Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / जातकपाळि • Jātakapāḷi

    ५१२. कुम्भजातकं (२)

    512. Kumbhajātakaṃ (2)

    ३३.

    33.

    को पातुरासी तिदिवा नभम्हि, ओभासयं संवरिं चन्दिमाव।

    Ko pāturāsī tidivā nabhamhi, obhāsayaṃ saṃvariṃ candimāva;

    गत्तेहि ते रस्मियो निच्छरन्ति, सतेरता 1 विज्‍जुरिवन्तलिक्खे॥

    Gattehi te rasmiyo niccharanti, sateratā 2 vijjurivantalikkhe.

    ३४.

    34.

    सो छिन्‍नवातं कमसी अघम्हि, वेहायसं गच्छसि तिट्ठसी च।

    So chinnavātaṃ kamasī aghamhi, vehāyasaṃ gacchasi tiṭṭhasī ca;

    इद्धी नु ते वत्थुकता सुभाविता, अनद्धगूनं अपि देवतानं॥

    Iddhī nu te vatthukatā subhāvitā, anaddhagūnaṃ api devatānaṃ.

    ३५.

    35.

    वेहायसं गम्ममागम्म 3 तिट्ठसि, कुम्भं किणाथाति यमेतमत्थं।

    Vehāyasaṃ gammamāgamma 4 tiṭṭhasi, kumbhaṃ kiṇāthāti yametamatthaṃ;

    को वा तुवं किस्स वा ताय कुम्भो, अक्खाहि मे ब्राह्मण एतमत्थं॥

    Ko vā tuvaṃ kissa vā tāya kumbho, akkhāhi me brāhmaṇa etamatthaṃ.

    ३६.

    36.

    न सप्पिकुम्भो नपि तेलकुम्भो, न फाणितस्स न मधुस्स कुम्भो।

    Na sappikumbho napi telakumbho, na phāṇitassa na madhussa kumbho;

    कुम्भस्स वज्‍जानि अनप्पकानि, दोसे बहू कुम्भगते सुणाथ॥

    Kumbhassa vajjāni anappakāni, dose bahū kumbhagate suṇātha.

    ३७.

    37.

    गळेय्य यं पित्वा 5 पते पपातं, सोब्भं गुहं चन्दनियोळिगल्‍लं।

    Gaḷeyya yaṃ pitvā 6 pate papātaṃ, sobbhaṃ guhaṃ candaniyoḷigallaṃ;

    बहुम्पि भुञ्‍जेय्य अभोजनेय्यं, तस्सा पुण्णं कुम्भमिमं किणाथ॥

    Bahumpi bhuñjeyya abhojaneyyaṃ, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.

    ३८.

    38.

    यं पित्वा 7 चित्तस्मिमनेसमानो, आहिण्डती गोरिव भक्खसारी 8।

    Yaṃ pitvā 9 cittasmimanesamāno, āhiṇḍatī goriva bhakkhasārī 10;

    अनाथमानो उपगायति नच्‍चति च, तस्सा पुण्णं कुम्भमिमं किणाथ॥

    Anāthamāno upagāyati naccati ca, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.

    ३९.

    39.

    यं वे पिवित्वा अचेलोव नग्गो, चरेय्य गामे विसिखन्तरानि।

    Yaṃ ve pivitvā acelova naggo, careyya gāme visikhantarāni;

    सम्मूळ्हचित्तो अतिवेलसायी, तस्सा पुण्णं कुम्भमिमं किणाथ॥

    Sammūḷhacitto ativelasāyī, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.

    ४०.

    40.

    यं पित्वा उट्ठाय पवेधमानो, सीसञ्‍च बाहुञ्‍च 11 पचालयन्तो।

    Yaṃ pitvā uṭṭhāya pavedhamāno, sīsañca bāhuñca 12 pacālayanto;

    सो नच्‍चती दारुकटल्‍लकोव, तस्सा पुण्णं कुम्भमिमं किणाथ॥

    So naccatī dārukaṭallakova, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.

    ४१.

    41.

    यं वे पिवित्वा अग्गिदड्ढा सयन्ति, अथो सिगालेहिपि खादितासे।

    Yaṃ ve pivitvā aggidaḍḍhā sayanti, atho sigālehipi khāditāse;

    बन्धं वधं भोगजानिञ्‍चुपेन्ति, तस्सा पुण्णं कुम्भमिमं किणाथ॥

    Bandhaṃ vadhaṃ bhogajāniñcupenti, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.

    ४२.

    42.

    यं पित्वा भासेय्य आभासनेय्यं, सभायमासीनो अपेतवत्थो।

    Yaṃ pitvā bhāseyya ābhāsaneyyaṃ, sabhāyamāsīno apetavattho;

    सम्मक्खितो 13 वन्तगतो ब्यसन्‍नो, तस्सा पुण्णं कुम्भमिमं किणाथ॥

    Sammakkhito 14 vantagato byasanno, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.

    ४३.

    43.

    यं वे पिवित्वा उक्‍कट्ठो आविलक्खो, ममेव सब्बा पथवीति मञ्‍ञे 15।

    Yaṃ ve pivitvā ukkaṭṭho āvilakkho, mameva sabbā pathavīti maññe 16;

    न मे समो चातुरन्तोपि राजा, तस्सा पुण्णं कुम्भमिमं किणाथ॥

    Na me samo cāturantopi rājā, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.

    ४४.

    44.

    मानातिमाना कलहानि पेसुणी, दुब्बण्णिनी नग्गयिनी पलायिनी।

    Mānātimānā kalahāni pesuṇī, dubbaṇṇinī naggayinī palāyinī;

    चोरान धुत्तान गती निकेतो, तस्सा पुण्णं कुम्भमिमं किणाथ॥

    Corāna dhuttāna gatī niketo, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.

    ४५.

    45.

    इद्धानि फीतानि कुलानि अस्सु, अनेकसाहस्सधनानि लोके।

    Iddhāni phītāni kulāni assu, anekasāhassadhanāni loke;

    उच्छिन्‍नदायज्‍जकतानिमाय, तस्सा पुण्णं कुम्भमिमं किणाथ॥

    Ucchinnadāyajjakatānimāya, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.

    ४६.

    46.

    धञ्‍ञं धनं रजतं जातरूपं, खेत्तं गवं यत्थ विनासयन्ति।

    Dhaññaṃ dhanaṃ rajataṃ jātarūpaṃ, khettaṃ gavaṃ yattha vināsayanti;

    उच्छेदनी वित्तवतं 17 कुलानं, तस्सा पुण्णं कुम्भमिमं किणाथ॥

    Ucchedanī vittavataṃ 18 kulānaṃ, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.

    ४७.

    47.

    यं वे पित्वा दित्तरूपोव 19 पोसो, अक्‍कोसति मातरं पितरञ्‍च।

    Yaṃ ve pitvā dittarūpova 20 poso, akkosati mātaraṃ pitarañca;

    सस्सुम्पि गण्हेय्य अथोपि सुण्हं, तस्सा पुण्णं कुम्भमिमं किणाथ॥

    Sassumpi gaṇheyya athopi suṇhaṃ, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.

    ४८.

    48.

    यं वे पित्वा दित्तरूपाव नारी, अक्‍कोसति ससुरं सामिकञ्‍च।

    Yaṃ ve pitvā dittarūpāva nārī, akkosati sasuraṃ sāmikañca;

    दासम्पि गण्हे परिचारकम्पि, तस्सा पुण्णं कुम्भमिमं किणाथ॥

    Dāsampi gaṇhe paricārakampi, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.

    ४९.

    49.

    यं वे पिवित्वान 21 हनेय्य पोसो, धम्मे ठितं समणं ब्राह्मणं वा।

    Yaṃ ve pivitvāna 22 haneyya poso, dhamme ṭhitaṃ samaṇaṃ brāhmaṇaṃ vā;

    गच्छे अपायम्पि ततोनिदानं, तस्सा पुण्णं कुम्भमिमं किणाथ॥

    Gacche apāyampi tatonidānaṃ, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.

    ५०.

    50.

    यं वे पिवित्वा दुच्‍चरितं चरन्ति, कायेन वाचाय च चेतसा च।

    Yaṃ ve pivitvā duccaritaṃ caranti, kāyena vācāya ca cetasā ca;

    निरयं वजन्ति दुच्‍चरितं चरित्वा, तस्सा पुण्णं कुम्भमिमं किणाथ॥

    Nirayaṃ vajanti duccaritaṃ caritvā, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.

    ५१.

    51.

    यं याचमाना न लभन्ति पुब्बे, बहुं हिरञ्‍ञम्पि परिच्‍चजन्ता।

    Yaṃ yācamānā na labhanti pubbe, bahuṃ hiraññampi pariccajantā;

    सो तं पिवित्वा अलिकं भणाति, तस्सा पुण्णं कुम्भमिमं किणाथ॥

    So taṃ pivitvā alikaṃ bhaṇāti, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.

    ५२.

    52.

    यं वे पित्वा पेसने पेसियन्तो, अच्‍चायिके करणीयम्हि जाते।

    Yaṃ ve pitvā pesane pesiyanto, accāyike karaṇīyamhi jāte;

    अत्थम्पि सो नप्पजानाति वुत्तो, तस्सा पुण्णं कुम्भमिमं किणाथ॥

    Atthampi so nappajānāti vutto, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.

    ५३.

    53.

    हिरीमनापि अहिरीकभावं, पातुं करोन्ति मदनाय 23 मत्ता।

    Hirīmanāpi ahirīkabhāvaṃ, pātuṃ karonti madanāya 24 mattā;

    धीरापि सन्ता बहुकं भणन्ति, तस्सा पुण्णं कुम्भमिमं किणाथ॥

    Dhīrāpi santā bahukaṃ bhaṇanti, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.

    ५४.

    54.

    यं वे पित्वा एकथूपा सयन्ति, अनासका थण्डिलदुक्खसेय्यं।

    Yaṃ ve pitvā ekathūpā sayanti, anāsakā thaṇḍiladukkhaseyyaṃ;

    दुब्बण्णियं आयसक्यञ्‍चुपेन्ति, तस्सा पुण्णं कुम्भमिमं किणाथ॥

    Dubbaṇṇiyaṃ āyasakyañcupenti, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.

    ५५.

    55.

    यं वे पित्वा पत्तखन्धा सयन्ति, गावो कुटहताव न हि वारुणिया।

    Yaṃ ve pitvā pattakhandhā sayanti, gāvo kuṭahatāva na hi vāruṇiyā;

    25 वेगो नरेन सुसहोरिव 26, तस्सा पुण्णं कुम्भमिमं किणाथ॥

    27 Vego narena susahoriva 28, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.

    ५६.

    56.

    यं मनुस्सा विवज्‍जेन्ति, सप्पं घोरविसं मिव 29।

    Yaṃ manussā vivajjenti, sappaṃ ghoravisaṃ miva 30;

    तं लोके विससमानं, को नरो पातुमरहति॥

    Taṃ loke visasamānaṃ, ko naro pātumarahati.

    ५७.

    57.

    यं वे पित्वा अन्धकवेण्डपुत्ता, समुद्दतीरे परिचारयन्ता 31।

    Yaṃ ve pitvā andhakaveṇḍaputtā, samuddatīre paricārayantā 32;

    उपक्‍कमुं मुसलेहञ्‍ञमञ्‍ञं, तस्सा पुण्णं कुम्भमिमं किणाथ॥

    Upakkamuṃ musalehaññamaññaṃ, tassā puṇṇaṃ kumbhamimaṃ kiṇātha.

    ५८.

    58.

    यं वे पित्वा पुब्बदेवा पमत्ता, तिदिवा चुता सस्सतिया समाय।

    Yaṃ ve pitvā pubbadevā pamattā, tidivā cutā sassatiyā samāya;

    तं तादिसं मज्‍जमिमं निरत्थकं, जानं महाराज कथं पिवेय्य॥

    Taṃ tādisaṃ majjamimaṃ niratthakaṃ, jānaṃ mahārāja kathaṃ piveyya.

    ५९.

    59.

    नयिमस्मिं कुम्भस्मिं दधि वा मधु वा, एवं अभिञ्‍ञाय किणाहि राज।

    Nayimasmiṃ kumbhasmiṃ dadhi vā madhu vā, evaṃ abhiññāya kiṇāhi rāja;

    एवञ्हिमं कुम्भगता मया ते, अक्खातरूपं तव सब्बमित्त॥

    Evañhimaṃ kumbhagatā mayā te, akkhātarūpaṃ tava sabbamitta.

    ६०.

    60.

    न मे पिता वा अथवापि माता, एतादिसा यादिसको तुवंसि।

    Na me pitā vā athavāpi mātā, etādisā yādisako tuvaṃsi;

    हितानुकम्पी परमत्थकामो, सोहं करिस्सं वचनं तवज्‍ज॥

    Hitānukampī paramatthakāmo, sohaṃ karissaṃ vacanaṃ tavajja.

    ६१.

    61.

    ददामि ते गामवरानि पञ्‍च, दासीसतं सत्त गवं सतानि।

    Dadāmi te gāmavarāni pañca, dāsīsataṃ satta gavaṃ satāni;

    आजञ्‍ञयुत्ते च रथे दस इमे, आचरियो होसि ममत्थकामो॥

    Ājaññayutte ca rathe dasa ime, ācariyo hosi mamatthakāmo.

    ६२.

    62.

    तवेव दासीसतमत्थु राज, गामा च गावो च तवेव होन्तु।

    Taveva dāsīsatamatthu rāja, gāmā ca gāvo ca taveva hontu;

    आजञ्‍ञयुत्ता च रथा तवेव, सक्‍कोहमस्मी तिदसानमिन्दो॥

    Ājaññayuttā ca rathā taveva, sakkohamasmī tidasānamindo.

    ६३.

    63.

    मंसोदनं सप्पिपायासं 33 भुञ्‍ज, खादस्सु च त्वं मधुमासपूवे।

    Maṃsodanaṃ sappipāyāsaṃ 34 bhuñja, khādassu ca tvaṃ madhumāsapūve;

    एवं तुवं धम्मरतो जनिन्द, अनिन्दितो सग्गमुपेहि ठानन्ति॥

    Evaṃ tuvaṃ dhammarato janinda, anindito saggamupehi ṭhānanti.

    कुम्भजातकं दुतियं।

    Kumbhajātakaṃ dutiyaṃ.




    Next: ५१३. जयद्दिसजातकं • 513. Jayaddisajātakaṃ




    Footnotes:
    1. सतेरिता (सी॰ स्या॰ क॰)
    2. sateritā (sī. syā. ka.)
    3. कममागम्म (सी॰ स्या॰)
    4. kamamāgamma (sī. syā.)
    5. पीत्वा (सी॰ पी॰)
    6. pītvā (sī. pī.)
    7. यं वे पीत्वा (सी॰)
    8. भक्खसादी (सी॰ स्या॰ अट्ठ॰)
    9. yaṃ ve pītvā (sī.)
    10. bhakkhasādī (sī. syā. aṭṭha.)
    11. बाहञ्‍च (पी॰)
    12. bāhañca (pī.)
    13. समक्खितो (सी॰)
    14. samakkhito (sī.)
    15. मञ्‍ञति (सी॰)
    16. maññati (sī.)
    17. उच्छेदनी वित्तगतं (स्या॰), उच्छेदनिवित्तगतं (क॰)
    18. ucchedanī vittagataṃ (syā.), ucchedanivittagataṃ (ka.)
    19. दुट्ठरूपोव (सी॰)
    20. duṭṭharūpova (sī.)
    21. यञ्‍चे पीत्वान (पी॰)
    22. yañce pītvāna (pī.)
    23. मदिराय (पी॰)
    24. madirāya (pī.)
    25. यं वे पित्वा पत्तक्खन्धा, सयन्ति गावो कूटहतारिव। न हि वारुणिया वेगो, नरेन सुस्सहोरिव। (सी॰)
    26. यं वे पित्वा पत्तक्खन्धा, सयन्ति गावो कूटहतारिव। न हि वारुणिया वेगो, नरेन सुस्सहोरिव। (सी॰)
    27. yaṃ ve pitvā pattakkhandhā, sayanti gāvo kūṭahatāriva; na hi vāruṇiyā vego, narena sussahoriva; (sī.)
    28. yaṃ ve pitvā pattakkhandhā, sayanti gāvo kūṭahatāriva; na hi vāruṇiyā vego, narena sussahoriva; (sī.)
    29. विसमिव (स्या॰), विसं इव (क॰), विसामिव (?)
    30. visamiva (syā.), visaṃ iva (ka.), visāmiva (?)
    31. अन्धकवेण्हुपुत्ता (सी॰ पी॰), अण्डकवेण्डपुत्ता (क॰)
    32. andhakaveṇhuputtā (sī. pī.), aṇḍakaveṇḍaputtā (ka.)
    33. सप्पिपायञ्‍च (सी॰)
    34. sappipāyañca (sī.)



    Related texts:



    अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / जातक-अट्ठकथा • Jātaka-aṭṭhakathā / [५१२] २. कुम्भजातकवण्णना • [512] 2. Kumbhajātakavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact