Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പേതവത്ഥു-അട്ഠകഥാ • Petavatthu-aṭṭhakathā |
൫. കുമാരപേതവത്ഥുവണ്ണനാ
5. Kumārapetavatthuvaṇṇanā
അച്ഛേരരൂപം സുഗതസ്സ ഞാണന്തി ഇദം കുമാരപേതവത്ഥു. തസ്സ കാ ഉപ്പത്തി? സാവത്ഥിയം കിര ബഹൂ ഉപാസകാ ധമ്മഗണാ ഹുത്വാ നഗരേ മഹന്തം മണ്ഡപം കാരേത്വാ തം നാനാവണ്ണേഹി വത്ഥേഹി അലങ്കരിത്വാ കാലസ്സേവ സത്ഥാരം ഭിക്ഖുസങ്ഘഞ്ച നിമന്തേത്വാ മഹാരഹവരപച്ചത്ഥരണത്ഥതേസു ആസനേസു ബുദ്ധപ്പമുഖം ഭിക്ഖുസങ്ഘം നിസീദാപേത്വാ ഗന്ധപുപ്ഫാദീഹി പൂജേത്വാ മഹാദാനം പവത്തേന്തി. തം ദിസ്വാ അഞ്ഞതരോ മച്ഛേരമലപരിയുട്ഠിതചിത്തോ പുരിസോ തം സക്കാരം അസഹമാനോ ഏവമാഹ – ‘‘വരമേതം സബ്ബം സങ്കാരകൂടേ ഛഡ്ഡിതം, ന ത്വേവ ഇമേസം മുണ്ഡകാനം ദിന്ന’’ന്തി. തം സുത്വാ ഉപാസകാ സംവിഗ്ഗമാനസാ ‘‘ഭാരിയം വത ഇമിനാ പുരിസേന പാപം പസുതം, യേന ഏവം ബുദ്ധപ്പമുഖേ ഭിക്ഖുസങ്ഘേ അപരദ്ധ’’ന്തി തമത്ഥം തസ്സ മാതുയാ ആരോചേത്വാ ‘‘ഗച്ഛ, ത്വം സസാവകസങ്ഘം ഭഗവന്തം ഖമാപേഹീ’’തി ആഹംസു. സാ ‘‘സാധൂ’’തി പടിസ്സുണിത്വാ പുത്തം സന്തജ്ജേന്തീ സഞ്ഞാപേത്വാ ഭഗവന്തം ഭിക്ഖുസങ്ഘഞ്ച ഉപസങ്കമിത്വാ പുത്തേന കതഅച്ചയം ദേസേന്തീ ഖമാപേത്വാ ഭഗവതോ ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ ച സത്താഹം യാഗുദാനേന പൂജം അകാസി. തസ്സാ പുത്തോ നചിരസ്സേവ കാലം കത്വാ കിലിട്ഠകമ്മൂപജീവിനിയാ ഗണികായ കുച്ഛിയം നിബ്ബത്തി. സാ ച നം ജാതമത്തംയേവ ‘‘ദാരകോ’’തി ഞത്വാ സുസാനേ ഛഡ്ഡാപേസി. സോ തത്ഥ അത്തനോ പുഞ്ഞബലേനേവ ഗഹിതാരക്ഖോ കേനചി അനുപദ്ദുതോ മാതു-അങ്കേ വിയ സുഖം സുപി. ദേവതാ തസ്സ ആരക്ഖം ഗണ്ഹിംസൂതി ച വദന്തി.
Accherarūpaṃ sugatassa ñāṇanti idaṃ kumārapetavatthu. Tassa kā uppatti? Sāvatthiyaṃ kira bahū upāsakā dhammagaṇā hutvā nagare mahantaṃ maṇḍapaṃ kāretvā taṃ nānāvaṇṇehi vatthehi alaṅkaritvā kālasseva satthāraṃ bhikkhusaṅghañca nimantetvā mahārahavarapaccattharaṇatthatesu āsanesu buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ nisīdāpetvā gandhapupphādīhi pūjetvā mahādānaṃ pavattenti. Taṃ disvā aññataro maccheramalapariyuṭṭhitacitto puriso taṃ sakkāraṃ asahamāno evamāha – ‘‘varametaṃ sabbaṃ saṅkārakūṭe chaḍḍitaṃ, na tveva imesaṃ muṇḍakānaṃ dinna’’nti. Taṃ sutvā upāsakā saṃviggamānasā ‘‘bhāriyaṃ vata iminā purisena pāpaṃ pasutaṃ, yena evaṃ buddhappamukhe bhikkhusaṅghe aparaddha’’nti tamatthaṃ tassa mātuyā ārocetvā ‘‘gaccha, tvaṃ sasāvakasaṅghaṃ bhagavantaṃ khamāpehī’’ti āhaṃsu. Sā ‘‘sādhū’’ti paṭissuṇitvā puttaṃ santajjentī saññāpetvā bhagavantaṃ bhikkhusaṅghañca upasaṅkamitvā puttena kataaccayaṃ desentī khamāpetvā bhagavato bhikkhusaṅghassa ca sattāhaṃ yāgudānena pūjaṃ akāsi. Tassā putto nacirasseva kālaṃ katvā kiliṭṭhakammūpajīviniyā gaṇikāya kucchiyaṃ nibbatti. Sā ca naṃ jātamattaṃyeva ‘‘dārako’’ti ñatvā susāne chaḍḍāpesi. So tattha attano puññabaleneva gahitārakkho kenaci anupadduto mātu-aṅke viya sukhaṃ supi. Devatā tassa ārakkhaṃ gaṇhiṃsūti ca vadanti.
അഥ ഭഗവാ പച്ചൂസസമയേ മഹാകരുണാസമാപത്തിതോ വുട്ഠായ ബുദ്ധചക്ഖുനാ ലോകം വോലോകേന്തോ തം ദാരകം സിവഥികായ ഛഡ്ഡിതം ദിസ്വാ സൂരിയുഗ്ഗമനവേലായ സിവഥികം അഗമാസി. ‘‘സത്ഥാ ഇധാഗതോ, കാരണേനേത്ഥ ഭവിതബ്ബ’’ന്തി മഹാജനോ സന്നിപതി. ഭഗവാ സന്നിപതിതപരിസായ ‘‘നായം ദാരകോ ഓഞ്ഞാതബ്ബോ, യദിപി ഇദാനി സുസാനേ ഛഡ്ഡിതോ അനാഥോ ഠിതോ, ആയതിം പന ദിട്ഠേവ ധമ്മേ അഭിസമ്പരായഞ്ച ഉളാരസമ്പത്തിം പടിലഭിസ്സതീ’’തി വത്വാ തേഹി മനുസ്സേഹി ‘‘കിം നു ഖോ, ഭന്തേ, ഇമിനാ പുരിമജാതിയം കതം കമ്മ’’ന്തി പുട്ഠോ –
Atha bhagavā paccūsasamaye mahākaruṇāsamāpattito vuṭṭhāya buddhacakkhunā lokaṃ volokento taṃ dārakaṃ sivathikāya chaḍḍitaṃ disvā sūriyuggamanavelāya sivathikaṃ agamāsi. ‘‘Satthā idhāgato, kāraṇenettha bhavitabba’’nti mahājano sannipati. Bhagavā sannipatitaparisāya ‘‘nāyaṃ dārako oññātabbo, yadipi idāni susāne chaḍḍito anātho ṭhito, āyatiṃ pana diṭṭheva dhamme abhisamparāyañca uḷārasampattiṃ paṭilabhissatī’’ti vatvā tehi manussehi ‘‘kiṃ nu kho, bhante, iminā purimajātiyaṃ kataṃ kamma’’nti puṭṭho –
‘‘ബുദ്ധപമുഖസ്സ ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ, പൂജം അകാസി ജനതാ ഉളാരം;
‘‘Buddhapamukhassa bhikkhusaṅghassa, pūjaṃ akāsi janatā uḷāraṃ;
തത്രസ്സ ചിത്തസ്സഹു അഞ്ഞഥത്തം, വാചം അഭാസി ഫരുസം അസബ്ഭ’’ന്തി. –
Tatrassa cittassahu aññathattaṃ, vācaṃ abhāsi pharusaṃ asabbha’’nti. –
ആദിനാ നയേന ദാരകേന കതകമ്മം ആയതിം പത്തബ്ബം സമ്പത്തിഞ്ച പകാസേത്വാ സന്നിപതിതായ പരിസായ അജ്ഝാസയാനുരൂപം ധമ്മം കഥേത്വാ ഉപരി സാമുക്കംസികം ധമ്മദേസനം അകാസി. സച്ചപരിയോസാനേ ചതുരാസീതിയാ പാണസഹസ്സാനം ധമ്മാഭിസമയോ അഹോസി, തഞ്ച ദാരകം അസീതികോടിവിഭവോ ഏകോ കുടുമ്ബികോ ഭഗവതോ സമ്മുഖാവ ‘‘മയ്ഹം പുത്തോ’’തി അഗ്ഗഹേസി. ഭഗവാ ‘‘ഏത്തകേന അയം ദാരകോ രക്ഖിതോ, മഹാജനസ്സ ച അനുഗ്ഗഹോ കതോ’’തി വിഹാരം അഗമാസി.
Ādinā nayena dārakena katakammaṃ āyatiṃ pattabbaṃ sampattiñca pakāsetvā sannipatitāya parisāya ajjhāsayānurūpaṃ dhammaṃ kathetvā upari sāmukkaṃsikaṃ dhammadesanaṃ akāsi. Saccapariyosāne caturāsītiyā pāṇasahassānaṃ dhammābhisamayo ahosi, tañca dārakaṃ asītikoṭivibhavo eko kuṭumbiko bhagavato sammukhāva ‘‘mayhaṃ putto’’ti aggahesi. Bhagavā ‘‘ettakena ayaṃ dārako rakkhito, mahājanassa ca anuggaho kato’’ti vihāraṃ agamāsi.
സോ അപരേന സമയേന തസ്മിം കുടുമ്ബികേ കാലകതേ തേന നിയ്യാദിതം ധനം പടിപജ്ജിത്വാ കുടുമ്ബം സണ്ഠപേന്തോ തസ്മിം നഗരേയേവ മഹാവിഭവോ ഗഹപതി ഹുത്വാ ദാനാദിനിരതോ അഹോസി. അഥേകദിവസം ഭിക്ഖൂ ധമ്മസഭായം കഥം സമുട്ഠാപേസും – ‘‘അഹോ നൂന സത്ഥാ സത്തേസു അനുകമ്പകോ, സോപി നാമ ദാരകോ തദാ അനാഥോ ഠിതോ ഏതരഹി മഹതിം സമ്പത്തിം പച്ചനുഭവതി, ഉളാരാനി ച പുഞ്ഞാനി കരോതീ’’തി. തം സുത്വാ സത്ഥാ ‘‘ന, ഭിക്ഖവേ, തസ്സ ഏത്തകാവ സമ്പത്തി, അഥ ഖോ ആയുപരിയോസാനേ താവതിംസഭവനേ സക്കസ്സ ദേവരഞ്ഞോ പുത്തോ ഹുത്വാ നിബ്ബത്തിസ്സതി, മഹതിം ദിബ്ബസമ്പത്തിഞ്ച പടിലഭിസ്സതീ’’തി ബ്യാകാസി. തം സുത്വാ ഭിക്ഖൂ ച മഹാജനോ ച ‘‘ഇദം കിര കാരണം ദിസ്വാ ദീഘദസ്സീ ഭഗവാ ജാതമത്തസ്സേവസ്സ ആമകസുസാനേ ഛഡ്ഡിതസ്സ തത്ഥ ഗന്ത്വാ സങ്ഗഹം അകാസീ’’തി സത്ഥു ഞാണവിസേസം ഥോമേത്വാ തസ്മിം അത്തഭാവേ തസ്സ പവത്തിം കഥേസും. തമത്ഥം ദീപേന്താ സങ്ഗീതികാരാ –
So aparena samayena tasmiṃ kuṭumbike kālakate tena niyyāditaṃ dhanaṃ paṭipajjitvā kuṭumbaṃ saṇṭhapento tasmiṃ nagareyeva mahāvibhavo gahapati hutvā dānādinirato ahosi. Athekadivasaṃ bhikkhū dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ – ‘‘aho nūna satthā sattesu anukampako, sopi nāma dārako tadā anātho ṭhito etarahi mahatiṃ sampattiṃ paccanubhavati, uḷārāni ca puññāni karotī’’ti. Taṃ sutvā satthā ‘‘na, bhikkhave, tassa ettakāva sampatti, atha kho āyupariyosāne tāvatiṃsabhavane sakkassa devarañño putto hutvā nibbattissati, mahatiṃ dibbasampattiñca paṭilabhissatī’’ti byākāsi. Taṃ sutvā bhikkhū ca mahājano ca ‘‘idaṃ kira kāraṇaṃ disvā dīghadassī bhagavā jātamattassevassa āmakasusāne chaḍḍitassa tattha gantvā saṅgahaṃ akāsī’’ti satthu ñāṇavisesaṃ thometvā tasmiṃ attabhāve tassa pavattiṃ kathesuṃ. Tamatthaṃ dīpentā saṅgītikārā –
൪൫൩.
453.
‘‘അച്ഛേരരൂപം സുഗതസ്സ ഞാണം, സത്ഥാ യഥാ പുഗ്ഗലം ബ്യാകാസി;
‘‘Accherarūpaṃ sugatassa ñāṇaṃ, satthā yathā puggalaṃ byākāsi;
ഉസ്സന്നപുഞ്ഞാപി ഭവന്തി ഹേകേ, പരിത്തപുഞ്ഞാപി ഭവന്തി ഹേകേ.
Ussannapuññāpi bhavanti heke, parittapuññāpi bhavanti heke.
൪൫൪.
454.
‘‘അയം കുമാരോ സീവഥികായ ഛഡ്ഡിതോ, അങ്ഗുട്ഠസ്നേഹേന യാപേതി രത്തിം;
‘‘Ayaṃ kumāro sīvathikāya chaḍḍito, aṅguṭṭhasnehena yāpeti rattiṃ;
ന യക്ഖഭൂതാ ന സരീസപാ വാ, വിഹേഠയേയ്യും കതപുഞ്ഞം കുമാരം.
Na yakkhabhūtā na sarīsapā vā, viheṭhayeyyuṃ katapuññaṃ kumāraṃ.
൪൫൫.
455.
‘‘സുനഖാപിമസ്സ പലിഹിംസു പാദേ, ധങ്കാ സിങ്ഗാലാ പരിവത്തയന്തി;
‘‘Sunakhāpimassa palihiṃsu pāde, dhaṅkā siṅgālā parivattayanti;
ഗബ്ഭാസയം പക്ഖിഗണാ ഹരന്തി, കാകാ പന അക്ഖിമലം ഹരന്തി.
Gabbhāsayaṃ pakkhigaṇā haranti, kākā pana akkhimalaṃ haranti.
൪൫൬.
456.
‘‘നയിമസ്സ രക്ഖം വിദഹിംസു കേചി, ന ഓസധം സാസപധൂപനം വാ;
‘‘Nayimassa rakkhaṃ vidahiṃsu keci, na osadhaṃ sāsapadhūpanaṃ vā;
നക്ഖത്തയോഗമ്പി ന അഗ്ഗഹേസും, ന സബ്ബധഞ്ഞാനിപി ആകിരിംസു.
Nakkhattayogampi na aggahesuṃ, na sabbadhaññānipi ākiriṃsu.
൪൫൭.
457.
‘‘ഏതാദിസം ഉത്തമകിച്ഛപത്തം, രത്താഭതം സീവഥികായ ഛഡ്ഡിതം;
‘‘Etādisaṃ uttamakicchapattaṃ, rattābhataṃ sīvathikāya chaḍḍitaṃ;
നോനീതപിണ്ഡംവ പവേധമാനം, സസംസയം ജീവിതസാവസേസം.
Nonītapiṇḍaṃva pavedhamānaṃ, sasaṃsayaṃ jīvitasāvasesaṃ.
൪൫൮.
458.
‘‘തമദ്ദസാ ദേവമനുസ്സപൂജിതോ, ദിസ്വാ ച തം ബ്യാകരി ഭൂരിപഞ്ഞോ;
‘‘Tamaddasā devamanussapūjito, disvā ca taṃ byākari bhūripañño;
‘അയം കുമാരോ നഗരസ്സിമസ്സ, അഗ്ഗകുലികോ ഭവിസ്സതി ഭോഗതോ ച’.
‘Ayaṃ kumāro nagarassimassa, aggakuliko bhavissati bhogato ca’.
൪൫൯.
459.
‘‘കിസ്സ വതം കിം പന ബ്രഹ്മചരിയം, കിസ്സ സുചിണ്ണസ്സ അയം വിപാകോ;
‘‘Kissa vataṃ kiṃ pana brahmacariyaṃ, kissa suciṇṇassa ayaṃ vipāko;
ഏതാദിസം ബ്യസനം പാപുണിത്വാ, തം താദിസം പച്ചനുഭോസ്സതിദ്ധി’’ന്തി. –
Etādisaṃ byasanaṃ pāpuṇitvā, taṃ tādisaṃ paccanubhossatiddhi’’nti. –
ഛ ഗാഥാ അവോചും.
Cha gāthā avocuṃ.
൪൫൩. തത്ഥ അച്ഛേരരൂപന്തി അച്ഛരിയസഭാവം. സുഗതസ്സ ഞാണന്തി അഞ്ഞേഹി അസാധാരണം സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ ഞാണം, ആസയാനുസയഞാണാദിസബ്ബഞ്ഞുതഞ്ഞാണമേവ സന്ധായ വുത്തം. തയിദം അഞ്ഞേസം അവിസയഭൂതം കഥം ഞാണന്തി ആഹ ‘‘സത്ഥാ യഥാ പുഗ്ഗലം ബ്യാകാസീ’’തി. തേന സത്ഥു ദേസനായ ഏവ ഞാണസ്സ അച്ഛരിയഭാവോ വിഞ്ഞായതീതി ദസ്സേതി.
453. Tattha accherarūpanti acchariyasabhāvaṃ. Sugatassa ñāṇanti aññehi asādhāraṇaṃ sammāsambuddhassa ñāṇaṃ, āsayānusayañāṇādisabbaññutaññāṇameva sandhāya vuttaṃ. Tayidaṃ aññesaṃ avisayabhūtaṃ kathaṃ ñāṇanti āha ‘‘satthā yathā puggalaṃ byākāsī’’ti. Tena satthu desanāya eva ñāṇassa acchariyabhāvo viññāyatīti dasseti.
ഇദാനി ബ്യാകരണം ദസ്സേന്തോ ‘‘ഉസ്സന്നപുഞ്ഞാപി ഭവന്തി ഹേകേ, പരിത്തപുഞ്ഞാപി ഭവന്തി ഹേകേ’’തി ആഹ. തസ്സത്ഥോ – ഉസ്സന്നകുസലധമ്മാപി ഇധേകച്ചേ പുഗ്ഗലാ ലദ്ധപച്ചയസ്സ അപുഞ്ഞസ്സ വസേന ജാതിആദിനാ നിഹീനാ ഭവന്തി, പരിത്തപുഞ്ഞാപി അപ്പതരപുഞ്ഞധമ്മാപി ഏകേ സത്താ ഖേത്തസമ്പത്തിആദിനാ തസ്സ പുഞ്ഞസ്സ മഹാജുതികതായ ഉളാരാ ഭവന്തീതി.
Idāni byākaraṇaṃ dassento ‘‘ussannapuññāpi bhavanti heke, parittapuññāpi bhavanti heke’’ti āha. Tassattho – ussannakusaladhammāpi idhekacce puggalā laddhapaccayassa apuññassa vasena jātiādinā nihīnā bhavanti, parittapuññāpi appatarapuññadhammāpi eke sattā khettasampattiādinā tassa puññassa mahājutikatāya uḷārā bhavantīti.
൪൫൪. സീവഥികായാതി സുസാനേ. അങ്ഗുട്ഠസ്നേഹേനാതി അങ്ഗുട്ഠതോ പവത്തസ്നേഹേന, ദേവതായ അങ്ഗുട്ഠതോ പഗ്ഘരിതഖീരേനാതി അത്ഥോ. ന യക്ഖഭൂതാ ന സരീസപാ വാതി പിസാചഭൂതാ വാ യക്ഖഭൂതാ വാ സരീസപാ വാ യേ കേചി സരന്താ ഗച്ഛന്താ വാ ന വിഹേഠയേയ്യും ന ബാധേയ്യും.
454.Sīvathikāyāti susāne. Aṅguṭṭhasnehenāti aṅguṭṭhato pavattasnehena, devatāya aṅguṭṭhato paggharitakhīrenāti attho. Na yakkhabhūtā na sarīsapā vāti pisācabhūtā vā yakkhabhūtā vā sarīsapā vā ye keci sarantā gacchantā vā na viheṭhayeyyuṃ na bādheyyuṃ.
൪൫൫. പലിഹിംസു പാദേതി അത്തനോ ജിവ്ഹായ പാദേ ലിഹിസും. ധങ്കാതി കാകാ. പരിവത്തയന്തീതി ‘‘മാ നം കുമാരം കേചി വിഹേഠേയ്യു’’ന്തി രക്ഖന്താ നിരോഗഭാവജാനനത്ഥം അപരാപരം പരിവത്തന്തി. ഗബ്ഭാസയന്തി ഗബ്ഭമലം. പക്ഖിഗണാതി ഗിജ്ഝകുലലാദയോ സകുണഗണാ. ഹരന്തീതി അപനേന്തി. അക്ഖിമലന്തി അക്ഖിഗൂഥം.
455.Palihiṃsu pādeti attano jivhāya pāde lihisuṃ. Dhaṅkāti kākā. Parivattayantīti ‘‘mā naṃ kumāraṃ keci viheṭheyyu’’nti rakkhantā nirogabhāvajānanatthaṃ aparāparaṃ parivattanti. Gabbhāsayanti gabbhamalaṃ. Pakkhigaṇāti gijjhakulalādayo sakuṇagaṇā. Harantīti apanenti. Akkhimalanti akkhigūthaṃ.
൪൫൬. കേചീതി കേചി മനുസ്സാ, അമനുസ്സാ പന രക്ഖം സംവിദഹിംസു. ഓസധന്തി തദാ ആയതിഞ്ച ആരോഗ്യാവഹം അഗദം. സാസപധൂപനം വാതി യം ജാതസ്സ ദാരകസ്സ രക്ഖണത്ഥം സാസപേന ധൂപനം കരോന്തി, തമ്പി തസ്സ കരോന്താ നാഹേസുന്തി ദീപേന്തി. നക്ഖത്തയോഗമ്പി ന അഗ്ഗഹേസുന്തി നക്ഖത്തയുത്തമ്പി ന ഗണ്ഹിംസു. ‘‘അസുകമ്ഹി നക്ഖത്തേ തിഥിമ്ഹി മുഹുത്തേ അയം ജാതോ’’തി ഏവം ജാതകമ്മമ്പിസ്സ ന കേചി അകംസൂതി അത്ഥോ. ന സബ്ബധഞ്ഞാനിപി ആകിരിംസൂതി മങ്ഗലം കരോന്താ അഗദവസേന യം സാസപതേലമിസ്സിതം സാലിആദിധഞ്ഞം ആകിരന്തി, തമ്പിസ്സ നാകംസൂതി അത്ഥോ.
456.Kecīti keci manussā, amanussā pana rakkhaṃ saṃvidahiṃsu. Osadhanti tadā āyatiñca ārogyāvahaṃ agadaṃ. Sāsapadhūpanaṃ vāti yaṃ jātassa dārakassa rakkhaṇatthaṃ sāsapena dhūpanaṃ karonti, tampi tassa karontā nāhesunti dīpenti. Nakkhattayogampi na aggahesunti nakkhattayuttampi na gaṇhiṃsu. ‘‘Asukamhi nakkhatte tithimhi muhutte ayaṃ jāto’’ti evaṃ jātakammampissa na keci akaṃsūti attho. Na sabbadhaññānipi ākiriṃsūti maṅgalaṃ karontā agadavasena yaṃ sāsapatelamissitaṃ sāliādidhaññaṃ ākiranti, tampissa nākaṃsūti attho.
൪൫൭. ഏതാദിസന്തി ഏവരൂപം . ഉത്തമകിച്ഛപത്തന്തി പരമകിച്ഛം ആപന്നം അതിവിയ ദുക്ഖപ്പത്തം. രത്താഭതന്തി രത്തിയം ആഭതം. നോനീതപിണ്ഡം വിയാതി നവനീതപിണ്ഡസദിസം, മംസപേസിമത്തതാ ഏവം വുത്തം. പവേധമാനന്തി ദുബ്ബലഭാവേന പകമ്പമാനം. സസംസയന്തി ‘‘ജീവതി നു ഖോ ന നു ഖോ ജീവതീ’’തി സംസയിതതായ സംസയവന്തം. ജീവിതസാവസേസന്തി ജീവിതട്ഠിതിയാ ഹേതുഭൂതാനം സാധനാനം അഭാവേന കേവലം ജീവിതമത്താവസേസകം.
457.Etādisanti evarūpaṃ . Uttamakicchapattanti paramakicchaṃ āpannaṃ ativiya dukkhappattaṃ. Rattābhatanti rattiyaṃ ābhataṃ. Nonītapiṇḍaṃ viyāti navanītapiṇḍasadisaṃ, maṃsapesimattatā evaṃ vuttaṃ. Pavedhamānanti dubbalabhāvena pakampamānaṃ. Sasaṃsayanti ‘‘jīvati nu kho na nu kho jīvatī’’ti saṃsayitatāya saṃsayavantaṃ. Jīvitasāvasesanti jīvitaṭṭhitiyā hetubhūtānaṃ sādhanānaṃ abhāvena kevalaṃ jīvitamattāvasesakaṃ.
൪൫൮. അഗ്ഗകുലികോ ഭവിസ്സതി ഭോഗതോ ചാതി ഭോഗനിമിത്തം ഭോഗസ്സ വസേന അഗ്ഗകുലികോ സേട്ഠകുലികോ ഭവിസ്സതീതി അത്ഥോ.
458.Aggakuliko bhavissati bhogato cāti bhoganimittaṃ bhogassa vasena aggakuliko seṭṭhakuliko bhavissatīti attho.
൪൫൯. ‘‘കിസ്സ വത’’ന്തി അയം ഗാഥാ സത്ഥു സന്തികേ ഠിതേഹി ഉപാസകേഹി തേന കതകമ്മസ്സ പുച്ഛാവസേന വുത്താ. സാ ച ഖോ സിവഥികായ സന്നിപതിതേഹീതി വേദിതബ്ബാ. തത്ഥ കിസ്സാതി കിം അസ്സ. വതന്തി വതസമാദാനം. പുന കിസ്സാതി കീദിസസ്സ സുചിണ്ണസ്സ വതസ്സ ബ്രഹ്മചരിയസ്സ ചാതി വിഭത്തിം വിപരിണാമേത്വാ യോജനാ. ഏതാദിസന്തി ഗണികായ കുച്ഛിയാ നിബ്ബത്തനം, സുസാനേ ഛഡ്ഡനന്തി ഏവരൂപം. ബ്യസനന്തി അനത്ഥം. താദിസന്തി തഥാരൂപം, ‘‘അങ്ഗുട്ഠസ്നേഹേന യാപേതി രത്തി’’ന്തിആദിനാ, ‘‘അയം കുമാരോ നഗരസ്സിമസ്സ അഗ്ഗകുലികോ ഭവിസ്സതീ’’തിആദിനാ ച വുത്തപ്പകാരന്തി അത്ഥോ. ഇദ്ധിന്തി ദേവിദ്ധിം, ദിബ്ബസമ്പത്തിന്തി വുത്തം ഹോതി.
459. ‘‘Kissa vata’’nti ayaṃ gāthā satthu santike ṭhitehi upāsakehi tena katakammassa pucchāvasena vuttā. Sā ca kho sivathikāya sannipatitehīti veditabbā. Tattha kissāti kiṃ assa. Vatanti vatasamādānaṃ. Puna kissāti kīdisassa suciṇṇassa vatassa brahmacariyassa cāti vibhattiṃ vipariṇāmetvā yojanā. Etādisanti gaṇikāya kucchiyā nibbattanaṃ, susāne chaḍḍananti evarūpaṃ. Byasananti anatthaṃ. Tādisanti tathārūpaṃ, ‘‘aṅguṭṭhasnehena yāpeti ratti’’ntiādinā, ‘‘ayaṃ kumāro nagarassimassa aggakuliko bhavissatī’’tiādinā ca vuttappakāranti attho. Iddhinti deviddhiṃ, dibbasampattinti vuttaṃ hoti.
ഇദാനി തേഹി ഉപാസകേഹി പുട്ഠോ ഭഗവാ യഥാ തദാ ബ്യാകാസി, തം ദസ്സേന്താ സങ്ഗീതികാരാ –
Idāni tehi upāsakehi puṭṭho bhagavā yathā tadā byākāsi, taṃ dassentā saṅgītikārā –
൪൬൦.
460.
‘‘ബുദ്ധപമുഖസ്സ ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ, പൂജം അകാസി ജനതാ ഉളാരം;
‘‘Buddhapamukhassa bhikkhusaṅghassa, pūjaṃ akāsi janatā uḷāraṃ;
തത്രസ്സ ചിത്തസ്സഹു അഞ്ഞഥത്തം, വാചം അഭാസി ഫരുസം അസബ്ഭം.
Tatrassa cittassahu aññathattaṃ, vācaṃ abhāsi pharusaṃ asabbhaṃ.
൪൬൧.
461.
‘‘സോ തം വിതക്കം പവിനോദയിത്വാ, പീതിം പസാദം പടിലദ്ധാ പച്ഛാ;
‘‘So taṃ vitakkaṃ pavinodayitvā, pītiṃ pasādaṃ paṭiladdhā pacchā;
തഥാഗതം ജേതവനേ വസന്തം, യാഗുയാ ഉപട്ഠാസി സത്തരത്തം.
Tathāgataṃ jetavane vasantaṃ, yāguyā upaṭṭhāsi sattarattaṃ.
൪൬൨.
462.
‘‘തസ്സ വതം തം പന ബ്രഹ്മചരിയം, തസ്സ സുചിണ്ണസ്സ അയം വിപാകോ;
‘‘Tassa vataṃ taṃ pana brahmacariyaṃ, tassa suciṇṇassa ayaṃ vipāko;
ഏതാദിസം ബ്യസനം പാപുണിത്വാ, തം താദിസം പച്ചനുഭോസ്സതിദ്ധിം.
Etādisaṃ byasanaṃ pāpuṇitvā, taṃ tādisaṃ paccanubhossatiddhiṃ.
൪൬൩.
463.
‘‘ഠത്വാന സോ വസ്സസതം ഇധേവ, സബ്ബേഹി കാമേഹി സമങ്ഗിഭൂതോ;
‘‘Ṭhatvāna so vassasataṃ idheva, sabbehi kāmehi samaṅgibhūto;
കായസ്സ ഭേദാ അഭിസമ്പരായം, സഹബ്യതം ഗച്ഛതി വാസവസ്സാ’’തി. –
Kāyassa bhedā abhisamparāyaṃ, sahabyataṃ gacchati vāsavassā’’ti. –
ചതസ്സോ ഗാഥാ അവോചും.
Catasso gāthā avocuṃ.
൪൬൦. തത്ഥ ജനതാതി ജനസമൂഹോ, ഉപാസകഗണോതി അധിപ്പായോ. തത്രാതി തസ്സം പൂജായം. അസ്സാതി തസ്സ ദാരകസ്സ. ചിത്തസ്സഹു അഞ്ഞഥത്തന്തി പുരിമഭവസ്മിം ചിത്തസ്സ അഞ്ഞഥാഭാവോ അനാദരോ അഗാരവോ അപച്ചയോ അഹോസി. അസബ്ഭന്തി സാധുസഭായ സാവേതും അയുത്തം ഫരുസം വാചം അഭാസി.
460. Tattha janatāti janasamūho, upāsakagaṇoti adhippāyo. Tatrāti tassaṃ pūjāyaṃ. Assāti tassa dārakassa. Cittassahu aññathattanti purimabhavasmiṃ cittassa aññathābhāvo anādaro agāravo apaccayo ahosi. Asabbhanti sādhusabhāya sāvetuṃ ayuttaṃ pharusaṃ vācaṃ abhāsi.
൪൬൧. സോതി സോ അയം. തം വിതക്കന്തി തം പാപകം വിതക്കം. പവിനോദയിത്വാതി മാതരാ കതായ സഞ്ഞത്തിയാ വൂപസമേത്വാ. പീതിം പസാദം പടിലദ്ധാതി പീതിം പസാദഞ്ച പടിലഭിത്വാ ഉപ്പാദേത്വാ. യാഗുയാ ഉപട്ഠാസീതി യാഗുദാനേന ഉപട്ഠഹി. സത്തരത്തന്തി സത്തദിവസം.
461.Soti so ayaṃ. Taṃ vitakkanti taṃ pāpakaṃ vitakkaṃ. Pavinodayitvāti mātarā katāya saññattiyā vūpasametvā. Pītiṃ pasādaṃ paṭiladdhāti pītiṃ pasādañca paṭilabhitvā uppādetvā. Yāguyā upaṭṭhāsīti yāgudānena upaṭṭhahi. Sattarattanti sattadivasaṃ.
൪൬൨. തസ്സ വതം തം പന ബ്രഹ്മചരിയന്തി തം മയാ ഹേട്ഠാ വുത്തപ്പകാരം അത്തനോ ചിത്തസ്സ പസാദനം ദാനഞ്ച ഇമസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ വതം തം ബ്രഹ്മചരിയഞ്ച, അഞ്ഞം കിഞ്ചി നത്ഥീതി അത്ഥോ.
462.Tassavataṃ taṃ pana brahmacariyanti taṃ mayā heṭṭhā vuttappakāraṃ attano cittassa pasādanaṃ dānañca imassa puggalassa vataṃ taṃ brahmacariyañca, aññaṃ kiñci natthīti attho.
൪൬൩. ഠത്വാനാതി യാവ ആയുപരിയോസാനാ ഇധേവ മനുസ്സലോകേ ഠത്വാ. അഭിസമ്പരായന്തി പുനബ്ഭവേ. സഹബ്യതം ഗച്ഛതി വാസവസ്സാതി സക്കസ്സ ദേവാനമിന്ദസ്സ പുത്തഭാവേന സഹഭാവം ഗമിസ്സതി. അനാഗതത്ഥേ ഹി ഇദം പച്ചുപ്പന്നകാലവചനം. സേസം സബ്ബത്ഥ ഉത്താനമേവാതി.
463.Ṭhatvānāti yāva āyupariyosānā idheva manussaloke ṭhatvā. Abhisamparāyanti punabbhave. Sahabyataṃ gacchati vāsavassāti sakkassa devānamindassa puttabhāvena sahabhāvaṃ gamissati. Anāgatatthe hi idaṃ paccuppannakālavacanaṃ. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
കുമാരപേതവത്ഥുവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Kumārapetavatthuvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / പേതവത്ഥുപാളി • Petavatthupāḷi / ൫. കുമാരപേതവത്ഥു • 5. Kumārapetavatthu