| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මිලින්‌දපඤ්‌හපාළි • Milindapañhapāḷi |
6. කුම්‌මඞ්‌ගපඤ්‌හො
6. Kummaṅgapañho
6. ‘‘භන්‌තෙ නාගසෙන, ‘කුම්‌මස්‌ස පඤ්‌ච අඞ්‌ගානි ගහෙතබ්‌බානී’ති යං වදෙසි, කතමානි තානි පඤ්‌ච අඞ්‌ගානි ගහෙතබ්‌බානී’’ති? ‘‘යථා, මහාරාජ, කුම්‌මො උදකචරො උදකෙයෙව වාසං කප්‌පෙති, එවමෙව ඛො, මහාරාජ, යොගිනා යොගාවචරෙන සබ්‌බපාණභූතපුග්‌ගලානං හිතානුකම්‌පිනා මෙත්‌තාසහගතෙන චෙතසා විපුලෙන මහග්‌ගතෙන අප්‌පමාණෙන අවෙරෙන අබ්‍යාපජ්‌ජෙන සබ්‌බාවන්‌තං ලොකං ඵරිත්‌වා විහරිතබ්‌බං. ඉදං, මහාරාජ, කුම්‌මස්‌ස පඨමං අඞ්‌ගං ගහෙතබ්‌බං.
6. ‘‘Bhante nāgasena, ‘kummassa pañca aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni pañca aṅgāni gahetabbānī’’ti? ‘‘Yathā, mahārāja, kummo udakacaro udakeyeva vāsaṃ kappeti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sabbapāṇabhūtapuggalānaṃ hitānukampinā mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena sabbāvantaṃ lokaṃ pharitvā viharitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, kummassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘පුන චපරං, මහාරාජ, කුම්‌මො උදකෙ උප්‌පිලවන්‌තො සීසං උක්‌ඛිපිත්‌වා යදි කොචි පස්‌සති, තත්‌ථෙව නිමුජ්‌ජති ගාළ්‌හමොගාහති ‘මා මං තෙ පුන පස්‌සෙය්‍යු’න්‌ති, එවමෙව ඛො, මහාරාජ, යොගිනා යොගාවචරෙන කිලෙසෙසු ඔපතන්‌තෙසු ආරම්‌මණසරෙ නිමුජ්‌ජිතබ්‌බං ගාළ්‌හමොගාහිතබ්‌බං ‘මා මං කිලෙසා පුන පස්‌සෙය්‍යු’න්‌ති. ඉදං, මහාරාජ, කුම්‌මස්‌ස දුතියං අඞ්‌ගං ගහෙතබ්‌බං.
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, kummo udake uppilavanto sīsaṃ ukkhipitvā yadi koci passati, tattheva nimujjati gāḷhamogāhati ‘mā maṃ te puna passeyyu’nti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena kilesesu opatantesu ārammaṇasare nimujjitabbaṃ gāḷhamogāhitabbaṃ ‘mā maṃ kilesā puna passeyyu’nti. Idaṃ, mahārāja, kummassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘පුන චපරං , මහාරාජ, කුම්‌මො උදකතො නික්‌ඛමිත්‌වා කායං ඔතාපෙති, එවමෙව ඛො, මහාරාජ, යොගිනා යොගාවචරෙන නිසජ්‌ජට්‌ඨානසයනචඞ්‌කමතො මානසං නීහරිත්‌වා සම්‌මප්‌පධානෙ මානසං ඔතාපෙතබ්‌බං. ඉදං, මහාරාජ, කුම්‌මස්‌ස තතියං අඞ්‌ගං ගහෙතබ්‌බං.
‘‘Puna caparaṃ , mahārāja, kummo udakato nikkhamitvā kāyaṃ otāpeti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena nisajjaṭṭhānasayanacaṅkamato mānasaṃ nīharitvā sammappadhāne mānasaṃ otāpetabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, kummassa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘පුන චපරං, මහාරාජ, කුම්‌මො පථවිං ඛණිත්‌වා විවිත්‌තෙ වාසං කප්‌පෙති, එවමෙව ඛො, මහාරාජ, යොගිනා යොගාවචරෙන ලාභසක්‌කාරසිලොකං පජහිත්‌වා සුඤ්‌ඤං විවිත්‌තං කානනං වනපත්‌ථං පබ්‌බතං කන්‌දරං ගිරිගුහං අප්‌පසද්‌දං අප්‌පනිග්‌ඝොසං පවිවිත්‌තමොගාහිත්‌වා විවිත්‌තෙ යෙව වාසං උපගන්‌තබ්‌බං. ඉදං, මහාරාජ, කුම්‌මස්‌ස චතුත්‌ථං අඞ්‌ගං ගහෙතබ්‌බං. භාසිතම්‌පෙතං, මහාරාජ, ථෙරෙන උපසෙනෙන වඞ්‌ගන්‌තපුත්‌තෙන –
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, kummo pathaviṃ khaṇitvā vivitte vāsaṃ kappeti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena lābhasakkārasilokaṃ pajahitvā suññaṃ vivittaṃ kānanaṃ vanapatthaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ appasaddaṃ appanigghosaṃ pavivittamogāhitvā vivitte yeva vāsaṃ upagantabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, kummassa catutthaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, therena upasenena vaṅgantaputtena –
‘‘‘විවිත්‌තං අප්‌පනිග්‌ඝොසං, වාළමිගනිසෙවිතං;
‘‘‘Vivittaṃ appanigghosaṃ, vāḷamiganisevitaṃ;
සෙවෙ සෙනාසනං භික්‌ඛු, පටිසල්‌ලානකාරණා’ති.
Seve senāsanaṃ bhikkhu, paṭisallānakāraṇā’ti.
‘‘පුන චපරං, මහාරාජ, කුම්‌මො චාරිකං චරමානො යදි කඤ්‌චි පස්‌සති වා, සද්‌දං සුණාති වා, සොණ්‌ඩිපඤ්‌චමානි අඞ්‌ගානි සකෙ කපාලෙ නිදහිත්‌වා අප්‌පොස්‌සුක්‌කො තුණ්‌හීභූතො තිට්‌ඨති කායමනුරක්‌ඛන්‌තො, එවමෙව ඛො, මහාරාජ, යොගිනා යොගාවචරෙන සබ්‌බත්‌ථ රූපසද්‌දගන්‌ධරසඵොට්‌ඨබ්‌බධම්‌මෙසු ආපතන්‌තෙසු ඡසු ද්‌වාරෙසු සංවරකවාටං අනුග්‌ඝාටෙත්‌වා මානසං සමොදහිත්‌වා සංවරං කත්‌වා සතෙන සම්‌පජානෙන විහාතබ්‌බං සමණධම්‌මං අනුරක්‌ඛමානෙන. ඉදං, මහාරාජ, කුම්‌මස්‌ස පඤ්‌චමං අඞ්‌ගං ගහෙතබ්‌බං. භාසිතම්‌පෙතං, මහාරාජ, භගවතා දෙවාතිදෙවෙන සංයුත්‌තනිකායවරෙ කුම්‌මූපමසුත්‌තන්‌තෙ –
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, kummo cārikaṃ caramāno yadi kañci passati vā, saddaṃ suṇāti vā, soṇḍipañcamāni aṅgāni sake kapāle nidahitvā appossukko tuṇhībhūto tiṭṭhati kāyamanurakkhanto, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sabbattha rūpasaddagandharasaphoṭṭhabbadhammesu āpatantesu chasu dvāresu saṃvarakavāṭaṃ anugghāṭetvā mānasaṃ samodahitvā saṃvaraṃ katvā satena sampajānena vihātabbaṃ samaṇadhammaṃ anurakkhamānena. Idaṃ, mahārāja, kummassa pañcamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena saṃyuttanikāyavare kummūpamasuttante –
‘‘‘කුම්‌මොව අඞ්‌ගානි සකෙ කපාලෙ, සමොදහං භික්‌ඛු මනොවිතක්‌කෙ;
‘‘‘Kummova aṅgāni sake kapāle, samodahaṃ bhikkhu manovitakke;
අනිස්‌සිතො අඤ්‌ඤමහෙඨයානො, පරිනිබ්‌බුතොනූපවදෙය්‍ය කඤ්‌චී’’’ති.
Anissito aññamaheṭhayāno, parinibbutonūpavadeyya kañcī’’’ti.
කුම්‌මඞ්‌ගපඤ්‌හො ඡට්‌ඨො.
Kummaṅgapañho chaṭṭho.
