṃvohārehi uppannapaccayasadisāva honti.

    പബ്ബാജനീയകമ്മകതോ പന യസ്മിം ഗാമേ വാ നിഗമേ വാ കുലദൂസകകമ്മം കതം, യസ്മിഞ്ച വിഹാരേ വസതി, നേവ തസ്മിം ഗാമേ വാ നിഗമേ വാ ചരിതും ലഭതി, ന വിഹാരേ വസിതും. പടിപ്പസ്സദ്ധകമ്മേനപി ച തേന യേസു കുലേസു പുബ്ബേ കുലദൂസകകമ്മം കതം, തതോ ഉപ്പന്നപച്ചയാ ന ഗഹേതബ്ബാ, ആസവക്ഖയപത്തേനപി ന ഗഹേതബ്ബാ, അകപ്പിയാവ ഹോന്തി. ‘‘കസ്മാ ന ഗണ്ഹഥാ’’തി പുച്ഛിതേന ‘‘പുബ്ബേ ഏവം കതത്താ’’തി വുത്തേ സചേ വദന്തി ‘‘ന മയം തേന കാരണേന ദേമ, ഇദാനി സീലവന്തതായ ദേമാ’’തി, ഗഹേതബ്ബാ. പകതിയാ ദാനട്ഠാനേയേവ കുലദൂസകകമ്മം കതം ഹോതി, തതോ പകതിദാനമേവ ഗഹേതും വട്ടതി. യം വഡ്ഢേത്വാ ദേന്തി, തം ന വട്ടതി. യസ്മാ ച പുച്ഛിതപഞ്ഹേ ദോസോ നത്ഥി, തസ്മാ അഞ്ഞമ്പി ഭിക്ഖും പുബ്ബണ്ഹേ വാ സായന്ഹേ വാ അന്തരഘരം പവിട്ഠം കോചി പുച്ഛേയ്യ ‘‘കസ്മാ, ഭന്തേ, ചരഥാ’’തി. യേനത്ഥേന ചരതി, തം ആചിക്ഖിത്വാ ‘‘ലദ്ധം ന ലദ്ധ’’ന്തി വുത്തേ സചേ ന ലദ്ധം, ‘‘ന ലദ്ധ’’ന്തി വത്വാ യം സോ ദേതി, തം ഗഹേതും വട്ടതി.

    Pabbājanīyakammakato pana yasmiṃ gāme vā nigame vā kuladūsakakammaṃ kataṃ, yasmiñca vihāre vasati, neva tasmiṃ gāme vā nigame vā carituṃ labhati, na vihāre vasituṃ. Paṭippassaddhakammenapi ca tena yesu kulesu pubbe kuladūsakakammaṃ kataṃ, tato uppannapaccayā na gahetabbā, āsavakkhayapattenapi na gahetabbā, akappiyāva honti. ‘‘Kasmā na gaṇhathā’’ti pucchitena ‘‘pubbe evaṃ katattā’’ti vutte sace vadanti ‘‘na mayaṃ tena kāraṇena dema, idāni sīlavantatāya demā’’ti, gahetabbā. Pakatiyā dānaṭṭhāneyeva kuladūsakakammaṃ kataṃ hoti, tato pakatidānameva gahetuṃ vaṭṭati. Yaṃ vaḍḍhetvā denti, taṃ na vaṭṭati. Yasmā ca pucchitapañhe doso natthi, tasmā aññampi bhikkhuṃ pubbaṇhe vā sāyanhe vā antaragharaṃ paviṭṭhaṃ koci puccheyya ‘‘kasmā, bhante, carathā’’ti. Yenatthena carati, taṃ ācikkhitvā ‘‘laddhaṃ na laddha’’nti vutte sace na laddhaṃ, ‘‘na laddha’’nti vatvā yaṃ so deti, taṃ gahetuṃ vaṭṭati.

    ൩൭. ‘‘ന ച, ഭിക്ഖവേ, പണിധായ അരഞ്ഞേ വത്ഥബ്ബം, യോ വസേയ്യ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സ. ന ച, ഭിക്ഖവേ, പണിധായ പിണ്ഡായ ചരിതബ്ബം…പേ॰… ന ച, ഭിക്ഖവേ, പണിധായ ചങ്കമിതബ്ബം…പേ॰… ന ച, ഭിക്ഖവേ, പണിധായ ഠാതബ്ബം…പേ॰… ന ച, ഭിക്ഖവേ, പണിധായ നിസീദിതബ്ബം…പേ॰… ന ച, ഭിക്ഖവേ, പണിധായ സേയ്യാ കപ്പേതബ്ബാ, യോ കപ്പേയ്യ, ആപത്തി ദുക്കടസ്സാ’’തി (പാരാ॰ ൨൨൩ ആദയോ) വുത്തത്താ ‘‘ഏവം (പാരാ॰ അട്ഠ॰ ൨.൨൨൩) അരഞ്ഞേ വസന്തം മം ജനോ അരഹത്തേ വാ സേക്ഖഭൂമിയം വാ സമ്ഭാവേസ്സതി, തതോ ലോകസ്സ സക്കതോ ഭവിസ്സാമി ഗരുകതോ മാനിതോ പൂജിതോ’’തി ഏവം പത്ഥനം കത്വാ അരഞ്ഞേ ന വസിതബ്ബം. ഏവം പണിധായ ‘‘അരഞ്ഞേ വസിസ്സാമീ’’തി ഗച്ഛന്തസ്സ പദവാരേ പദവാരേ ദുക്കടം, തഥാ അരഞ്ഞേ കുടികരണചങ്കമനനിസീദനനിവാസനപാരുപനാദീസു സബ്ബകിച്ചേസു പയോഗേ പയോഗേ ദുക്കടം, തസ്മാ ഏവം അരഞ്ഞേ ന വസിതബ്ബം. ഏവം വസന്തോ ഹി സമ്ഭാവനം ലഭതു വാ മാ വാ, ദുക്കടം ആപജ്ജതി. യോ പന സമാദിന്നധുതങ്ഗോ ‘‘ധുതങ്ഗം രക്ഖിസ്സാമീ’’തി വാ ‘‘ഗാമന്തേ മേ വസതോ ചിത്തം വിക്ഖിപതി, അരഞ്ഞം സപ്പായ’’ന്തി ചിന്തേത്വാ വാ ‘‘അദ്ധാ അരഞ്ഞേ തിണ്ണം വിവേകാനം അഞ്ഞതരം പാപുണിസ്സാമീ’’തി വാ ‘‘അരഞ്ഞം പവിസിത്വാ അരഹത്തം അപാപുണിത്വാ ന നിക്ഖമിസ്സാമീ’’തി വാ ‘‘അരഞ്ഞവാസോ നാമ ഭഗവതാ പസത്ഥോ, മയി ച അരഞ്ഞേ വസന്തേ ബഹൂ സബ്രഹ്മചാരീ ഗാമന്തം ഹിത്വാ ആരഞ്ഞകാ ഭവിസ്സന്തീ’’തി വാ ഏവം അനവജ്ജവാസം വസിതുകാമോ ഹോതി, തേനേവ വസിതബ്ബം. പിണ്ഡായ ചരന്തസ്സപി ‘‘അഭിക്കന്താദീനി സണ്ഠപേത്വാ പിണ്ഡായ ചരിസ്സാമീ’’തി നിവാസനപാരുപനകിച്ചതോ പഭുതി യാവ ഭോജനപരിയോസാനം, താവ പയോഗേ പയോഗേ ദുക്കടം, സമ്ഭാവനം ലഭതു വാ മാ വാ, ദുക്കടമേവ. ഖന്ധകവത്തസേഖിയവത്തപരിപൂരണത്ഥം പന സബ്രഹ്മചാരീനം ദിട്ഠാനുഗതിആപജ്ജനത്ഥം വാ പാസാദികേഹി അഭിക്കമപടിക്കമാദീഹി പിണ്ഡായ പവിസന്തോ അനുപവജ്ജോ വിഞ്ഞൂനം. ചങ്കമനാദീസുപി ഏസേവ നയോ.

    37. ‘‘Na ca, bhikkhave, paṇidhāya araññe vatthabbaṃ, yo vaseyya, āpatti dukkaṭassa. Na ca, bhikkhave, paṇidhāya piṇḍāya caritabbaṃ…pe… na ca, bhikkhave, paṇidhāya caṅkamitabbaṃ…pe… na ca, bhikkhave, paṇidhāya ṭhātabbaṃ…pe… na ca, bhikkhave, paṇidhāya nisīditabbaṃ…pe… na ca, bhikkhave, paṇidhāya seyyā kappetabbā, yo kappeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (pārā. 223 ādayo) vuttattā ‘‘evaṃ (pārā. aṭṭha. 2.223) araññe vasantaṃ maṃ jano arahatte vā sekkhabhūmiyaṃ vā sambhāvessati, tato lokassa sakkato bhavissāmi garukato mānito pūjito’’ti evaṃ patthanaṃ katvā araññe na vasitabbaṃ. Evaṃ paṇidhāya ‘‘araññe vasissāmī’’ti gacchantassa padavāre padavāre dukkaṭaṃ, tathā araññe kuṭikaraṇacaṅkamananisīdananivāsanapārupanādīsu sabbakiccesu payoge payoge dukkaṭaṃ, tasmā evaṃ araññe na vasitabbaṃ. Evaṃ vasanto hi sambhāvanaṃ labhatu vā mā vā, dukkaṭaṃ āpajjati. Yo pana samādinnadhutaṅgo ‘‘dhutaṅgaṃ rakkhissāmī’’ti vā ‘‘gāmante me vasato cittaṃ vikkhipati, araññaṃ sappāya’’nti cintetvā vā ‘‘addhā araññe tiṇṇaṃ vivekānaṃ aññataraṃ pāpuṇissāmī’’ti vā ‘‘araññaṃ pavisitvā arahattaṃ apāpuṇitvā na nikkhamissāmī’’ti vā ‘‘araññavāso nāma bhagavatā pasattho, mayi ca araññe vasante bahū sabrahmacārī gāmantaṃ hitvā āraññakā bhavissantī’’ti vā evaṃ anavajjavāsaṃ vasitukāmo hoti, teneva vasitabbaṃ. Piṇḍāya carantassapi ‘‘abhikkantādīni saṇṭhapetvā piṇḍāya carissāmī’’ti nivāsanapārupanakiccato pabhuti yāva bhojanapariyosānaṃ, tāva payoge payoge dukkaṭaṃ, sambhāvanaṃ labhatu vā mā vā, dukkaṭameva. Khandhakavattasekhiyavattaparipūraṇatthaṃ pana sabrahmacārīnaṃ diṭṭhānugatiāpajjanatthaṃ vā pāsādikehi abhikkamapaṭikkamādīhi piṇḍāya pavisanto anupavajjo viññūnaṃ. Caṅkamanādīsupi eseva nayo.

    ഇതി പാളിമുത്തകവിനയവിനിച്ഛയസങ്ഗഹേ

    Iti pāḷimuttakavinayavinicchayasaṅgahe

    കുലസങ്ഗഹവിനിച്ഛയകഥാ സമത്താ.

    Kulasaṅgahavinicchayakathā samattā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact