Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతకపాళి • Jātakapāḷi

    ౫౩౬. కుణాలజాతకం (౪)

    536. Kuṇālajātakaṃ (4)

    ఏవమక్ఖాయతి, ఏవమనుసూయతి 1. సబ్బోసధధరణిధరే నేకపుప్ఫమాల్యవితతే గజ-గవజ మహింస-రురు-చమర-పసద-ఖగ్గ-గోకణ్ణ-సీహ-బ్యగ్ఘ-దీపి-అచ్ఛ-కోక-తరచ్ఛ-ఉద్దార-కదలిమిగ- బిళార-సస-కణ్ణికానుచరితేఆకిణ్ణనేలమణ్డలమహావరాహనాగకులకరేణు 2 -సఙ్ఘాధివుట్ఠే 3 ఇస్సమిగ- సాఖమిగ-సరభమిగ-ఏణీమిగ-వాతమిగ-పసదమిగ-పురిసాలు 4 -కిమ్పురిస-యక్ఖ-రక్ఖసనిసేవితే అమజ్జవమఞ్జరీధర-పహట్ఠ 5 -పుప్ఫఫుసితగ్గా 6 నేకపాదపగణవితతేకురర-చకోర-వారణ-మయూర-పరభత- జీవఞ్జీవక-చేలావకా-భిఙ్కార-కరవీకమత్తవిహఙ్గగణ-సతత 7 సమ్పఘుట్ఠేఅఞ్జన-మనోసిలా-హరితాల- హిఙ్గులకహేమ-రజతకనకానేకధాతుసతవినద్ధపటిమణ్డితప్పదేసే ఏవరూపే ఖలు, భో, రమ్మే వనసణ్డే కుణాలో నామ సకుణో పటివసతి అతివియ చిత్తో అతివియ చిత్తపత్తచ్ఛదనో.

    Evamakkhāyati, evamanusūyati 8. Sabbosadhadharaṇidhare nekapupphamālyavitate gaja-gavaja mahiṃsa-ruru-camara-pasada-khagga-gokaṇṇa-sīha-byaggha-dīpi-accha-koka-taraccha-uddāra-kadalimiga- biḷāra-sasa-kaṇṇikānucariteākiṇṇanelamaṇḍalamahāvarāhanāgakulakareṇu 9 -saṅghādhivuṭṭhe 10 issamiga- sākhamiga-sarabhamiga-eṇīmiga-vātamiga-pasadamiga-purisālu 11 -kimpurisa-yakkha-rakkhasanisevite amajjavamañjarīdhara-pahaṭṭha 12 -pupphaphusitaggā 13 nekapādapagaṇavitatekurara-cakora-vāraṇa-mayūra-parabhata- jīvañjīvaka-celāvakā-bhiṅkāra-karavīkamattavihaṅgagaṇa-satata 14 sampaghuṭṭheañjana-manosilā-haritāla- hiṅgulakahema-rajatakanakānekadhātusatavinaddhapaṭimaṇḍitappadese evarūpe khalu, bho, ramme vanasaṇḍe kuṇālo nāma sakuṇo paṭivasati ativiya citto ativiya cittapattacchadano.

    తస్సేవ ఖలు, భో, కుణాలస్స సకుణస్స అడ్ఢుడ్ఢాని ఇత్థిసహస్సాని పరిచారికా దిజకఞ్ఞాయో. అథ ఖలు, భో, ద్వే దిజకఞ్ఞాయో కట్ఠం ముఖేన డంసిత్వా 15 తం కుణాలం సకుణం మజ్ఝే నిసీదాపేత్వా ఉడ్డేన్తి 16 – ‘‘మా నం కుణాలం సకుణం అద్ధానపరియాయపథే కిలమథో ఉబ్బాహేత్థా’’తి 17.

    Tasseva khalu, bho, kuṇālassa sakuṇassa aḍḍhuḍḍhāni itthisahassāni paricārikā dijakaññāyo. Atha khalu, bho, dve dijakaññāyo kaṭṭhaṃ mukhena ḍaṃsitvā 18 taṃ kuṇālaṃ sakuṇaṃ majjhe nisīdāpetvā uḍḍenti 19 – ‘‘mā naṃ kuṇālaṃ sakuṇaṃ addhānapariyāyapathe kilamatho ubbāhetthā’’ti 20.

    పఞ్చసతా 21 దిజకఞ్ఞాయో హేట్ఠతో హేట్ఠతో ఉడ్డేన్తి – 22 ‘‘సచాయం కుణాలో సకుణో ఆసనా పరిపతిస్సతి, మయం తం పక్ఖేహి పటిగ్గహేస్సామాతి.

    Pañcasatā 23 dijakaññāyo heṭṭhato heṭṭhato uḍḍenti – 24 ‘‘sacāyaṃ kuṇālo sakuṇo āsanā paripatissati, mayaṃ taṃ pakkhehi paṭiggahessāmāti.

    పఞ్చసతా దిజకఞ్ఞాయో ఉపరూపరి ఉడ్డేన్తి – 25 ‘‘మా నం కుణాలం సకుణం ఆతపో పరితాపేసీ’’తి 26.

    Pañcasatā dijakaññāyo uparūpari uḍḍenti – 27 ‘‘mā naṃ kuṇālaṃ sakuṇaṃ ātapo paritāpesī’’ti 28.

    పఞ్చసతా పఞ్చసతా 29 దిజకఞ్ఞాయో ఉభతోపస్సేన ఉడ్డేన్తి – 30 ‘‘మా నం కుణాలం సకుణం సీతం వా ఉణ్హం వా తిణం వా రజో వా వాతో వా ఉస్సావో వా ఉపప్ఫుసీ’’తి.

    Pañcasatā pañcasatā 31 dijakaññāyo ubhatopassena uḍḍenti – 32 ‘‘mā naṃ kuṇālaṃ sakuṇaṃ sītaṃ vā uṇhaṃ vā tiṇaṃ vā rajo vā vāto vā ussāvo vā upapphusī’’ti.

    పఞ్చసతా దిజకఞ్ఞాయో పురతో పురతో ఉడ్డేన్తి – ‘‘మా నం కుణాలం సకుణం గోపాలకా వా పసుపాలకా వా తిణహారకా వా కట్ఠహారకా వా వనకమ్మికా వా కట్ఠేన వా కఠలేన వా 33 పాణినా వా ( ) 34 లేడ్డునా వా దణ్డేన వా సత్థేన వా సక్ఖరాహి వా 35 పహారం అదంసు. మాయం కుణాలో సకుణో గచ్ఛేహి వా లతాహి వా రుక్ఖేహి వా సాఖాహి వా 36 థమ్భేహి వా పాసాణేహి వా బలవన్తేహి వా పక్ఖీహి సఙ్గమేసీ’’తి 37.

    Pañcasatā dijakaññāyo purato purato uḍḍenti – ‘‘mā naṃ kuṇālaṃ sakuṇaṃ gopālakā vā pasupālakā vā tiṇahārakā vā kaṭṭhahārakā vā vanakammikā vā kaṭṭhena vā kaṭhalena vā 38 pāṇinā vā ( ) 39 leḍḍunā vā daṇḍena vā satthena vā sakkharāhi vā 40 pahāraṃ adaṃsu. Māyaṃ kuṇālo sakuṇo gacchehi vā latāhi vā rukkhehi vā sākhāhi vā 41 thambhehi vā pāsāṇehi vā balavantehi vā pakkhīhi saṅgamesī’’ti 42.

    పఞ్చసతా దిజకఞ్ఞాయో పచ్ఛతో పచ్ఛతో ఉడ్డేన్తి సణ్హాహి సఖిలాహి మఞ్జూహి మధురాహి వాచాహి సముదాచరన్తియో – ‘‘మాయం కుణాలో సకుణో ఆసనే పరియుక్కణ్ఠీ’’తి.

    Pañcasatā dijakaññāyo pacchato pacchato uḍḍenti saṇhāhi sakhilāhi mañjūhi madhurāhi vācāhi samudācarantiyo – ‘‘māyaṃ kuṇālo sakuṇo āsane pariyukkaṇṭhī’’ti.

    పఞ్చసతా దిజకఞ్ఞాయో దిసోదిసం ఉడ్డేన్తి అనేకరుక్ఖవివిధవికతిఫలమాహరన్తియో – ‘‘మాయం కుణాలో సకుణో ఖుదాయ పరికిలమిత్థా’’తి.

    Pañcasatā dijakaññāyo disodisaṃ uḍḍenti anekarukkhavividhavikatiphalamāharantiyo – ‘‘māyaṃ kuṇālo sakuṇo khudāya parikilamitthā’’ti.

    అథ ఖలు, భో, తా 43 దిజకఞ్ఞాయో తం కుణాలం సకుణం ఆరామేనేవ ఆరామం ఉయ్యానేనేవ ఉయ్యానం నదీతిత్థేనేవ నదీతిత్థం పబ్బతసిఖరేనేవ పబ్బతసిఖరం అమ్బవనేనేవ అమ్బవనం జమ్బువనేనేవ జమ్బువనం లబుజవనేనేవ లబుజవనం నాళికేరసఞ్చారియేనేవ 44 నాళికేరసఞ్చారియం ఖిప్పమేవ అభిసమ్భోన్తి రతిత్థాయ 45.

    Atha khalu, bho, tā 46 dijakaññāyo taṃ kuṇālaṃ sakuṇaṃ ārāmeneva ārāmaṃ uyyāneneva uyyānaṃ nadītittheneva nadītitthaṃ pabbatasikhareneva pabbatasikharaṃ ambavaneneva ambavanaṃ jambuvaneneva jambuvanaṃ labujavaneneva labujavanaṃ nāḷikerasañcāriyeneva 47 nāḷikerasañcāriyaṃ khippameva abhisambhonti ratitthāya 48.

    అథ ఖలు, భో, కుణాలో సకుణో తాహి దిజకఞ్ఞాహి దివసం పరిబ్యూళ్హో ఏవం అపసాదేతి – ‘‘నస్సథ తుమ్హే వసలియో, వినస్సథ తుమ్హే వసలియో, చోరియో ధుత్తియో అసతియో లహుచిత్తాయో కతస్స అప్పటికారికాయో అనిలో వియ యేనకామంగమాయో’’తి.

    Atha khalu, bho, kuṇālo sakuṇo tāhi dijakaññāhi divasaṃ paribyūḷho evaṃ apasādeti – ‘‘nassatha tumhe vasaliyo, vinassatha tumhe vasaliyo, coriyo dhuttiyo asatiyo lahucittāyo katassa appaṭikārikāyo anilo viya yenakāmaṃgamāyo’’ti.

    తస్సేవ ఖలు, భో, హిమవతో పబ్బతరాజస్స పురత్థిమదిసాభాగే సుసుఖుమసునిపుణగిరిప్పభవ 49 – హరితుపయన్తియో.

    Tasseva khalu, bho, himavato pabbatarājassa puratthimadisābhāge susukhumasunipuṇagirippabhava 50 – haritupayantiyo.

    ఉప్పల పదుమ కుముద నళిన సతపత్త సోగన్ధిక మన్దాలక 51 సమ్పతివిరూళ్హసుచిగన్ధ మనుఞ్ఞమావకప్పదేసే 52.

    Uppala paduma kumuda naḷina satapatta sogandhika mandālaka 53 sampativirūḷhasucigandha manuññamāvakappadese 54.

    కురవక-ముచలిన్ద-కేతక-వేదిస-వఞ్జుల 55 -పున్నాగబకుల-తిలక-పియక-హసనసాల-సళలచమ్పక అసోక-నాగరుక్ఖ-తిరీటి-భుజపత్త-లోద్ద-చన్దనోఘవనేకాళాగరు-పద్మక-పియఙ్గు-దేవదారుకచోచగహనే కకుధకుటజఅఙ్కోల-కచ్చికార 56 -కణికార-కణ్ణికార-కనవేర-కోరణ్డక-కోవిళార-కింసుక-యోధిక వనమల్లిక 57 -మనఙ్గణ-మనవజ్జ-భణ్డి-సురుచిర-భగినిమాలామల్యధరే జాతిసుమనమధుగన్ధిక- 58 ధనుతక్కారి 59 తాలీస-తగరముసీరకోట్ఠ-కచ్ఛవితతే అతిముత్తకసంకుసుమితలతావితతపటిమణ్డితప్పదేసే హంస-పిలవ-కాదమ్బ-కారణ్డవాభినదితే విజ్జాధర-సిద్ధ 60 -సమణ-తాపసగణాధివుట్ఠే వరదేవ-యక్ఖ-రక్ఖస-దానవ-గన్ధబ్బ-కిన్నరమహోరగానుచిణ్ణప్పదేసే ఏవరూపే ఖలు, భో, రమ్మే వనసణ్డే పుణ్ణముఖో నామ ఫుస్సకోకిలో పటివసతి అతివియ మధురగిరో విలాసితనయనో మత్తక్ఖో 61.

    Kuravaka-mucalinda-ketaka-vedisa-vañjula 62 -punnāgabakula-tilaka-piyaka-hasanasāla-saḷalacampaka asoka-nāgarukkha-tirīṭi-bhujapatta-lodda-candanoghavanekāḷāgaru-padmaka-piyaṅgu-devadārukacocagahane kakudhakuṭajaaṅkola-kaccikāra 63 -kaṇikāra-kaṇṇikāra-kanavera-koraṇḍaka-koviḷāra-kiṃsuka-yodhika vanamallika 64 -manaṅgaṇa-manavajja-bhaṇḍi-surucira-bhaginimālāmalyadhare jātisumanamadhugandhika- 65 dhanutakkāri 66 tālīsa-tagaramusīrakoṭṭha-kacchavitate atimuttakasaṃkusumitalatāvitatapaṭimaṇḍitappadese haṃsa-pilava-kādamba-kāraṇḍavābhinadite vijjādhara-siddha 67 -samaṇa-tāpasagaṇādhivuṭṭhe varadeva-yakkha-rakkhasa-dānava-gandhabba-kinnaramahoragānuciṇṇappadese evarūpe khalu, bho, ramme vanasaṇḍe puṇṇamukho nāma phussakokilo paṭivasati ativiya madhuragiro vilāsitanayano mattakkho 68.

    తస్సేవ ఖలు, భో, పుణ్ణముఖస్స ఫుస్సకోకిలస్స అడ్ఢుడ్ఢాని ఇత్థిసతాని పరిచారికా దిజకఞ్ఞాయో. అథ ఖలు, భో, ద్వే దిజకఞ్ఞాయో కట్ఠం ముఖేన డంసిత్వా తం పుణ్ణముఖం ఫుస్సకోకిలం మజ్ఝే నిసీదాపేత్వా ఉడ్డేన్తి – ‘‘మా నం పుణ్ణముఖం ఫుస్సకోకిలం అద్ధానపరియాయపథే కిలమథో ఉబ్బాహేత్థా’’తి.

    Tasseva khalu, bho, puṇṇamukhassa phussakokilassa aḍḍhuḍḍhāni itthisatāni paricārikā dijakaññāyo. Atha khalu, bho, dve dijakaññāyo kaṭṭhaṃ mukhena ḍaṃsitvā taṃ puṇṇamukhaṃ phussakokilaṃ majjhe nisīdāpetvā uḍḍenti – ‘‘mā naṃ puṇṇamukhaṃ phussakokilaṃ addhānapariyāyapathe kilamatho ubbāhetthā’’ti.

    పఞ్ఞాస దిజకఞ్ఞాయో హేట్ఠతో హేట్ఠతో ఉడ్డేన్తి – ‘‘సచాయం పుణ్ణముఖో ఫుస్సకోకిలో ఆసనా పరిపతిస్సతి, మయం తం పక్ఖేహి పటిగ్గహేస్సామా’’తి.

    Paññāsa dijakaññāyo heṭṭhato heṭṭhato uḍḍenti – ‘‘sacāyaṃ puṇṇamukho phussakokilo āsanā paripatissati, mayaṃ taṃ pakkhehi paṭiggahessāmā’’ti.

    పఞ్ఞాస దిజకఞ్ఞాయో ఉపరూపరి ఉడ్డేన్తి – ‘‘మా నం పుణ్ణముఖం ఫుస్సకోకిలం ఆతపో పరితాపేసీ’’తి.

    Paññāsa dijakaññāyo uparūpari uḍḍenti – ‘‘mā naṃ puṇṇamukhaṃ phussakokilaṃ ātapo paritāpesī’’ti.

    పఞ్ఞాస పఞ్ఞాస దిజకఞ్ఞాయో ఉభతోపస్సేన ఉడ్డేన్తి – ‘‘మా నం పుణ్ణముఖం ఫుస్సకోకిలం సీతం వా ఉణ్హం వా తిణం వా రజో వా వాతో వా ఉస్సావో వా ఉపప్ఫుసీ’’తి.

    Paññāsa paññāsa dijakaññāyo ubhatopassena uḍḍenti – ‘‘mā naṃ puṇṇamukhaṃ phussakokilaṃ sītaṃ vā uṇhaṃ vā tiṇaṃ vā rajo vā vāto vā ussāvo vā upapphusī’’ti.

    పఞ్ఞాస దిజకఞ్ఞాయో పురతో పురతో ఉడ్డేన్తి – ‘‘మా నం పుణ్ణముఖం ఫుస్సకోకిలం గోపాలకా వా పసుపాలకా వా తిణహారకా వా కట్ఠహారకా వా వనకమ్మికా వా కట్ఠేన వా కథలాయ వా పాణినా వా లేడ్డునా వా దణ్డేన వా సత్థేన వా సక్ఖరాహి వా పహారం అదంసు. మాయం పుణ్ణముఖో ఫుస్సకోకిలో గచ్ఛేహి వా లతాహి వా రుక్ఖేహి వా సాఖాహి వా థమ్భేహి వా పాసాణేహి వా బలవన్తేహి వా పక్ఖీహి సఙ్గామేసీ’’తి.

    Paññāsa dijakaññāyo purato purato uḍḍenti – ‘‘mā naṃ puṇṇamukhaṃ phussakokilaṃ gopālakā vā pasupālakā vā tiṇahārakā vā kaṭṭhahārakā vā vanakammikā vā kaṭṭhena vā kathalāya vā pāṇinā vā leḍḍunā vā daṇḍena vā satthena vā sakkharāhi vā pahāraṃ adaṃsu. Māyaṃ puṇṇamukho phussakokilo gacchehi vā latāhi vā rukkhehi vā sākhāhi vā thambhehi vā pāsāṇehi vā balavantehi vā pakkhīhi saṅgāmesī’’ti.

    పఞ్ఞాస దిజకఞ్ఞాయో పచ్ఛతో పచ్ఛతో ఉడ్డేన్తి సణ్హాహి సఖిలాహి మఞ్జూహి మధురాహి వాచాహి సముదాచరన్తియో – ‘‘మాయం పుణ్ణముఖో ఫుస్సకోకిలో ఆసనే పరియుక్కణ్ఠీ’’తి.

    Paññāsa dijakaññāyo pacchato pacchato uḍḍenti saṇhāhi sakhilāhi mañjūhi madhurāhi vācāhi samudācarantiyo – ‘‘māyaṃ puṇṇamukho phussakokilo āsane pariyukkaṇṭhī’’ti.

    పఞ్ఞాస దిజకఞ్ఞాయో దిసోదిసం ఉడ్డేన్తి అనేకరుక్ఖవివిధవికతిఫలమాహరన్తియో – ‘‘మాయం పుణ్ణముఖో ఫుస్సకోకిలో ఖుదాయ పరికిలమిత్థా’’తి.

    Paññāsa dijakaññāyo disodisaṃ uḍḍenti anekarukkhavividhavikatiphalamāharantiyo – ‘‘māyaṃ puṇṇamukho phussakokilo khudāya parikilamitthā’’ti.

    అథ ఖలు, భో, తా దిజకఞ్ఞాయో తం పుణ్ణముఖం ఫుస్సకోకిలం ఆరామేనేవ ఆరామం ఉయ్యానేనేవ ఉయ్యానం నదీతిత్థేనేవ నదీతిత్థం పబ్బతసిఖరేనేవ పబ్బతసిఖరం అమ్బవనేనేవ అమ్బవనం జమ్బువనేనేవ జమ్బువనం లబుజవనేనేవ లబుజవనం నాళికేరసఞ్చారియేనేవ నాళికేరసఞ్చారియం ఖిప్పమేవ అభిసమ్భోన్తి రతిత్థాయ.

    Atha khalu, bho, tā dijakaññāyo taṃ puṇṇamukhaṃ phussakokilaṃ ārāmeneva ārāmaṃ uyyāneneva uyyānaṃ nadītittheneva nadītitthaṃ pabbatasikhareneva pabbatasikharaṃ ambavaneneva ambavanaṃ jambuvaneneva jambuvanaṃ labujavaneneva labujavanaṃ nāḷikerasañcāriyeneva nāḷikerasañcāriyaṃ khippameva abhisambhonti ratitthāya.

    అథ ఖలు, భో, పుణ్ణముఖో ఫుస్సకోకిలో తాహి దిజకఞ్ఞాహి దివసం పరిబ్యూళ్హో ఏవం పసంసతి – ‘‘సాధు, సాధు, భగినియో, ఏతం ఖో, భగినియో, తుమ్హాకం పతిరూపం కులధీతానం, యం తుమ్హే భత్తారం పరిచరేయ్యాథా’’తి.

    Atha khalu, bho, puṇṇamukho phussakokilo tāhi dijakaññāhi divasaṃ paribyūḷho evaṃ pasaṃsati – ‘‘sādhu, sādhu, bhaginiyo, etaṃ kho, bhaginiyo, tumhākaṃ patirūpaṃ kuladhītānaṃ, yaṃ tumhe bhattāraṃ paricareyyāthā’’ti.

    అథ ఖలు, భో, పుణ్ణముఖో ఫుస్సకోకిలో యేన కుణాలో సకుణో తేనుపసఙ్కమి. అద్దసంసు ఖో కుణాలస్స సకుణస్స పరిచారికా దిజకఞ్ఞాయో తం పుణ్ణముఖం ఫుస్సకోకిలం దూరతోవ ఆగచ్ఛన్తం; దిస్వాన యేన పుణ్ణముఖో ఫుస్సకోకిలో తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా తం పుణ్ణముఖం ఫుస్సకోకిలం ఏతదవోచుం – ‘‘అయం, సమ్మ పుణ్ణముఖ, కుణాలో సకుణో అతివియ ఫరుసో అతివియ ఫరుసవాచో, అప్పేవనామ తవమ్పి ఆగమ్మ పియవాచం లభేయ్యామా’’తి. ‘‘అప్పేవనామ, భగినియో’’తి వత్వా యేన కుణాలో సకుణో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా కుణాలేన సకుణేన సద్ధిం పటిసమ్మోదిత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో పుణ్ణముఖో ఫుస్సకోకిలో తం కుణాలం సకుణం ఏతదవోచ – ‘‘కిస్స త్వం, సమ్మ కుణాల, ఇత్థీనం సుజాతానం కులధీతానం సమ్మాపటిపన్నానం మిచ్ఛాపటిపన్నో’సి 69? అమనాపభాణీనమ్పి కిర, సమ్మ కుణాల, ఇత్థీనం మనాపభాణినా భవితబ్బం, కిమఙ్గ పన మనాపభాణీన’’న్తి!

    Atha khalu, bho, puṇṇamukho phussakokilo yena kuṇālo sakuṇo tenupasaṅkami. Addasaṃsu kho kuṇālassa sakuṇassa paricārikā dijakaññāyo taṃ puṇṇamukhaṃ phussakokilaṃ dūratova āgacchantaṃ; disvāna yena puṇṇamukho phussakokilo tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā taṃ puṇṇamukhaṃ phussakokilaṃ etadavocuṃ – ‘‘ayaṃ, samma puṇṇamukha, kuṇālo sakuṇo ativiya pharuso ativiya pharusavāco, appevanāma tavampi āgamma piyavācaṃ labheyyāmā’’ti. ‘‘Appevanāma, bhaginiyo’’ti vatvā yena kuṇālo sakuṇo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā kuṇālena sakuṇena saddhiṃ paṭisammoditvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho puṇṇamukho phussakokilo taṃ kuṇālaṃ sakuṇaṃ etadavoca – ‘‘kissa tvaṃ, samma kuṇāla, itthīnaṃ sujātānaṃ kuladhītānaṃ sammāpaṭipannānaṃ micchāpaṭipanno’si 70? Amanāpabhāṇīnampi kira, samma kuṇāla, itthīnaṃ manāpabhāṇinā bhavitabbaṃ, kimaṅga pana manāpabhāṇīna’’nti!

    ఏవం వుత్తే, కుణాలో సకుణో తం పుణ్ణముఖం ఫుస్సకోకిలం ఏవం అపసాదేసి – ‘‘నస్స త్వం, సమ్మ జమ్మ వసల, వినస్స త్వం, సమ్మ జమ్మ వసల, కో ను తయా వియత్తో జాయాజినేనా’’తి. ఏవం అపసాదితో చ పన పుణ్ణముఖో ఫుస్సకోకిలో తతోయేవ 71 పటినివత్తి.

    Evaṃ vutte, kuṇālo sakuṇo taṃ puṇṇamukhaṃ phussakokilaṃ evaṃ apasādesi – ‘‘nassa tvaṃ, samma jamma vasala, vinassa tvaṃ, samma jamma vasala, ko nu tayā viyatto jāyājinenā’’ti. Evaṃ apasādito ca pana puṇṇamukho phussakokilo tatoyeva 72 paṭinivatti.

    అథ ఖలు, భో, పుణ్ణముఖస్స ఫుస్సకోకిలస్స అపరేన సమయేన నచిరస్సేవ 73 ఖరో ఆబాధో ఉప్పజ్జి లోహితపక్ఖన్దికా. బాళ్హా వేదనా వత్తన్తి మారణన్తికా 74. అథ ఖలు, భో, పుణ్ణముఖస్స ఫుస్సకోకిలస్స పరిచారికానం దిజకఞ్ఞానం ఏతదహోసి – ‘‘ఆబాధికో ఖో అయం పుణ్ణముఖో ఫుస్సకోకిలో, అప్పేవనామ ఇమమ్హా ఆబాధా వుట్ఠహేయ్యా’’తి ఏకం అదుతియం ఓహాయ యేన కుణాలో సకుణో తేనుపసఙ్కమింసు. అద్దసా ఖో కుణాలో సకుణో తా దిజకఞ్ఞాయో దూరతోవ ఆగచ్ఛన్తియో, దిస్వాన తా దిజకఞ్ఞాయో ఏతదవోచ – ‘‘కహం పన తుమ్హం వసలియో భత్తా’’తి? ‘‘ఆబాధికో ఖో, సమ్మ కుణాల, పుణ్ణముఖో ఫుస్సకోకిలో అప్పేవనామ తమ్హా ఆబాధా వుట్ఠహేయ్యా’’తి. ఏవం వుత్తే, కుణాలో సకుణో తా దిజకఞ్ఞాయో ఏవం అపసాదేసి – ‘‘నస్సథ తుమ్హే వసలియో, వినస్సథ తుమ్హే వసలియో, చోరియో ధుత్తియో అసతియో లహుచిత్తాయో కతస్స అప్పటికారికాయో అనిలో వియ యేనకామంగమాయో’’తి; వత్వా యేన పుణ్ణముఖో ఫుస్సకోకిలో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా తం పుణ్ణముఖం ఫుస్సకోకిలం ఏతదవోచ – ‘‘హం, సమ్మ, పుణ్ణముఖా’’తి. ‘‘హం, సమ్మ, కుణాలా’’తి.

    Atha khalu, bho, puṇṇamukhassa phussakokilassa aparena samayena nacirasseva 75 kharo ābādho uppajji lohitapakkhandikā. Bāḷhā vedanā vattanti māraṇantikā 76. Atha khalu, bho, puṇṇamukhassa phussakokilassa paricārikānaṃ dijakaññānaṃ etadahosi – ‘‘ābādhiko kho ayaṃ puṇṇamukho phussakokilo, appevanāma imamhā ābādhā vuṭṭhaheyyā’’ti ekaṃ adutiyaṃ ohāya yena kuṇālo sakuṇo tenupasaṅkamiṃsu. Addasā kho kuṇālo sakuṇo tā dijakaññāyo dūratova āgacchantiyo, disvāna tā dijakaññāyo etadavoca – ‘‘kahaṃ pana tumhaṃ vasaliyo bhattā’’ti? ‘‘Ābādhiko kho, samma kuṇāla, puṇṇamukho phussakokilo appevanāma tamhā ābādhā vuṭṭhaheyyā’’ti. Evaṃ vutte, kuṇālo sakuṇo tā dijakaññāyo evaṃ apasādesi – ‘‘nassatha tumhe vasaliyo, vinassatha tumhe vasaliyo, coriyo dhuttiyo asatiyo lahucittāyo katassa appaṭikārikāyo anilo viya yenakāmaṃgamāyo’’ti; vatvā yena puṇṇamukho phussakokilo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ puṇṇamukhaṃ phussakokilaṃ etadavoca – ‘‘haṃ, samma, puṇṇamukhā’’ti. ‘‘Haṃ, samma, kuṇālā’’ti.

    అథ ఖలు, భో కుణాలో సకుణో తం పుణ్ణముఖం ఫుస్సకోకిలం పక్ఖేహి చ ముఖతుణ్డకేన చ పరిగ్గహేత్వా వుట్ఠాపేత్వా నానాభేసజ్జాని పాయాపేసి. అథ ఖలు, భో, పుణ్ణముఖస్స ఫుస్సకోకిలస్స సో ఆబాధో పటిప్పస్సమ్భీతి. అథ ఖలు, భో, కుణాలో సకుణో తం పుణ్ణముఖం ఫుస్సకోకిలం గిలానవుట్ఠితం 77 అచిరవుట్ఠితం గేలఞ్ఞా ఏతదవోచ –

    Atha khalu, bho kuṇālo sakuṇo taṃ puṇṇamukhaṃ phussakokilaṃ pakkhehi ca mukhatuṇḍakena ca pariggahetvā vuṭṭhāpetvā nānābhesajjāni pāyāpesi. Atha khalu, bho, puṇṇamukhassa phussakokilassa so ābādho paṭippassambhīti. Atha khalu, bho, kuṇālo sakuṇo taṃ puṇṇamukhaṃ phussakokilaṃ gilānavuṭṭhitaṃ 78 aciravuṭṭhitaṃ gelaññā etadavoca –

    ‘‘దిట్ఠా మయా, సమ్మ పుణ్ణముఖ, కణ్హా ద్వేపితికా పఞ్చపతికాయ ఛట్ఠే పురిసే చిత్తం పటిబన్ధన్తియా, యదిదం కబన్ధే 79 పీఠసప్పిమ్హీతి. భవతి చ పనుత్తరేత్థ 80 వాక్యం –

    ‘‘Diṭṭhā mayā, samma puṇṇamukha, kaṇhā dvepitikā pañcapatikāya chaṭṭhe purise cittaṃ paṭibandhantiyā, yadidaṃ kabandhe 81 pīṭhasappimhīti. Bhavati ca panuttarettha 82 vākyaṃ –

    ౨౯౦.

    290.

    ‘‘అథజ్జునో నకులో భీమసేనో 83, యుధిట్ఠిలో సహదేవో 84 చ రాజా;

    ‘‘Athajjuno nakulo bhīmaseno 85, yudhiṭṭhilo sahadevo 86 ca rājā;

    ఏతే పతీ పఞ్చ మత్తిచ్చ నారీ, అకాసి ఖుజ్జవామనకేన 87 పాప’’న్తి.

    Ete patī pañca matticca nārī, akāsi khujjavāmanakena 88 pāpa’’nti.

    ‘‘దిట్ఠా మయా, సమ్మ పుణ్ణముఖ, సచ్చతపాపీ 89 నామ సమణీ సుసానమజ్ఝే వసన్తీ చతుత్థభత్తం పరిణామయమానా సురాధుత్తకేన 90 పాపమకాసి.

    ‘‘Diṭṭhā mayā, samma puṇṇamukha, saccatapāpī 91 nāma samaṇī susānamajjhe vasantī catutthabhattaṃ pariṇāmayamānā surādhuttakena 92 pāpamakāsi.

    ‘‘దిట్ఠా మయా, సమ్మ పుణ్ణముఖ, కాకవతీ 93 నామ దేవీ సముద్దమజ్ఝే వసన్తీ భరియా వేనతేయ్యస్స నటకువేరేన పాపమకాసి.

    ‘‘Diṭṭhā mayā, samma puṇṇamukha, kākavatī 94 nāma devī samuddamajjhe vasantī bhariyā venateyyassa naṭakuverena pāpamakāsi.

    దిట్ఠా మయా, సమ్మ పుణ్ణముఖ, కురుఙ్గదేవీ 95 నామ లోమసుద్దరీ 96 ఏళికకుమారం 97 కామయమానా ఛళఙ్గకుమారధనన్తేవాసినా పాపమకాసి.

    Diṭṭhā mayā, samma puṇṇamukha, kuruṅgadevī 98 nāma lomasuddarī 99 eḷikakumāraṃ 100 kāmayamānā chaḷaṅgakumāradhanantevāsinā pāpamakāsi.

    ఏవఞ్హేతం మయా ఞాతం, బ్రహ్మదత్తస్స మాతరం 101 ఓహాయ కోసలరాజం పఞ్చాలచణ్డేన పాపమకాసి.

    Evañhetaṃ mayā ñātaṃ, brahmadattassa mātaraṃ 102 ohāya kosalarājaṃ pañcālacaṇḍena pāpamakāsi.

    ౨౯౧.

    291.

    ‘‘ఏతా చ అఞ్ఞా చ అకంసు పాపం, తస్మాహమిత్థీనం న విస్ససే నప్పసంసే;

    ‘‘Etā ca aññā ca akaṃsu pāpaṃ, tasmāhamitthīnaṃ na vissase nappasaṃse;

    మహీ యథా జగతి సమానరత్తా, వసున్ధరా ఇతరీతరాపతిట్ఠా 103;

    Mahī yathā jagati samānarattā, vasundharā itarītarāpatiṭṭhā 104;

    సబ్బసహా అఫన్దనా అకుప్పా, తథిత్థియో తాయో న విస్ససే నరో.

    Sabbasahā aphandanā akuppā, tathitthiyo tāyo na vissase naro.

    ౨౯౨.

    292.

    ‘‘సీహో యథా లోహితమంసభోజనో, వాళమిగో పఞ్చావుధో 105 సురుద్ధో;

    ‘‘Sīho yathā lohitamaṃsabhojano, vāḷamigo pañcāvudho 106 suruddho;

    పసయ్హఖాదీ పరహింసనే రతో, తథిత్థియో తాయో న విస్ససే నరో.

    Pasayhakhādī parahiṃsane rato, tathitthiyo tāyo na vissase naro.

    ‘‘న ఖలు 107, సమ్మ పుణ్ణముఖ, వేసియో నారియో గమనియో, న హేతా బన్ధకియో నామ, వధికాయో నామ ఏతాయో, యదిదం వేసియో నారియో గమనియో’’తి.

    ‘‘Na khalu 108, samma puṇṇamukha, vesiyo nāriyo gamaniyo, na hetā bandhakiyo nāma, vadhikāyo nāma etāyo, yadidaṃ vesiyo nāriyo gamaniyo’’ti.

    ‘‘చోరో 109 వియ వేణికతా, మదిరావ 110 దిద్ధా 111 వాణిజో 112 వియ వాచాసన్థుతియో, ఇస్ససిఙ్ఘమివ విపరివత్తాయో 113, ఉరగామివ దుజివ్హాయో, సోబ్భమివ పటిచ్ఛన్నా, పాతాలమివ దుప్పూరా రక్ఖసీ వియ దుత్తోసా, యమోవేకన్తహారియో, సిఖీరివ సబ్బభక్ఖా, నదీరివ సబ్బవాహీ, అనిలో వియ యేనకామంచరా, నేరు వియ అవిసేసకరా, విసరుక్ఖో వియ నిచ్చఫలితాయో’’తి. భవతి చ పనుత్తరేత్థ వాక్యం –

    ‘‘Coro 114 viya veṇikatā, madirāva 115 diddhā 116 vāṇijo 117 viya vācāsanthutiyo, issasiṅghamiva viparivattāyo 118, uragāmiva dujivhāyo, sobbhamiva paṭicchannā, pātālamiva duppūrā rakkhasī viya duttosā, yamovekantahāriyo, sikhīriva sabbabhakkhā, nadīriva sabbavāhī, anilo viya yenakāmaṃcarā, neru viya avisesakarā, visarukkho viya niccaphalitāyo’’ti. Bhavati ca panuttarettha vākyaṃ –

    ౨౯౩.

    293.

    ‘‘యథా చోరో యథా దిద్ధో, వాణిజోవ వికత్థనీ;

    ‘‘Yathā coro yathā diddho, vāṇijova vikatthanī;

    ఇస్ససిఙ్ఘమివ పరివత్తా 119, దుజివ్హా 120 ఉరగో వియ.

    Issasiṅghamiva parivattā 121, dujivhā 122 urago viya.

    ౨౯౪.

    294.

    ‘‘సోబ్భమివ పటిచ్ఛన్నా, పాతాలమివ దుప్పురా;

    ‘‘Sobbhamiva paṭicchannā, pātālamiva duppurā;

    రక్ఖసీ వియ దుత్తోసా, యమోవేకన్తహారియో.

    Rakkhasī viya duttosā, yamovekantahāriyo.

    ౨౯౫.

    295.

    ‘‘యథా సిఖీ నదీ వాతో, నేరునావ సమాగతా.

    ‘‘Yathā sikhī nadī vāto, nerunāva samāgatā.

    విసరుక్ఖో వియ నిచ్చఫలా, నాసయన్తి ఘరే భోగం;

    Visarukkho viya niccaphalā, nāsayanti ghare bhogaṃ;

    రతనన్తకరిత్థియో’’తి 125.

    Ratanantakaritthiyo’’ti 126.

    ‘‘చత్తారిమాని, సమ్మ పుణ్ణముఖ, యాని (వత్థూని కిచ్చే జాతే అనత్థచరాని భవన్తి; తాని) 127 పరకులే న వాసేతబ్బాని – గోణం ధేనుం యానం భరియా. చత్తారి ఏతాని పణ్డితో ధనాని 128 ఘరా న విప్పవాసయే.

    ‘‘Cattārimāni, samma puṇṇamukha, yāni (vatthūni kicce jāte anatthacarāni bhavanti; tāni) 129 parakule na vāsetabbāni – goṇaṃ dhenuṃ yānaṃ bhariyā. Cattāri etāni paṇḍito dhanāni 130 gharā na vippavāsaye.

    ౨౯౬.

    296.

    ‘గోణం ధేనుఞ్చ యానఞ్చ, భరియం ఞాతికులే న వాసయే;

    ‘Goṇaṃ dhenuñca yānañca, bhariyaṃ ñātikule na vāsaye;

    భఞ్జన్తి రథం అయానకా, అతివాహేన హనన్తి పుఙ్గవం;

    Bhañjanti rathaṃ ayānakā, ativāhena hananti puṅgavaṃ;

    దోహేన హనన్తి వచ్ఛకం, భరియా ఞాతికులే పదుస్సతీ’’’తి.

    Dohena hananti vacchakaṃ, bhariyā ñātikule padussatī’’’ti.

    ‘‘ఛ ఇమాని, సమ్మ పుణ్ణముఖ, యాని (వత్థూని) 131 కిచ్చే జాతే అనత్థచరాని భవన్తి –

    ‘‘Cha imāni, samma puṇṇamukha, yāni (vatthūni) 132 kicce jāte anatthacarāni bhavanti –

    ౨౯౭.

    297.

    ‘అగుణం ధను ఞాతికులే చ భరియా, పారం నావా అక్ఖభగ్గఞ్చ యానం;

    ‘Aguṇaṃ dhanu ñātikule ca bhariyā, pāraṃ nāvā akkhabhaggañca yānaṃ;

    దూరే మిత్తో పాపసహాయకో చ, కిచ్చే జాతే అనత్థచరాని భవ’’’న్తి.

    Dūre mitto pāpasahāyako ca, kicce jāte anatthacarāni bhava’’’nti.

    ‘‘అట్ఠహి ఖలు, సమ్మ పుణ్ణముఖ, ఠానేహి ఇత్థీ సామికం అవజానాతి. దలిద్దతా, ఆతురతా, జిణ్ణతా, సురాసోణ్డతా, ముద్ధతా, పమత్తతా, సబ్బకిచ్చేసు అనువత్తనతా, సబ్బధనఅనుప్పదానేన – ఇమేహి ఖలు, సమ్మ పుణ్ణముఖ, అట్ఠహి ఠానేహి ఇత్థీ సామికం అవజానాతి. భవతి చ పనుత్తరేత్థ వాక్యం –

    ‘‘Aṭṭhahi khalu, samma puṇṇamukha, ṭhānehi itthī sāmikaṃ avajānāti. Daliddatā, āturatā, jiṇṇatā, surāsoṇḍatā, muddhatā, pamattatā, sabbakiccesu anuvattanatā, sabbadhanaanuppadānena – imehi khalu, samma puṇṇamukha, aṭṭhahi ṭhānehi itthī sāmikaṃ avajānāti. Bhavati ca panuttarettha vākyaṃ –

    ౨౯౮.

    298.

    ‘దలిద్దం ఆతురఞ్చాపి, జిణ్ణకం సురసోణ్డకం;

    ‘Daliddaṃ āturañcāpi, jiṇṇakaṃ surasoṇḍakaṃ;

    పమత్తం ముద్ధపత్తఞ్చ, సబ్బకిచ్చేసు 133 హాపనం;

    Pamattaṃ muddhapattañca, sabbakiccesu 134 hāpanaṃ;

    సబ్బకామప్పదానేన 135, అవజానాతి 136 సామిక’’’న్తి.

    Sabbakāmappadānena 137, avajānāti 138 sāmika’’’nti.

    ‘‘నవహి ఖలు, సమ్మ పుణ్ణముఖ, ఠానేహి ఇత్థీ పదోసమాహరతి. ఆరామగమనసీలా చ హోతి, ఉయ్యానగమనసీలా చ హోతి, నదీతిత్థగమనసీలా చ హోతి, ఞాతికులగమనసీలా చ హోతి, పరకులగమనసీలా చ హోతి, ఆదాసదుస్సమణ్డనానుయోగమనుయుత్తసీలా చ హోతి, మజ్జపాయినీ చ హోతి, నిల్లోకనసీలా చ హోతి, సద్వారఠాయినీ 139 చ హోతి – ఇమేహి ఖలు, సమ్మ పుణ్ణముఖ, నవహి ఠానేహి ఇత్థీ పదోసమాహరతీతి. భవతి చ పనుత్తరేత్థ వాక్యం –

    ‘‘Navahi khalu, samma puṇṇamukha, ṭhānehi itthī padosamāharati. Ārāmagamanasīlā ca hoti, uyyānagamanasīlā ca hoti, nadītitthagamanasīlā ca hoti, ñātikulagamanasīlā ca hoti, parakulagamanasīlā ca hoti, ādāsadussamaṇḍanānuyogamanuyuttasīlā ca hoti, majjapāyinī ca hoti, nillokanasīlā ca hoti, sadvāraṭhāyinī 140 ca hoti – imehi khalu, samma puṇṇamukha, navahi ṭhānehi itthī padosamāharatīti. Bhavati ca panuttarettha vākyaṃ –

    ౨౯౯.

    299.

    ‘ఆరామసీలా చ 141 ఉయ్యానం, నదీ ఞాతి పరకులం;

    ‘Ārāmasīlā ca 142 uyyānaṃ, nadī ñāti parakulaṃ;

    ఆదాసదుస్సమణ్డనమనుయుత్తా, యా చిత్థీ మజ్జపాయినీ.

    Ādāsadussamaṇḍanamanuyuttā, yā citthī majjapāyinī.

    ౩౦౦.

    300.

    ‘యా చ నిల్లోకనసీలా, యా చ సద్వారఠాయినీ;

    ‘Yā ca nillokanasīlā, yā ca sadvāraṭhāyinī;

    నవహేతేహి ఠానేహి, పదోసమాహరన్తి ఇత్థియో’’’తి.

    Navahetehi ṭhānehi, padosamāharanti itthiyo’’’ti.

    ‘‘చత్తాలీసాయ 143 ఖలు, సమ్మ పుణ్ణముఖ, ఠానేహి ఇత్థీ పురిసం అచ్చాచరతి 144. విజమ్భతి, వినమతి, విలసతి, విలజ్జతి, నఖేన నఖం ఘట్టేతి, పాదేన పాదం అక్కమతి, కట్ఠేన పథవిం విలిఖతి 145, దారకం ఉల్లఙ్ఘతి ఉల్లఙ్ఘాపేతి 146, కీళతి కీళాపేతి, చుమ్బతి చుమ్బాపేతి, భుఞ్జతి భుఞ్జాపేతి, దదాతి, యాచతి, కతమనుకరోతి, ఉచ్చం భాసతి, నీచం భాసతి, అవిచ్చం భాసతి, వివిచ్చం భాసతి, నచ్చేన గీతేన వాదితేన రోదనేన 147 విలసితేన విభూసితేన జగ్ఘతి, పేక్ఖతి, కటిం చాలేతి, గుయ్హభణ్డకం సఞ్చాలేతి, ఊరుం వివరతి, ఊరుం పిదహతి, థనం దస్సేతి, కచ్ఛం దస్సేతి, నాభిం దస్సేతి, అక్ఖిం నిఖనతి, భముకం ఉక్ఖిపతి, ఓట్ఠం ఉపలిఖతి 148, జివ్హం నిల్లాలేతి, దుస్సం ముఞ్చతి, దుస్సం పటిబన్ధతి, సిరసం ముఞ్చతి, సిరసం బన్ధతి – ఇమేహి ఖలు, సమ్మ పుణ్ణముఖ, చత్తాలీసాయ ఠానేహి ఇత్థీ పురిసం అచ్చాచరతి.

    ‘‘Cattālīsāya 149 khalu, samma puṇṇamukha, ṭhānehi itthī purisaṃ accācarati 150. Vijambhati, vinamati, vilasati, vilajjati, nakhena nakhaṃ ghaṭṭeti, pādena pādaṃ akkamati, kaṭṭhena pathaviṃ vilikhati 151, dārakaṃ ullaṅghati ullaṅghāpeti 152, kīḷati kīḷāpeti, cumbati cumbāpeti, bhuñjati bhuñjāpeti, dadāti, yācati, katamanukaroti, uccaṃ bhāsati, nīcaṃ bhāsati, aviccaṃ bhāsati, viviccaṃ bhāsati, naccena gītena vāditena rodanena 153 vilasitena vibhūsitena jagghati, pekkhati, kaṭiṃ cāleti, guyhabhaṇḍakaṃ sañcāleti, ūruṃ vivarati, ūruṃ pidahati, thanaṃ dasseti, kacchaṃ dasseti, nābhiṃ dasseti, akkhiṃ nikhanati, bhamukaṃ ukkhipati, oṭṭhaṃ upalikhati 154, jivhaṃ nillāleti, dussaṃ muñcati, dussaṃ paṭibandhati, sirasaṃ muñcati, sirasaṃ bandhati – imehi khalu, samma puṇṇamukha, cattālīsāya ṭhānehi itthī purisaṃ accācarati.

    ‘‘పఞ్చవీసాయ 155 ఖలు, సమ్మ పుణ్ణముఖ, ఠానేహి ఇత్థీ పదుట్ఠా వేదితబ్బా భవతి. సామికస్స పవాసం వణ్ణేతి, పవుట్ఠం న సరతి, ఆగతం నాభినన్దతి, అవణ్ణం తస్స భణతి, వణ్ణం తస్స న భణతి, అనత్థం తస్స చరతి, అత్థం తస్స న చరతి, అకిచ్చం తస్స కరోతి, కిచ్చం తస్స న కరోతి, పరిదహిత్వా సయతి, పరమ్ముఖీ నిపజ్జతి, పరివత్తకజాతా ఖో పన హోతి కుఙ్కుమియజాతా, దీఘం అస్ససతి, దుక్ఖం వేదయతి, ఉచ్చారపస్సావం అభిణ్హం గచ్ఛతి, విలోమమాచరతి, పరపురిససద్దం సుత్వా కణ్ణసోతం వివరమోదహతి 156, నిహతభోగా ఖో పన హోతి, పటివిస్సకేహి సన్థవం కరోతి, నిక్ఖన్తపాదా ఖో పన హోతి, విసిఖానుచారినీ అతిచారినీ ఖో పన హోతి, నిచ్చం 157 సామికే అగారవా పదుట్ఠమనసఙ్కప్పా, అభిణ్హం ద్వారే తిట్ఠతి, కచ్ఛాని అఙ్గాని థనాని దస్సేతి, దిసోదిసం గన్త్వా పేక్ఖతి – ఇమేహి ఖలు, సమ్మ పుణ్ణముఖ, పఞ్చవీసాయ 158 ఠానేహి ఇత్థీ పదుట్ఠా వేదితబ్బా భవతి. భవతి చ పనుత్తరేత్థ వాక్యం –

    ‘‘Pañcavīsāya 159 khalu, samma puṇṇamukha, ṭhānehi itthī paduṭṭhā veditabbā bhavati. Sāmikassa pavāsaṃ vaṇṇeti, pavuṭṭhaṃ na sarati, āgataṃ nābhinandati, avaṇṇaṃ tassa bhaṇati, vaṇṇaṃ tassa na bhaṇati, anatthaṃ tassa carati, atthaṃ tassa na carati, akiccaṃ tassa karoti, kiccaṃ tassa na karoti, paridahitvā sayati, parammukhī nipajjati, parivattakajātā kho pana hoti kuṅkumiyajātā, dīghaṃ assasati, dukkhaṃ vedayati, uccārapassāvaṃ abhiṇhaṃ gacchati, vilomamācarati, parapurisasaddaṃ sutvā kaṇṇasotaṃ vivaramodahati 160, nihatabhogā kho pana hoti, paṭivissakehi santhavaṃ karoti, nikkhantapādā kho pana hoti, visikhānucārinī aticārinī kho pana hoti, niccaṃ 161 sāmike agāravā paduṭṭhamanasaṅkappā, abhiṇhaṃ dvāre tiṭṭhati, kacchāni aṅgāni thanāni dasseti, disodisaṃ gantvā pekkhati – imehi khalu, samma puṇṇamukha, pañcavīsāya 162 ṭhānehi itthī paduṭṭhā veditabbā bhavati. Bhavati ca panuttarettha vākyaṃ –

    ౩౦౧.

    301.

    ‘పవాసం తస్స వణ్ణేతి, గతం తస్స న సోచతి 163;

    ‘Pavāsaṃ tassa vaṇṇeti, gataṃ tassa na socati 164;

    దిస్వాన పతిమాగతం 165 నాభినన్దతి;

    Disvāna patimāgataṃ 166 nābhinandati;

    భత్తారవణ్ణం న కదాచి భాసతి, ఏతే పదుట్ఠాయ భవన్తి లక్ఖణా.

    Bhattāravaṇṇaṃ na kadāci bhāsati, ete paduṭṭhāya bhavanti lakkhaṇā.

    ౩౦౨.

    302.

    ‘అనత్థం తస్స చరతి అసఞ్ఞతా, అత్థఞ్చ హాపేతి అకిచ్చకారినీ;

    ‘Anatthaṃ tassa carati asaññatā, atthañca hāpeti akiccakārinī;

    పరిదహిత్వా సయతి పరమ్ముఖీ, ఏతే పదుట్ఠాయ భవన్తి లక్ఖణా.

    Paridahitvā sayati parammukhī, ete paduṭṭhāya bhavanti lakkhaṇā.

    ౩౦౩.

    303.

    ‘పరివత్తజాతా చ 167 భవతి కుఙ్కుమీ, దీఘఞ్చ అస్ససతి దుక్ఖవేదినీ;

    ‘Parivattajātā ca 168 bhavati kuṅkumī, dīghañca assasati dukkhavedinī;

    ఉచ్చారపస్సావమభిణ్హం గచ్ఛతి, ఏతే పదుట్ఠాయ భవన్తి లక్ఖణా.

    Uccārapassāvamabhiṇhaṃ gacchati, ete paduṭṭhāya bhavanti lakkhaṇā.

    ౩౦౪.

    304.

    ‘‘విలోమమాచరతి అకిచ్చకారినీ, సద్దం నిసామేతి పరస్స భాసతో;

    ‘‘Vilomamācarati akiccakārinī, saddaṃ nisāmeti parassa bhāsato;

    నిహతభోగా చ కరోతి సన్థవం, ఏతే పదుట్ఠాయ భవన్తి లక్ఖణా.

    Nihatabhogā ca karoti santhavaṃ, ete paduṭṭhāya bhavanti lakkhaṇā.

    ౩౦౫.

    305.

    ‘కిచ్ఛేన లద్ధం కసిరాభతం 169 ధనం, విత్తం వినాసేతి దుక్ఖేన సమ్భతం;

    ‘Kicchena laddhaṃ kasirābhataṃ 170 dhanaṃ, vittaṃ vināseti dukkhena sambhataṃ;

    పటివిస్సకేహి చ కరోతి సన్థవం, ఏతే పదుట్ఠాయ భవన్తి లక్ఖణా.

    Paṭivissakehi ca karoti santhavaṃ, ete paduṭṭhāya bhavanti lakkhaṇā.

    ౩౦౬.

    306.

    ‘నిక్ఖన్తపాదా విసిఖానుచారినీ, నిచ్చఞ్చ సామిమ్హి 171 పదుట్ఠమానసా;

    ‘Nikkhantapādā visikhānucārinī, niccañca sāmimhi 172 paduṭṭhamānasā;

    అతిచారినీ హోతి అపేతగారవా 173, ఏతే పదుట్ఠాయ భవన్తి లక్ఖణా.

    Aticārinī hoti apetagāravā 174, ete paduṭṭhāya bhavanti lakkhaṇā.

    ౩౦౭.

    307.

    ‘అభిక్ఖణం తిట్ఠతి ద్వారమూలే, థనాని కచ్ఛాని చ దస్సయన్తీ;

    ‘Abhikkhaṇaṃ tiṭṭhati dvāramūle, thanāni kacchāni ca dassayantī;

    దిసోదిసం పేక్ఖతి భన్తచిత్తా, ఏతే పదుట్ఠాయ భవన్తి లక్ఖణా.

    Disodisaṃ pekkhati bhantacittā, ete paduṭṭhāya bhavanti lakkhaṇā.

    ౩౦౮.

    308.

    ‘సబ్బా నదీ వఙ్కగతీ 175, సబ్బే కట్ఠమయా వనా;

    ‘Sabbā nadī vaṅkagatī 176, sabbe kaṭṭhamayā vanā;

    సబ్బిత్థియో కరే పాపం, లభమానే నివాతకే.

    Sabbitthiyo kare pāpaṃ, labhamāne nivātake.

    ౩౦౯.

    309.

    ‘సచే లభేథ ఖణం వా రహో వా, నివాతకం వాపి లభేథ తాదిసం;

    ‘Sace labhetha khaṇaṃ vā raho vā, nivātakaṃ vāpi labhetha tādisaṃ;

    సబ్బావ ఇత్థీ కయిరుం ను 177 పాపం, అఞ్ఞం అలత్థ 178 పీఠసప్పినాపి సద్ధిం.

    Sabbāva itthī kayiruṃ nu 179 pāpaṃ, aññaṃ alattha 180 pīṭhasappināpi saddhiṃ.

    ౩౧౦.

    310.

    ‘‘నరానమారామకరాసు నారిసు, అనేకచిత్తాసు అనిగ్గహాసు చ;

    ‘‘Narānamārāmakarāsu nārisu, anekacittāsu aniggahāsu ca;

    సబ్బత్థ నాపీతికరాపి 181 చే సియా 182, న విస్ససే తిత్థసమా హి నారియో’’తి.

    Sabbattha nāpītikarāpi 183 ce siyā 184, na vissase titthasamā hi nāriyo’’ti.

    ౩౧౧.

    311.

    ‘యం వే 185 దిస్వా కణ్డరీకిన్నరానం 186, సబ్బిత్థియో న రమన్తి అగారే;

    ‘Yaṃ ve 187 disvā kaṇḍarīkinnarānaṃ 188, sabbitthiyo na ramanti agāre;

    తం తాదిసం మచ్చం చజిత్వా భరియా, అఞ్ఞం దిస్వా పురిసం పీఠసప్పిం.

    Taṃ tādisaṃ maccaṃ cajitvā bhariyā, aññaṃ disvā purisaṃ pīṭhasappiṃ.

    ౩౧౨.

    312.

    ‘బకస్స చ బావరికస్స 189 రఞ్ఞో, అచ్చన్తకామానుగతస్స భరియా;

    ‘Bakassa ca bāvarikassa 190 rañño, accantakāmānugatassa bhariyā;

    అవాచరీ 191 పట్ఠవసానుగస్స 192, కం వాపి ఇత్థీ నాతిచరే తదఞ్ఞం.

    Avācarī 193 paṭṭhavasānugassa 194, kaṃ vāpi itthī nāticare tadaññaṃ.

    ౩౧౩.

    313.

    ‘పిఙ్గియానీ సబ్బలోకిస్సరస్స, రఞ్ఞో పియా బ్రహ్మదత్తస్స భరియా;

    ‘Piṅgiyānī sabbalokissarassa, rañño piyā brahmadattassa bhariyā;

    అవాచరీ పట్ఠవసానుగస్స, తం వాపి సా నాజ్ఝగా కామకామినీ.

    Avācarī paṭṭhavasānugassa, taṃ vāpi sā nājjhagā kāmakāminī.

    ౩౧౪.

    314.

    ‘లుద్ధానం 195 లహుచిత్తానం, అకతఞ్ఞూన దుబ్భినం;

    ‘Luddhānaṃ 196 lahucittānaṃ, akataññūna dubbhinaṃ;

    నాదేవసత్తో పురిసో, థీనం సద్ధాతుమరహతి.

    Nādevasatto puriso, thīnaṃ saddhātumarahati.

    ౩౧౫.

    315.

    ‘న తా పజానన్తి కతం న కిచ్చం, న మాతరం పితరం భాతరం వా;

    ‘Na tā pajānanti kataṃ na kiccaṃ, na mātaraṃ pitaraṃ bhātaraṃ vā;

    అనరియా సమతిక్కన్తధమ్మా, సస్సేవ చిత్తస్స వసం వజన్తి.

    Anariyā samatikkantadhammā, sasseva cittassa vasaṃ vajanti.

    ౩౧౬.

    316.

    ‘చిరానువుట్ఠమ్పి 197 పియం మనాపం, అనుకమ్పకం పాణసమమ్పి భత్తుం 198;

    ‘Cirānuvuṭṭhampi 199 piyaṃ manāpaṃ, anukampakaṃ pāṇasamampi bhattuṃ 200;

    ఆవాసు కిచ్చేసు చ నం జహన్తి, తస్మాహమిత్థీనం న విస్ససామి.

    Āvāsu kiccesu ca naṃ jahanti, tasmāhamitthīnaṃ na vissasāmi.

    ౩౧౭.

    317.

    ‘థీనఞ్హి చిత్తం యథా వానరస్స, కన్నప్పకన్నం యథా రుక్ఖఛాయా;

    ‘Thīnañhi cittaṃ yathā vānarassa, kannappakannaṃ yathā rukkhachāyā;

    చలాచలం హదయమిత్థియానం, చక్కస్స నేమి వియ పరివత్తతి.

    Calācalaṃ hadayamitthiyānaṃ, cakkassa nemi viya parivattati.

    ౩౧౮.

    318.

    ‘యదా తా పస్సన్తి సమేక్ఖమానా, ఆదేయ్యరూపం పురిసస్స విత్తం;

    ‘Yadā tā passanti samekkhamānā, ādeyyarūpaṃ purisassa vittaṃ;

    సణ్హాహి వాచాహి నయన్తి మేనం, కమ్బోజకా జలజేనేవ అస్సం.

    Saṇhāhi vācāhi nayanti menaṃ, kambojakā jalajeneva assaṃ.

    ౩౧౯.

    319.

    ‘యదా న పస్సన్తి సమేక్ఖమానా, ఆదేయ్యరూపం పురిసస్స విత్తం;

    ‘Yadā na passanti samekkhamānā, ādeyyarūpaṃ purisassa vittaṃ;

    సమన్తతో నం పరివజ్జయన్తి, తిణ్ణో నదీపారగతోవ కుల్లం.

    Samantato naṃ parivajjayanti, tiṇṇo nadīpāragatova kullaṃ.

    ౩౨౦.

    320.

    ‘సిలేసూపమాం సిఖిరివ సబ్బభక్ఖా, తిక్ఖమాయా నదీరివ సీఘసోతా;

    ‘Silesūpamāṃ sikhiriva sabbabhakkhā, tikkhamāyā nadīriva sīghasotā;

    సేవన్తి హేతా పియమప్పియఞ్చ, నావా యథా ఓరకూలం 201 పరఞ్చ.

    Sevanti hetā piyamappiyañca, nāvā yathā orakūlaṃ 202 parañca.

    ౩౨౧.

    321.

    ‘న తా ఏకస్స న ద్విన్నం, ఆపణోవ పసారితో;

    ‘Na tā ekassa na dvinnaṃ, āpaṇova pasārito;

    యో తా మయ్హన్తి మఞ్ఞేయ్య, వాతం జాలేన బాధయే 203.

    Yo tā mayhanti maññeyya, vātaṃ jālena bādhaye 204.

    ౩౨౨.

    322.

    ‘యథా నదీ చ పన్థో చ, పానాగారం సభా పపా;

    ‘Yathā nadī ca pantho ca, pānāgāraṃ sabhā papā;

    ఏవం లోకిత్థియో నామ, వేలా తాసం న విజ్జతి 205.

    Evaṃ lokitthiyo nāma, velā tāsaṃ na vijjati 206.

    ౩౨౩.

    323.

    ‘ఘతాసనసమా ఏతా, కణ్హసప్పసిరూపమా;

    ‘Ghatāsanasamā etā, kaṇhasappasirūpamā;

    గావో బహితిణస్సేవ, ఓమసన్తి వరం వరం.

    Gāvo bahitiṇasseva, omasanti varaṃ varaṃ.

    ౩౨౪.

    324.

    ‘ఘతాసనం కుఞ్జరం కణ్హసప్పం, ముద్ధాభిసిత్తం పమదా చ సబ్బా;

    ‘Ghatāsanaṃ kuñjaraṃ kaṇhasappaṃ, muddhābhisittaṃ pamadā ca sabbā;

    ఏతే నరో 207 నిచ్చయతో 208 భజేథ, తేసం హవే దుబ్బిదు సబ్బభావో 209.

    Ete naro 210 niccayato 211 bhajetha, tesaṃ have dubbidu sabbabhāvo 212.

    ౩౨౫.

    325.

    ‘నచ్చన్తవణ్ణా న బహూనం కన్తా, న దక్ఖిణా పమదా సేవితబ్బా;

    ‘Naccantavaṇṇā na bahūnaṃ kantā, na dakkhiṇā pamadā sevitabbā;

    న పరస్స భరియా న ధనస్స హేతు, ఏతిత్థియో పఞ్చ న సేవితబ్బా’’’.

    Na parassa bhariyā na dhanassa hetu, etitthiyo pañca na sevitabbā’’’.

    అథ ఖలు, భో, ఆనన్దో గిజ్ఝరాజా కుణాలస్స సకుణస్స ఆదిమజ్ఝకథాపరియోసానం 213 విదిత్వా తాయం వేలాయం ఇమా గాథాయో అభాసి –

    Atha khalu, bho, ānando gijjharājā kuṇālassa sakuṇassa ādimajjhakathāpariyosānaṃ 214 viditvā tāyaṃ velāyaṃ imā gāthāyo abhāsi –

    ౩౨౬.

    326.

    ‘‘పుణ్ణమ్పి చేమం పథవిం ధనేన, దజ్జిత్థియా పురిసో సమ్మతాయ;

    ‘‘Puṇṇampi cemaṃ pathaviṃ dhanena, dajjitthiyā puriso sammatāya;

    లద్ధా ఖణం అతిమఞ్ఞేయ్య తమ్పి, తాసం వసం అసతీనం న గచ్ఛే.

    Laddhā khaṇaṃ atimaññeyya tampi, tāsaṃ vasaṃ asatīnaṃ na gacche.

    ౩౨౭.

    327.

    ‘‘ఉట్ఠాహకం చేపి అలీనవుత్తిం, కోమారభత్తారం పియం మనాపం;

    ‘‘Uṭṭhāhakaṃ cepi alīnavuttiṃ, komārabhattāraṃ piyaṃ manāpaṃ;

    ఆవాసు కిచ్చేసు చ నం జహన్తి, తస్మాహమిత్థీనం 215 న విస్ససామి.

    Āvāsu kiccesu ca naṃ jahanti, tasmāhamitthīnaṃ 216 na vissasāmi.

    ౩౨౮.

    328.

    ‘‘న విస్ససే ఇచ్ఛతి మన్తి పోసో, న విస్ససే రోదతి మే సకాసే;

    ‘‘Na vissase icchati manti poso, na vissase rodati me sakāse;

    సేవన్తి హేతా పియమప్పియఞ్చ, నావా యథా ఓరకూలం పరఞ్చ.

    Sevanti hetā piyamappiyañca, nāvā yathā orakūlaṃ parañca.

    ౩౨౯.

    329.

    ‘‘న విస్ససే సాఖపురాణసన్థతం, న విస్ససే మిత్తపురాణచోరం;

    ‘‘Na vissase sākhapurāṇasanthataṃ, na vissase mittapurāṇacoraṃ;

    న విస్ససే రాజానం సఖా 217 మమన్తి, న విస్ససే ఇత్థి దసన్న మాతరం.

    Na vissase rājānaṃ sakhā 218 mamanti, na vissase itthi dasanna mātaraṃ.

    ౩౩౦.

    330.

    ‘‘న విస్ససే రామకరాసు నారిసు, అచ్చన్తసీలాసు అసఞ్ఞతాసు;

    ‘‘Na vissase rāmakarāsu nārisu, accantasīlāsu asaññatāsu;

    అచ్చన్తపేమానుగతస్స భరియా, న విస్ససే తిత్థసమా హి నారియో.

    Accantapemānugatassa bhariyā, na vissase titthasamā hi nāriyo.

    ౩౩౧.

    331.

    ‘‘హనేయ్యుం ఛిన్దేయ్యుం ఛేదాపేయ్యుమ్పి 219, కణ్ఠేపి 220 ఛేత్వా రుధిరం పివేయ్యుం;

    ‘‘Haneyyuṃ chindeyyuṃ chedāpeyyumpi 221, kaṇṭhepi 222 chetvā rudhiraṃ piveyyuṃ;

    మా దీనకామాసు అసఞ్ఞతాసు, భావం కరే గఙ్గతిత్థూపమాసు.

    Mā dīnakāmāsu asaññatāsu, bhāvaṃ kare gaṅgatitthūpamāsu.

    ౩౩౨.

    332.

    ‘‘ముసా తాసం యథా సచ్చం, సచ్చం తాసం యథా ముసా;

    ‘‘Musā tāsaṃ yathā saccaṃ, saccaṃ tāsaṃ yathā musā;

    గావో బహితిణస్సేవ, ఓమసన్తి వరం వరం.

    Gāvo bahitiṇasseva, omasanti varaṃ varaṃ.

    ౩౩౩.

    333.

    ‘‘గతేనేతా పలోభేన్తి, పేక్ఖితేన మ్హితేన చ;

    ‘‘Gatenetā palobhenti, pekkhitena mhitena ca;

    అథోపి దున్నివత్థేన, మఞ్జునా భణితేన చ.

    Athopi dunnivatthena, mañjunā bhaṇitena ca.

    ౩౩౪.

    334.

    ‘‘చోరియో కథినా 223 హేతా, వాళా చ లపసక్ఖరా;

    ‘‘Coriyo kathinā 224 hetā, vāḷā ca lapasakkharā;

    న తా కిఞ్చి న జానన్తి, యం మనుస్సేసు వఞ్చనం.

    Na tā kiñci na jānanti, yaṃ manussesu vañcanaṃ.

    ౩౩౫.

    335.

    ‘‘అసా లోకిత్థియో నామ, వేలా తాసం న విజ్జతి;

    ‘‘Asā lokitthiyo nāma, velā tāsaṃ na vijjati;

    సారత్తా చ పగబ్భా చ, సిఖీ సబ్బఘసో యథా.

    Sārattā ca pagabbhā ca, sikhī sabbaghaso yathā.

    ౩౩౬.

    336.

    ‘‘నత్థిత్థీనం పియో నామ, అప్పియోపి న విజ్జతి;

    ‘‘Natthitthīnaṃ piyo nāma, appiyopi na vijjati;

    సేవన్తి హేతా పియమప్పియఞ్చ, నావా యథా ఓరకూలం పరఞ్చ.

    Sevanti hetā piyamappiyañca, nāvā yathā orakūlaṃ parañca.

    ౩౩౭.

    337.

    ‘‘నత్థిత్థీనం పియో నామ, అప్పియోపి న విజ్జతి;

    ‘‘Natthitthīnaṃ piyo nāma, appiyopi na vijjati;

    ధనత్తా 225 పటివల్లన్తి, లతావ దుమనిస్సితా.

    Dhanattā 226 paṭivallanti, latāva dumanissitā.

    ౩౩౮.

    338.

    ‘‘హత్థిబన్ధం అస్సబన్ధం, గోపురిసఞ్చ మణ్డలం 227;

    ‘‘Hatthibandhaṃ assabandhaṃ, gopurisañca maṇḍalaṃ 228;

    ఛవడాహకం పుప్ఫఛడ్డకం, సధనమనుపతన్తి నారియో.

    Chavaḍāhakaṃ pupphachaḍḍakaṃ, sadhanamanupatanti nāriyo.

    ౩౩౯.

    339.

    ‘‘కులపుత్తమ్పి జహన్తి అకిఞ్చనం, ఛవకసమసదిసమ్పి 229;

    ‘‘Kulaputtampi jahanti akiñcanaṃ, chavakasamasadisampi 230;

    అనుగచ్ఛన్తి 231 అనుపతన్తి, ధనహేతు హి నారియో’’తి 232.

    Anugacchanti 233 anupatanti, dhanahetu hi nāriyo’’ti 234.

    అథ ఖలు, భో, నారదో దేవబ్రాహ్మణో ఆనన్దస్స గిజ్ఝరాజస్స ఆదిమజ్ఝకథాపరియోసానం విదిత్వా తాయం వేలాయం ఇమా గాథాయో అభాసి –

    Atha khalu, bho, nārado devabrāhmaṇo ānandassa gijjharājassa ādimajjhakathāpariyosānaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imā gāthāyo abhāsi –

    ౩౪౦.

    340.

    ‘‘చత్తారోమే న పూరేన్తి, తే మే సుణాథ భాసతో;

    ‘‘Cattārome na pūrenti, te me suṇātha bhāsato;

    సముద్దో బ్రాహ్మణో రాజా, ఇత్థీ చాపి దిజమ్పతి.

    Samuddo brāhmaṇo rājā, itthī cāpi dijampati.

    ౩౪౧.

    341.

    ‘‘సరితా సాగరం యన్తి, యా కాచి పథవిస్సితా;

    ‘‘Saritā sāgaraṃ yanti, yā kāci pathavissitā;

    తా సముద్దం న పూరేన్తి, ఊనత్తా హి న పూరతి.

    Tā samuddaṃ na pūrenti, ūnattā hi na pūrati.

    ౩౪౨.

    342.

    ‘‘బ్రాహ్మణో చ అధీయాన, వేదమక్ఖానపఞ్చమం;

    ‘‘Brāhmaṇo ca adhīyāna, vedamakkhānapañcamaṃ;

    భియ్యోపి సుతమిచ్ఛేయ్య, ఊనత్తా హి న పూరతి.

    Bhiyyopi sutamiccheyya, ūnattā hi na pūrati.

    ౩౪౩.

    343.

    ‘‘రాజా చ పథవిం సబ్బం, ససముద్దం సపబ్బతం;

    ‘‘Rājā ca pathaviṃ sabbaṃ, sasamuddaṃ sapabbataṃ;

    అజ్ఝావసం విజినిత్వా, అనన్తరతనోచితం;

    Ajjhāvasaṃ vijinitvā, anantaratanocitaṃ;

    పారం సముద్దం పత్థేతి, ఊనత్తా హి న పూరతి.

    Pāraṃ samuddaṃ pattheti, ūnattā hi na pūrati.

    ౩౪౪.

    344.

    ‘‘ఏకమేకాయ ఇత్థియా, అట్ఠట్ఠ పతినో సియా;

    ‘‘Ekamekāya itthiyā, aṭṭhaṭṭha patino siyā;

    సూరా చ బలవన్తో చ, సబ్బకామరసాహరా;

    Sūrā ca balavanto ca, sabbakāmarasāharā;

    కరేయ్య నవమే ఛన్దం, ఊనత్తా హి న పూరతి.

    Kareyya navame chandaṃ, ūnattā hi na pūrati.

    ౩౪౫.

    345.

    ‘‘సబ్బిత్థియో సిఖిరివ సబ్బభక్ఖా, సబ్బిత్థియో నదీరివ సబ్బవాహీ;

    ‘‘Sabbitthiyo sikhiriva sabbabhakkhā, sabbitthiyo nadīriva sabbavāhī;

    సబ్బిత్థియో కణ్టకానంవ సాఖా, సబ్బిత్థియో ధనహేతు వజన్తి.

    Sabbitthiyo kaṇṭakānaṃva sākhā, sabbitthiyo dhanahetu vajanti.

    ౩౪౬.

    346.

    ‘‘వాతఞ్చ జాలేన నరో పరామసే, ఓసిఞ్చయే 235 సాగరమేకపాణినా;

    ‘‘Vātañca jālena naro parāmase, osiñcaye 236 sāgaramekapāṇinā;

    సకేన హత్థేన కరేయ్య ఘోసం 237, యో సబ్బభావం పమదాసు ఓసజే.

    Sakena hatthena kareyya ghosaṃ 238, yo sabbabhāvaṃ pamadāsu osaje.

    ౩౪౭.

    347.

    ‘‘చోరీనం బహుబుద్ధీనం, యాసు సచ్చం సుదుల్లభం;

    ‘‘Corīnaṃ bahubuddhīnaṃ, yāsu saccaṃ sudullabhaṃ;

    థీనం భావో దురాజానో, మచ్ఛస్సేవోదకే గతం.

    Thīnaṃ bhāvo durājāno, macchassevodake gataṃ.

    ౩౪౮.

    348.

    ‘‘అనలా ముదుసమ్భాసా, దుప్పూరా తా నదీసమా;

    ‘‘Analā mudusambhāsā, duppūrā tā nadīsamā;

    సీదన్తి నం విదిత్వాన, ఆరకా పరివజ్జయే.

    Sīdanti naṃ viditvāna, ārakā parivajjaye.

    ౩౪౯.

    349.

    ‘‘ఆవట్టనీ మహామాయా, బ్రహ్మచరియవికోపనా;

    ‘‘Āvaṭṭanī mahāmāyā, brahmacariyavikopanā;

    సీదన్తి నం విదిత్వాన, ఆరకా పరివజ్జయే.

    Sīdanti naṃ viditvāna, ārakā parivajjaye.

    ౩౫౦.

    350.

    ‘‘యం ఏతా 239 ఉపసేవన్తి, ఛన్దసా వా ధనేన వా;

    ‘‘Yaṃ etā 240 upasevanti, chandasā vā dhanena vā;

    జాతవేదోవ సణ్ఠానం, ఖిప్పం అనుదహన్తి న’’న్తి.

    Jātavedova saṇṭhānaṃ, khippaṃ anudahanti na’’nti.

    అథ ఖలు, భో, కుణాలో సకుణో నారదస్స దేవబ్రాహ్మణస్స ఆదిమజ్ఝకథాపరియోసానం విదిత్వా తాయం వేలాయం ఇమా గాథాయో అభాసి –

    Atha khalu, bho, kuṇālo sakuṇo nāradassa devabrāhmaṇassa ādimajjhakathāpariyosānaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imā gāthāyo abhāsi –

    ౩౫౧.

    351.

    ‘‘సల్లపే నిసితఖగ్గపాణినా, పణ్డితో అపి పిసాచదోసినా;

    ‘‘Sallape nisitakhaggapāṇinā, paṇḍito api pisācadosinā;

    ఉగ్గతేజమురగమ్పి ఆసిదే, ఏకో ఏకాయ పమదాయ నాలపే 241.

    Uggatejamuragampi āside, eko ekāya pamadāya nālape 242.

    ౩౫౨.

    352.

    ‘‘లోకచిత్తమథనా హి నారియో, నచ్చగీతభణితమ్హితావుధా;

    ‘‘Lokacittamathanā hi nāriyo, naccagītabhaṇitamhitāvudhā;

    బాధయన్తి అనుపట్ఠితస్సతిం 243, దీపే రక్ఖసిగణోవ 244 వాణిజే.

    Bādhayanti anupaṭṭhitassatiṃ 245, dīpe rakkhasigaṇova 246 vāṇije.

    ౩౫౩.

    353.

    ‘‘నత్థి తాసం వినయో న సంవరో, మజ్జమంసనిరతా 247 అసఞ్ఞతా;

    ‘‘Natthi tāsaṃ vinayo na saṃvaro, majjamaṃsaniratā 248 asaññatā;

    తా గిలన్తి పురిసస్స పాభతం, సాగరేవ మకరం తిమిఙ్గలో 249.

    Tā gilanti purisassa pābhataṃ, sāgareva makaraṃ timiṅgalo 250.

    ౩౫౪.

    354.

    ‘‘పఞ్చకామగుణసాతగోచరా, ఉద్ధతా అనియతా అసఞ్ఞతా;

    ‘‘Pañcakāmaguṇasātagocarā, uddhatā aniyatā asaññatā;

    ఓసరన్తి పమదా పమాదినం, లోణతోయవతియంవ ఆపకా.

    Osaranti pamadā pamādinaṃ, loṇatoyavatiyaṃva āpakā.

    ౩౫౫.

    355.

    ‘‘యం నరం ఉపలపేన్తి 251 నారియో, ఛన్దసా వ రతియా ధనేన వా;

    ‘‘Yaṃ naraṃ upalapenti 252 nāriyo, chandasā va ratiyā dhanena vā;

    జాతవేదసదిసమ్పి తాదిసం, రాగదోసవధియో 253 దహన్తి నం.

    Jātavedasadisampi tādisaṃ, rāgadosavadhiyo 254 dahanti naṃ.

    ౩౫౬.

    356.

    ‘‘అడ్ఢం ఞత్వా పురిసం మహద్ధనం, ఓసరన్తి సధనా సహత్తనా;

    ‘‘Aḍḍhaṃ ñatvā purisaṃ mahaddhanaṃ, osaranti sadhanā sahattanā;

    రత్తచిత్తమతివేఠయన్తి నం, సాల మాలువలతావ కాననే.

    Rattacittamativeṭhayanti naṃ, sāla māluvalatāva kānane.

    ౩౫౭.

    357.

    ‘‘తా ఉపేన్తి వివిధేన ఛన్దసా, చిత్రబిమ్బముఖియో అలఙ్కతా;

    ‘‘Tā upenti vividhena chandasā, citrabimbamukhiyo alaṅkatā;

    ఉహసన్తి 255 పహసన్తి నారియో, సమ్బరోవ 256 సతమాయకోవిదా.

    Uhasanti 257 pahasanti nāriyo, sambarova 258 satamāyakovidā.

    ౩౫౮.

    358.

    ‘‘జాతరూపమణిముత్తభూసితా, సక్కతా పతికులేసు నారియో;

    ‘‘Jātarūpamaṇimuttabhūsitā, sakkatā patikulesu nāriyo;

    రక్ఖితా అతిచరన్తి సామికం, దానవంవ హదయన్తరస్సితా 259.

    Rakkhitā aticaranti sāmikaṃ, dānavaṃva hadayantarassitā 260.

    ౩౫౯.

    359.

    ‘‘తేజవాపి హి నరో విచక్ఖణో, సక్కతో బహుజనస్స పూజితో;

    ‘‘Tejavāpi hi naro vicakkhaṇo, sakkato bahujanassa pūjito;

    నారినం వసగతో న భాసతి, రాహునా ఉపహతోవ చన్దిమా.

    Nārinaṃ vasagato na bhāsati, rāhunā upahatova candimā.

    ౩౬౦.

    360.

    ‘‘యం కరేయ్య కుపితో దిసో దిసం, దుట్ఠచిత్తో వసమాగతం అరిం 261;

    ‘‘Yaṃ kareyya kupito diso disaṃ, duṭṭhacitto vasamāgataṃ ariṃ 262;

    తేన భియ్యో బ్యసనం నిగచ్ఛతి, నారినం వసగతో అపేక్ఖవా.

    Tena bhiyyo byasanaṃ nigacchati, nārinaṃ vasagato apekkhavā.

    ౩౬౧.

    361.

    ‘‘కేసలూననఖఛిన్నతజ్జితా, పాదపాణికసదణ్డతాళితా;

    ‘‘Kesalūnanakhachinnatajjitā, pādapāṇikasadaṇḍatāḷitā;

    హీనమేవుపగతా హి నారియో, తా రమన్తి కుణపేవ మక్ఖికా.

    Hīnamevupagatā hi nāriyo, tā ramanti kuṇapeva makkhikā.

    ౩౬౨.

    362.

    ‘‘తా కులేసు విసిఖన్తరేసు వా, రాజధానినిగమేసు వా పున 263;

    ‘‘Tā kulesu visikhantaresu vā, rājadhāninigamesu vā puna 264;

    ఓడ్డితం నముచిపాసవాకరం 265, చక్ఖుమా పరివజ్జే సుఖత్థికో.

    Oḍḍitaṃ namucipāsavākaraṃ 266, cakkhumā parivajje sukhatthiko.

    ౩౬౩.

    363.

    ‘‘ఓస్సజిత్వ కుసలం తపోగుణం, యో అనరియచరితాని మాచరి;

    ‘‘Ossajitva kusalaṃ tapoguṇaṃ, yo anariyacaritāni mācari;

    దేవతాహి నిరయం నిమిస్సతి, ఛేదగామిమణియంవ వాణిజో.

    Devatāhi nirayaṃ nimissati, chedagāmimaṇiyaṃva vāṇijo.

    ౩౬౪.

    364.

    ‘‘సో ఇధ గరహితో పరత్థ చ, దుమ్మతీ ఉపహతో 267 సకమ్మునా;

    ‘‘So idha garahito parattha ca, dummatī upahato 268 sakammunā;

    గచ్ఛతీ అనియతో గళాగళం, దుట్ఠగద్రభరథోవ ఉప్పథే.

    Gacchatī aniyato gaḷāgaḷaṃ, duṭṭhagadrabharathova uppathe.

    ౩౬౫.

    365.

    ‘‘సో ఉపేతి నిరయం పతాపనం, సత్తిసిమ్బలివనఞ్చ ఆయసం;

    ‘‘So upeti nirayaṃ patāpanaṃ, sattisimbalivanañca āyasaṃ;

    ఆవసిత్వా తిరచ్ఛానయోనియం, పేతరాజవిసయం న ముఞ్చతి 269.

    Āvasitvā tiracchānayoniyaṃ, petarājavisayaṃ na muñcati 270.

    ౩౬౬.

    366.

    ‘‘దిబ్యఖిడ్డరతియోం చ నన్దనే, చక్కవత్తిచరితఞ్చ మానుసే;

    ‘‘Dibyakhiḍḍaratiyoṃ ca nandane, cakkavatticaritañca mānuse;

    నాసయన్తి పమదా పమాదినం, దుగ్గతిఞ్చ పటిపాదయన్తి నం.

    Nāsayanti pamadā pamādinaṃ, duggatiñca paṭipādayanti naṃ.

    ౩౬౭.

    367.

    ‘‘దిబ్యఖిడ్డరతియో న దుల్లభా, చక్కవత్తిచరితఞ్చ మానుసే;

    ‘‘Dibyakhiḍḍaratiyo na dullabhā, cakkavatticaritañca mānuse;

    సోణ్ణబ్యమ్హనిలయా 271 చ అచ్ఛరా, యే చరన్తి పమదాహనత్థికా.

    Soṇṇabyamhanilayā 272 ca accharā, ye caranti pamadāhanatthikā.

    ౩౬౮.

    368.

    ‘‘కామధాతుసమతిక్కమా గతి, రూపధాతుయా భావో 273 న దుల్లభో;

    ‘‘Kāmadhātusamatikkamā gati, rūpadhātuyā bhāvo 274 na dullabho;

    వీతరాగవిసయూపపత్తియా, యే చరన్తి పమదాహనత్థికా.

    Vītarāgavisayūpapattiyā, ye caranti pamadāhanatthikā.

    ౩౬౯.

    369.

    ‘‘సబ్బదుక్ఖసమతిక్కమం సివం, అచ్చన్తమచలితం అసఙ్ఖతం;

    ‘‘Sabbadukkhasamatikkamaṃ sivaṃ, accantamacalitaṃ asaṅkhataṃ;

    నిబ్బుతేహి సుచిహీ న దుల్లభం, యే చరన్తి పమదాహనత్థికా’’తి.

    Nibbutehi sucihī na dullabhaṃ, ye caranti pamadāhanatthikā’’ti.

    ౩౭౦.

    370.

    ‘‘కుణాలోహం తదా ఆసిం, ఉదాయీ ఫుస్సకోకిలో;

    ‘‘Kuṇālohaṃ tadā āsiṃ, udāyī phussakokilo;

    ఆనన్దో గిజ్ఝరాజాసి, సారిపుత్తో చ నారదో;

    Ānando gijjharājāsi, sāriputto ca nārado;

    పరిసా బుద్ధపరిసా, ఏవం ధారేథ జాతక’’న్తి.

    Parisā buddhaparisā, evaṃ dhāretha jātaka’’nti.

    కుణాలజాతకం చతుత్థం.

    Kuṇālajātakaṃ catutthaṃ.







    Footnotes:
    1. సుయ్యతి (క॰)
    2. కణేరు (సీ॰ పీ॰)
    3. వుత్థే (సీ॰ పీ॰)
    4. పురిసల్లు (సీ॰ పీ॰)
    5. బ్రహట్ఠ (సీ॰ పీ॰)
    6. పుప్ఫితగ్గ (సీ॰ పీ॰)
    7. విహఙ్గసత (సీ॰ పీ॰)
    8. suyyati (ka.)
    9. kaṇeru (sī. pī.)
    10. vutthe (sī. pī.)
    11. purisallu (sī. pī.)
    12. brahaṭṭha (sī. pī.)
    13. pupphitagga (sī. pī.)
    14. vihaṅgasata (sī. pī.)
    15. డసిత్వా (సీ॰ పీ॰) ఏవముపరిపి
    16. డేన్తి (సీ॰ పీ॰) ఏవముపరిపి
    17. ఉబ్బాహేథాతి (స్యా॰ క॰)
    18. ḍasitvā (sī. pī.) evamuparipi
    19. ḍenti (sī. pī.) evamuparipi
    20. ubbāhethāti (syā. ka.)
    21. పఞ్చసత (పీ॰)
    22. డేన్తి (సీ॰ పీ॰) ఏవముపరిపి
    23. pañcasata (pī.)
    24. ḍenti (sī. pī.) evamuparipi
    25. డేన్తి (సీ॰ పీ॰) ఏవముపరిపి
    26. పరికాపీతి (సీ॰ పీ॰)
    27. ḍenti (sī. pī.) evamuparipi
    28. parikāpīti (sī. pī.)
    29. సీ॰ పీ॰ పోత్థకేసు ‘‘పఞ్చసతా’’తి సకిదేవ ఆగతం
    30. డేన్తి (సీ॰ పీ॰) ఏవముపరిపి
    31. sī. pī. potthakesu ‘‘pañcasatā’’ti sakideva āgataṃ
    32. ḍenti (sī. pī.) evamuparipi
    33. కథలాయ వా (క॰)
    34. (పాసాణేన వా) (స్యా॰)
    35. సక్ఖరాయ వా (సీ॰)
    36. ఇదం పదద్వయం సీ॰ పీ॰ పోత్థకేసు నత్థి
    37. సఙ్గామేసీతి (సీ॰ పీ॰)
    38. kathalāya vā (ka.)
    39. (pāsāṇena vā) (syā.)
    40. sakkharāya vā (sī.)
    41. idaṃ padadvayaṃ sī. pī. potthakesu natthi
    42. saṅgāmesīti (sī. pī.)
    43. నత్థి సీ॰ పీ॰ పోత్థకేసు
    44. సఞ్జాదియేనేవ (పీ॰)
    45. రతత్థాయ (సీ॰ పీ॰)
    46. natthi sī. pī. potthakesu
    47. sañjādiyeneva (pī.)
    48. ratatthāya (sī. pī.)
    49. ప్పభవా (సీ॰ పీ॰)
    50. ppabhavā (sī. pī.)
    51. మన్దాలవ (సీ॰ పీ॰), మన్దారవ (క॰)
    52. పావకప్పదేసే (సీ॰ పీ॰)
    53. mandālava (sī. pī.), mandārava (ka.)
    54. pāvakappadese (sī. pī.)
    55. వేతసమఞ్జుల (సీ॰)
    56. కచ్ఛికార (క॰)
    57. నవమల్లిక (సీ॰ పీ॰)
    58. మధుకబన్ధుక (క॰)
    59. ధనుకారి (సీ॰), ధనుకారిక (పీ॰)
    60. సిన్ధవ (సీ॰ పీ॰)
    61. సవిలాసితనయనమత్తక్ఖో (క॰)
    62. vetasamañjula (sī.)
    63. kacchikāra (ka.)
    64. navamallika (sī. pī.)
    65. madhukabandhuka (ka.)
    66. dhanukāri (sī.), dhanukārika (pī.)
    67. sindhava (sī. pī.)
    68. savilāsitanayanamattakkho (ka.)
    69. పటిపన్నో (సీ॰ పీ॰)
    70. paṭipanno (sī. pī.)
    71. తతో హేవ (సీ॰ పీ॰)
    72. tato heva (sī. pī.)
    73. అచిరస్సేవ అచ్చయేన (క॰)
    74. మరణన్తికా (స్యా॰)
    75. acirasseva accayena (ka.)
    76. maraṇantikā (syā.)
    77. గిలానావుట్ఠితం (సీ॰ స్యా॰ పీ॰)
    78. gilānāvuṭṭhitaṃ (sī. syā. pī.)
    79. కవన్ధే (సీ॰ పీ॰)
    80. పునుత్తచేత్థ (క॰) ఏవముపరిపి
    81. kavandhe (sī. pī.)
    82. punuttacettha (ka.) evamuparipi
    83. భిమ్మసేనో (సీ॰ స్యా॰ పీ॰)
    84. సీహదేవో (క॰)
    85. bhimmaseno (sī. syā. pī.)
    86. sīhadevo (ka.)
    87. ఖుజ్జవామనేన (పీ॰)
    88. khujjavāmanena (pī.)
    89. సచ్చతపావీ (సీ॰ పీ॰), పఞ్చతపావీ (స్యా॰)
    90. తులాపుత్తకేన (సీ॰ పీ॰), సా సురాధుత్తకేన (క॰)
    91. saccatapāvī (sī. pī.), pañcatapāvī (syā.)
    92. tulāputtakena (sī. pī.), sā surādhuttakena (ka.)
    93. కాకాతీ (సీ॰), కాకాతి (పీ॰)
    94. kākātī (sī.), kākāti (pī.)
    95. కురఙ్గవీ (సీ॰ పీ॰)
    96. లోమసున్దరీ (సీ॰ స్యా॰ పీ॰)
    97. ఏళమారకం (సీ॰), ఏళకకుమారం (స్యా॰), ఏళకమారం (పీ॰)
    98. kuraṅgavī (sī. pī.)
    99. lomasundarī (sī. syā. pī.)
    100. eḷamārakaṃ (sī.), eḷakakumāraṃ (syā.), eḷakamāraṃ (pī.)
    101. మాతుకా (స్యా॰)
    102. mātukā (syā.)
    103. ఇతరీతరానం పతిట్ఠా (స్యా॰), ఇత్తరీతరప్పతిట్ఠా (?)
    104. itarītarānaṃ patiṭṭhā (syā.), ittarītarappatiṭṭhā (?)
    105. పఞ్చహత్థో (సీ॰ పీ॰)
    106. pañcahattho (sī. pī.)
    107. న ఖలు భో (స్యా॰ క॰)
    108. na khalu bho (syā. ka.)
    109. చోరా (సీ॰ స్యా॰ పీ॰)
    110. మదిరా వియ (సీ॰ స్యా॰), మదిరివ (పీ॰)
    111. దిట్ఠా (క॰), విసదుట్ఠా (స్యా॰)
    112. వాణిజా (పీ॰)
    113. పరివత్తాయో (పీ॰), విపరివత్తారో (క॰)
    114. corā (sī. syā. pī.)
    115. madirā viya (sī. syā.), madiriva (pī.)
    116. diṭṭhā (ka.), visaduṭṭhā (syā.)
    117. vāṇijā (pī.)
    118. parivattāyo (pī.), viparivattāro (ka.)
    119. మివావట్టో (సీ॰), మివావత్తా (పీ॰)
    120. దుజ్జివ్హ (పీ॰)
    121. mivāvaṭṭo (sī.), mivāvattā (pī.)
    122. dujjivha (pī.)
    123. యథా సిఖీ నదీవాహో, అనిలో కామచారవా;§నేరూవ అవిసేసా చ, విసరుక్ఖో వియ నిచ్చఫలా;§నాసయన్తి ఘరే భోగం, రతనానన్తకరిత్థి యోతి; (సీ॰ స్యా॰)
    124. yathā sikhī nadīvāho, anilo kāmacāravā;§nerūva avisesā ca, visarukkho viya niccaphalā;§nāsayanti ghare bhogaṃ, ratanānantakaritthi yoti; (sī. syā.)
    125. యథా సిఖీ నదీవాహో, అనిలో కామచారవా;§నేరూవ అవిసేసా చ, విసరుక్ఖో వియ నిచ్చఫలా;§నాసయన్తి ఘరే భోగం, రతనానన్తకరిత్థి యోతి; (సీ॰ స్యా॰)
    126. yathā sikhī nadīvāho, anilo kāmacāravā;§nerūva avisesā ca, visarukkho viya niccaphalā;§nāsayanti ghare bhogaṃ, ratanānantakaritthi yoti; (sī. syā.)
    127. ( ) సీ॰ స్యా॰ పోత్థకేసు న దిస్సతి
    128. యాని (సీ॰ స్యా॰ పీ॰)
    129. ( ) sī. syā. potthakesu na dissati
    130. yāni (sī. syā. pī.)
    131. ( ) సీ॰ పీ॰ పోత్థకేసు ను దిస్సతి
    132. ( ) sī. pī. potthakesu nu dissati
    133. రత్తం కిచ్చేసు (సీ॰ పీ॰)
    134. rattaṃ kiccesu (sī. pī.)
    135. సబ్బకామపణిధానేన (స్యా)
    136. అవజానన్తి (సీ॰ పీ॰)
    137. sabbakāmapaṇidhānena (syā)
    138. avajānanti (sī. pī.)
    139. పద్వారట్ఠాయినీ (సీ॰ స్యా॰ పీ॰)
    140. padvāraṭṭhāyinī (sī. syā. pī.)
    141. ఆరామసీలా (సీ॰ పీ॰)
    142. ārāmasīlā (sī. pī.)
    143. చత్తాలీసాయి (పీ॰ క॰)
    144. అచ్చావదతి (సీ॰ స్యా॰ పీ॰)
    145. లిఖతి (సీ॰ పీ॰)
    146. దారకం ఉల్లఙ్ఘేతి ఓలఙ్ఘేతి (సీ॰ పీ॰)
    147. రోదితేన (సీ॰ పీ॰)
    148. ఓట్ఠం పలిఖతి జివ్హం పలిఖతి (సీ॰ పీ॰)
    149. cattālīsāyi (pī. ka.)
    150. accāvadati (sī. syā. pī.)
    151. likhati (sī. pī.)
    152. dārakaṃ ullaṅgheti olaṅgheti (sī. pī.)
    153. roditena (sī. pī.)
    154. oṭṭhaṃ palikhati jivhaṃ palikhati (sī. pī.)
    155. పఞ్చవీసాహి (పీ॰ క॰)
    156. వివరతి కమోదహతి (పీ॰)
    157. నత్థి సీ॰ స్యా॰ పీ॰ పోత్థకేసు
    158. పఞ్చవీసాహి (క॰)
    159. pañcavīsāhi (pī. ka.)
    160. vivarati kamodahati (pī.)
    161. natthi sī. syā. pī. potthakesu
    162. pañcavīsāhi (ka.)
    163. పవాస’మస్స వణ్ణేతి గతిం నానుసోచతి (సీ॰ పీ॰)
    164. pavāsa’massa vaṇṇeti gatiṃ nānusocati (sī. pī.)
    165. దిస్వాపతిం ఆగతం (సీ॰ పీ॰)
    166. disvāpatiṃ āgataṃ (sī. pī.)
    167. పరావత్తకజాతా చ (సీ॰)
    168. parāvattakajātā ca (sī.)
    169. కసిరేనాభతం (సీ॰)
    170. kasirenābhataṃ (sī.)
    171. నిచ్చం ససామిమ్హి (పీ॰ క॰)
    172. niccaṃ sasāmimhi (pī. ka.)
    173. తథేవ’గారవా (సీ॰ పీ॰)
    174. tatheva’gāravā (sī. pī.)
    175. వఙ్కనదీ (క॰)
    176. vaṅkanadī (ka.)
    177. కరేయ్యు నో (సీ॰), కరేయ్యుం నో (పీ॰)
    178. అలద్ధా (స్యా॰ పీ॰ క॰)
    179. kareyyu no (sī.), kareyyuṃ no (pī.)
    180. aladdhā (syā. pī. ka.)
    181. సబ్బ’త్తనా’పీతికారాపి (సీ॰ స్యా॰)
    182. సియుం (స్యా॰)
    183. sabba’ttanā’pītikārāpi (sī. syā.)
    184. siyuṃ (syā.)
    185. యఞ్చ (స్యా॰ క॰)
    186. కిన్నరకిన్నరీనం (స్యా॰), కిన్నరీకిన్నరానం (క॰)
    187. yañca (syā. ka.)
    188. kinnarakinnarīnaṃ (syā.), kinnarīkinnarānaṃ (ka.)
    189. పావారికస్స (సీ॰), బావరియస్స (స్యా॰)
    190. pāvārikassa (sī.), bāvariyassa (syā.)
    191. అచ్చాచరి (స్యా॰), అనాచరి (క॰)
    192. బద్ధవసానుగస్స (సీ॰ స్యా॰), పత్తవసానుగతస్స (క॰)
    193. accācari (syā.), anācari (ka.)
    194. baddhavasānugassa (sī. syā.), pattavasānugatassa (ka.)
    195. ఖుద్దానం (సీ॰ స్యా॰ పీ॰)
    196. khuddānaṃ (sī. syā. pī.)
    197. చిరానువుత్థమ్పి (సీ॰ పీ॰)
    198. సన్తం (సీ॰ స్యా॰ పీ॰)
    199. cirānuvutthampi (sī. pī.)
    200. santaṃ (sī. syā. pī.)
    201. ఓరకులం (సీ॰) ఏవముపరిపి
    202. orakulaṃ (sī.) evamuparipi
    203. బన్ధయే (స్యా॰ క॰)
    204. bandhaye (syā. ka.)
    205. కేసుచి పోత్థకేసు ఇమిస్సా గాథాయ పుబ్బద్ధాపరద్ధం విపరియాయేన దిస్సతి
    206. kesuci potthakesu imissā gāthāya pubbaddhāparaddhaṃ vipariyāyena dissati
    207. ఏతేన సో (పీ॰)
    208. నిచ్చయత్తో (సీ॰ పీ॰)
    209. సచ్చభావో (స్యా॰)
    210. etena so (pī.)
    211. niccayatto (sī. pī.)
    212. saccabhāvo (syā.)
    213. ఆదిమజ్ఝగాథాపరియోసానం (స్యా॰ క॰)
    214. ādimajjhagāthāpariyosānaṃ (syā. ka.)
    215. తస్మా హి ఇత్థీనం (సీ॰ పీ॰)
    216. tasmā hi itthīnaṃ (sī. pī.)
    217. రాజా సఖా (సీ॰ పీ॰)
    218. rājā sakhā (sī. pī.)
    219. హనేయ్యు ఛిన్దేయ్యుంపి ఛదయేయ్యుం (సీ॰ పీ॰), హనేయ్యుంపి ఛిన్దేయ్యుంపి ఛేదాపేయ్యుంపి (స్యా॰)
    220. కణ్ఠమ్పి (సీ॰ స్యా॰)
    221. haneyyu chindeyyuṃpi chadayeyyuṃ (sī. pī.), haneyyuṃpi chindeyyuṃpi chedāpeyyuṃpi (syā.)
    222. kaṇṭhampi (sī. syā.)
    223. కఠినా (సీ॰ స్యా॰ పీ॰)
    224. kaṭhinā (sī. syā. pī.)
    225. ధనత్థా (స్యా॰)
    226. dhanatthā (syā.)
    227. చణ్డలం (సీ॰ స్యా॰ పీ॰)
    228. caṇḍalaṃ (sī. syā. pī.)
    229. ఛవకసమం (స్యా॰ పీ॰)
    230. chavakasamaṃ (syā. pī.)
    231. గచ్ఛన్తి (పీ॰)
    232. ధనహేతు చ నారియో (స్యా॰), ధనహేతు నారియో (పీ॰)
    233. gacchanti (pī.)
    234. dhanahetu ca nāriyo (syā.), dhanahetu nāriyo (pī.)
    235. ఓసఞ్చియా (సీ॰ పీ॰)
    236. osañciyā (sī. pī.)
    237. సకేన కాలేన హనేయ్య ఘోసనం (పీ॰)
    238. sakena kālena haneyya ghosanaṃ (pī.)
    239. యఞ్చేతా (స్యా॰)
    240. yañcetā (syā.)
    241. ఏకో ఏకపమదం హి నాలపే (పీ॰) ఏకో ఏకపమాదాయ నాలపే (?)
    242. eko ekapamadaṃ hi nālape (pī.) eko ekapamādāya nālape (?)
    243. అనుపట్ఠితాసతీ (పీ॰)
    244. దీపరక్ఖసిగణావ (సీ॰)
    245. anupaṭṭhitāsatī (pī.)
    246. dīparakkhasigaṇāva (sī.)
    247. మజ్జమంసాభిరతా (క॰)
    248. majjamaṃsābhiratā (ka.)
    249. తిమిఙ్గిలో (సీ॰ పీ॰)
    250. timiṅgilo (sī. pī.)
    251. ఉపరమన్తి (సీ॰ పీ॰), పలాపేన్తి (క॰)
    252. uparamanti (sī. pī.), palāpenti (ka.)
    253. రాగదోసవతియో (సీ॰ పీ॰)
    254. rāgadosavatiyo (sī. pī.)
    255. ఊహసన్తి (సీ॰ పీ॰), ఓహసన్తి (స్యా॰)
    256. సంవరోవ (స్యా॰ పీ॰ క॰)
    257. ūhasanti (sī. pī.), ohasanti (syā.)
    258. saṃvarova (syā. pī. ka.)
    259. హదయన్తనిస్సితా (క॰), హదయన్తరనిస్సితా (స్యా॰)
    260. hadayantanissitā (ka.), hadayantaranissitā (syā.)
    261. అరి (సీ॰ పీ॰)
    262. ari (sī. pī.)
    263. వా పన (స్యా॰)
    264. vā pana (syā.)
    265. వాగురం (స్యా॰)
    266. vāguraṃ (syā.)
    267. ఉపగతో (సీ॰ పీ॰)
    268. upagato (sī. pī.)
    269. ముచ్చతి (క॰)
    270. muccati (ka.)
    271. సువణ్ణబ్యమ్హనిలయా (స్యా॰ క॰), సోవణ్ణబ్యమ్హనిలయా (పీ॰)
    272. suvaṇṇabyamhanilayā (syā. ka.), sovaṇṇabyamhanilayā (pī.)
    273. రూపధాతుయా భవో (సీ॰), రూపధాతుసమ్భవో (స్యా॰)
    274. rūpadhātuyā bhavo (sī.), rūpadhātusambhavo (syā.)



    Related texts:



    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ఖుద్దకనికాయ (అట్ఠకథా) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā / [౫౩౬] ౪. కుణాలజాతకవణ్ణనా • [536] 4. Kuṇālajātakavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact