| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
९. कुलसुत्तवण्णना
9. Kulasuttavaṇṇanā
३६१. एवं पवत्तईहितिकाति एवं द्विधा पवत्तईहितिका। द्वीहितिका दुक्करजीविकपयोगा। सलाकमत्तं वुत्तं एत्थाति सलाका वुत्ता, पुरिमपदे उत्तरपदलोपो। उभतोकोटिकन्ति यदि ‘‘कुलानुदयं न वण्णेमी’’ति वदति, ‘‘भूता निक्करुणा समण तुम्हे’’ति वादं आरोपेहि। अथ सब्बदापि ‘‘कुलानुदयं वण्णेमी’’ति वदति। एवं सन्ते ‘‘कस्मा एवं दुब्भिक्खे काले महतिया परिसाय परिवुतो जनपदचारिकं चरन्ता कुलूपच्छेदाय पटिपज्जथा’’ति एवं उभतोकोटिकं वादं आरोपेहीति गामणिं उय्योजेसि।
361.Evaṃ pavattaīhitikāti evaṃ dvidhā pavattaīhitikā. Dvīhitikā dukkarajīvikapayogā. Salākamattaṃ vuttaṃ etthāti salākā vuttā, purimapade uttarapadalopo. Ubhatokoṭikanti yadi ‘‘kulānudayaṃ na vaṇṇemī’’ti vadati, ‘‘bhūtā nikkaruṇā samaṇa tumhe’’ti vādaṃ āropehi. Atha sabbadāpi ‘‘kulānudayaṃ vaṇṇemī’’ti vadati. Evaṃ sante ‘‘kasmā evaṃ dubbhikkhe kāle mahatiyā parisāya parivuto janapadacārikaṃ carantā kulūpacchedāya paṭipajjathā’’ti evaṃ ubhatokoṭikaṃ vādaṃ āropehīti gāmaṇiṃ uyyojesi.
द्वे अन्तेति उभो कोटियो। बहि नीहरितुन्ति न वण्णेमि वण्णेमीति द्वे अन्ते मोचेन्तो तं पुच्छितमत्थं बहि नीहरति नाम। तत्थ दोसं दत्वा चोदेन्तो तं अपुच्छं करोन्तो गिलित्वा विय अन्तो पवेसेति नाम।
Dve anteti ubho koṭiyo. Bahi nīharitunti na vaṇṇemi vaṇṇemīti dve ante mocento taṃ pucchitamatthaṃ bahi nīharati nāma. Tattha dosaṃ datvā codento taṃ apucchaṃ karonto gilitvā viya anto paveseti nāma.
इतो सो गामणीतिआदि अत्तनो भिक्खूनं अञ्ञेसञ्च अत्थकामानं भिक्खप्पदानेन अनिट्ठप्पत्तिअभावदस्सनत्थं आरद्धं। दानेन सम्भूतानीति दानमयेन पुञ्ञकिरियवत्थुना सम्मदेव भूतिं वड्ढिं पत्तानि। सच्चेन अरियवोहारेन सम्मदेव भूतानि उप्पन्नानि सच्चसम्भूतानीति आह ‘‘सच्चं नाम सच्चवादिता’’ति। सेससीलन्ति अट्ठविधअरियवोहारतो अञ्ञसीलं। निहितन्ति तस्मिं कुले पुब्बपुरिसेहि निधानभावेन निहितं। दुप्पयुत्ताति कसिवाणिज्जादिवसेन दुट्ठु पयुत्ता कम्मन्ता। विपज्जन्तीति नस्सन्ति। कुलङ्गारोति कुलस्स अङ्गारसदिसो विनासकपुग्गलो। अनिच्चताति मरणं। तस्मिं कुले पधानपुरिसानं भोगानं वा सब्बसो विनासो। तेनाह ‘‘हुत्वा अभावो’’तिआदि।
Ito so gāmaṇītiādi attano bhikkhūnaṃ aññesañca atthakāmānaṃ bhikkhappadānena aniṭṭhappattiabhāvadassanatthaṃ āraddhaṃ. Dānena sambhūtānīti dānamayena puññakiriyavatthunā sammadeva bhūtiṃ vaḍḍhiṃ pattāni. Saccena ariyavohārena sammadeva bhūtāni uppannāni saccasambhūtānīti āha ‘‘saccaṃ nāma saccavāditā’’ti. Sesasīlanti aṭṭhavidhaariyavohārato aññasīlaṃ. Nihitanti tasmiṃ kule pubbapurisehi nidhānabhāvena nihitaṃ. Duppayuttāti kasivāṇijjādivasena duṭṭhu payuttā kammantā. Vipajjantīti nassanti. Kulaṅgāroti kulassa aṅgārasadiso vināsakapuggalo. Aniccatāti maraṇaṃ. Tasmiṃ kule padhānapurisānaṃ bhogānaṃ vā sabbaso vināso. Tenāha ‘‘hutvā abhāvo’’tiādi.
कुलसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Kulasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ९. कुलसुत्तं • 9. Kulasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ९. कुलसुत्तवण्णना • 9. Kulasuttavaṇṇanā
