| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ជាតក-អដ្ឋកថា • Jātaka-aṭṭhakathā |
[៤០៨] ៣. កុម្ភការជាតកវណ្ណនា
[408] 3. Kumbhakārajātakavaṇṇanā
អម្ពាហមទ្ទំ វនមន្តរស្មិន្តិ ឥទំ សត្ថា ជេតវនេ វិហរន្តោ កិលេសនិគ្គហំ អារព្ភ កថេសិ។ វត្ថុ បានីយជាតកេ (ជា. ១.១១.៥៩ អាទយោ) អាវិ ភវិស្សតិ។ តទា បន សាវត្ថិយំ បញ្ចសតា សហាយកា បព្ពជិត្វា អន្តោកោដិសន្ថារេ វសមានា អឌ្ឍរត្តសមយេ កាមវិតក្កំ វិតក្កយិំសុ។ សត្ថា អត្តនោ សាវកេ រត្តិយា តយោ វារេ, ទិវសស្ស តយោ វារេតិ រត្តិន្ទិវំ ឆ វារេ ឱលោកេន្តោ កិកី អណ្ឌំ វិយ, ចមរី វាលធិំ វិយ, មាតា បិយបុត្តំ វិយ, ឯកចក្ខុកោ បុរិសោ ចក្ខុំ វិយ រក្ខតិ, តស្មិំ តស្មិំយេវ ខណេ ឧប្បន្នកិលេសំ និគ្គណ្ហាតិ។ សោ តំ ទិវសំ អឌ្ឍរត្តសមយេ ជេតវនំ បរិគ្គណ្ហន្តោ តេសំ ភិក្ខូនំ វិតក្កសមុទាចារំ ញត្វា ‘‘ឥមេសំ ភិក្ខូនំ អព្ភន្តរេ អយំ កិលេសោ វឌ្ឍន្តោ អរហត្តស្ស ហេតុំ ភិន្ទិស្សតិ, ឥទានេវ នេសំ កិលេសំ និគ្គណ្ហិត្វា អរហត្តំ ទស្សាមី’’តិ គន្ធកុដិតោ និក្ខមិត្វា អានន្ទត្ថេរំ បក្កោសាបេត្វា ‘‘អានន្ទ, អន្តោកោដិសន្ថារេ វសនកភិក្ខូ សព្ពេ សន្និបាតេហី’’តិ សន្និបាតាបេត្វា បញ្ញត្តវរពុទ្ធាសនេ និសីទិត្វា ‘‘ន, ភិក្ខវេ, អន្តោបវត្តកិលេសានំ វសេ វត្តិតុំ វដ្ដតិ, កិលេសោ ហិ វឌ្ឍមានោ បច្ចាមិត្តោ វិយ មហាវិនាសំ បាបេតិ, ភិក្ខុនា នាម អប្បមត្តកម្បិ កិលេសំ និគ្គណ្ហិតុំ វដ្ដតិ, បោរាណកបណ្ឌិតា អប្បមត្តកំ អារម្មណំ ទិស្វា អព្ភន្តរេ បវត្តកិលេសំ និគ្គណ្ហិត្វា បច្ចេកពោធិញាណំ និព្ពត្តេសុ’’ន្តិ វត្វា អតីតំ អាហរិ។
Ambāhamaddaṃ vanamantarasminti idaṃ satthā jetavane viharanto kilesaniggahaṃ ārabbha kathesi. Vatthu pānīyajātake (jā. 1.11.59 ādayo) āvi bhavissati. Tadā pana sāvatthiyaṃ pañcasatā sahāyakā pabbajitvā antokoṭisanthāre vasamānā aḍḍharattasamaye kāmavitakkaṃ vitakkayiṃsu. Satthā attano sāvake rattiyā tayo vāre, divasassa tayo vāreti rattindivaṃ cha vāre olokento kikī aṇḍaṃ viya, camarī vāladhiṃ viya, mātā piyaputtaṃ viya, ekacakkhuko puriso cakkhuṃ viya rakkhati, tasmiṃ tasmiṃyeva khaṇe uppannakilesaṃ niggaṇhāti. So taṃ divasaṃ aḍḍharattasamaye jetavanaṃ pariggaṇhanto tesaṃ bhikkhūnaṃ vitakkasamudācāraṃ ñatvā ‘‘imesaṃ bhikkhūnaṃ abbhantare ayaṃ kileso vaḍḍhanto arahattassa hetuṃ bhindissati, idāneva nesaṃ kilesaṃ niggaṇhitvā arahattaṃ dassāmī’’ti gandhakuṭito nikkhamitvā ānandattheraṃ pakkosāpetvā ‘‘ānanda, antokoṭisanthāre vasanakabhikkhū sabbe sannipātehī’’ti sannipātāpetvā paññattavarabuddhāsane nisīditvā ‘‘na, bhikkhave, antopavattakilesānaṃ vase vattituṃ vaṭṭati, kileso hi vaḍḍhamāno paccāmitto viya mahāvināsaṃ pāpeti, bhikkhunā nāma appamattakampi kilesaṃ niggaṇhituṃ vaṭṭati, porāṇakapaṇḍitā appamattakaṃ ārammaṇaṃ disvā abbhantare pavattakilesaṃ niggaṇhitvā paccekabodhiñāṇaṃ nibbattesu’’nti vatvā atītaṃ āhari.
អតីតេ ពារាណសិយំ ព្រហ្មទត្តេ រជ្ជំ ការេន្តេ ពោធិសត្តោ ពារាណសិនគរស្ស ទ្វារគាមេ កុម្ភការកុលេ និព្ពត្តិត្វា វយប្បត្តោ កុដុម្ពំ សណ្ឋបេត្វា ឯកំ បុត្តញ្ច ធីតរញ្ច លភិត្វា កុម្ភការកម្មំ និស្សាយ បុត្តទារំ បោសេសិ។ តទា កលិង្គរដ្ឋេ ទន្តបុរនគរេ ករណ្ឌកោ នាម រាជា មហន្តេន បរិវារេន ឧយ្យានំ គច្ឆន្តោ ឧយ្យានទ្វារេ ផលភារភរិតំ មធុរផលំ អម្ពរុក្ខំ ទិស្វា ហត្ថិក្ខន្ធវរគតោយេវ ហត្ថំ បសារេត្វា ឯកំ អម្ពបិណ្ឌំ គហេត្វា ឧយ្យានំ បវិសិត្វា មង្គលសិលាយ និសិន្នោ ទាតព្ពយុត្តកានំ ទត្វា អម្ពំ បរិភុញ្ជិ។ ‘‘រញ្ញា គហិតកាលតោ បដ្ឋាយ សេសេហិ នាម គហេតព្ពមេវា’’តិ អមច្ចាបិ ព្រាហ្មណគហបតិកាទយោបិ អម្ពានិ បាតេត្វា ខាទិំសុ។ បច្ឆា អាគតា រុក្ខំ អារុយ្ហ មុគ្គរេហិ បោថេត្វា ឱភគ្គវិភគ្គសាខំ កត្វា អាមកផលម្បិ អសេសេត្វា ខាទិំសុ។
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto bārāṇasinagarassa dvāragāme kumbhakārakule nibbattitvā vayappatto kuṭumbaṃ saṇṭhapetvā ekaṃ puttañca dhītarañca labhitvā kumbhakārakammaṃ nissāya puttadāraṃ posesi. Tadā kaliṅgaraṭṭhe dantapuranagare karaṇḍako nāma rājā mahantena parivārena uyyānaṃ gacchanto uyyānadvāre phalabhārabharitaṃ madhuraphalaṃ ambarukkhaṃ disvā hatthikkhandhavaragatoyeva hatthaṃ pasāretvā ekaṃ ambapiṇḍaṃ gahetvā uyyānaṃ pavisitvā maṅgalasilāya nisinno dātabbayuttakānaṃ datvā ambaṃ paribhuñji. ‘‘Raññā gahitakālato paṭṭhāya sesehi nāma gahetabbamevā’’ti amaccāpi brāhmaṇagahapatikādayopi ambāni pātetvā khādiṃsu. Pacchā āgatā rukkhaṃ āruyha muggarehi pothetvā obhaggavibhaggasākhaṃ katvā āmakaphalampi asesetvā khādiṃsu.
រាជា ទិវសំ ឧយ្យានេ កីឡិត្វា សាយន្ហសមយេ អលង្កតហត្ថិក្ខន្ធវរេ និសីទិត្វា គច្ឆន្តោ តំ រុក្ខំ ទិស្វា ហត្ថិតោ ឱតរិត្វា រុក្ខមូលំ គន្ត្វា រុក្ខំ ឱលោកេត្វា ‘‘អយំ បាតោវ បស្សន្តានំ អតិត្តិករោ ផលភារភរិតោ សោភមានោ អដ្ឋាសិ, ឥទានិ គហិតផលោ ឱភគ្គវិភគ្គោ អសោភមានោ ឋិតោ’’តិ ចិន្តេត្វា បុន អញ្ញតោ ឱលោកេន្តោ អបរំ និប្ផលំ អម្ពរុក្ខំ ទិស្វា ‘‘ឯស រុក្ខោ អត្តនោ និប្ផលភាវេន មុណ្ឌមណិបព្ពតោ វិយ សោភមានោ ឋិតោ, អយំ បន សផលភាវេន ឥមំ ព្យសនំ បត្តោ, ឥទំ អគារមជ្ឈម្បិ ផលិតរុក្ខសទិសំ, បព្ពជ្ជា និប្ផលរុក្ខសទិសា, សធនស្សេវ ភយំ អត្ថិ, និទ្ធនស្ស ភយំ នត្ថិ, មយាបិ និប្ផលរុក្ខេន វិយ ភវិតព្ព’’ន្តិ ផលរុក្ខំ អារម្មណំ កត្វា រុក្ខមូលេ ឋិតកោវ តីណិ លក្ខណានិ សល្លក្ខេត្វា វិបស្សនំ វឌ្ឍេត្វា បច្ចេកពោធិញាណំ និព្ពត្តេត្វា ‘‘វិទ្ធំសិតា ទានិ មេ មាតុកុច្ឆិកុដិកា, ឆិន្នា តីសុ ភវេសុ បដិសន្ធិ, សោធិតា សំសារឧក្ការភូមិ, សោសិតោ មយា អស្សុសមុទ្ទោ, ភិន្នោ អដ្ឋិបាការោ, នត្ថិ មេ បុន បដិសន្ធី’’តិ អាវជ្ជេន្តោ សព្ពាលង្ការបដិមណ្ឌិតោវ អដ្ឋាសិ។
Rājā divasaṃ uyyāne kīḷitvā sāyanhasamaye alaṅkatahatthikkhandhavare nisīditvā gacchanto taṃ rukkhaṃ disvā hatthito otaritvā rukkhamūlaṃ gantvā rukkhaṃ oloketvā ‘‘ayaṃ pātova passantānaṃ atittikaro phalabhārabharito sobhamāno aṭṭhāsi, idāni gahitaphalo obhaggavibhaggo asobhamāno ṭhito’’ti cintetvā puna aññato olokento aparaṃ nipphalaṃ ambarukkhaṃ disvā ‘‘esa rukkho attano nipphalabhāvena muṇḍamaṇipabbato viya sobhamāno ṭhito, ayaṃ pana saphalabhāvena imaṃ byasanaṃ patto, idaṃ agāramajjhampi phalitarukkhasadisaṃ, pabbajjā nipphalarukkhasadisā, sadhanasseva bhayaṃ atthi, niddhanassa bhayaṃ natthi, mayāpi nipphalarukkhena viya bhavitabba’’nti phalarukkhaṃ ārammaṇaṃ katvā rukkhamūle ṭhitakova tīṇi lakkhaṇāni sallakkhetvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā paccekabodhiñāṇaṃ nibbattetvā ‘‘viddhaṃsitā dāni me mātukucchikuṭikā, chinnā tīsu bhavesu paṭisandhi, sodhitā saṃsāraukkārabhūmi, sosito mayā assusamuddo, bhinno aṭṭhipākāro, natthi me puna paṭisandhī’’ti āvajjento sabbālaṅkārapaṭimaṇḍitova aṭṭhāsi.
អថ នំ អមច្ចា អាហំសុ ‘‘អតិពហុំ ឋិតត្ថ, មហារាជា’’តិ។ ‘‘ន មយំ មហារាជានោ, បច្ចេកពុទ្ធា នាម មយ’’ន្តិ។ ‘‘បច្ចេកពុទ្ធា នាម តុម្ហាទិសា ន ហោន្តិ, ទេវា’’តិ។ ‘‘អថ កីទិសា ហោន្តី’’តិ? ‘‘ឱរោបិតកេសមស្សុកាសាវវត្ថបដិច្ឆន្នា កុលេ វា គណេ វា អលគ្គា វាតច្ឆិន្នវលាហករាហុមុត្តចន្ទមណ្ឌលបដិភាគា ហិមវន្តេ នន្ទមូលកបព្ភារេ វសន្តិ, ឯវរូបា ទេវ, បច្ចេកពុទ្ធា’’តិ។ តស្មិំ ខណេ រាជា ហត្ថំ ឧក្ខិបិត្វា សីសំ បរាមសិ, តាវទេវស្ស គិហិលិង្គំ អន្តរធាយិ, សមណលិង្គំ បាតុរហោសិ។
Atha naṃ amaccā āhaṃsu ‘‘atibahuṃ ṭhitattha, mahārājā’’ti. ‘‘Na mayaṃ mahārājāno, paccekabuddhā nāma maya’’nti. ‘‘Paccekabuddhā nāma tumhādisā na honti, devā’’ti. ‘‘Atha kīdisā hontī’’ti? ‘‘Oropitakesamassukāsāvavatthapaṭicchannā kule vā gaṇe vā alaggā vātacchinnavalāhakarāhumuttacandamaṇḍalapaṭibhāgā himavante nandamūlakapabbhāre vasanti, evarūpā deva, paccekabuddhā’’ti. Tasmiṃ khaṇe rājā hatthaṃ ukkhipitvā sīsaṃ parāmasi, tāvadevassa gihiliṅgaṃ antaradhāyi, samaṇaliṅgaṃ pāturahosi.
‘‘តិចីវរញ្ច បត្តោ ច, វាសិ សូចិ ច ពន្ធនំ;
‘‘Ticīvarañca patto ca, vāsi sūci ca bandhanaṃ;
បរិស្សាវនេន អដ្ឋេតេ, យុត្តយោគស្ស ភិក្ខុនោ’’តិ។ –
Parissāvanena aṭṭhete, yuttayogassa bhikkhuno’’ti. –
ឯវំ វុត្តា សមណបរិក្ខារា កាយបដិពទ្ធាវ អហេសុំ។ សោ អាកាសេ ឋត្វា មហាជនស្ស ឱវាទំ ទត្វា អនិលបថេន ឧត្តរហិមវន្តេ នន្ទមូលកបព្ភារមេវ អគមាសិ។
Evaṃ vuttā samaṇaparikkhārā kāyapaṭibaddhāva ahesuṃ. So ākāse ṭhatvā mahājanassa ovādaṃ datvā anilapathena uttarahimavante nandamūlakapabbhārameva agamāsi.
គន្ធាររដ្ឋេបិ តក្កសិលនគរេ នគ្គជិ នាម រាជា ឧបរិបាសាទេ បល្លង្កមជ្ឈគតោ ឯកំ ឥត្ថិំ ឯកេកហត្ថេ ឯកេកំ មណិវលយំ បិឡន្ធិត្វា អវិទូរេ និសីទិត្វា គន្ធំ បិសមានំ ទិស្វា ‘‘ឯតានិ វលយានិ ឯកេកភាវេន ន ឃដ្ដេន្តិ ន វិរវន្តី’’តិ ឱលោកេន្តោ និសីទិ។ អថ សា ទក្ខិណហត្ថតោ វលយំ វាមហត្ថេយេវ បិឡន្ធិត្វា ទក្ខិណហត្ថេន គន្ធំ សង្កឌ្ឍិត្វា បិសិតុំ អារភិ, វាមហត្ថេ វលយំ ទុតិយំ អាគម្ម ឃដ្ដិយមានំ សទ្ទមកាសិ។ រាជា តានិ ទ្វេ វលយានិ អញ្ញមញ្ញំ ឃដ្ដេន្តានិ វិរវន្តានិ ទិស្វា ចិន្តេសិ ‘‘ឥទំ វលយំ ឯកេកកាលេ ន ឃដ្ដេសិ, ទុតិយំ អាគម្ម ឃដ្ដេតិ, សទ្ទំ ករោតិ, ឯវមេវ ឥមេ សត្តាបិ ឯកេកា ន ឃដ្ដេន្តិ ន វិវទន្តិ, ទ្វេ តយោ ហុត្វា អញ្ញមញ្ញំ ឃដ្ដេន្តិ, កលហំ ករោន្តិ។ អហំ បន កស្មីរគន្ធារេសុ ទ្វីសុ រជ្ជេសុ រដ្ឋវាសិនោ វិចារេមិ, មយាបិ ឯកវលយសទិសេន ហុត្វា បរំ អវិចារេត្វា អត្តានមេវ វិចារេន្តេន វសិតុំ វដ្ដតី’’តិ សង្ឃដ្ដនវលយំ អារម្មណំ កត្វា យថានិសិន្នោវ តីណិ លក្ខណានិ សល្លក្ខេត្វា វិបស្សនំ វឌ្ឍេត្វា បច្ចេកពោធិញាណំ និព្ពត្តេសិ។ សេសំ បុរិមសទិសមេវ។
Gandhāraraṭṭhepi takkasilanagare naggaji nāma rājā uparipāsāde pallaṅkamajjhagato ekaṃ itthiṃ ekekahatthe ekekaṃ maṇivalayaṃ piḷandhitvā avidūre nisīditvā gandhaṃ pisamānaṃ disvā ‘‘etāni valayāni ekekabhāvena na ghaṭṭenti na viravantī’’ti olokento nisīdi. Atha sā dakkhiṇahatthato valayaṃ vāmahattheyeva piḷandhitvā dakkhiṇahatthena gandhaṃ saṅkaḍḍhitvā pisituṃ ārabhi, vāmahatthe valayaṃ dutiyaṃ āgamma ghaṭṭiyamānaṃ saddamakāsi. Rājā tāni dve valayāni aññamaññaṃ ghaṭṭentāni viravantāni disvā cintesi ‘‘idaṃ valayaṃ ekekakāle na ghaṭṭesi, dutiyaṃ āgamma ghaṭṭeti, saddaṃ karoti, evameva ime sattāpi ekekā na ghaṭṭenti na vivadanti, dve tayo hutvā aññamaññaṃ ghaṭṭenti, kalahaṃ karonti. Ahaṃ pana kasmīragandhāresu dvīsu rajjesu raṭṭhavāsino vicāremi, mayāpi ekavalayasadisena hutvā paraṃ avicāretvā attānameva vicārentena vasituṃ vaṭṭatī’’ti saṅghaṭṭanavalayaṃ ārammaṇaṃ katvā yathānisinnova tīṇi lakkhaṇāni sallakkhetvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā paccekabodhiñāṇaṃ nibbattesi. Sesaṃ purimasadisameva.
វិទេហរដ្ឋេ មិថិលនគរេ និមិ នាម រាជា ភុត្តបាតរាសោ អមច្ចគណបរិវុតោ វិវដសីហបញ្ជរេន អន្តរវីថិំ បេក្ខមានោ អដ្ឋាសិ។ អថេកោ សេនោ សូនាបណតោ មំសបេសិំ គហេត្វា អាកាសំ បក្ខន្ទិ។ តមេនំ ឥតោ ចិតោ ច គិជ្ឈាទយោ សកុណា សម្បរិវារេត្វា អាហារហេតុ តុណ្ឌេន វិជ្ឈន្តា បក្ខេហិ បហរន្តា បាទេហិ មទ្ទន្តា អគមំសុ។ សោ អត្តនោ វធំ អសហមានោ តំ មំសំ ឆឌ្ឌេសិ។ អញ្ញោ គណ្ហិ, សកុណា ឥមំ មុញ្ចិត្វា តំ អនុពន្ធិំសុ។ តេនបិ វិស្សដ្ឋំ អញ្ញោ អគ្គហេសិ, តម្បិ តថេវ វិហេឋេសុំ។ រាជា តេ សកុណេ ទិស្វា ចិន្តេសិ ‘‘យោ យោ មំសបេសិំ គណ្ហិ, តស្ស តស្សេវ ទុក្ខំ, យោ យោ តំ វិស្សជ្ជេសិ, តស្ស តស្សេវ សុខំ, ឥមេបិ បញ្ច កាមគុណេ យោ យោ គណ្ហាតិ, តស្ស តស្សេវ ទុក្ខំ, ឥតរស្ស សុខំ, ឥមេ ហិ ពហូនំ សាធារណា, មយ្ហំ ខោ បន សោឡស ឥត្ថិសហស្សានិ, មយា វិស្សដ្ឋមំសបិណ្ឌេន វិយ សេនេន បញ្ច កាមគុណេ បហាយ សុខិតេន ភវិតុំ វដ្ដតី’’តិ។ សោ យោនិសោ មនសិ ករោន្តោ យថាឋិតោវ តីណិ លក្ខណានិ សល្លក្ខេត្វា វិបស្សនំ វឌ្ឍេត្វា បច្ចេកពោធិញាណំ និព្ពត្តេសិ។ សេសំ បុរិមសទិសមេវ។
Videharaṭṭhe mithilanagare nimi nāma rājā bhuttapātarāso amaccagaṇaparivuto vivaṭasīhapañjarena antaravīthiṃ pekkhamāno aṭṭhāsi. Atheko seno sūnāpaṇato maṃsapesiṃ gahetvā ākāsaṃ pakkhandi. Tamenaṃ ito cito ca gijjhādayo sakuṇā samparivāretvā āhārahetu tuṇḍena vijjhantā pakkhehi paharantā pādehi maddantā agamaṃsu. So attano vadhaṃ asahamāno taṃ maṃsaṃ chaḍḍesi. Añño gaṇhi, sakuṇā imaṃ muñcitvā taṃ anubandhiṃsu. Tenapi vissaṭṭhaṃ añño aggahesi, tampi tatheva viheṭhesuṃ. Rājā te sakuṇe disvā cintesi ‘‘yo yo maṃsapesiṃ gaṇhi, tassa tasseva dukkhaṃ, yo yo taṃ vissajjesi, tassa tasseva sukhaṃ, imepi pañca kāmaguṇe yo yo gaṇhāti, tassa tasseva dukkhaṃ, itarassa sukhaṃ, ime hi bahūnaṃ sādhāraṇā, mayhaṃ kho pana soḷasa itthisahassāni, mayā vissaṭṭhamaṃsapiṇḍena viya senena pañca kāmaguṇe pahāya sukhitena bhavituṃ vaṭṭatī’’ti. So yoniso manasi karonto yathāṭhitova tīṇi lakkhaṇāni sallakkhetvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā paccekabodhiñāṇaṃ nibbattesi. Sesaṃ purimasadisameva.
ឧត្តរបញ្ចាលរដ្ឋេ កបិលនគរេ ទុម្មុខោ នាម រាជា ភុត្តបាតរាសោ សព្ពាលង្ការបដិមណ្ឌិតោ អមច្ចគណបរិវុតោ វិវដសីហបញ្ជរេ រាជង្គណំ ឱលោកេន្តោ អដ្ឋាសិ។ តស្មិំ ខណេ គោបាលកា វជទ្វារំ វិវរិំសុ, ឧសភា វជតោ និក្ខមិត្វា កិលេសវសេន ឯកំ គាវិំ អនុពន្ធិំសុ។ តត្ថេកោ តិខិណសិង្គោ មហាឧសភោ អញ្ញំ ឧសភំ អាគច្ឆន្តំ ទិស្វា កិលេសមច្ឆេរាភិភូតោ តិខិណេន សិង្គេន អន្តរសត្ថិម្ហិ បហរិ។ តស្ស បហារមុខេន អន្តានិ និក្ខមិំសុ, សោ តត្ថេវ ជីវិតក្ខយំ បាបុណិ។ រាជា តំ ទិស្វា ចិន្តេសិ ‘‘ឥមេ សត្តា តិរច្ឆានគតេ អាទិំ កត្វា កិលេសវសេន ទុក្ខំ បាបុណន្តិ, អយំ ឧសភោ កិលេសំ និស្សាយ ជីវិតក្ខយំ បត្តោ, អញ្ញេបិ សត្តា កិលេសេហេវ កម្បន្តិ, មយា ឥមេសំ សត្តានំ កម្បនកិលេសេ បហាតុំ វដ្ដតី’’តិ។ សោ ឋិតកោវ តីណិ លក្ខណានិ សល្លក្ខេត្វា វិបស្សនំ វឌ្ឍេត្វា បច្ចេកពោធិញាណំ និព្ពត្តេសិ។ សេសំ បុរិមសទិសមេវ។
Uttarapañcālaraṭṭhe kapilanagare dummukho nāma rājā bhuttapātarāso sabbālaṅkārapaṭimaṇḍito amaccagaṇaparivuto vivaṭasīhapañjare rājaṅgaṇaṃ olokento aṭṭhāsi. Tasmiṃ khaṇe gopālakā vajadvāraṃ vivariṃsu, usabhā vajato nikkhamitvā kilesavasena ekaṃ gāviṃ anubandhiṃsu. Tattheko tikhiṇasiṅgo mahāusabho aññaṃ usabhaṃ āgacchantaṃ disvā kilesamaccherābhibhūto tikhiṇena siṅgena antarasatthimhi pahari. Tassa pahāramukhena antāni nikkhamiṃsu, so tattheva jīvitakkhayaṃ pāpuṇi. Rājā taṃ disvā cintesi ‘‘ime sattā tiracchānagate ādiṃ katvā kilesavasena dukkhaṃ pāpuṇanti, ayaṃ usabho kilesaṃ nissāya jīvitakkhayaṃ patto, aññepi sattā kileseheva kampanti, mayā imesaṃ sattānaṃ kampanakilese pahātuṃ vaṭṭatī’’ti. So ṭhitakova tīṇi lakkhaṇāni sallakkhetvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā paccekabodhiñāṇaṃ nibbattesi. Sesaṃ purimasadisameva.
អថេកទិវសំ ចត្តារោ បច្ចេកពុទ្ធា ភិក្ខាចារវេលំ សល្លក្ខេត្វា នន្ទមូលកបព្ភារា និក្ខម្ម អនោតត្តទហេ នាគលតាទន្តកដ្ឋំ ខាទិត្វា កតសរីរបដិជគ្គនា មនោសិលាតលេ ឋត្វា និវាសេត្វា បត្តចីវរមាទាយ ឥទ្ធិយា អាកាសេ ឧប្បតិត្វា បញ្ចវណ្ណវលាហកេ មទ្ទមានា គន្ត្វា ពារាណសិនគរទ្វារគាមកស្ស អវិទូរេ ឱតរិត្វា ឯកស្មិំ ផាសុកដ្ឋានេ ចីវរំ បារុបិត្វា បត្តំ គហេត្វា ទ្វារគាមំ បវិសិត្វា បិណ្ឌាយ ចរន្តា ពោធិសត្តស្ស គេហទ្វារំ សម្បាបុណិំសុ។ ពោធិសត្តោ តេ ទិស្វា តុដ្ឋចិត្តោ ហុត្វា គេហំ បវេសេត្វា បញ្ញត្តាសនេ និសីទាបេត្វា ទក្ខិណោទកំ ទត្វា បណីតេន ខាទនីយេន ភោជនីយេន បរិវិសិត្វា ឯកមន្តំ និសីទិត្វា សង្ឃត្ថេរំ វន្ទិត្វា ‘‘ភន្តេ, តុម្ហាកំ បព្ពជ្ជា អតិវិយ សោភតិ, វិប្បសន្នានិ វោ ឥន្ទ្រិយានិ, បរិសុទ្ធោ ឆវិវណ្ណោ, កិំ នុ ខោ អារម្មណំ ទិស្វា តុម្ហេ ឥមំ ភិក្ខាចរិយបព្ពជ្ជំ ឧបគតា’’តិ បុច្ឆិ។ យថា ច សង្ឃត្ថេរំ, ឯវំ សេសេបិ ឧបសង្កមិត្វា បុច្ឆិ។ អថស្ស តេ ចត្តារោបិ ជនា ‘‘អហំ អសុកនគរេ អសុករដ្ឋេ អសុករាជា នាម ហុត្វា’’តិអាទិនា នយេន អត្តនោ អត្តនោ អភិនិក្ខមនវត្ថូនិ កថេត្វា បដិបាដិយា ឯកេកំ គាថមាហំសុ –
Athekadivasaṃ cattāro paccekabuddhā bhikkhācāravelaṃ sallakkhetvā nandamūlakapabbhārā nikkhamma anotattadahe nāgalatādantakaṭṭhaṃ khāditvā katasarīrapaṭijagganā manosilātale ṭhatvā nivāsetvā pattacīvaramādāya iddhiyā ākāse uppatitvā pañcavaṇṇavalāhake maddamānā gantvā bārāṇasinagaradvāragāmakassa avidūre otaritvā ekasmiṃ phāsukaṭṭhāne cīvaraṃ pārupitvā pattaṃ gahetvā dvāragāmaṃ pavisitvā piṇḍāya carantā bodhisattassa gehadvāraṃ sampāpuṇiṃsu. Bodhisatto te disvā tuṭṭhacitto hutvā gehaṃ pavesetvā paññattāsane nisīdāpetvā dakkhiṇodakaṃ datvā paṇītena khādanīyena bhojanīyena parivisitvā ekamantaṃ nisīditvā saṅghattheraṃ vanditvā ‘‘bhante, tumhākaṃ pabbajjā ativiya sobhati, vippasannāni vo indriyāni, parisuddho chavivaṇṇo, kiṃ nu kho ārammaṇaṃ disvā tumhe imaṃ bhikkhācariyapabbajjaṃ upagatā’’ti pucchi. Yathā ca saṅghattheraṃ, evaṃ sesepi upasaṅkamitvā pucchi. Athassa te cattāropi janā ‘‘ahaṃ asukanagare asukaraṭṭhe asukarājā nāma hutvā’’tiādinā nayena attano attano abhinikkhamanavatthūni kathetvā paṭipāṭiyā ekekaṃ gāthamāhaṃsu –
៩០.
90.
‘‘អម្ពាហមទ្ទំ វនមន្តរស្មិំ, និលោភាសំ ផលិតំ សំវិរូឡ្ហំ;
‘‘Ambāhamaddaṃ vanamantarasmiṃ, nilobhāsaṃ phalitaṃ saṃvirūḷhaṃ;
តមទ្ទសំ ផលហេតុ វិភគ្គំ, តំ ទិស្វា ភិក្ខាចរិយំ ចរាមិ។
Tamaddasaṃ phalahetu vibhaggaṃ, taṃ disvā bhikkhācariyaṃ carāmi.
៩១.
91.
‘‘សេលំ សុមដ្ឋំ នរវីរនិដ្ឋិតំ, នារី យុគំ ធារយិ អប្បសទ្ទំ;
‘‘Selaṃ sumaṭṭhaṃ naravīraniṭṭhitaṃ, nārī yugaṃ dhārayi appasaddaṃ;
ទុតិយញ្ច អាគម្ម អហោសិ សទ្ទោ, តំ ទិស្វា ភិក្ខាចរិយំ ចរាមិ។
Dutiyañca āgamma ahosi saddo, taṃ disvā bhikkhācariyaṃ carāmi.
៩២.
92.
‘‘ទិជា ទិជំ កុណបមាហរន្តំ, ឯកំ សមានំ ពហុកា សមេច្ច;
‘‘Dijā dijaṃ kuṇapamāharantaṃ, ekaṃ samānaṃ bahukā samecca;
អាហារហេតូ បរិបាតយិំសុ, តំ ទិស្វា ភិក្ខាចរិយំ ចរាមិ។
Āhārahetū paripātayiṃsu, taṃ disvā bhikkhācariyaṃ carāmi.
៩៣.
93.
‘‘ឧសភាហមទ្ទំ យូថស្ស មជ្ឈេ, ចលក្កកុំ វណ្ណពលូបបន្នំ;
‘‘Usabhāhamaddaṃ yūthassa majjhe, calakkakuṃ vaṇṇabalūpapannaṃ;
តមទ្ទសំ កាមហេតុ វិតុន្នំ, តំ ទិស្វា ភិក្ខាចរិយំ ចរាមី’’តិ។
Tamaddasaṃ kāmahetu vitunnaṃ, taṃ disvā bhikkhācariyaṃ carāmī’’ti.
តត្ថ អម្ពាហមទ្ទន្តិ អម្ពរុក្ខំ អហំ អទ្ទសំ។ វនមន្តរស្មិន្តិ វនអន្តរេ, អម្ពវនមជ្ឈេតិ អត្ថោ។ សំវិរូឡ្ហន្តិ សុវឌ្ឍិតំ។ តមទ្ទសន្តិ តំ ឧយ្យានតោ និក្ខន្តោ ផលហេតុ វិភគ្គំ បុន អទ្ទសំ។ តំ ទិស្វាតិ តំ ផលហេតុ វិភគ្គំ ទិស្វា បដិលទ្ធសំវេគោ បច្ចេកពោធិញាណំ និព្ពត្តេត្វា ឥមំ ភិក្ខាចរិយបព្ពជ្ជំ ឧបគតោស្មិ, តស្មា ភិក្ខាចរិយំ ចរាមីតិ។ ឥទំ សោ ផលហេតុ វិភគ្គំ អម្ពរុក្ខំ ទស្សនតោ បដ្ឋាយ សព្ពំ ចិត្តាចារំ កថេសិ។ សេសានំ វិស្សជ្ជនេសុបិ ឯសេវ នយោ។ អយំ បនេត្ថ អនុត្តានបទវណ្ណនា – សេលន្តិ មណិវលយំ។ នរវីរនិដ្ឋិតន្តិ វីរនរេហិ និដ្ឋិតំ, បណ្ឌិតបុរិសេហិ កតន្តិ អត្ថោ។ យុគន្តិ ឯកេកស្មិំ ឯកេកំ កត្វា ឯកំ វលយយុគឡំ។ ទិជា ទិជន្តិ គហិតមំសបិណ្ឌំ ទិជំ អវសេសទិជា។ កុណបមាហរន្តន្តិ មំសបិណ្ឌំ អាទាយ អាហរន្តំ។ សមេច្ចាតិ សមាគន្ត្វា សន្និបតិត្វា។ បរិបាតយិំសូតិ កោដ្ដេន្តា អនុពន្ធិំសុ។ ឧសភាហមទ្ទន្តិ ឧសភំ អហំ អទ្ទសំ។ ចលក្កកុន្តិ ចលក្កកុធំ។
Tattha ambāhamaddanti ambarukkhaṃ ahaṃ addasaṃ. Vanamantarasminti vanaantare, ambavanamajjheti attho. Saṃvirūḷhanti suvaḍḍhitaṃ. Tamaddasanti taṃ uyyānato nikkhanto phalahetu vibhaggaṃ puna addasaṃ. Taṃ disvāti taṃ phalahetu vibhaggaṃ disvā paṭiladdhasaṃvego paccekabodhiñāṇaṃ nibbattetvā imaṃ bhikkhācariyapabbajjaṃ upagatosmi, tasmā bhikkhācariyaṃ carāmīti. Idaṃ so phalahetu vibhaggaṃ ambarukkhaṃ dassanato paṭṭhāya sabbaṃ cittācāraṃ kathesi. Sesānaṃ vissajjanesupi eseva nayo. Ayaṃ panettha anuttānapadavaṇṇanā – selanti maṇivalayaṃ. Naravīraniṭṭhitanti vīranarehi niṭṭhitaṃ, paṇḍitapurisehi katanti attho. Yuganti ekekasmiṃ ekekaṃ katvā ekaṃ valayayugaḷaṃ. Dijā dijanti gahitamaṃsapiṇḍaṃ dijaṃ avasesadijā. Kuṇapamāharantanti maṃsapiṇḍaṃ ādāya āharantaṃ. Sameccāti samāgantvā sannipatitvā. Paripātayiṃsūti koṭṭentā anubandhiṃsu. Usabhāhamaddanti usabhaṃ ahaṃ addasaṃ. Calakkakunti calakkakudhaṃ.
ពោធិសត្តោ ឯកេកំ គាថំ សុត្វា ‘‘សាធុ, ភន្តេ, តុម្ហាកមេវ តំ អារម្មណំ អនុរូប’’ន្តិ ឯកេកស្ស បច្ចេកពុទ្ធស្ស ថុតិំ អកាសិ។ តញ្ច បន ចតូហិ ជនេហិ ទេសិតំ ធម្មកថំ សុត្វា ឃរាវាសេ អនបេក្ខោ ហុត្វា បក្កន្តេសុ បច្ចេកពុទ្ធេសុ ភុត្តបាតរាសោ សុខនិសិន្នោ ភរិយំ អាមន្តេត្វា ‘‘ភទ្ទេ, ឯតេ ចត្តារោ បច្ចេកពុទ្ធា រជ្ជំ បហាយ បព្ពជិត្វា អកិញ្ចនា អបលិពោធា បព្ពជ្ជាសុខេន វីតិនាមេន្តិ, អហំ បន ភតិយា ជីវិកំ កប្បេមិ, កិំ មេ ឃរាវាសេន, ត្វំ បុត្តកេ សង្គណ្ហន្តី គេហេ វសា’’តិ វត្វា ទ្វេ គាថា អភាសិ –
Bodhisatto ekekaṃ gāthaṃ sutvā ‘‘sādhu, bhante, tumhākameva taṃ ārammaṇaṃ anurūpa’’nti ekekassa paccekabuddhassa thutiṃ akāsi. Tañca pana catūhi janehi desitaṃ dhammakathaṃ sutvā gharāvāse anapekkho hutvā pakkantesu paccekabuddhesu bhuttapātarāso sukhanisinno bhariyaṃ āmantetvā ‘‘bhadde, ete cattāro paccekabuddhā rajjaṃ pahāya pabbajitvā akiñcanā apalibodhā pabbajjāsukhena vītināmenti, ahaṃ pana bhatiyā jīvikaṃ kappemi, kiṃ me gharāvāsena, tvaṃ puttake saṅgaṇhantī gehe vasā’’ti vatvā dve gāthā abhāsi –
៩៤.
94.
‘‘ករណ្ឌកោ កលិង្គានំ, គន្ធារានញ្ច នគ្គជិ;
‘‘Karaṇḍako kaliṅgānaṃ, gandhārānañca naggaji;
និមិរាជា វិទេហានំ, បញ្ចាលានញ្ច ទុម្មុខោ;
Nimirājā videhānaṃ, pañcālānañca dummukho;
ឯតេ រដ្ឋានិ ហិត្វាន, បព្ពជិំសុ អកិញ្ចនា។
Ete raṭṭhāni hitvāna, pabbajiṃsu akiñcanā.
៩៥.
95.
‘‘សព្ពេបិមេ ទេវសមា សមាគតា, អគ្គី យថា បជ្ជលិតោ តថេវិមេ;
‘‘Sabbepime devasamā samāgatā, aggī yathā pajjalito tathevime;
អហម្បិ ឯកោ ចរិស្សាមិ ភគ្គវិ, ហិត្វាន កាមានិ យថោធិកានី’’តិ។
Ahampi eko carissāmi bhaggavi, hitvāna kāmāni yathodhikānī’’ti.
តាសំ អត្ថោ – ភទ្ទេ, ឯស សង្ឃត្ថេរោ បច្ចេកពុទ្ធោ ទន្តបុរេ នាម នគរេ ករណ្ឌកោ នាម កលិង្គានំ ជនបទស្ស រាជា, ទុតិយោ តក្កសិលនគរេ នគ្គជិ នាម គន្ធារានំ ជនបទស្ស រាជា, តតិយោ មិថិលនគរេ និមិ នាម វិទេហានំ ជនបទស្ស រាជា, ចតុត្ថោ កបិលនគរេ ទុម្មុខោ នាម ឧត្តរបញ្ចាលានំ ជនបទស្ស រាជា, ឯតេ ឯវរូបានិ រដ្ឋានិ ហិត្វា អកិញ្ចនា ហុត្វា បព្ពជិំសុ។ សព្ពេបិមេតិ ឥមេ បន សព្ពេបិ វិសុទ្ធិទេវេហិ បុរិមបច្ចេកពុទ្ធេហិ សមានា ឯកតោ សមាគតា។ អគ្គី យថាតិ យថា ហិ អគ្គិ បជ្ជលិតោ ឱភាសតិ។ តថេវិមេតិ ឥមេបិ តថេវ សីលាទីហិ បញ្ចហិ គុណេហិ ឱភាសន្តិ។ យថា ឯតេ, តថា អហម្បិ បព្ពជិត្វា ឯកោ ចរិស្សាមីតិ អត្ថោ។ ភគ្គវីតិ ភរិយំ អាលបតិ។ ហិត្វាន កាមានីតិ រូបាទយោ វត្ថុកាមេ ហិត្វា។ យថោធិកានីតិ អត្តនោ ឱធិវសេន ឋិតានិ។ ឥទំ វុត្តំ ហោតិ – រូបាទិឱធិវសេន យថាឋិតេ កាមេ បហាយ អហម្បិ បព្ពជិត្វា ឯកោ ចរិស្សាមីតិ។ ‘‘យតោធិកានី’’តិបិ បាឋោ, តស្សត្ថោ – យតោ ឧបរតោ ឱធិ ឯតេសន្តិ យតោធិកានិ, ឧបរតកោដ្ឋាសានិ។ បព្ពជិស្សាមីតិ ចិន្តិតកាលតោ បដ្ឋាយ ហិ កិលេសកាមានំ ឯកោ កោដ្ឋាសោ ឧបរតោ នាម ហោតិ និរុទ្ធោ, តស្ស វត្ថុភូតោ កាមកោដ្ឋាសោបិ ឧបរតោវ ហោតីតិ។
Tāsaṃ attho – bhadde, esa saṅghatthero paccekabuddho dantapure nāma nagare karaṇḍako nāma kaliṅgānaṃ janapadassa rājā, dutiyo takkasilanagare naggaji nāma gandhārānaṃ janapadassa rājā, tatiyo mithilanagare nimi nāma videhānaṃ janapadassa rājā, catuttho kapilanagare dummukho nāma uttarapañcālānaṃ janapadassa rājā, ete evarūpāni raṭṭhāni hitvā akiñcanā hutvā pabbajiṃsu. Sabbepimeti ime pana sabbepi visuddhidevehi purimapaccekabuddhehi samānā ekato samāgatā. Aggī yathāti yathā hi aggi pajjalito obhāsati. Tathevimeti imepi tatheva sīlādīhi pañcahi guṇehi obhāsanti. Yathā ete, tathā ahampi pabbajitvā eko carissāmīti attho. Bhaggavīti bhariyaṃ ālapati. Hitvāna kāmānīti rūpādayo vatthukāme hitvā. Yathodhikānīti attano odhivasena ṭhitāni. Idaṃ vuttaṃ hoti – rūpādiodhivasena yathāṭhite kāme pahāya ahampi pabbajitvā eko carissāmīti. ‘‘Yatodhikānī’’tipi pāṭho, tassattho – yato uparato odhi etesanti yatodhikāni, uparatakoṭṭhāsāni. Pabbajissāmīti cintitakālato paṭṭhāya hi kilesakāmānaṃ eko koṭṭhāso uparato nāma hoti niruddho, tassa vatthubhūto kāmakoṭṭhāsopi uparatova hotīti.
សា តស្ស កថំ សុត្វា ‘‘មយ្ហម្បិ ខោ សាមិ, បច្ចេកពុទ្ធានំ ធម្មកថំ សុតកាលតោ បដ្ឋាយ អគារេ ចិត្តំ ន សណ្ឋាតី’’តិ វត្វា ឥមំ គាថមាហ –
Sā tassa kathaṃ sutvā ‘‘mayhampi kho sāmi, paccekabuddhānaṃ dhammakathaṃ sutakālato paṭṭhāya agāre cittaṃ na saṇṭhātī’’ti vatvā imaṃ gāthamāha –
៩៦.
96.
‘‘អយមេវ កាលោ ន ហិ អញ្ញោ អត្ថិ, អនុសាសិតា មេ ន ភវេយ្យ បច្ឆា;
‘‘Ayameva kālo na hi añño atthi, anusāsitā me na bhaveyya pacchā;
អហម្បិ ឯកា ចរិស្សាមិ ភគ្គវ, សកុណីវ មុត្តា បុរិសស្ស ហត្ថា’’តិ។
Ahampi ekā carissāmi bhaggava, sakuṇīva muttā purisassa hatthā’’ti.
តត្ថ អនុសាសិតា មេ ន ភវេយ្យ បច្ឆាតិ អនុសាសកោ ឱវាទកោ ន ភវេយ្យ ទុល្លភត្តា ឱវាទកានំ, តស្មា អយមេវ បព្ពជិតុំ កាលោ, ន ហិ អញ្ញោ អត្ថីតិ ទស្សេតិ។ សកុណីវ មុត្តាតិ យថា សាកុណិកេន គហេត្វា សកុណបច្ឆិយំ ខិត្តាសុ សកុណីសុ តស្ស ហត្ថតោ មុត្តា ឯកា សកុណី អនិលបថំ លង្ឃយិត្វា យថារុចិតដ្ឋានំ គន្ត្វា ឯកិកាវ ចរេយ្យ, តថា អហម្បិ តវ ហត្ថតោ មុត្តា ឯកិកា ចរិស្សាមីតិ សយម្បិ បព្ពជិតុកាមា ហុត្វា ឯវមាហ។
Tattha anusāsitā me na bhaveyya pacchāti anusāsako ovādako na bhaveyya dullabhattā ovādakānaṃ, tasmā ayameva pabbajituṃ kālo, na hi añño atthīti dasseti. Sakuṇīva muttāti yathā sākuṇikena gahetvā sakuṇapacchiyaṃ khittāsu sakuṇīsu tassa hatthato muttā ekā sakuṇī anilapathaṃ laṅghayitvā yathārucitaṭṭhānaṃ gantvā ekikāva careyya, tathā ahampi tava hatthato muttā ekikā carissāmīti sayampi pabbajitukāmā hutvā evamāha.
ពោធិសត្តោ តស្សា កថំ សុត្វា តុណ្ហី អហោសិ។ សា បន ពោធិសត្តំ វញ្ចេត្វា បុរេតរំ បព្ពជិតុកាមា ‘‘សាមិ, បានីយតិត្ថំ គមិស្សាមិ, ទារកេ ឱលោកេហី’’តិ ឃដំ អាទាយ គច្ឆន្តី វិយ បលាយិត្វា នគរសាមន្តេ តាបសានំ សន្តិកេ គន្ត្វា បព្ពជិ។ ពោធិសត្តោ តស្សា អនាគមនំ ញត្វា សយំ ទារកេ បោសេសិ។ អបរភាគេ តេសុ ថោកំ វឌ្ឍិត្វា អត្តនោ អយានយជាននសមត្ថតំ សម្បត្តេសុ តេសំ វីមំសនត្ថំ ឯកទិវសំ ភត្តំ បចន្តោ ថោកំ ឧត្តណ្ឌុលំ បចិ, ឯកទិវសំ ថោកំ កិលិន្នំ, ឯកទិវសំ សុបក្កំ, ឯកទិវសំ អតិកិលិន្នំ, ឯកទិវសំ អលោណកំ, ឯកទិវសំ អតិលោណកំ។ ទារកា ‘‘តាត, អជ្ជ ភត្តំ ឧត្តណ្ឌុលំ, អជ្ជ កិលិន្នំ, អជ្ជ សុបក្កំ, អជ្ជ អតិកិលិន្នំ, អជ្ជ អលោណកំ, អជ្ជ អតិលោណក’’ន្តិ អាហំសុ។ តំ សុត្វា ពោធិសត្តោ ‘‘អាម, តាតា’’តិ វត្វា ចិន្តេសិ ‘‘ឥមេ ទារកា ឥទានិ អាមបក្កលោណិកអតិលោណិកានិ ជានន្តិ, អត្តនោ ធម្មតាយ ជីវិតុំ សក្ខិស្សន្តិ, មយា បព្ពជិតុំ វដ្ដតី’’តិ។ អថ តេ ទារកេ ញាតកានំ ទត្វា បដិច្ឆាបេត្វា ‘‘អម្មតាតា, ឥមេ ទារកេ សាធុកំ បោសេថា’’តិ វត្វា សោ ញាតកានំ បរិទេវន្តានញ្ញេវ នគរា និក្ខមិត្វា ឥសិបព្ពជ្ជំ បព្ពជិត្វា នគរស្ស សាមន្តេយេវ វសិ។
Bodhisatto tassā kathaṃ sutvā tuṇhī ahosi. Sā pana bodhisattaṃ vañcetvā puretaraṃ pabbajitukāmā ‘‘sāmi, pānīyatitthaṃ gamissāmi, dārake olokehī’’ti ghaṭaṃ ādāya gacchantī viya palāyitvā nagarasāmante tāpasānaṃ santike gantvā pabbaji. Bodhisatto tassā anāgamanaṃ ñatvā sayaṃ dārake posesi. Aparabhāge tesu thokaṃ vaḍḍhitvā attano ayānayajānanasamatthataṃ sampattesu tesaṃ vīmaṃsanatthaṃ ekadivasaṃ bhattaṃ pacanto thokaṃ uttaṇḍulaṃ paci, ekadivasaṃ thokaṃ kilinnaṃ, ekadivasaṃ supakkaṃ, ekadivasaṃ atikilinnaṃ, ekadivasaṃ aloṇakaṃ, ekadivasaṃ atiloṇakaṃ. Dārakā ‘‘tāta, ajja bhattaṃ uttaṇḍulaṃ, ajja kilinnaṃ, ajja supakkaṃ, ajja atikilinnaṃ, ajja aloṇakaṃ, ajja atiloṇaka’’nti āhaṃsu. Taṃ sutvā bodhisatto ‘‘āma, tātā’’ti vatvā cintesi ‘‘ime dārakā idāni āmapakkaloṇikaatiloṇikāni jānanti, attano dhammatāya jīvituṃ sakkhissanti, mayā pabbajituṃ vaṭṭatī’’ti. Atha te dārake ñātakānaṃ datvā paṭicchāpetvā ‘‘ammatātā, ime dārake sādhukaṃ posethā’’ti vatvā so ñātakānaṃ paridevantānaññeva nagarā nikkhamitvā isipabbajjaṃ pabbajitvā nagarassa sāmanteyeva vasi.
អថ នំ ឯកទិវសំ ពារាណសិយំ ភិក្ខាយ ចរន្តំ បរិព្ពាជិកា ទិស្វា វន្ទិត្វា ‘‘អយ្យ, ទារកា តេ នាសិតា មញ្ញេ’’តិ អាហ។ មហាសត្តោ ‘‘នាហំ ទារកេ នាសេមិ, តេសំ អត្តនោ អយានយជាននកាលេ បព្ពជិតោម្ហិ , ត្វំ តេសំ អចិន្តេត្វា បព្ពជ្ជាយ អភិរមា’’តិ វត្វា ឱសានគាថមាហ –
Atha naṃ ekadivasaṃ bārāṇasiyaṃ bhikkhāya carantaṃ paribbājikā disvā vanditvā ‘‘ayya, dārakā te nāsitā maññe’’ti āha. Mahāsatto ‘‘nāhaṃ dārake nāsemi, tesaṃ attano ayānayajānanakāle pabbajitomhi , tvaṃ tesaṃ acintetvā pabbajjāya abhiramā’’ti vatvā osānagāthamāha –
៩៧.
97.
‘‘អាមំ បក្កញ្ច ជានន្តិ, អថោ លោណំ អលោណកំ;
‘‘Āmaṃ pakkañca jānanti, atho loṇaṃ aloṇakaṃ;
តមហំ ទិស្វាន បព្ពជិំ, ចរេវ ត្វំ ចរាមហ’’ន្តិ។
Tamahaṃ disvāna pabbajiṃ, careva tvaṃ carāmaha’’nti.
តត្ថ តមហន្តិ តំ អហំ ទារកានំ កិរិយំ ទិស្វា បព្ពជិតោ។ ចរេវ ត្វំ ចរាមហន្តិ ត្វម្បិ ភិក្ខាចរិយមេវ ចរ, អហម្បិ ភិក្ខាចរិយមេវ ចរិស្សាមីតិ។
Tattha tamahanti taṃ ahaṃ dārakānaṃ kiriyaṃ disvā pabbajito. Careva tvaṃ carāmahanti tvampi bhikkhācariyameva cara, ahampi bhikkhācariyameva carissāmīti.
ឥតិ សោ បរិព្ពាជិកំ ឱវទិត្វា ឧយ្យោជេសិ។ សាបិ ឱវាទំ គហេត្វា មហាសត្តំ វន្ទិត្វា យថារុចិតំ ឋានំ គតា។ ឋបេត្វា កិរ តំ ទិវសំ ន តេ បុន អញ្ញមញ្ញំ អទ្ទសំសុ។ ពោធិសត្តោ ច ឈានាភិញ្ញំ និព្ពត្តេត្វា ព្រហ្មលោកូបគោ អហោសិ។
Iti so paribbājikaṃ ovaditvā uyyojesi. Sāpi ovādaṃ gahetvā mahāsattaṃ vanditvā yathārucitaṃ ṭhānaṃ gatā. Ṭhapetvā kira taṃ divasaṃ na te puna aññamaññaṃ addasaṃsu. Bodhisatto ca jhānābhiññaṃ nibbattetvā brahmalokūpago ahosi.
សត្ថា ឥមំ ធម្មទេសនំ អាហរិត្វា សច្ចានិ បកាសេត្វា ជាតកំ សមោធានេសិ, សច្ចបរិយោសានេ តេ បញ្ចសតា ភិក្ខូ អរហត្តេ បតិដ្ឋហិំសុ។ តទា ធីតា ឧប្បលវណ្ណា អហោសិ, បុត្តោ រាហុលកុមារោ, បរិព្ពាជិកា រាហុលមាតា, បរិព្ពាជកោ បន អហមេវ អហោសិន្តិ។
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne te pañcasatā bhikkhū arahatte patiṭṭhahiṃsu. Tadā dhītā uppalavaṇṇā ahosi, putto rāhulakumāro, paribbājikā rāhulamātā, paribbājako pana ahameva ahosinti.
កុម្ភការជាតកវណ្ណនា តតិយា។
Kumbhakārajātakavaṇṇanā tatiyā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ខុទ្ទកនិកាយ • Khuddakanikāya / ជាតកបាឡិ • Jātakapāḷi / ៤០៨. កុម្ភការជាតកំ • 408. Kumbhakārajātakaṃ
