| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
៦-៧. កុណ្ឌលិយសុត្តាទិវណ្ណនា
6-7. Kuṇḍaliyasuttādivaṇṇanā
១៨៧-១៨៨. ឆដ្ឋេ អារាមនិស្សយីតិ អារាមំ និស្សាយ វសនភាវេន អារាមនិស្សយី។ បរិសាវចរោតិ បរិសាយ អវចរោ។ បរិសំ នាម ពាលាបិ, បណ្ឌិតាបិ ឱសរន្តិ, យោ បន បរប្បវាទំ មទ្ទិត្វា អត្តនោ វាទំ ទីបេតុំ សក្កោតិ, អយំ បរិសាវចរោ នាម។ អារាមេន អារាមន្តិ អារាមេនេវ អារាមំ អនុចង្កមាមិ, ន ពាហិរេនាតិ អត្ថោ។ ឧយ្យានេន ឧយ្យានន្តិ ឯត្ថាបិ ឯសេវ នយោ។ អញ្ញេន វា អារាមេន បវិសិត្វា អញ្ញំ អារាមំ, អញ្ញេន ឧយ្យានេន អញ្ញំ ឧយ្យានន្តិ អយមេត្ថ អត្ថោ។ ឥតិវាទប្បមោក្ខានិសំសន្តិ ‘‘ឯវំ បុច្ឆា ហោតិ, ឯវំ វិស្សជ្ជនំ, ឯវំ គហណំ, ឯវំ និព្ពេឋន’’ន្តិ ឥមិនា នយេន ឥតិវាទោ ហោតិ ឥតិវាទប្បមោក្ខោតិ ឯតំ អានិសំសំ។ ឧបារម្ភានិសំសន្តិ ‘‘អយំ បុច្ឆាយ ទោសោ, អយំ វិស្សជ្ជនេ’’តិ ឯវំ វាទទោសានិសំសំ។
187-188. Chaṭṭhe ārāmanissayīti ārāmaṃ nissāya vasanabhāvena ārāmanissayī. Parisāvacaroti parisāya avacaro. Parisaṃ nāma bālāpi, paṇḍitāpi osaranti, yo pana parappavādaṃ madditvā attano vādaṃ dīpetuṃ sakkoti, ayaṃ parisāvacaro nāma. Ārāmena ārāmanti ārāmeneva ārāmaṃ anucaṅkamāmi, na bāhirenāti attho. Uyyānena uyyānanti etthāpi eseva nayo. Aññena vā ārāmena pavisitvā aññaṃ ārāmaṃ, aññena uyyānena aññaṃ uyyānanti ayamettha attho. Itivādappamokkhānisaṃsanti ‘‘evaṃ pucchā hoti, evaṃ vissajjanaṃ, evaṃ gahaṇaṃ, evaṃ nibbeṭhana’’nti iminā nayena itivādo hoti itivādappamokkhoti etaṃ ānisaṃsaṃ. Upārambhānisaṃsanti ‘‘ayaṃ pucchāya doso, ayaṃ vissajjane’’ti evaṃ vādadosānisaṃsaṃ.
កថំ ភាវិតោ ច, កុណ្ឌលិយ, ឥន្ទ្រិយសំវរោតិ សត្ថា ‘‘ឯត្តកំ ឋានំ បរិព្ពាជកេន បុច្ឆិតំ, ឥទានិ បុច្ឆិតុំ ន សក្កោតី’’តិ ញត្វា ‘‘ន តាវ អយំ ទេសនា យថានុសន្ធិំ គតា។ ឥទានិ នំ យថានុសន្ធិំ បាបេស្សាមី’’តិ សយមេវ បុច្ឆន្តោ ឥមំ ទេសនំ អារភិ។ តត្ថ មនាបំ នាភិជ្ឈតីតិ ឥដ្ឋារម្មណំ នាភិជ្ឈាយតិ។ នាភិហំសតីតិ ន សាមិសាយ តុដ្ឋិយា អភិហំសតិ។ តស្ស ឋិតោ ច កាយោ ហោតិ, ឋិតំ ចិត្តំ អជ្ឈត្តន្តិ តស្ស នាមកាយោ ច ចិត្តញ្ច គោចរជ្ឈត្តេ ឋិតំ ហោតិ។ សុសណ្ឋិតន្តិ កម្មដ្ឋានវសេន សុដ្ឋុ សណ្ឋិតំ។ សុវិមុត្តន្តិ កម្មដ្ឋានវិមុត្តិយា សុវិមុត្តំ។ អមនាបន្តិ អនិដ្ឋារម្មណំ។ ន មង្កុ ហោតីតិ តស្មិំ ន មង្កុ ហោតិ។ អប្បតិដ្ឋិតចិត្តោតិ កិលេសវសេន អដ្ឋិតចិត្តោ។ អទីនមានសោតិ ទោមនស្សវសេន អទីនចិត្តោ។ អព្យាបន្នចេតសោតិ ទោសវសេន អបូតិចិត្តោ។
Kathaṃ bhāvito ca, kuṇḍaliya, indriyasaṃvaroti satthā ‘‘ettakaṃ ṭhānaṃ paribbājakena pucchitaṃ, idāni pucchituṃ na sakkotī’’ti ñatvā ‘‘na tāva ayaṃ desanā yathānusandhiṃ gatā. Idāni naṃ yathānusandhiṃ pāpessāmī’’ti sayameva pucchanto imaṃ desanaṃ ārabhi. Tattha manāpaṃ nābhijjhatīti iṭṭhārammaṇaṃ nābhijjhāyati. Nābhihaṃsatīti na sāmisāya tuṭṭhiyā abhihaṃsati. Tassa ṭhito ca kāyo hoti, ṭhitaṃ cittaṃ ajjhattanti tassa nāmakāyo ca cittañca gocarajjhatte ṭhitaṃ hoti. Susaṇṭhitanti kammaṭṭhānavasena suṭṭhu saṇṭhitaṃ. Suvimuttanti kammaṭṭhānavimuttiyā suvimuttaṃ. Amanāpanti aniṭṭhārammaṇaṃ. Na maṅku hotīti tasmiṃ na maṅku hoti. Appatiṭṭhitacittoti kilesavasena aṭṭhitacitto. Adīnamānasoti domanassavasena adīnacitto. Abyāpannacetasoti dosavasena apūticitto.
ឯវំ ភាវិតោ ខោ, កុណ្ឌលិយ, ឥន្ទ្រិយសំវរោ ឯវំ ពហុលីកតោ តីណិ សុចរិតានិ បរិបូរេតីតិ ឯត្ថ ឯវំ សុចរិតបូរណំ វេទិតព្ពំ – ឥមេសុ តាវ ឆសុ ទ្វារេសុ អដ្ឋារស ទុច្ចរិតានិ ហោន្តិ។ កថំ? ចក្ខុទ្វារេ តាវ ឥដ្ឋារម្មណេ អាបាថគតេ កាយង្គវាចង្គានិ អចោបេត្វា តស្មិំ អារម្មណេ លោភំ ឧប្បាទេន្តស្ស មនោទុច្ចរិតំ ហោតិ។ លោភសហគតេន ចិត្តេន ‘‘អហោ វតិទំ ឥដ្ឋំ កន្តំ មនាប’’ន្តិ ភណន្តស្ស វចីទុច្ចរិតំ, តទេវ ហត្ថេន បរាមសន្តស្ស កាយទុច្ចរិតំ។ សេសទ្វារេសុបិ ឯសេវ នយោ។
Evaṃ bhāvito kho, kuṇḍaliya, indriyasaṃvaro evaṃ bahulīkato tīṇi sucaritāni paripūretīti ettha evaṃ sucaritapūraṇaṃ veditabbaṃ – imesu tāva chasu dvāresu aṭṭhārasa duccaritāni honti. Kathaṃ? Cakkhudvāre tāva iṭṭhārammaṇe āpāthagate kāyaṅgavācaṅgāni acopetvā tasmiṃ ārammaṇe lobhaṃ uppādentassa manoduccaritaṃ hoti. Lobhasahagatena cittena ‘‘aho vatidaṃ iṭṭhaṃ kantaṃ manāpa’’nti bhaṇantassa vacīduccaritaṃ, tadeva hatthena parāmasantassa kāyaduccaritaṃ. Sesadvāresupi eseva nayo.
អយំ បន វិសេសោ – សោតទ្វារស្មិញ្ហិ សទ្ទារម្មណស្ស វត្ថុភូតំ សង្ខបណវាទិតូរិយភណ្ឌំ អនាមាសំ អាមសន្តស្ស, ឃានទ្វារេ គន្ធារម្មណស្ស វត្ថុភូតំ គន្ធមាលាទិំ, ជិវ្ហាទ្វារេ រសារម្មណស្ស វត្ថុភូតំ មច្ឆមំសាទិំ, កាយទ្វារេ ផោដ្ឋព្ពារម្មណស្ស វត្ថុភូតំ វត្ថតូលកបាវារាទិំ, មនោទ្វារេ បញ្ញត្តិវសេន ធម្មារម្មណភូតំ សប្បិតេលមធុផាណិតាទិំ អាមសន្តស្ស កាយទុច្ចរិតំ វេទិតព្ពំ។ សង្ខេបតោ បនេត្ថ ឆសុ ទ្វារេសុ កាយវីតិក្កមោ កាយទុច្ចរិតំ, វចីវីតិក្កមោ វចីទុច្ចរិតំ, មនោវីតិក្កមោ មនោទុច្ចរិតន្តិ តីណេវ ទុច្ចរិតានិ ហោន្តិ។
Ayaṃ pana viseso – sotadvārasmiñhi saddārammaṇassa vatthubhūtaṃ saṅkhapaṇavāditūriyabhaṇḍaṃ anāmāsaṃ āmasantassa, ghānadvāre gandhārammaṇassa vatthubhūtaṃ gandhamālādiṃ, jivhādvāre rasārammaṇassa vatthubhūtaṃ macchamaṃsādiṃ, kāyadvāre phoṭṭhabbārammaṇassa vatthubhūtaṃ vatthatūlakapāvārādiṃ, manodvāre paññattivasena dhammārammaṇabhūtaṃ sappitelamadhuphāṇitādiṃ āmasantassa kāyaduccaritaṃ veditabbaṃ. Saṅkhepato panettha chasu dvāresu kāyavītikkamo kāyaduccaritaṃ, vacīvītikkamo vacīduccaritaṃ, manovītikkamo manoduccaritanti tīṇeva duccaritāni honti.
អយំ បន ភិក្ខុ អត្តនោ ភាវនាបដិសង្ខានេ ឋិតោ ឥមានិ ទុច្ចរិតានិ សុចរិតំ កត្វា វិបរិណាមេតិ។ កថំ? ចក្ខុទ្វារេ តាវ ឥដ្ឋារម្មណេ អាបាថគតេ កាយង្គវាចង្គានិ អចាលេត្វា រូបារម្មណំ វិបស្សនំ បដ្ឋាបយតោ មនោសុចរិតំ ហោតិ, វិបស្សនាសហគតេន ចិត្តេន ខយធម្មំ វយធម្មន្តិ ភណន្តស្ស វចីសុចរិតំ, ‘‘អនាមាសភណ្ឌំ ឯត’’ន្តិ អនាមសន្តស្ស កាយសុចរិតំ។ សេសទ្វារេសុបិ ឯសេវ នយោ។ ឯវំ ឥមានិ វិត្ថារតោ អដ្ឋារស សុចរិតានិ ហោន្តិ។ សង្ខេបតោ បនេត្ថាបិ ឆសុ ទ្វារេសុ កាយសំវរោ កាយសុចរិតំ, វចីសំវរោ វចីសុចរិតំ, មនោសំវរោ មនោសុចរិតន្តិ តីណេវ សុចរិតានិ ហោន្តិ។ ឯវំ ឥន្ទ្រិយសំវរោ តីណិ សុចរិតានិ បរិបូរេតីតិ វេទិតព្ពោ។ ឯត្តាវតា សីលានុរក្ខិតំ ឥន្ទ្រិយសំវរសីលំ កថិតំ។
Ayaṃ pana bhikkhu attano bhāvanāpaṭisaṅkhāne ṭhito imāni duccaritāni sucaritaṃ katvā vipariṇāmeti. Kathaṃ? Cakkhudvāre tāva iṭṭhārammaṇe āpāthagate kāyaṅgavācaṅgāni acāletvā rūpārammaṇaṃ vipassanaṃ paṭṭhāpayato manosucaritaṃ hoti, vipassanāsahagatena cittena khayadhammaṃ vayadhammanti bhaṇantassa vacīsucaritaṃ, ‘‘anāmāsabhaṇḍaṃ eta’’nti anāmasantassa kāyasucaritaṃ. Sesadvāresupi eseva nayo. Evaṃ imāni vitthārato aṭṭhārasa sucaritāni honti. Saṅkhepato panetthāpi chasu dvāresu kāyasaṃvaro kāyasucaritaṃ, vacīsaṃvaro vacīsucaritaṃ, manosaṃvaro manosucaritanti tīṇeva sucaritāni honti. Evaṃ indriyasaṃvaro tīṇi sucaritāni paripūretīti veditabbo. Ettāvatā sīlānurakkhitaṃ indriyasaṃvarasīlaṃ kathitaṃ.
កាយទុច្ចរិតំ បហាយាតិអាទីសុ តិវិធំ កាយទុច្ចរិតំ, ចតុព្ពិធំ វចីទុច្ចរិតំ, តិវិធំ មនោទុច្ចរិតំ។ តស្ស បដិបក្ខវសេន កាយសុចរិតាទីនិ វេទិតព្ពានិ។ ឯត្តាវតា កាយសំវរវចីសំវរេហិ បាតិមោក្ខសីលំ, មនោសំវរេន តីណិ សីលានីតិ ចតុបារិសុទ្ធិសីលំ កថិតំ ហោតិ។ សកលេ បន ឥមស្មិំ សុត្តេ សុចរិតមូលកា សតិបដ្ឋានា លោកុត្តរមិស្សកា, សត្តន្នំ ពោជ្ឈង្គានំ មូលភូតា សតិបដ្ឋានា បុព្ពភាគា, តេបិ សតិបដ្ឋានមូលកា ពោជ្ឈង្គា បុព្ពភាគាវ។ វិជ្ជាវិមុត្តិមូលកា បន លោកុត្តរាវ កថិតាតិ វេទិតព្ពា។ សត្តមំ ឧត្តានមេវ។
Kāyaduccaritaṃ pahāyātiādīsu tividhaṃ kāyaduccaritaṃ, catubbidhaṃ vacīduccaritaṃ, tividhaṃ manoduccaritaṃ. Tassa paṭipakkhavasena kāyasucaritādīni veditabbāni. Ettāvatā kāyasaṃvaravacīsaṃvarehi pātimokkhasīlaṃ, manosaṃvarena tīṇi sīlānīti catupārisuddhisīlaṃ kathitaṃ hoti. Sakale pana imasmiṃ sutte sucaritamūlakā satipaṭṭhānā lokuttaramissakā, sattannaṃ bojjhaṅgānaṃ mūlabhūtā satipaṭṭhānā pubbabhāgā, tepi satipaṭṭhānamūlakā bojjhaṅgā pubbabhāgāva. Vijjāvimuttimūlakā pana lokuttarāva kathitāti veditabbā. Sattamaṃ uttānameva.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya
៦. កុណ្ឌលិយសុត្តំ • 6. Kuṇḍaliyasuttaṃ
៧. កូដាគារសុត្តំ • 7. Kūṭāgārasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៦-៧. កុណ្ឌលិយសុត្តាទិវណ្ណនា • 6-7. Kuṇḍaliyasuttādivaṇṇanā
