| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya |
੯. ਕੁਲਸੁਤ੍ਤਂ
9. Kulasuttaṃ
੩੬੧. ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਕੋਸਲੇਸੁ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ ਮਹਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੇਨ ਨਾਲ਼ਨ੍ਦਾ ਤਦવਸਰਿ । ਤਤ੍ਰ ਸੁਦਂ ਭਗવਾ ਨਾਲ਼ਨ੍ਦਾਯਂ વਿਹਰਤਿ ਪਾવਾਰਿਕਮ੍ਬવਨੇ।
361. Ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena nāḷandā tadavasari . Tatra sudaṃ bhagavā nāḷandāyaṃ viharati pāvārikambavane.
ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਨਾਲ਼ਨ੍ਦਾ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਾ ਹੋਤਿ ਦ੍વੀਹਿਤਿਕਾ ਸੇਤਟ੍ਠਿਕਾ ਸਲਾਕਾવੁਤ੍ਤਾ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਨਿਗਣ੍ਠੋ ਨਾਟਪੁਤ੍ਤੋ ਨਾਲ਼ਨ੍ਦਾਯਂ ਪਟਿવਸਤਿ ਮਹਤਿਯਾ ਨਿਗਣ੍ਠਪਰਿਸਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ। ਅਥ ਖੋ ਅਸਿਬਨ੍ਧਕਪੁਤ੍ਤੋ ਗਾਮਣਿ ਨਿਗਣ੍ਠਸਾવਕੋ ਯੇਨ ਨਿਗਣ੍ਠੋ ਨਾਟਪੁਤ੍ਤੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਨਿਗਣ੍ਠਂ ਨਾਟਪੁਤ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਖੋ ਅਸਿਬਨ੍ਧਕਪੁਤ੍ਤਂ ਗਾਮਣਿਂ ਨਿਗਣ੍ਠੋ ਨਾਟਪੁਤ੍ਤੋ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਏਹਿ ਤ੍વਂ, ਗਾਮਣਿ, ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ વਾਦਂ ਆਰੋਪੇਹਿ। ਏવਂ ਤੇ ਕਲ੍ਯਾਣੋ ਕਿਤ੍ਤਿਸਦ੍ਦੋ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਤਿ – ‘ਅਸਿਬਨ੍ਧਕਪੁਤ੍ਤੇਨ ਗਾਮਣਿਨਾ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਏવਂਮਹਿਦ੍ਧਿਕਸ੍ਸ ਏવਂਮਹਾਨੁਭਾવਸ੍ਸ વਾਦੋ ਆਰੋਪਿਤੋ’’’ਤਿ।
Tena kho pana samayena nāḷandā dubbhikkhā hoti dvīhitikā setaṭṭhikā salākāvuttā. Tena kho pana samayena nigaṇṭho nāṭaputto nāḷandāyaṃ paṭivasati mahatiyā nigaṇṭhaparisāya saddhiṃ. Atha kho asibandhakaputto gāmaṇi nigaṇṭhasāvako yena nigaṇṭho nāṭaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho asibandhakaputtaṃ gāmaṇiṃ nigaṇṭho nāṭaputto etadavoca – ‘‘ehi tvaṃ, gāmaṇi, samaṇassa gotamassa vādaṃ āropehi. Evaṃ te kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchissati – ‘asibandhakaputtena gāmaṇinā samaṇassa gotamassa evaṃmahiddhikassa evaṃmahānubhāvassa vādo āropito’’’ti.
‘‘ਕਥਂ ਪਨਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਏવਂਮਹਿਦ੍ਧਿਕਸ੍ਸ ਏવਂਮਹਾਨੁਭਾવਸ੍ਸ વਾਦਂ ਆਰੋਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ? ‘‘ਏਹਿ ਤ੍વਂ, ਗਾਮਣਿ, ਯੇਨ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਸਮਣਂ ਗੋਤਮਂ ਏવਂ વਦੇਹਿ – ‘ਨਨੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਕੁਲਾਨਂ ਅਨੁਦ੍ਦਯਂ 1 વਣ੍ਣੇਤਿ, ਅਨੁਰਕ੍ਖਂ વਣ੍ਣੇਤਿ, ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ વਣ੍ਣੇਤੀ’ਤਿ? ਸਚੇ ਖੋ, ਗਾਮਣਿ, ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਏવਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਏવਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ – ‘ਏવਂ, ਗਾਮਣਿ, ਤਥਾਗਤੋ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਕੁਲਾਨਂ ਅਨੁਦ੍ਦਯਂ વਣ੍ਣੇਤਿ, ਅਨੁਰਕ੍ਖਂ વਣ੍ਣੇਤਿ, ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ વਣ੍ਣੇਤੀ’ਤਿ, ਤਮੇਨਂ ਤ੍વਂ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯਾਸਿ – ‘ਅਥ ਕਿਞ੍ਚਰਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖੇ ਦ੍વੀਹਿਤਿਕੇ ਸੇਤਟ੍ਠਿਕੇ ਸਲਾਕਾવੁਤ੍ਤੇ ਮਹਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਤਿ? ਉਚ੍ਛੇਦਾਯ ਭਗવਾ ਕੁਲਾਨਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ, ਅਨਯਾਯ ਭਗવਾ ਕੁਲਾਨਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ, ਉਪਘਾਤਾਯ ਭਗવਾ ਕੁਲਾਨਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ’ਤਿ! ਇਮਂ ਖੋ ਤੇ, ਗਾਮਣਿ, ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਉਭਤੋਕੋਟਿਕਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਨੇવ ਸਕ੍ਖਤਿ 2 ਉਗ੍ਗਿਲਿਤੁਂ, ਨੇવ ਸਕ੍ਖਤਿ ਓਗਿਲਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਏવਂ , ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਖੋ ਅਸਿਬਨ੍ਧਕਪੁਤ੍ਤੋ ਗਾਮਣਿ ਨਿਗਣ੍ਠਸ੍ਸ ਨਾਟਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਨਿਗਣ੍ਠਂ ਨਾਟਪੁਤ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍વਾ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਅਸਿਬਨ੍ਧਕਪੁਤ੍ਤੋ ਗਾਮਣਿ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ –
‘‘Kathaṃ panāhaṃ, bhante, samaṇassa gotamassa evaṃmahiddhikassa evaṃmahānubhāvassa vādaṃ āropessāmī’’ti ? ‘‘Ehi tvaṃ, gāmaṇi, yena samaṇo gotamo tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā samaṇaṃ gotamaṃ evaṃ vadehi – ‘nanu, bhante, bhagavā anekapariyāyena kulānaṃ anuddayaṃ 3 vaṇṇeti, anurakkhaṃ vaṇṇeti, anukampaṃ vaṇṇetī’ti? Sace kho, gāmaṇi, samaṇo gotamo evaṃ puṭṭho evaṃ byākaroti – ‘evaṃ, gāmaṇi, tathāgato anekapariyāyena kulānaṃ anuddayaṃ vaṇṇeti, anurakkhaṃ vaṇṇeti, anukampaṃ vaṇṇetī’ti, tamenaṃ tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – ‘atha kiñcarahi, bhante, bhagavā dubbhikkhe dvīhitike setaṭṭhike salākāvutte mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ cārikaṃ carati? Ucchedāya bhagavā kulānaṃ paṭipanno, anayāya bhagavā kulānaṃ paṭipanno, upaghātāya bhagavā kulānaṃ paṭipanno’ti! Imaṃ kho te, gāmaṇi, samaṇo gotamo ubhatokoṭikaṃ pañhaṃ puṭṭho neva sakkhati 4 uggilituṃ, neva sakkhati ogilitu’’nti. ‘‘Evaṃ , bhante’’ti kho asibandhakaputto gāmaṇi nigaṇṭhassa nāṭaputtassa paṭissutvā uṭṭhāyāsanā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho asibandhakaputto gāmaṇi bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘ਨਨੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਕੁਲਾਨਂ ਅਨੁਦ੍ਦਯਂ વਣ੍ਣੇਤਿ, ਅਨੁਰਕ੍ਖਂ વਣ੍ਣੇਤਿ, ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ વਣ੍ਣੇਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਏવਂ, ਗਾਮਣਿ, ਤਥਾਗਤੋ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਕੁਲਾਨਂ ਅਨੁਦ੍ਦਯਂ વਣ੍ਣੇਤਿ, ਅਨੁਰਕ੍ਖਂ વਣ੍ਣੇਤਿ, ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ વਣ੍ਣੇਤੀ’’ਤਿ। ‘‘ਅਥ ਕਿਞ੍ਚਰਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖੇ ਦ੍વੀਹਿਤਿਕੇ ਸੇਤਟ੍ਠਿਕੇ ਸਲਾਕਾવੁਤ੍ਤੇ ਮਹਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਤਿ? ਉਚ੍ਛੇਦਾਯ ਭਗવਾ ਕੁਲਾਨਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ, ਅਨਯਾਯ ਭਗવਾ ਕੁਲਾਨਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ, ਉਪਘਾਤਾਯ ਭਗવਾ ਕੁਲਾਨਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ। ‘‘ਇਤੋ ਸੋ, ਗਾਮਣਿ, ਏਕਨવੁਤਿਕਪ੍ਪੇ 5 ਯਮਹਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਾਮਿ, ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕੁਲਂ ਪਕ੍ਕਭਿਕ੍ਖਾਨੁਪ੍ਪਦਾਨਮਤ੍ਤੇਨ ਉਪਹਤਪੁਬ੍ਬਂ। ਅਥ ਖੋ ਯਾਨਿ ਤਾਨਿ ਕੁਲਾਨਿ ਅਡ੍ਢਾਨਿ ਮਹਦ੍ਧਨਾਨਿ ਮਹਾਭੋਗਾਨਿ ਪਹੂਤਜਾਤਰੂਪਰਜਤਾਨਿ ਪਹੂਤવਿਤ੍ਤੂਪਕਰਣਾਨਿ ਪਹੂਤਧਨਧਞ੍ਞਾਨਿ, ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਤਾਨਿ ਦਾਨਸਮ੍ਭੂਤਾਨਿ ਚੇવ ਸਚ੍ਚਸਮ੍ਭੂਤਾਨਿ ਚ ਸਾਮਞ੍ਞਸਮ੍ਭੂਤਾਨਿ ਚ। ਅਟ੍ਠ ਖੋ, ਗਾਮਣਿ, ਹੇਤੂ, ਅਟ੍ਠ ਪਚ੍ਚਯਾ ਕੁਲਾਨਂ ਉਪਘਾਤਾਯ। ਰਾਜਤੋ વਾ ਕੁਲਾਨਿ ਉਪਘਾਤਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਚੋਰਤੋ વਾ ਕੁਲਾਨਿ ਉਪਘਾਤਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਅਗ੍ਗਿਤੋ વਾ ਕੁਲਾਨਿ ਉਪਘਾਤਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ , ਉਦਕਤੋ વਾ ਕੁਲਾਨਿ ਉਪਘਾਤਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਨਿਹਿਤਂ વਾ ਠਾਨਾ વਿਗਚ੍ਛਤਿ 6, ਦੁਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ વਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ વਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਕੁਲੇ વਾ ਕੁਲਙ੍ਗਾਰੋਤਿ 7 ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਯੋ ਤੇ ਭੋਗੇ વਿਕਿਰਤਿ વਿਧਮਤਿ વਿਦ੍ਧਂਸੇਤਿ, ਅਨਿਚ੍ਚਤਾਯੇ ਅਟ੍ਠਮੀਤਿ। ਇਮੇ ਖੋ, ਗਾਮਣਿ, ਅਟ੍ਠ ਹੇਤੂ, ਅਟ੍ਠ ਪਚ੍ਚਯਾ ਕੁਲਾਨਂ ਉਪਘਾਤਾਯ । ਇਮੇਸੁ ਖੋ, ਗਾਮਣਿ, ਅਟ੍ਠਸੁ ਹੇਤੂਸੁ, ਅਟ੍ਠਸੁ ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਸਂવਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁ ਯੋ ਮਂ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯ – ‘ਉਚ੍ਛੇਦਾਯ ਭਗવਾ ਕੁਲਾਨਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ, ਅਨਯਾਯ ਭਗવਾ ਕੁਲਾਨਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ, ਉਪਘਾਤਾਯ ਭਗવਾ ਕੁਲਾਨਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ’ਤਿ, ਤਂ, ਗਾਮਣਿ, વਾਚਂ ਅਪ੍ਪਹਾਯ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਹਾਯ ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਅਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਯਥਾਭਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਏવਂ ਨਿਰਯੇ’’ਤਿ। ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਅਸਿਬਨ੍ਧਕਪੁਤ੍ਤੋ ਗਾਮਣਿ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ…ਪੇ॰… ਉਪਾਸਕਂ ਮਂ ਭਗવਾ ਧਾਰੇਤੁ ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ ਪਾਣੁਪੇਤਂ ਸਰਣਂ ਗਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਨવਮਂ।
‘‘Nanu, bhante, bhagavā anekapariyāyena kulānaṃ anuddayaṃ vaṇṇeti, anurakkhaṃ vaṇṇeti, anukampaṃ vaṇṇetī’’ti? ‘‘Evaṃ, gāmaṇi, tathāgato anekapariyāyena kulānaṃ anuddayaṃ vaṇṇeti, anurakkhaṃ vaṇṇeti, anukampaṃ vaṇṇetī’’ti. ‘‘Atha kiñcarahi, bhante, bhagavā dubbhikkhe dvīhitike setaṭṭhike salākāvutte mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ cārikaṃ carati? Ucchedāya bhagavā kulānaṃ paṭipanno, anayāya bhagavā kulānaṃ paṭipanno, upaghātāya bhagavā kulānaṃ paṭipanno’’ti. ‘‘Ito so, gāmaṇi, ekanavutikappe 8 yamahaṃ anussarāmi, nābhijānāmi kiñci kulaṃ pakkabhikkhānuppadānamattena upahatapubbaṃ. Atha kho yāni tāni kulāni aḍḍhāni mahaddhanāni mahābhogāni pahūtajātarūparajatāni pahūtavittūpakaraṇāni pahūtadhanadhaññāni, sabbāni tāni dānasambhūtāni ceva saccasambhūtāni ca sāmaññasambhūtāni ca. Aṭṭha kho, gāmaṇi, hetū, aṭṭha paccayā kulānaṃ upaghātāya. Rājato vā kulāni upaghātaṃ gacchanti, corato vā kulāni upaghātaṃ gacchanti, aggito vā kulāni upaghātaṃ gacchanti , udakato vā kulāni upaghātaṃ gacchanti, nihitaṃ vā ṭhānā vigacchati 9, duppayuttā vā kammantā vipajjanti, kule vā kulaṅgāroti 10 uppajjati, yo te bhoge vikirati vidhamati viddhaṃseti, aniccatāye aṭṭhamīti. Ime kho, gāmaṇi, aṭṭha hetū, aṭṭha paccayā kulānaṃ upaghātāya . Imesu kho, gāmaṇi, aṭṭhasu hetūsu, aṭṭhasu paccayesu saṃvijjamānesu yo maṃ evaṃ vadeyya – ‘ucchedāya bhagavā kulānaṃ paṭipanno, anayāya bhagavā kulānaṃ paṭipanno, upaghātāya bhagavā kulānaṃ paṭipanno’ti, taṃ, gāmaṇi, vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye’’ti. Evaṃ vutte, asibandhakaputto gāmaṇi bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante…pe… upāsakaṃ maṃ bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti. Navamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੯. ਕੁਲਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 9. Kulasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੯. ਕੁਲਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 9. Kulasuttavaṇṇanā
