Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అపదాన-అట్ఠకథా • Apadāna-aṭṭhakathā |
౫. కుమారకస్సపత్థేరఅపదానవణ్ణనా
5. Kumārakassapattheraapadānavaṇṇanā
పఞ్చమాపదానే ఇతో సతసహస్సమ్హీతిఆదికం ఆయస్మతో కుమారకస్సపత్థేరస్స అపదానం. అయం కిర పదుముత్తరస్స భగవతో కాలే బ్రాహ్మణకులే నిబ్బత్తో విఞ్ఞుతం పత్వా ఏకదివసం సత్థు సన్తికే ధమ్మం సుణన్తో సత్థారం ఏకం భిక్ఖుం చిత్తకథికానం అగ్గట్ఠానే ఠపేన్తం దిస్వా సయమ్పి తం ఠానన్తరం పత్థేన్తో పణిధానం కత్వా తదనురూపాని పుఞ్ఞాని కరోన్తో యావతాయుకం ఠత్వా తతో చుతో దేవమనుస్సేసు సంసరన్తో ఉభయసమ్పత్తియో అనుభవిత్వా కస్సపస్స భగవతో కాలే కులగేహే నిబ్బత్తో తస్స భగవతో సాసనే పబ్బజిత్వా సమణధమ్మం కత్వా సుగతీసుయేవ సంసరన్తో దిబ్బసుఖం మానుససుఖఞ్చ అనుభవిత్వా ఇమస్మిం బుద్ధుప్పాదే రాజగహే ఏకిస్సా సేట్ఠిధీతాయ కుచ్ఛిమ్హి నిబ్బత్తో. సా కిర కుమారికాకాలేయేవ పబ్బజితుకామా మాతాపితరో యాచిత్వా పబ్బజ్జం అలభమానా పతికులం గన్త్వా గబ్భం గణ్హిత్వా తం అజానిత్వా ‘‘సామికం ఆరాధేత్వా పబ్బజ్జం అనుజానాపేస్సామీ’’తి చిన్తేసి. సా సామికం ఆరాధేన్తీ, అయ్యపుత్త –
Pañcamāpadāne ito satasahassamhītiādikaṃ āyasmato kumārakassapattherassa apadānaṃ. Ayaṃ kira padumuttarassa bhagavato kāle brāhmaṇakule nibbatto viññutaṃ patvā ekadivasaṃ satthu santike dhammaṃ suṇanto satthāraṃ ekaṃ bhikkhuṃ cittakathikānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā sayampi taṃ ṭhānantaraṃ patthento paṇidhānaṃ katvā tadanurūpāni puññāni karonto yāvatāyukaṃ ṭhatvā tato cuto devamanussesu saṃsaranto ubhayasampattiyo anubhavitvā kassapassa bhagavato kāle kulagehe nibbatto tassa bhagavato sāsane pabbajitvā samaṇadhammaṃ katvā sugatīsuyeva saṃsaranto dibbasukhaṃ mānusasukhañca anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde rājagahe ekissā seṭṭhidhītāya kucchimhi nibbatto. Sā kira kumārikākāleyeva pabbajitukāmā mātāpitaro yācitvā pabbajjaṃ alabhamānā patikulaṃ gantvā gabbhaṃ gaṇhitvā taṃ ajānitvā ‘‘sāmikaṃ ārādhetvā pabbajjaṃ anujānāpessāmī’’ti cintesi. Sā sāmikaṃ ārādhentī, ayyaputta –
‘‘సచే ఇమస్స కాయస్స, అన్తో బాహిరకో సియా;
‘‘Sace imassa kāyassa, anto bāhirako siyā;
దణ్డం నూన గహేత్వాన, కాకే సోణే నివారయే’’తి. (విసుద్ధి॰ ౧.౧౨౨) –
Daṇḍaṃ nūna gahetvāna, kāke soṇe nivāraye’’ti. (visuddhi. 1.122) –
ఆదినా సరీరస్స దోసం దస్సేన్తీ తం ఆరాధేసి.
Ādinā sarīrassa dosaṃ dassentī taṃ ārādhesi.
సా సామికేన అనుఞ్ఞాతా గబ్భినిభావం అజానన్తీ దేవదత్తపక్ఖియాసు భిక్ఖునీసు పబ్బజి. తస్సా గబ్భినిభావం దిస్వా భిక్ఖునియో దేవదత్తం పుచ్ఛింసు. సో ‘‘అస్సమణీ’’తి ఆహ. సా ‘‘నాహం దేవదత్తం ఉద్దిస్స పబ్బజితా, భగవన్తం ఉద్దిస్స పబ్బజితా’’తి భగవతో సన్తికం గన్త్వా దసబలం పుచ్ఛి. సత్థా ఉపాలిత్థేరం పటిచ్ఛాపేసి. థేరో సావత్థినగరవాసీని కులాని విసాఖఞ్చ ఉపాసికం పక్కోసాపేత్వా సరాజికాయ పరిసాయ తం వినిచ్ఛినన్తో ‘‘పురే లద్ధో గబ్భో, అరోగా పబ్బజ్జా’’తి ఆహ. తం సుత్వా సత్థా ‘‘సాధు సువినిచ్ఛితం ఉపాలినా అధికరణ’’న్తి థేరస్స సాధుకారం అదాసి.
Sā sāmikena anuññātā gabbhinibhāvaṃ ajānantī devadattapakkhiyāsu bhikkhunīsu pabbaji. Tassā gabbhinibhāvaṃ disvā bhikkhuniyo devadattaṃ pucchiṃsu. So ‘‘assamaṇī’’ti āha. Sā ‘‘nāhaṃ devadattaṃ uddissa pabbajitā, bhagavantaṃ uddissa pabbajitā’’ti bhagavato santikaṃ gantvā dasabalaṃ pucchi. Satthā upālittheraṃ paṭicchāpesi. Thero sāvatthinagaravāsīni kulāni visākhañca upāsikaṃ pakkosāpetvā sarājikāya parisāya taṃ vinicchinanto ‘‘pure laddho gabbho, arogā pabbajjā’’ti āha. Taṃ sutvā satthā ‘‘sādhu suvinicchitaṃ upālinā adhikaraṇa’’nti therassa sādhukāraṃ adāsi.
సా భిక్ఖునీ సువణ్ణబిమ్బసదిసం పుత్తం విజాయి. తం రాజా పసేనది కోసలో ‘‘దారకపరిహరణం భిక్ఖునీనం పలిబోధో’’తి ధాతీనం దాపేత్వా పోసాపేసి, కస్సపోతిస్స నామం కరింసు . అపరభాగే అలఙ్కరిత్వా సత్థు సన్తికం నేత్వా పబ్బాజేసి. కుమారకాలే పబ్బజితత్తా పన భగవతా ‘‘కస్సపం పక్కోసథ, ఇదం ఫలం వా ఖాదనీయం వా కస్సపస్స దేథా’’తి వుత్తే ‘‘కతరకస్సపస్సా’’తి ‘‘కుమారకస్సపస్సా’’తి ఏవం గహితనామత్తా రఞ్ఞా పోసావనీయపుత్తత్తా చ వుద్ధకాలేపి కుమారకస్సపోత్వేవ పఞ్ఞాయిత్థ.
Sā bhikkhunī suvaṇṇabimbasadisaṃ puttaṃ vijāyi. Taṃ rājā pasenadi kosalo ‘‘dārakapariharaṇaṃ bhikkhunīnaṃ palibodho’’ti dhātīnaṃ dāpetvā posāpesi, kassapotissa nāmaṃ kariṃsu . Aparabhāge alaṅkaritvā satthu santikaṃ netvā pabbājesi. Kumārakāle pabbajitattā pana bhagavatā ‘‘kassapaṃ pakkosatha, idaṃ phalaṃ vā khādanīyaṃ vā kassapassa dethā’’ti vutte ‘‘katarakassapassā’’ti ‘‘kumārakassapassā’’ti evaṃ gahitanāmattā raññā posāvanīyaputtattā ca vuddhakālepi kumārakassapotveva paññāyittha.
సో పబ్బజితకాలతో పట్ఠాయ విపస్సనాయ కమ్మం కరోతి, బుద్ధవచనఞ్చ ఉగ్గణ్హాతి. అథ తేన సద్ధిం పబ్బతమత్థకే సమణధమ్మం కత్వా అనాగామీ హుత్వా సుద్ధావాసే నిబ్బత్తమహాబ్రహ్మా ‘‘విపస్సనాయ ముఖం దస్సేత్వా మగ్గఫలుప్పత్తియా ఉపాయం కరిస్సామీ’’తి పఞ్చదసపఞ్హే అభిసఙ్ఖరిత్వా అన్ధవనే వసన్తస్స థేరస్స ‘‘ఇమే పఞ్హే సత్థారం పుచ్ఛేయ్యాసీ’’తి ఆచిక్ఖి. తతో సో తే పఞ్హే భగవన్తం పుచ్ఛి. భగవాపిస్స విస్సజ్జేసి. థేరో భగవతా కథితనియామేనేవ తే ఉగ్గణ్హిత్వా విపస్సనం గబ్భం గాహాపేత్వా అరహత్తం పాపుణి.
So pabbajitakālato paṭṭhāya vipassanāya kammaṃ karoti, buddhavacanañca uggaṇhāti. Atha tena saddhiṃ pabbatamatthake samaṇadhammaṃ katvā anāgāmī hutvā suddhāvāse nibbattamahābrahmā ‘‘vipassanāya mukhaṃ dassetvā maggaphaluppattiyā upāyaṃ karissāmī’’ti pañcadasapañhe abhisaṅkharitvā andhavane vasantassa therassa ‘‘ime pañhe satthāraṃ puccheyyāsī’’ti ācikkhi. Tato so te pañhe bhagavantaṃ pucchi. Bhagavāpissa vissajjesi. Thero bhagavatā kathitaniyāmeneva te uggaṇhitvā vipassanaṃ gabbhaṃ gāhāpetvā arahattaṃ pāpuṇi.
౧౫౦. సో అరహత్తం పత్వా అత్తనో పుబ్బకమ్మం సరిత్వా సోమనస్సజాతో పుబ్బచరితాపదానం పకాసేన్తో ఇతో సతసహస్సమ్హీతిఆదిమాహ. తత్థ యం హేట్ఠా వుత్తనయఞ్చ ఉత్తానత్థఞ్చ, తం సబ్బం న వణ్ణయిస్సామ. అనుత్తానపదమేవ వణ్ణయిస్సామ.
150. So arahattaṃ patvā attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento ito satasahassamhītiādimāha. Tattha yaṃ heṭṭhā vuttanayañca uttānatthañca, taṃ sabbaṃ na vaṇṇayissāma. Anuttānapadameva vaṇṇayissāma.
౧౬౯. ఆపన్నసత్తా మే మాతాతి మయ్హం మాతా గరుగబ్భా గబ్భినీ పసుతాసన్నగబ్భాతి అత్థో.
169.Āpannasattā me mātāti mayhaṃ mātā garugabbhā gabbhinī pasutāsannagabbhāti attho.
౧౭౩. వమ్మికసదిసం కాయన్తి సరీరం నామ వమ్మికసదిసం యథా వమ్మికో ఇతో చితో చ ఛిద్దావఛిద్దో ఘరగోళికఉపచికాదీనం ఆసయో, ఏవమేవ అయం కాయో నవఛిద్దో ధువస్సవోతి బుద్ధేన భగవతా దేసితం పకాసితం తం సుత్వా మే చిత్తం ఆసవే అగ్గహేత్వా అసేసేత్వా కిలేసతో విముచ్చి, అరహత్తే పతిట్ఠాసీతి అత్థో. అపరభాగే తత్థ తత్థ భిక్ఖూనం విచిత్తధమ్మకథికభావం సుత్వా సత్థా ‘‘ఏతదగ్గం, భిక్ఖవే, మమ సావకానం భిక్ఖూనం చిత్తకథికానం యదిదం కుమారకస్సపో’’తి (అ॰ ని॰ ౧.౨౦౯, ౨౧౭) ఏతదగ్గే ఠపేసీతి.
173.Vammikasadisaṃkāyanti sarīraṃ nāma vammikasadisaṃ yathā vammiko ito cito ca chiddāvachiddo gharagoḷikaupacikādīnaṃ āsayo, evameva ayaṃ kāyo navachiddo dhuvassavoti buddhena bhagavatā desitaṃ pakāsitaṃ taṃ sutvā me cittaṃ āsave aggahetvā asesetvā kilesato vimucci, arahatte patiṭṭhāsīti attho. Aparabhāge tattha tattha bhikkhūnaṃ vicittadhammakathikabhāvaṃ sutvā satthā ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ cittakathikānaṃ yadidaṃ kumārakassapo’’ti (a. ni. 1.209, 217) etadagge ṭhapesīti.
కుమారకస్సపత్థేరఅపదానవణ్ణనా సమత్తా.
Kumārakassapattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / అపదానపాళి • Apadānapāḷi / ౫. కుమారకస్సపత్థేరఅపదానం • 5. Kumārakassapattheraapadānaṃ