| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
๙. กุลสุตฺตวณฺณนา
9. Kulasuttavaṇṇanā
๓๖๑. นวเม ทุพฺภิกฺขาติ ทุลฺลภภิกฺขาฯ ทฺวีหิติกาติ ‘‘ชีวิสฺสาม นุ โข น นุ โข’’ติ เอวํ ปวตฺตอีหิติกาฯ ‘‘ทุหิติกา’’ติปิ ปาโฐฯ อยเมว อโตฺถฯ ทุกฺขา อีหิติ เอตฺถ น สกฺกา โกจิ ปโยโค สุเขน กาตุนฺติ ทุหิติกาฯ ตตฺถ ตตฺถ มตมนุสฺสานํ วิปฺปกิณฺณานิ เสตานิ อฎฺฐิกานิ เอตฺถาติ เสตฎฺฐิกาฯ สลากาวุตฺตาติ สลากมตฺตวุตฺตา, ยํ ตตฺถ วุตฺตํ วาปิตํ, ตํ สลากมตฺตเมว อโหสิ, ผเล น ชนยตีติ อโตฺถฯ
361. Navame dubbhikkhāti dullabhabhikkhā. Dvīhitikāti ‘‘jīvissāma nu kho na nu kho’’ti evaṃ pavattaīhitikā. ‘‘Duhitikā’’tipi pāṭho. Ayameva attho. Dukkhā īhiti ettha na sakkā koci payogo sukhena kātunti duhitikā. Tattha tattha matamanussānaṃ vippakiṇṇāni setāni aṭṭhikāni etthāti setaṭṭhikā. Salākāvuttāti salākamattavuttā, yaṃ tattha vuttaṃ vāpitaṃ, taṃ salākamattameva ahosi, phale na janayatīti attho.
อุคฺคิลิตุนฺติ เทฺว อเนฺต โมเจตฺวา กเถตุํ อสโกฺกโนฺต อุคฺคิลิตุํ พหิ นีหริตุํ น สกฺขีติ ฯ โอคิลิตุนฺติ ปุจฺฉาย โทสํ ทิสฺวา หาเรตุํ อสโกฺกโนฺต โอคิลิตุํ อโนฺต ปเวเสตุํ น สกฺขีติฯ
Uggilitunti dve ante mocetvā kathetuṃ asakkonto uggilituṃ bahi nīharituṃ na sakkhīti . Ogilitunti pucchāya dosaṃ disvā hāretuṃ asakkonto ogilituṃ anto pavesetuṃ na sakkhīti.
อิโต โส คามณิ เอกนวุติกเปฺปติ ภควา กถยมาโนว ยาว นิกฺขโนฺต นาสิกวาโต น ปุน ปวิสติ, ตาวตเกน กาเลน เอกนวุติกเปฺป อนุสฺสริ ‘‘อตฺถิ นุ โข กิญฺจิ กุเล ปกฺกภิกฺขาทาเนน อุปหตปุพฺพ’’นฺติ ปริชานนตฺถํฯ อเถกมฺปิ อปสฺสโนฺต ‘‘อิโต โส, คามณี’’ติอาทิมาหฯ อิทานิ ทานาทีนํ อานิสํสํ กเถโนฺต อถ โข ยานิ ตานิ กุลานิ อฑฺฒานีติ ธมฺมเทสนํ อารภิฯ ตตฺถ ทานสมฺภูตานีติ ทาเนน สมฺภูตานิ นิพฺพตฺตานิฯ เสสปททฺวเยปิ เอเสว นโยฯ เอตฺถ ปน สจฺจํ นาม สจฺจวาทิตาฯ สามญฺญํ นาม เสสสีลํฯ วิกิรตีติ อโยเคน วฬเญฺชโนฺต วิปฺปกิรติฯ วิธมตีติ ธเมโนฺต วิย นาเสติฯ วิทฺธํเสตีติ นาเสติฯ อนิจฺจตาติ หุตฺวา อภาโว พหุนาปิ กาเลน สงฺคตานํ ขเณเนว อนฺตรธานํฯ
Ito so gāmaṇi ekanavutikappeti bhagavā kathayamānova yāva nikkhanto nāsikavāto na puna pavisati, tāvatakena kālena ekanavutikappe anussari ‘‘atthi nu kho kiñci kule pakkabhikkhādānena upahatapubba’’nti parijānanatthaṃ. Athekampi apassanto ‘‘ito so, gāmaṇī’’tiādimāha. Idāni dānādīnaṃ ānisaṃsaṃ kathento atha kho yāni tāni kulāni aḍḍhānīti dhammadesanaṃ ārabhi. Tattha dānasambhūtānīti dānena sambhūtāni nibbattāni. Sesapadadvayepi eseva nayo. Ettha pana saccaṃ nāma saccavāditā. Sāmaññaṃ nāma sesasīlaṃ. Vikiratīti ayogena vaḷañjento vippakirati. Vidhamatīti dhamento viya nāseti. Viddhaṃsetīti nāseti. Aniccatāti hutvā abhāvo bahunāpi kālena saṅgatānaṃ khaṇeneva antaradhānaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๙. กุลสุตฺตํ • 9. Kulasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๙. กุลสุตฺตวณฺณนา • 9. Kulasuttavaṇṇanā
