Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಪದಾನ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Apadāna-aṭṭhakathā |
೫. ಕುಮಾರಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ
5. Kumārakassapattheraapadānavaṇṇanā
ಪಞ್ಚಮಾಪದಾನೇ ಇತೋ ಸತಸಹಸ್ಸಮ್ಹೀತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಕುಮಾರಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ। ಅಯಂ ಕಿರ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಏಕದಿವಸಂ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಚಿತ್ತಕಥಿಕಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಯಮ್ಪಿ ತಂ ಠಾನನ್ತರಂ ಪತ್ಥೇನ್ತೋ ಪಣಿಧಾನಂ ಕತ್ವಾ ತದನುರೂಪಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕರೋನ್ತೋ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಸುಗತೀಸುಯೇವ ಸಂಸರನ್ತೋ ದಿಬ್ಬಸುಖಂ ಮಾನುಸಸುಖಞ್ಚ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ರಾಜಗಹೇ ಏಕಿಸ್ಸಾ ಸೇಟ್ಠಿಧೀತಾಯ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ। ಸಾ ಕಿರ ಕುಮಾರಿಕಾಕಾಲೇಯೇವ ಪಬ್ಬಜಿತುಕಾಮಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಯಾಚಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಅಲಭಮಾನಾ ಪತಿಕುಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಗಬ್ಭಂ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ತಂ ಅಜಾನಿತ್ವಾ ‘‘ಸಾಮಿಕಂ ಆರಾಧೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಅನುಜಾನಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇಸಿ। ಸಾ ಸಾಮಿಕಂ ಆರಾಧೇನ್ತೀ, ಅಯ್ಯಪುತ್ತ –
Pañcamāpadāne ito satasahassamhītiādikaṃ āyasmato kumārakassapattherassa apadānaṃ. Ayaṃ kira padumuttarassa bhagavato kāle brāhmaṇakule nibbatto viññutaṃ patvā ekadivasaṃ satthu santike dhammaṃ suṇanto satthāraṃ ekaṃ bhikkhuṃ cittakathikānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā sayampi taṃ ṭhānantaraṃ patthento paṇidhānaṃ katvā tadanurūpāni puññāni karonto yāvatāyukaṃ ṭhatvā tato cuto devamanussesu saṃsaranto ubhayasampattiyo anubhavitvā kassapassa bhagavato kāle kulagehe nibbatto tassa bhagavato sāsane pabbajitvā samaṇadhammaṃ katvā sugatīsuyeva saṃsaranto dibbasukhaṃ mānusasukhañca anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde rājagahe ekissā seṭṭhidhītāya kucchimhi nibbatto. Sā kira kumārikākāleyeva pabbajitukāmā mātāpitaro yācitvā pabbajjaṃ alabhamānā patikulaṃ gantvā gabbhaṃ gaṇhitvā taṃ ajānitvā ‘‘sāmikaṃ ārādhetvā pabbajjaṃ anujānāpessāmī’’ti cintesi. Sā sāmikaṃ ārādhentī, ayyaputta –
‘‘ಸಚೇ ಇಮಸ್ಸ ಕಾಯಸ್ಸ, ಅನ್ತೋ ಬಾಹಿರಕೋ ಸಿಯಾ।
‘‘Sace imassa kāyassa, anto bāhirako siyā;
ದಣ್ಡಂ ನೂನ ಗಹೇತ್ವಾನ, ಕಾಕೇ ಸೋಣೇ ನಿವಾರಯೇ’’ತಿ॥ (ವಿಸುದ್ಧಿ॰ ೧.೧೨೨) –
Daṇḍaṃ nūna gahetvāna, kāke soṇe nivāraye’’ti. (visuddhi. 1.122) –
ಆದಿನಾ ಸರೀರಸ್ಸ ದೋಸಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೀ ತಂ ಆರಾಧೇಸಿ।
Ādinā sarīrassa dosaṃ dassentī taṃ ārādhesi.
ಸಾ ಸಾಮಿಕೇನ ಅನುಞ್ಞಾತಾ ಗಬ್ಭಿನಿಭಾವಂ ಅಜಾನನ್ತೀ ದೇವದತ್ತಪಕ್ಖಿಯಾಸು ಭಿಕ್ಖುನೀಸು ಪಬ್ಬಜಿ। ತಸ್ಸಾ ಗಬ್ಭಿನಿಭಾವಂ ದಿಸ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ದೇವದತ್ತಂ ಪುಚ್ಛಿಂಸು। ಸೋ ‘‘ಅಸ್ಸಮಣೀ’’ತಿ ಆಹ। ಸಾ ‘‘ನಾಹಂ ದೇವದತ್ತಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜಿತಾ, ಭಗವನ್ತಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜಿತಾ’’ತಿ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ದಸಬಲಂ ಪುಚ್ಛಿ। ಸತ್ಥಾ ಉಪಾಲಿತ್ಥೇರಂ ಪಟಿಚ್ಛಾಪೇಸಿ। ಥೇರೋ ಸಾವತ್ಥಿನಗರವಾಸೀನಿ ಕುಲಾನಿ ವಿಸಾಖಞ್ಚ ಉಪಾಸಿಕಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಸರಾಜಿಕಾಯ ಪರಿಸಾಯ ತಂ ವಿನಿಚ್ಛಿನನ್ತೋ ‘‘ಪುರೇ ಲದ್ಧೋ ಗಬ್ಭೋ, ಅರೋಗಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ’’ತಿ ಆಹ। ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸತ್ಥಾ ‘‘ಸಾಧು ಸುವಿನಿಚ್ಛಿತಂ ಉಪಾಲಿನಾ ಅಧಿಕರಣ’’ನ್ತಿ ಥೇರಸ್ಸ ಸಾಧುಕಾರಂ ಅದಾಸಿ।
Sā sāmikena anuññātā gabbhinibhāvaṃ ajānantī devadattapakkhiyāsu bhikkhunīsu pabbaji. Tassā gabbhinibhāvaṃ disvā bhikkhuniyo devadattaṃ pucchiṃsu. So ‘‘assamaṇī’’ti āha. Sā ‘‘nāhaṃ devadattaṃ uddissa pabbajitā, bhagavantaṃ uddissa pabbajitā’’ti bhagavato santikaṃ gantvā dasabalaṃ pucchi. Satthā upālittheraṃ paṭicchāpesi. Thero sāvatthinagaravāsīni kulāni visākhañca upāsikaṃ pakkosāpetvā sarājikāya parisāya taṃ vinicchinanto ‘‘pure laddho gabbho, arogā pabbajjā’’ti āha. Taṃ sutvā satthā ‘‘sādhu suvinicchitaṃ upālinā adhikaraṇa’’nti therassa sādhukāraṃ adāsi.
ಸಾ ಭಿಕ್ಖುನೀ ಸುವಣ್ಣಬಿಮ್ಬಸದಿಸಂ ಪುತ್ತಂ ವಿಜಾಯಿ। ತಂ ರಾಜಾ ಪಸೇನದಿ ಕೋಸಲೋ ‘‘ದಾರಕಪರಿಹರಣಂ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಪಲಿಬೋಧೋ’’ತಿ ಧಾತೀನಂ ದಾಪೇತ್ವಾ ಪೋಸಾಪೇಸಿ, ಕಸ್ಸಪೋತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು । ಅಪರಭಾಗೇ ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ನೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇಸಿ। ಕುಮಾರಕಾಲೇ ಪಬ್ಬಜಿತತ್ತಾ ಪನ ಭಗವತಾ ‘‘ಕಸ್ಸಪಂ ಪಕ್ಕೋಸಥ, ಇದಂ ಫಲಂ ವಾ ಖಾದನೀಯಂ ವಾ ಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ದೇಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಕತರಕಸ್ಸಪಸ್ಸಾ’’ತಿ ‘‘ಕುಮಾರಕಸ್ಸಪಸ್ಸಾ’’ತಿ ಏವಂ ಗಹಿತನಾಮತ್ತಾ ರಞ್ಞಾ ಪೋಸಾವನೀಯಪುತ್ತತ್ತಾ ಚ ವುದ್ಧಕಾಲೇಪಿ ಕುಮಾರಕಸ್ಸಪೋತ್ವೇವ ಪಞ್ಞಾಯಿತ್ಥ।
Sā bhikkhunī suvaṇṇabimbasadisaṃ puttaṃ vijāyi. Taṃ rājā pasenadi kosalo ‘‘dārakapariharaṇaṃ bhikkhunīnaṃ palibodho’’ti dhātīnaṃ dāpetvā posāpesi, kassapotissa nāmaṃ kariṃsu . Aparabhāge alaṅkaritvā satthu santikaṃ netvā pabbājesi. Kumārakāle pabbajitattā pana bhagavatā ‘‘kassapaṃ pakkosatha, idaṃ phalaṃ vā khādanīyaṃ vā kassapassa dethā’’ti vutte ‘‘katarakassapassā’’ti ‘‘kumārakassapassā’’ti evaṃ gahitanāmattā raññā posāvanīyaputtattā ca vuddhakālepi kumārakassapotveva paññāyittha.
ಸೋ ಪಬ್ಬಜಿತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಬುದ್ಧವಚನಞ್ಚ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಅಥ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಬ್ಬತಮತ್ಥಕೇ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಅನಾಗಾಮೀ ಹುತ್ವಾ ಸುದ್ಧಾವಾಸೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಮಹಾಬ್ರಹ್ಮಾ ‘‘ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಮುಖಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಮಗ್ಗಫಲುಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಉಪಾಯಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪಞ್ಚದಸಪಞ್ಹೇ ಅಭಿಸಙ್ಖರಿತ್ವಾ ಅನ್ಧವನೇ ವಸನ್ತಸ್ಸ ಥೇರಸ್ಸ ‘‘ಇಮೇ ಪಞ್ಹೇ ಸತ್ಥಾರಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ಆಚಿಕ್ಖಿ। ತತೋ ಸೋ ತೇ ಪಞ್ಹೇ ಭಗವನ್ತಂ ಪುಚ್ಛಿ। ಭಗವಾಪಿಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ। ಥೇರೋ ಭಗವತಾ ಕಥಿತನಿಯಾಮೇನೇವ ತೇ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಗಬ್ಭಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ।
So pabbajitakālato paṭṭhāya vipassanāya kammaṃ karoti, buddhavacanañca uggaṇhāti. Atha tena saddhiṃ pabbatamatthake samaṇadhammaṃ katvā anāgāmī hutvā suddhāvāse nibbattamahābrahmā ‘‘vipassanāya mukhaṃ dassetvā maggaphaluppattiyā upāyaṃ karissāmī’’ti pañcadasapañhe abhisaṅkharitvā andhavane vasantassa therassa ‘‘ime pañhe satthāraṃ puccheyyāsī’’ti ācikkhi. Tato so te pañhe bhagavantaṃ pucchi. Bhagavāpissa vissajjesi. Thero bhagavatā kathitaniyāmeneva te uggaṇhitvā vipassanaṃ gabbhaṃ gāhāpetvā arahattaṃ pāpuṇi.
೧೫೦. ಸೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಇತೋ ಸತಸಹಸ್ಸಮ್ಹೀತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಯಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯಞ್ಚ ಉತ್ತಾನತ್ಥಞ್ಚ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ನ ವಣ್ಣಯಿಸ್ಸಾಮ। ಅನುತ್ತಾನಪದಮೇವ ವಣ್ಣಯಿಸ್ಸಾಮ।
150. So arahattaṃ patvā attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento ito satasahassamhītiādimāha. Tattha yaṃ heṭṭhā vuttanayañca uttānatthañca, taṃ sabbaṃ na vaṇṇayissāma. Anuttānapadameva vaṇṇayissāma.
೧೬೯. ಆಪನ್ನಸತ್ತಾ ಮೇ ಮಾತಾತಿ ಮಯ್ಹಂ ಮಾತಾ ಗರುಗಬ್ಭಾ ಗಬ್ಭಿನೀ ಪಸುತಾಸನ್ನಗಬ್ಭಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
169.Āpannasattā me mātāti mayhaṃ mātā garugabbhā gabbhinī pasutāsannagabbhāti attho.
೧೭೩. ವಮ್ಮಿಕಸದಿಸಂ ಕಾಯನ್ತಿ ಸರೀರಂ ನಾಮ ವಮ್ಮಿಕಸದಿಸಂ ಯಥಾ ವಮ್ಮಿಕೋ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಛಿದ್ದಾವಛಿದ್ದೋ ಘರಗೋಳಿಕಉಪಚಿಕಾದೀನಂ ಆಸಯೋ, ಏವಮೇವ ಅಯಂ ಕಾಯೋ ನವಛಿದ್ದೋ ಧುವಸ್ಸವೋತಿ ಬುದ್ಧೇನ ಭಗವತಾ ದೇಸಿತಂ ಪಕಾಸಿತಂ ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮೇ ಚಿತ್ತಂ ಆಸವೇ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಅಸೇಸೇತ್ವಾ ಕಿಲೇಸತೋ ವಿಮುಚ್ಚಿ, ಅರಹತ್ತೇ ಪತಿಟ್ಠಾಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಪರಭಾಗೇ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ವಿಚಿತ್ತಧಮ್ಮಕಥಿಕಭಾವಂ ಸುತ್ವಾ ಸತ್ಥಾ ‘‘ಏತದಗ್ಗಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಸಾವಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಚಿತ್ತಕಥಿಕಾನಂ ಯದಿದಂ ಕುಮಾರಕಸ್ಸಪೋ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೧.೨೦೯, ೨೧೭) ಏತದಗ್ಗೇ ಠಪೇಸೀತಿ।
173.Vammikasadisaṃkāyanti sarīraṃ nāma vammikasadisaṃ yathā vammiko ito cito ca chiddāvachiddo gharagoḷikaupacikādīnaṃ āsayo, evameva ayaṃ kāyo navachiddo dhuvassavoti buddhena bhagavatā desitaṃ pakāsitaṃ taṃ sutvā me cittaṃ āsave aggahetvā asesetvā kilesato vimucci, arahatte patiṭṭhāsīti attho. Aparabhāge tattha tattha bhikkhūnaṃ vicittadhammakathikabhāvaṃ sutvā satthā ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ cittakathikānaṃ yadidaṃ kumārakassapo’’ti (a. ni. 1.209, 217) etadagge ṭhapesīti.
ಕುಮಾರಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ।
Kumārakassapattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಅಪದಾನಪಾಳಿ • Apadānapāḷi / ೫. ಕುಮಾರಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರಅಪದಾನಂ • 5. Kumārakassapattheraapadānaṃ