| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya |
៩. កុលសុត្តំ
9. Kulasuttaṃ
៣៦១. ឯកំ សមយំ ភគវា កោសលេសុ ចារិកំ ចរមានោ មហតា ភិក្ខុសង្ឃេន សទ្ធិំ យេន នាឡន្ទា តទវសរិ ។ តត្រ សុទំ ភគវា នាឡន្ទាយំ វិហរតិ បាវារិកម្ពវនេ។
361. Ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena nāḷandā tadavasari . Tatra sudaṃ bhagavā nāḷandāyaṃ viharati pāvārikambavane.
តេន ខោ បន សមយេន នាឡន្ទា ទុព្ភិក្ខា ហោតិ ទ្វីហិតិកា សេតដ្ឋិកា សលាកាវុត្តា។ តេន ខោ បន សមយេន និគណ្ឋោ នាដបុត្តោ នាឡន្ទាយំ បដិវសតិ មហតិយា និគណ្ឋបរិសាយ សទ្ធិំ។ អថ ខោ អសិពន្ធកបុត្តោ គាមណិ និគណ្ឋសាវកោ យេន និគណ្ឋោ នាដបុត្តោ តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា និគណ្ឋំ នាដបុត្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នំ ខោ អសិពន្ធកបុត្តំ គាមណិំ និគណ្ឋោ នាដបុត្តោ ឯតទវោច – ‘‘ឯហិ ត្វំ, គាមណិ, សមណស្ស គោតមស្ស វាទំ អារោបេហិ។ ឯវំ តេ កល្យាណោ កិត្តិសទ្ទោ អព្ភុគ្គច្ឆិស្សតិ – ‘អសិពន្ធកបុត្តេន គាមណិនា សមណស្ស គោតមស្ស ឯវំមហិទ្ធិកស្ស ឯវំមហានុភាវស្ស វាទោ អារោបិតោ’’’តិ។
Tena kho pana samayena nāḷandā dubbhikkhā hoti dvīhitikā setaṭṭhikā salākāvuttā. Tena kho pana samayena nigaṇṭho nāṭaputto nāḷandāyaṃ paṭivasati mahatiyā nigaṇṭhaparisāya saddhiṃ. Atha kho asibandhakaputto gāmaṇi nigaṇṭhasāvako yena nigaṇṭho nāṭaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho asibandhakaputtaṃ gāmaṇiṃ nigaṇṭho nāṭaputto etadavoca – ‘‘ehi tvaṃ, gāmaṇi, samaṇassa gotamassa vādaṃ āropehi. Evaṃ te kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchissati – ‘asibandhakaputtena gāmaṇinā samaṇassa gotamassa evaṃmahiddhikassa evaṃmahānubhāvassa vādo āropito’’’ti.
‘‘កថំ បនាហំ, ភន្តេ, សមណស្ស គោតមស្ស ឯវំមហិទ្ធិកស្ស ឯវំមហានុភាវស្ស វាទំ អារោបេស្សាមី’’តិ ? ‘‘ឯហិ ត្វំ, គាមណិ, យេន សមណោ គោតមោ តេនុបសង្កម; ឧបសង្កមិត្វា សមណំ គោតមំ ឯវំ វទេហិ – ‘ននុ, ភន្តេ, ភគវា អនេកបរិយាយេន កុលានំ អនុទ្ទយំ 1 វណ្ណេតិ, អនុរក្ខំ វណ្ណេតិ, អនុកម្បំ វណ្ណេតី’តិ? សចេ ខោ, គាមណិ, សមណោ គោតមោ ឯវំ បុដ្ឋោ ឯវំ ព្យាករោតិ – ‘ឯវំ, គាមណិ, តថាគតោ អនេកបរិយាយេន កុលានំ អនុទ្ទយំ វណ្ណេតិ, អនុរក្ខំ វណ្ណេតិ, អនុកម្បំ វណ្ណេតី’តិ, តមេនំ ត្វំ ឯវំ វទេយ្យាសិ – ‘អថ កិញ្ចរហិ, ភន្តេ, ភគវា ទុព្ភិក្ខេ ទ្វីហិតិកេ សេតដ្ឋិកេ សលាកាវុត្តេ មហតា ភិក្ខុសង្ឃេន សទ្ធិំ ចារិកំ ចរតិ? ឧច្ឆេទាយ ភគវា កុលានំ បដិបន្នោ, អនយាយ ភគវា កុលានំ បដិបន្នោ, ឧបឃាតាយ ភគវា កុលានំ បដិបន្នោ’តិ! ឥមំ ខោ តេ, គាមណិ, សមណោ គោតមោ ឧភតោកោដិកំ បញ្ហំ បុដ្ឋោ នេវ សក្ខតិ 2 ឧគ្គិលិតុំ, នេវ សក្ខតិ ឱគិលិតុ’’ន្តិ។ ‘‘ឯវំ , ភន្តេ’’តិ ខោ អសិពន្ធកបុត្តោ គាមណិ និគណ្ឋស្ស នាដបុត្តស្ស បដិស្សុត្វា ឧដ្ឋាយាសនា និគណ្ឋំ នាដបុត្តំ អភិវាទេត្វា បទក្ខិណំ កត្វា យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ អសិពន្ធកបុត្តោ គាមណិ ភគវន្តំ ឯតទវោច –
‘‘Kathaṃ panāhaṃ, bhante, samaṇassa gotamassa evaṃmahiddhikassa evaṃmahānubhāvassa vādaṃ āropessāmī’’ti ? ‘‘Ehi tvaṃ, gāmaṇi, yena samaṇo gotamo tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā samaṇaṃ gotamaṃ evaṃ vadehi – ‘nanu, bhante, bhagavā anekapariyāyena kulānaṃ anuddayaṃ 3 vaṇṇeti, anurakkhaṃ vaṇṇeti, anukampaṃ vaṇṇetī’ti? Sace kho, gāmaṇi, samaṇo gotamo evaṃ puṭṭho evaṃ byākaroti – ‘evaṃ, gāmaṇi, tathāgato anekapariyāyena kulānaṃ anuddayaṃ vaṇṇeti, anurakkhaṃ vaṇṇeti, anukampaṃ vaṇṇetī’ti, tamenaṃ tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – ‘atha kiñcarahi, bhante, bhagavā dubbhikkhe dvīhitike setaṭṭhike salākāvutte mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ cārikaṃ carati? Ucchedāya bhagavā kulānaṃ paṭipanno, anayāya bhagavā kulānaṃ paṭipanno, upaghātāya bhagavā kulānaṃ paṭipanno’ti! Imaṃ kho te, gāmaṇi, samaṇo gotamo ubhatokoṭikaṃ pañhaṃ puṭṭho neva sakkhati 4 uggilituṃ, neva sakkhati ogilitu’’nti. ‘‘Evaṃ , bhante’’ti kho asibandhakaputto gāmaṇi nigaṇṭhassa nāṭaputtassa paṭissutvā uṭṭhāyāsanā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho asibandhakaputto gāmaṇi bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘ននុ, ភន្តេ, ភគវា អនេកបរិយាយេន កុលានំ អនុទ្ទយំ វណ្ណេតិ, អនុរក្ខំ វណ្ណេតិ, អនុកម្បំ វណ្ណេតី’’តិ? ‘‘ឯវំ, គាមណិ, តថាគតោ អនេកបរិយាយេន កុលានំ អនុទ្ទយំ វណ្ណេតិ, អនុរក្ខំ វណ្ណេតិ, អនុកម្បំ វណ្ណេតី’’តិ។ ‘‘អថ កិញ្ចរហិ, ភន្តេ, ភគវា ទុព្ភិក្ខេ ទ្វីហិតិកេ សេតដ្ឋិកេ សលាកាវុត្តេ មហតា ភិក្ខុសង្ឃេន សទ្ធិំ ចារិកំ ចរតិ? ឧច្ឆេទាយ ភគវា កុលានំ បដិបន្នោ, អនយាយ ភគវា កុលានំ បដិបន្នោ, ឧបឃាតាយ ភគវា កុលានំ បដិបន្នោ’’តិ។ ‘‘ឥតោ សោ, គាមណិ, ឯកនវុតិកប្បេ 5 យមហំ អនុស្សរាមិ, នាភិជានាមិ កិញ្ចិ កុលំ បក្កភិក្ខានុប្បទានមត្តេន ឧបហតបុព្ពំ។ អថ ខោ យានិ តានិ កុលានិ អឌ្ឍានិ មហទ្ធនានិ មហាភោគានិ បហូតជាតរូបរជតានិ បហូតវិត្តូបករណានិ បហូតធនធញ្ញានិ, សព្ពានិ តានិ ទានសម្ភូតានិ ចេវ សច្ចសម្ភូតានិ ច សាមញ្ញសម្ភូតានិ ច។ អដ្ឋ ខោ, គាមណិ, ហេតូ, អដ្ឋ បច្ចយា កុលានំ ឧបឃាតាយ។ រាជតោ វា កុលានិ ឧបឃាតំ គច្ឆន្តិ, ចោរតោ វា កុលានិ ឧបឃាតំ គច្ឆន្តិ, អគ្គិតោ វា កុលានិ ឧបឃាតំ គច្ឆន្តិ , ឧទកតោ វា កុលានិ ឧបឃាតំ គច្ឆន្តិ, និហិតំ វា ឋានា វិគច្ឆតិ 6, ទុប្បយុត្តា វា កម្មន្តា វិបជ្ជន្តិ, កុលេ វា កុលង្គារោតិ 7 ឧប្បជ្ជតិ, យោ តេ ភោគេ វិកិរតិ វិធមតិ វិទ្ធំសេតិ, អនិច្ចតាយេ អដ្ឋមីតិ។ ឥមេ ខោ, គាមណិ, អដ្ឋ ហេតូ, អដ្ឋ បច្ចយា កុលានំ ឧបឃាតាយ ។ ឥមេសុ ខោ, គាមណិ, អដ្ឋសុ ហេតូសុ, អដ្ឋសុ បច្ចយេសុ សំវិជ្ជមានេសុ យោ មំ ឯវំ វទេយ្យ – ‘ឧច្ឆេទាយ ភគវា កុលានំ បដិបន្នោ, អនយាយ ភគវា កុលានំ បដិបន្នោ, ឧបឃាតាយ ភគវា កុលានំ បដិបន្នោ’តិ, តំ, គាមណិ, វាចំ អប្បហាយ តំ ចិត្តំ អប្បហាយ តំ ទិដ្ឋិំ អប្បដិនិស្សជ្ជិត្វា យថាភតំ និក្ខិត្តោ ឯវំ និរយេ’’តិ។ ឯវំ វុត្តេ, អសិពន្ធកបុត្តោ គាមណិ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘អភិក្កន្តំ, ភន្តេ, អភិក្កន្តំ, ភន្តេ…បេ.… ឧបាសកំ មំ ភគវា ធារេតុ អជ្ជតគ្គេ បាណុបេតំ សរណំ គត’’ន្តិ។ នវមំ។
‘‘Nanu, bhante, bhagavā anekapariyāyena kulānaṃ anuddayaṃ vaṇṇeti, anurakkhaṃ vaṇṇeti, anukampaṃ vaṇṇetī’’ti? ‘‘Evaṃ, gāmaṇi, tathāgato anekapariyāyena kulānaṃ anuddayaṃ vaṇṇeti, anurakkhaṃ vaṇṇeti, anukampaṃ vaṇṇetī’’ti. ‘‘Atha kiñcarahi, bhante, bhagavā dubbhikkhe dvīhitike setaṭṭhike salākāvutte mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ cārikaṃ carati? Ucchedāya bhagavā kulānaṃ paṭipanno, anayāya bhagavā kulānaṃ paṭipanno, upaghātāya bhagavā kulānaṃ paṭipanno’’ti. ‘‘Ito so, gāmaṇi, ekanavutikappe 8 yamahaṃ anussarāmi, nābhijānāmi kiñci kulaṃ pakkabhikkhānuppadānamattena upahatapubbaṃ. Atha kho yāni tāni kulāni aḍḍhāni mahaddhanāni mahābhogāni pahūtajātarūparajatāni pahūtavittūpakaraṇāni pahūtadhanadhaññāni, sabbāni tāni dānasambhūtāni ceva saccasambhūtāni ca sāmaññasambhūtāni ca. Aṭṭha kho, gāmaṇi, hetū, aṭṭha paccayā kulānaṃ upaghātāya. Rājato vā kulāni upaghātaṃ gacchanti, corato vā kulāni upaghātaṃ gacchanti, aggito vā kulāni upaghātaṃ gacchanti , udakato vā kulāni upaghātaṃ gacchanti, nihitaṃ vā ṭhānā vigacchati 9, duppayuttā vā kammantā vipajjanti, kule vā kulaṅgāroti 10 uppajjati, yo te bhoge vikirati vidhamati viddhaṃseti, aniccatāye aṭṭhamīti. Ime kho, gāmaṇi, aṭṭha hetū, aṭṭha paccayā kulānaṃ upaghātāya . Imesu kho, gāmaṇi, aṭṭhasu hetūsu, aṭṭhasu paccayesu saṃvijjamānesu yo maṃ evaṃ vadeyya – ‘ucchedāya bhagavā kulānaṃ paṭipanno, anayāya bhagavā kulānaṃ paṭipanno, upaghātāya bhagavā kulānaṃ paṭipanno’ti, taṃ, gāmaṇi, vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye’’ti. Evaṃ vutte, asibandhakaputto gāmaṇi bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante…pe… upāsakaṃ maṃ bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti. Navamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៩. កុលសុត្តវណ្ណនា • 9. Kulasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៩. កុលសុត្តវណ្ណនា • 9. Kulasuttavaṇṇanā
