Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අපදානපාළි • Apadānapāḷi |
3. කුණ්ඩලකෙසීවග්ගො
3. Kuṇḍalakesīvaggo
1. කුණ්ඩලකෙසාථෙරීඅපදානං
1. Kuṇḍalakesātherīapadānaṃ
1.
1.
‘‘පදුමුත්තරො නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
‘‘Padumuttaro nāma jino, sabbadhammāna pāragū;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.
Ito satasahassamhi, kappe uppajji nāyako.
2.
2.
‘‘තදාහං හංසවතියං, ජාතා සෙට්ඨිකුලෙ අහුං;
‘‘Tadāhaṃ haṃsavatiyaṃ, jātā seṭṭhikule ahuṃ;
නානාරතනපජ්ජොතෙ, මහාසුඛසමප්පිතා.
Nānāratanapajjote, mahāsukhasamappitā.
3.
3.
‘‘උපෙත්වා තං මහාවීරං, අස්සොසිං ධම්මදෙසනං;
‘‘Upetvā taṃ mahāvīraṃ, assosiṃ dhammadesanaṃ;
තතො ජාතප්පසාදාහං, උපෙසිං සරණං ජිනං.
Tato jātappasādāhaṃ, upesiṃ saraṇaṃ jinaṃ.
4.
4.
‘‘තදා මහාකාරුණිකො, පදුමුත්තරනාමකො;
‘‘Tadā mahākāruṇiko, padumuttaranāmako;
ඛිප්පාභිඤ්ඤානමග්ගන්ති, ඨපෙසි භික්ඛුනිං සුභං.
Khippābhiññānamagganti, ṭhapesi bhikkhuniṃ subhaṃ.
5.
5.
‘‘තං සුත්වා මුදිතා හුත්වා, දානං දත්වා මහෙසිනො;
‘‘Taṃ sutvā muditā hutvā, dānaṃ datvā mahesino;
නිපච්ච සිරසා පාදෙ, තං ඨානමභිපත්ථයිං.
Nipacca sirasā pāde, taṃ ṭhānamabhipatthayiṃ.
6.
6.
‘‘අනුමොදි මහාවීරො, ‘භද්දෙ යං තෙභිපත්ථිතං;
‘‘Anumodi mahāvīro, ‘bhadde yaṃ tebhipatthitaṃ;
සමිජ්ඣිස්සති තං සබ්බං, සුඛිනී හොහි නිබ්බුතා.
Samijjhissati taṃ sabbaṃ, sukhinī hohi nibbutā.
7.
7.
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
‘‘‘Satasahassito kappe, okkākakulasambhavo;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.
8.
8.
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදා, ඔරසා ධම්මනිම්මිතා;
‘‘‘Tassa dhammesu dāyādā, orasā dhammanimmitā;
භද්දාකුණ්ඩලකෙසාති, හෙස්සති සත්ථු සාවිකා’.
Bhaddākuṇḍalakesāti, hessati satthu sāvikā’.
9.
9.
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
‘‘Tena kammena sukatena, cetanāpaṇidhīhi ca;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.
10.
10.
‘‘තතො චුතා යාමමගං, තතොහං තුසිතං ගතා;
‘‘Tato cutā yāmamagaṃ, tatohaṃ tusitaṃ gatā;
තතො ච නිම්මානරතිං, වසවත්තිපුරං තතො.
Tato ca nimmānaratiṃ, vasavattipuraṃ tato.
11.
11.
‘‘යත්ථ යත්ථූපපජ්ජාමි, තස්ස කම්මස්ස වාහසා;
‘‘Yattha yatthūpapajjāmi, tassa kammassa vāhasā;
තත්ථ තත්ථෙව රාජූනං, මහෙසිත්තමකාරයිං.
Tattha tattheva rājūnaṃ, mahesittamakārayiṃ.
12.
12.
‘‘තතො චුතා මනුස්සෙසු, රාජූනං චක්කවත්තිනං;
‘‘Tato cutā manussesu, rājūnaṃ cakkavattinaṃ;
මණ්ඩලීනඤ්ච රාජූනං, මහෙසිත්තමකාරයිං.
Maṇḍalīnañca rājūnaṃ, mahesittamakārayiṃ.
13.
13.
‘‘සම්පත්තිං අනුභොත්වාන, දෙවෙසු මානුසෙසු ච;
‘‘Sampattiṃ anubhotvāna, devesu mānusesu ca;
සබ්බත්ථ සුඛිතා හුත්වා, නෙකකප්පෙසු සංසරිං.
Sabbattha sukhitā hutvā, nekakappesu saṃsariṃ.
14.
14.
‘‘ඉමම්හි භද්දකෙ කප්පෙ, බ්රහ්මබන්ධු මහායසො;
‘‘Imamhi bhaddake kappe, brahmabandhu mahāyaso;
කස්සපො නාම ගොත්තෙන, උප්පජ්ජි වදතං වරො.
Kassapo nāma gottena, uppajji vadataṃ varo.
15.
15.
‘‘උපට්ඨාකො මහෙසිස්ස, තදා ආසි නරිස්සරො;
‘‘Upaṭṭhāko mahesissa, tadā āsi narissaro;
කාසිරාජා කිකී නාම, බාරාණසිපුරුත්තමෙ.
Kāsirājā kikī nāma, bārāṇasipuruttame.
16.
16.
‘‘තස්ස ධීතා චතුත්ථාසිං, භික්ඛුදායීති විස්සුතා;
‘‘Tassa dhītā catutthāsiṃ, bhikkhudāyīti vissutā;
ධම්මං සුත්වා ජිනග්ගස්ස, පබ්බජ්ජං සමරොචයිං.
Dhammaṃ sutvā jinaggassa, pabbajjaṃ samarocayiṃ.
17.
17.
‘‘අනුජානි න නො තාතො, අගාරෙව තදා මයං;
‘‘Anujāni na no tāto, agāreva tadā mayaṃ;
වීසවස්සසහස්සානි, විචරිම්හ අතන්දිතා.
Vīsavassasahassāni, vicarimha atanditā.
18.
18.
‘‘කොමාරිබ්රහ්මචරියං, රාජකඤ්ඤා සුඛෙධිතා;
‘‘Komāribrahmacariyaṃ, rājakaññā sukhedhitā;
බුද්ධොපට්ඨානනිරතා, මුදිතා සත්ත ධීතරො.
Buddhopaṭṭhānaniratā, muditā satta dhītaro.
19.
19.
‘‘සමණී සමණගුත්තා ච, භික්ඛුනී භික්ඛුදායිකා;
‘‘Samaṇī samaṇaguttā ca, bhikkhunī bhikkhudāyikā;
ධම්මා චෙව සුධම්මා ච, සත්තමී සඞ්ඝදායිකා.
Dhammā ceva sudhammā ca, sattamī saṅghadāyikā.
20.
20.
‘‘ඛෙමා උප්පලවණ්ණා ච, පටාචාරා අහං තදා;
‘‘Khemā uppalavaṇṇā ca, paṭācārā ahaṃ tadā;
කිසාගොතමී ධම්මදින්නා, විසාඛා හොති සත්තමී.
Kisāgotamī dhammadinnā, visākhā hoti sattamī.
21.
21.
‘‘තෙහි කම්මෙහි සුකතෙහි, චෙතනාපණිධීහි ච;
‘‘Tehi kammehi sukatehi, cetanāpaṇidhīhi ca;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.
22.
22.
‘‘පච්ඡිමෙ ච භවෙ දානි, ගිරිබ්බජපුරුත්තමෙ;
‘‘Pacchime ca bhave dāni, giribbajapuruttame;
ජාතා සෙට්ඨිකුලෙ ඵීතෙ, යදාහං යොබ්බනෙ ඨිතා.
Jātā seṭṭhikule phīte, yadāhaṃ yobbane ṭhitā.
23.
23.
‘‘චොරං වධත්ථං නීයන්තං, දිස්වා රත්තා තහිං අහං;
‘‘Coraṃ vadhatthaṃ nīyantaṃ, disvā rattā tahiṃ ahaṃ;
පිතා මෙ තං සහස්සෙන, මොචයිත්වා වධා තතො.
Pitā me taṃ sahassena, mocayitvā vadhā tato.
24.
24.
‘‘අදාසි තස්ස මං තාතො, විදිත්වාන මනං මම;
‘‘Adāsi tassa maṃ tāto, viditvāna manaṃ mama;
තස්සාහමාසිං විසට්ඨා, අතීව දයිතා හිතා.
Tassāhamāsiṃ visaṭṭhā, atīva dayitā hitā.
25.
25.
චොරප්පපාතං නෙත්වාන, පබ්බතං චෙතයී වධං.
Corappapātaṃ netvāna, pabbataṃ cetayī vadhaṃ.
26.
26.
‘‘තදාහං පණමිත්වාන, සත්තුකං සුකතඤ්ජලී;
‘‘Tadāhaṃ paṇamitvāna, sattukaṃ sukatañjalī;
රක්ඛන්තී අත්තනො පාණං, ඉදං වචනමබ්රවිං.
Rakkhantī attano pāṇaṃ, idaṃ vacanamabraviṃ.
27.
27.
‘‘‘ඉදං සුවණ්ණකෙයූරං, මුත්තා වෙළුරියා බහූ;
‘‘‘Idaṃ suvaṇṇakeyūraṃ, muttā veḷuriyā bahū;
28.
28.
‘‘‘ඔරොපයස්සු කල්යාණී, මා බාළ්හං පරිදෙවසි;
‘‘‘Oropayassu kalyāṇī, mā bāḷhaṃ paridevasi;
න චාහං අභිජානාමි, අහන්ත්වා ධනමාභතං’.
Na cāhaṃ abhijānāmi, ahantvā dhanamābhataṃ’.
29.
29.
‘‘‘යතො සරාමි අත්තානං, යතො පත්තොස්මි විඤ්ඤුතං;
‘‘‘Yato sarāmi attānaṃ, yato pattosmi viññutaṃ;
න චාහං අභිජානාමි, අඤ්ඤං පියතරං තයා’.
Na cāhaṃ abhijānāmi, aññaṃ piyataraṃ tayā’.
30.
30.
‘‘‘එහි තං උපගූහිස්සං, කත්වාන තං පදක්ඛිණං;
‘‘‘Ehi taṃ upagūhissaṃ, katvāna taṃ padakkhiṇaṃ;
31.
31.
‘‘‘න හි සබ්බෙසු ඨානෙසු, පුරිසො හොති පණ්ඩිතො;
‘‘‘Na hi sabbesu ṭhānesu, puriso hoti paṇḍito;
ඉත්ථීපි පණ්ඩිතා හොති, තත්ථ තත්ථ විචක්ඛණා.
Itthīpi paṇḍitā hoti, tattha tattha vicakkhaṇā.
32.
32.
‘‘‘න හි සබ්බෙසු ඨානෙසු, පුරිසො හොති පණ්ඩිතො;
‘‘‘Na hi sabbesu ṭhānesu, puriso hoti paṇḍito;
ඉත්ථීපි පණ්ඩිතා හොති, ලහුං අත්ථවිචින්තිකා.
Itthīpi paṇḍitā hoti, lahuṃ atthavicintikā.
33.
33.
34.
34.
‘‘‘යො ච උප්පතිතං අත්ථං, න ඛිප්පමනුබුජ්ඣති;
‘‘‘Yo ca uppatitaṃ atthaṃ, na khippamanubujjhati;
සො හඤ්ඤතෙ මන්දමති, චොරොව ගිරිගබ්භරෙ.
So haññate mandamati, corova girigabbhare.
35.
35.
‘‘‘යො ච උප්පතිතං අත්ථං, ඛිප්පමෙව නිබොධති;
‘‘‘Yo ca uppatitaṃ atthaṃ, khippameva nibodhati;
මුච්චතෙ සත්තුසම්බාධා, තදාහං සත්තුකා යථා’.
Muccate sattusambādhā, tadāhaṃ sattukā yathā’.
36.
36.
‘‘තදාහං පාතයිත්වාන, ගිරිදුග්ගම්හි සත්තුකං;
‘‘Tadāhaṃ pātayitvāna, giriduggamhi sattukaṃ;
සන්තිකං සෙතවත්ථානං, උපෙත්වා පබ්බජිං අහං.
Santikaṃ setavatthānaṃ, upetvā pabbajiṃ ahaṃ.
37.
37.
‘‘සණ්ඩාසෙන ච කෙසෙ මෙ, ලුඤ්චිත්වා සබ්බසො තදා;
‘‘Saṇḍāsena ca kese me, luñcitvā sabbaso tadā;
පබ්බජිත්වාන සමයං, ආචික්ඛිංසු නිරන්තරං.
Pabbajitvāna samayaṃ, ācikkhiṃsu nirantaraṃ.
38.
38.
‘‘තතො තං උග්ගහෙත්වාහං, නිසීදිත්වාන එකිකා;
‘‘Tato taṃ uggahetvāhaṃ, nisīditvāna ekikā;
සමයං තං විචින්තෙසිං, සුවානො මානුසං කරං.
Samayaṃ taṃ vicintesiṃ, suvāno mānusaṃ karaṃ.
39.
39.
‘‘ඡින්නං ගය්හ සමීපෙ මෙ, පාතයිත්වා අපක්කමි;
‘‘Chinnaṃ gayha samīpe me, pātayitvā apakkami;
දිස්වා නිමිත්තමලභිං, හත්ථං තං පුළවාකුලං.
Disvā nimittamalabhiṃ, hatthaṃ taṃ puḷavākulaṃ.
40.
40.
‘‘තතො උට්ඨාය සංවිග්ගා, අපුච්ඡිං සහධම්මිකෙ;
‘‘Tato uṭṭhāya saṃviggā, apucchiṃ sahadhammike;
තෙ අවොචුං විජානන්ති, තං අත්ථං සක්යභික්ඛවො.
Te avocuṃ vijānanti, taṃ atthaṃ sakyabhikkhavo.
41.
41.
‘‘සාහං තමත්ථං පුච්ඡිස්සං, උපෙත්වා බුද්ධසාවකෙ;
‘‘Sāhaṃ tamatthaṃ pucchissaṃ, upetvā buddhasāvake;
තෙ මමාදාය ගච්ඡිංසු, බුද්ධසෙට්ඨස්ස සන්තිකං.
Te mamādāya gacchiṃsu, buddhaseṭṭhassa santikaṃ.
42.
42.
‘‘සො මෙ ධම්මමදෙසෙසි, ඛන්ධායතනධාතුයො;
‘‘So me dhammamadesesi, khandhāyatanadhātuyo;
අසුභානිච්චදුක්ඛාති, අනත්තාති ච නායකො.
Asubhāniccadukkhāti, anattāti ca nāyako.
43.
43.
‘‘තස්ස ධම්මං සුණිත්වාහං, ධම්මචක්ඛුං විසොධයිං;
‘‘Tassa dhammaṃ suṇitvāhaṃ, dhammacakkhuṃ visodhayiṃ;
තතො විඤ්ඤාතසද්ධම්මා, පබ්බජ්ජං උපසම්පදං.
Tato viññātasaddhammā, pabbajjaṃ upasampadaṃ.
44.
44.
‘‘ආයාචිතො තදා ආහ, ‘එහි භද්දෙ’ති නායකො;
‘‘Āyācito tadā āha, ‘ehi bhadde’ti nāyako;
තදාහං උපසම්පන්නා, පරිත්තං තොයමද්දසං.
Tadāhaṃ upasampannā, parittaṃ toyamaddasaṃ.
45.
45.
‘‘පාදපක්ඛාලනෙනාහං , ඤත්වා සඋදයබ්බයං;
‘‘Pādapakkhālanenāhaṃ , ñatvā saudayabbayaṃ;
46.
46.
‘‘තතො චිත්තං විමුච්චි මෙ, අනුපාදාය සබ්බසො;
‘‘Tato cittaṃ vimucci me, anupādāya sabbaso;
ඛිප්පාභිඤ්ඤානමග්ගං මෙ, තදා පඤ්ඤාපයී ජිනො.
Khippābhiññānamaggaṃ me, tadā paññāpayī jino.
47.
47.
‘‘ඉද්ධීසු ච වසී හොමි, දිබ්බාය සොතධාතුයා;
‘‘Iddhīsu ca vasī homi, dibbāya sotadhātuyā;
පරචිත්තානි ජානාමි, සත්ථුසාසනකාරිකා.
Paracittāni jānāmi, satthusāsanakārikā.
48.
48.
‘‘පුබ්බෙනිවාසං ජානාමි, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;
‘‘Pubbenivāsaṃ jānāmi, dibbacakkhu visodhitaṃ;
ඛෙපෙත්වා ආසවෙ සබ්බෙ, විසුද්ධාසිං සුනිම්මලා.
Khepetvā āsave sabbe, visuddhāsiṃ sunimmalā.
49.
49.
‘‘පරිචිණ්ණො මයා සත්ථා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං;
‘‘Pariciṇṇo mayā satthā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ;
ඔහිතො ගරුකො භාරො, භවනෙත්ති සමූහතා.
Ohito garuko bhāro, bhavanetti samūhatā.
50.
50.
‘‘යස්සත්ථාය පබ්බජිතා, අගාරස්මානගාරියං;
‘‘Yassatthāya pabbajitā, agārasmānagāriyaṃ;
සො මෙ අත්ථො අනුප්පත්තො, සබ්බසංයොජනක්ඛයො.
So me attho anuppatto, sabbasaṃyojanakkhayo.
51.
51.
‘‘අත්ථධම්මනිරුත්තීසු, පටිභානෙ තථෙව ච;
‘‘Atthadhammaniruttīsu, paṭibhāne tatheva ca;
ඤාණං මෙ විමලං සුද්ධං, බුද්ධසෙට්ඨස්ස සාසනෙ.
Ñāṇaṃ me vimalaṃ suddhaṃ, buddhaseṭṭhassa sāsane.
52.
52.
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං, භවා සබ්බෙ සමූහතා;
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ, bhavā sabbe samūhatā;
නාගීව බන්ධනං ඡෙත්වා, විහරාමි අනාසවා.
Nāgīva bandhanaṃ chetvā, viharāmi anāsavā.
53.
53.
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි, මම බුද්ධස්ස සන්තිකෙ;
‘‘Svāgataṃ vata me āsi, mama buddhassa santike;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
54.
54.
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො, විමොක්ඛාපි ච අට්ඨිමෙ;
‘‘Paṭisambhidā catasso, vimokkhāpi ca aṭṭhime;
ඡළභිඤ්ඤා සච්ඡිකතා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
Chaḷabhiññā sacchikatā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.
ඉත්ථං සුදං භද්දාකුණ්ඩලකෙසා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
Itthaṃ sudaṃ bhaddākuṇḍalakesā bhikkhunī imā gāthāyo abhāsitthāti.
කුණ්ඩලකෙසාථෙරියාපදානං පඨමං.
Kuṇḍalakesātheriyāpadānaṃ paṭhamaṃ.
Footnotes: