| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਿਲਿਨ੍ਦਪਞ੍ਹਪਾਲ਼ਿ • Milindapañhapāḷi |
੬. ਕੁਮ੍ਮਙ੍ਗਪਞ੍ਹੋ
6. Kummaṅgapañho
੬. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ‘ਕੁਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨੀ’ਤਿ ਯਂ વਦੇਸਿ, ਕਤਮਾਨਿ ਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ? ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਮ੍ਮੋ ਉਦਕਚਰੋ ਉਦਕੇਯੇવ વਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ, ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋਗਿਨਾ ਯੋਗਾવਚਰੇਨ ਸਬ੍ਬਪਾਣਭੂਤਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਹਿਤਾਨੁਕਮ੍ਪਿਨਾ ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ વਿਪੁਲੇਨ ਮਹਗ੍ਗਤੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਅવੇਰੇਨ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜੇਨ ਸਬ੍ਬਾવਨ੍ਤਂ ਲੋਕਂ ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਰਿਤਬ੍ਬਂ। ਇਦਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਠਮਂ ਅਙ੍ਗਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ।
6. ‘‘Bhante nāgasena, ‘kummassa pañca aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni pañca aṅgāni gahetabbānī’’ti? ‘‘Yathā, mahārāja, kummo udakacaro udakeyeva vāsaṃ kappeti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sabbapāṇabhūtapuggalānaṃ hitānukampinā mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena sabbāvantaṃ lokaṃ pharitvā viharitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, kummassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਮ੍ਮੋ ਉਦਕੇ ਉਪ੍ਪਿਲવਨ੍ਤੋ ਸੀਸਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਯਦਿ ਕੋਚਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤਤ੍ਥੇવ ਨਿਮੁਜ੍ਜਤਿ ਗਾਲ਼੍ਹਮੋਗਾਹਤਿ ‘ਮਾ ਮਂ ਤੇ ਪੁਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯੁ’ਨ੍ਤਿ, ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋਗਿਨਾ ਯੋਗਾવਚਰੇਨ ਕਿਲੇਸੇਸੁ ਓਪਤਨ੍ਤੇਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣਸਰੇ ਨਿਮੁਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ ਗਾਲ਼੍ਹਮੋਗਾਹਿਤਬ੍ਬਂ ‘ਮਾ ਮਂ ਕਿਲੇਸਾ ਪੁਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯੁ’ਨ੍ਤਿ। ਇਦਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਮ੍ਮਸ੍ਸ ਦੁਤਿਯਂ ਅਙ੍ਗਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ।
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, kummo udake uppilavanto sīsaṃ ukkhipitvā yadi koci passati, tattheva nimujjati gāḷhamogāhati ‘mā maṃ te puna passeyyu’nti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena kilesesu opatantesu ārammaṇasare nimujjitabbaṃ gāḷhamogāhitabbaṃ ‘mā maṃ kilesā puna passeyyu’nti. Idaṃ, mahārāja, kummassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ , ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਮ੍ਮੋ ਉਦਕਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਕਾਯਂ ਓਤਾਪੇਤਿ, ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋਗਿਨਾ ਯੋਗਾવਚਰੇਨ ਨਿਸਜ੍ਜਟ੍ਠਾਨਸਯਨਚਙ੍ਕਮਤੋ ਮਾਨਸਂ ਨੀਹਰਿਤ੍વਾ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇ ਮਾਨਸਂ ਓਤਾਪੇਤਬ੍ਬਂ। ਇਦਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਮ੍ਮਸ੍ਸ ਤਤਿਯਂ ਅਙ੍ਗਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ।
‘‘Puna caparaṃ , mahārāja, kummo udakato nikkhamitvā kāyaṃ otāpeti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena nisajjaṭṭhānasayanacaṅkamato mānasaṃ nīharitvā sammappadhāne mānasaṃ otāpetabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, kummassa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਮ੍ਮੋ ਪਥવਿਂ ਖਣਿਤ੍વਾ વਿવਿਤ੍ਤੇ વਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ, ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋਗਿਨਾ ਯੋਗਾવਚਰੇਨ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਂ ਪਜਹਿਤ੍વਾ ਸੁਞ੍ਞਂ વਿવਿਤ੍ਤਂ ਕਾਨਨਂ વਨਪਤ੍ਥਂ ਪਬ੍ਬਤਂ ਕਨ੍ਦਰਂ ਗਿਰਿਗੁਹਂ ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦਂ ਅਪ੍ਪਨਿਗ੍ਘੋਸਂ ਪવਿવਿਤ੍ਤਮੋਗਾਹਿਤ੍વਾ વਿવਿਤ੍ਤੇ ਯੇવ વਾਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਇਦਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਅਙ੍ਗਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਥੇਰੇਨ ਉਪਸੇਨੇਨ વਙ੍ਗਨ੍ਤਪੁਤ੍ਤੇਨ –
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, kummo pathaviṃ khaṇitvā vivitte vāsaṃ kappeti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena lābhasakkārasilokaṃ pajahitvā suññaṃ vivittaṃ kānanaṃ vanapatthaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ appasaddaṃ appanigghosaṃ pavivittamogāhitvā vivitte yeva vāsaṃ upagantabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, kummassa catutthaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, therena upasenena vaṅgantaputtena –
‘‘‘વਿવਿਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਨਿਗ੍ਘੋਸਂ, વਾਲ਼ਮਿਗਨਿਸੇવਿਤਂ।
‘‘‘Vivittaṃ appanigghosaṃ, vāḷamiganisevitaṃ;
ਸੇવੇ ਸੇਨਾਸਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਕਾਰਣਾ’ਤਿ॥
Seve senāsanaṃ bhikkhu, paṭisallānakāraṇā’ti.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਮ੍ਮੋ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ ਯਦਿ ਕਞ੍ਚਿ ਪਸ੍ਸਤਿ વਾ, ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਣਾਤਿ વਾ, ਸੋਣ੍ਡਿਪਞ੍ਚਮਾਨਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਸਕੇ ਕਪਾਲੇ ਨਿਦਹਿਤ੍વਾ ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕੋ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਕਾਯਮਨੁਰਕ੍ਖਨ੍ਤੋ, ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋਗਿਨਾ ਯੋਗਾવਚਰੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਰੂਪਸਦ੍ਦਗਨ੍ਧਰਸਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇਸੁ ਆਪਤਨ੍ਤੇਸੁ ਛਸੁ ਦ੍વਾਰੇਸੁ ਸਂવਰਕવਾਟਂ ਅਨੁਗ੍ਘਾਟੇਤ੍વਾ ਮਾਨਸਂ ਸਮੋਦਹਿਤ੍વਾ ਸਂવਰਂ ਕਤ੍વਾ ਸਤੇਨ ਸਮ੍ਪਜਾਨੇਨ વਿਹਾਤਬ੍ਬਂ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਅਨੁਰਕ੍ਖਮਾਨੇਨ। ਇਦਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਮਂ ਅਙ੍ਗਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗવਤਾ ਦੇવਾਤਿਦੇવੇਨ ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯવਰੇ ਕੁਮ੍ਮੂਪਮਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ –
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, kummo cārikaṃ caramāno yadi kañci passati vā, saddaṃ suṇāti vā, soṇḍipañcamāni aṅgāni sake kapāle nidahitvā appossukko tuṇhībhūto tiṭṭhati kāyamanurakkhanto, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sabbattha rūpasaddagandharasaphoṭṭhabbadhammesu āpatantesu chasu dvāresu saṃvarakavāṭaṃ anugghāṭetvā mānasaṃ samodahitvā saṃvaraṃ katvā satena sampajānena vihātabbaṃ samaṇadhammaṃ anurakkhamānena. Idaṃ, mahārāja, kummassa pañcamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena saṃyuttanikāyavare kummūpamasuttante –
‘‘‘ਕੁਮ੍ਮੋવ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਸਕੇ ਕਪਾਲੇ, ਸਮੋਦਹਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮਨੋવਿਤਕ੍ਕੇ।
‘‘‘Kummova aṅgāni sake kapāle, samodahaṃ bhikkhu manovitakke;
ਅਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਅਞ੍ਞਮਹੇਠਯਾਨੋ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋਨੂਪવਦੇਯ੍ਯ ਕਞ੍ਚੀ’’’ਤਿ॥
Anissito aññamaheṭhayāno, parinibbutonūpavadeyya kañcī’’’ti.
ਕੁਮ੍ਮਙ੍ਗਪਞ੍ਹੋ ਛਟ੍ਠੋ।
Kummaṅgapañho chaṭṭho.
