| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
၆-၇. ကုဏ္ဍလိယသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ
6-7. Kuṇḍaliyasuttādivaṇṇanā
၁၈၇-၁၈၈. ဆဋ္ဌေ အာရာမနိသ္သယီတိ အာရာမံ နိသ္သာယ ဝသနဘာဝေန အာရာမနိသ္သယီ။ ပရိသာဝစရောတိ ပရိသာယ အဝစရော။ ပရိသံ နာမ ဗာလာပိ, ပဏ္ဍိတာပိ ဩသရန္တိ, ယော ပန ပရပ္ပဝာဒံ မဒ္ဒိတ္ဝာ အတ္တနော ဝာဒံ ဒီပေတုံ သက္ကောတိ, အယံ ပရိသာဝစရော နာမ။ အာရာမေန အာရာမန္တိ အာရာမေနေဝ အာရာမံ အနုစင္ကမာမိ, န ဗာဟိရေနာတိ အတ္ထော။ ဥယ္ယာနေန ဥယ္ယာနန္တိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ အညေန ဝာ အာရာမေန ပဝိသိတ္ဝာ အညံ အာရာမံ, အညေန ဥယ္ယာနေန အညံ ဥယ္ယာနန္တိ အယမေတ္ထ အတ္ထော။ ဣတိဝာဒပ္ပမောက္ခာနိသံသန္တိ ‘‘ဧဝံ ပုစ္ဆာ ဟောတိ, ဧဝံ ဝိသ္သဇ္ဇနံ, ဧဝံ ဂဟဏံ, ဧဝံ နိဗ္ဗေဌန’’န္တိ ဣမိနာ နယေန ဣတိဝာဒော ဟောတိ ဣတိဝာဒပ္ပမောက္ခောတိ ဧတံ အာနိသံသံ။ ဥပာရမ္ဘာနိသံသန္တိ ‘‘အယံ ပုစ္ဆာယ ဒောသော, အယံ ဝိသ္သဇ္ဇနေ’’တိ ဧဝံ ဝာဒဒောသာနိသံသံ။
187-188. Chaṭṭhe ārāmanissayīti ārāmaṃ nissāya vasanabhāvena ārāmanissayī. Parisāvacaroti parisāya avacaro. Parisaṃ nāma bālāpi, paṇḍitāpi osaranti, yo pana parappavādaṃ madditvā attano vādaṃ dīpetuṃ sakkoti, ayaṃ parisāvacaro nāma. Ārāmena ārāmanti ārāmeneva ārāmaṃ anucaṅkamāmi, na bāhirenāti attho. Uyyānena uyyānanti etthāpi eseva nayo. Aññena vā ārāmena pavisitvā aññaṃ ārāmaṃ, aññena uyyānena aññaṃ uyyānanti ayamettha attho. Itivādappamokkhānisaṃsanti ‘‘evaṃ pucchā hoti, evaṃ vissajjanaṃ, evaṃ gahaṇaṃ, evaṃ nibbeṭhana’’nti iminā nayena itivādo hoti itivādappamokkhoti etaṃ ānisaṃsaṃ. Upārambhānisaṃsanti ‘‘ayaṃ pucchāya doso, ayaṃ vissajjane’’ti evaṃ vādadosānisaṃsaṃ.
ကထံ ဘာဝိတော စ, ကုဏ္ဍလိယ, ဣန္ဒ္ရိယသံဝရောတိ သတ္ထာ ‘‘ဧတ္တကံ ဌာနံ ပရိဗ္ဗာဇကေန ပုစ္ဆိတံ, ဣဒာနိ ပုစ္ဆိတုံ န သက္ကောတီ’’တိ ဉတ္ဝာ ‘‘န တာဝ အယံ ဒေသနာ ယထာနုသန္ဓိံ ဂတာ။ ဣဒာနိ နံ ယထာနုသန္ဓိံ ပာပေသ္သာမီ’’တိ သယမေဝ ပုစ္ဆန္တော ဣမံ ဒေသနံ အာရဘိ။ တတ္ထ မနာပံ နာဘိဇ္ဈတီတိ ဣဋ္ဌာရမ္မဏံ နာဘိဇ္ဈာယတိ။ နာဘိဟံသတီတိ န သာမိသာယ တုဋ္ဌိယာ အဘိဟံသတိ။ တသ္သ ဌိတော စ ကာယော ဟောတိ, ဌိတံ စိတ္တံ အဇ္ဈတ္တန္တိ တသ္သ နာမကာယော စ စိတ္တဉ္စ ဂောစရဇ္ဈတ္တေ ဌိတံ ဟောတိ။ သုသဏ္ဌိတန္တိ ကမ္မဋ္ဌာနဝသေန သုဋ္ဌု သဏ္ဌိတံ။ သုဝိမုတ္တန္တိ ကမ္မဋ္ဌာနဝိမုတ္တိယာ သုဝိမုတ္တံ။ အမနာပန္တိ အနိဋ္ဌာရမ္မဏံ။ န မင္ကု ဟောတီတိ တသ္မိံ န မင္ကု ဟောတိ။ အပ္ပတိဋ္ဌိတစိတ္တောတိ ကိလေသဝသေန အဋ္ဌိတစိတ္တော။ အဒီနမာနသောတိ ဒောမနသ္သဝသေန အဒီနစိတ္တော။ အဗ္ယာပန္နစေတသောတိ ဒောသဝသေန အပူတိစိတ္တော။
Kathaṃ bhāvito ca, kuṇḍaliya, indriyasaṃvaroti satthā ‘‘ettakaṃ ṭhānaṃ paribbājakena pucchitaṃ, idāni pucchituṃ na sakkotī’’ti ñatvā ‘‘na tāva ayaṃ desanā yathānusandhiṃ gatā. Idāni naṃ yathānusandhiṃ pāpessāmī’’ti sayameva pucchanto imaṃ desanaṃ ārabhi. Tattha manāpaṃ nābhijjhatīti iṭṭhārammaṇaṃ nābhijjhāyati. Nābhihaṃsatīti na sāmisāya tuṭṭhiyā abhihaṃsati. Tassa ṭhito ca kāyo hoti, ṭhitaṃ cittaṃ ajjhattanti tassa nāmakāyo ca cittañca gocarajjhatte ṭhitaṃ hoti. Susaṇṭhitanti kammaṭṭhānavasena suṭṭhu saṇṭhitaṃ. Suvimuttanti kammaṭṭhānavimuttiyā suvimuttaṃ. Amanāpanti aniṭṭhārammaṇaṃ. Na maṅku hotīti tasmiṃ na maṅku hoti. Appatiṭṭhitacittoti kilesavasena aṭṭhitacitto. Adīnamānasoti domanassavasena adīnacitto. Abyāpannacetasoti dosavasena apūticitto.
ဧဝံ ဘာဝိတော ခော, ကုဏ္ဍလိယ, ဣန္ဒ္ရိယသံဝရော ဧဝံ ဗဟုလီကတော တီဏိ သုစရိတာနိ ပရိပူရေတီတိ ဧတ္ထ ဧဝံ သုစရိတပူရဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ – ဣမေသု တာဝ ဆသု ဒ္ဝာရေသု အဋ္ဌာရသ ဒုစ္စရိတာနိ ဟောန္တိ။ ကထံ? စက္ခုဒ္ဝာရေ တာဝ ဣဋ္ဌာရမ္မဏေ အာပာထဂတေ ကာယင္ဂဝာစင္ဂာနိ အစောပေတ္ဝာ တသ္မိံ အာရမ္မဏေ လောဘံ ဥပ္ပာဒေန္တသ္သ မနောဒုစ္စရိတံ ဟောတိ။ လောဘသဟဂတေန စိတ္တေန ‘‘အဟော ဝတိဒံ ဣဋ္ဌံ ကန္တံ မနာပ’’န္တိ ဘဏန္တသ္သ ဝစီဒုစ္စရိတံ, တဒေဝ ဟတ္ထေန ပရာမသန္တသ္သ ကာယဒုစ္စရိတံ။ သေသဒ္ဝာရေသုပိ ဧသေဝ နယော။
Evaṃ bhāvito kho, kuṇḍaliya, indriyasaṃvaro evaṃ bahulīkato tīṇi sucaritāni paripūretīti ettha evaṃ sucaritapūraṇaṃ veditabbaṃ – imesu tāva chasu dvāresu aṭṭhārasa duccaritāni honti. Kathaṃ? Cakkhudvāre tāva iṭṭhārammaṇe āpāthagate kāyaṅgavācaṅgāni acopetvā tasmiṃ ārammaṇe lobhaṃ uppādentassa manoduccaritaṃ hoti. Lobhasahagatena cittena ‘‘aho vatidaṃ iṭṭhaṃ kantaṃ manāpa’’nti bhaṇantassa vacīduccaritaṃ, tadeva hatthena parāmasantassa kāyaduccaritaṃ. Sesadvāresupi eseva nayo.
အယံ ပန ဝိသေသော – သောတဒ္ဝာရသ္မိဉ္ဟိ သဒ္ဒာရမ္မဏသ္သ ဝတ္ထုဘူတံ သင္ခပဏဝာဒိတူရိယဘဏ္ဍံ အနာမာသံ အာမသန္တသ္သ, ဃာနဒ္ဝာရေ ဂန္ဓာရမ္မဏသ္သ ဝတ္ထုဘူတံ ဂန္ဓမာလာဒိံ, ဇိဝ္ဟာဒ္ဝာရေ ရသာရမ္မဏသ္သ ဝတ္ထုဘူတံ မစ္ဆမံသာဒိံ, ကာယဒ္ဝာရေ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏသ္သ ဝတ္ထုဘူတံ ဝတ္ထတူလကပာဝာရာဒိံ, မနောဒ္ဝာရေ ပညတ္တိဝသေန ဓမ္မာရမ္မဏဘူတံ သပ္ပိတေလမဓုဖာဏိတာဒိံ အာမသန္တသ္သ ကာယဒုစ္စရိတံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သင္ခေပတော ပနေတ္ထ ဆသု ဒ္ဝာရေသု ကာယဝီတိက္ကမော ကာယဒုစ္စရိတံ, ဝစီဝီတိက္ကမော ဝစီဒုစ္စရိတံ, မနောဝီတိက္ကမော မနောဒုစ္စရိတန္တိ တီဏေဝ ဒုစ္စရိတာနိ ဟောန္တိ။
Ayaṃ pana viseso – sotadvārasmiñhi saddārammaṇassa vatthubhūtaṃ saṅkhapaṇavāditūriyabhaṇḍaṃ anāmāsaṃ āmasantassa, ghānadvāre gandhārammaṇassa vatthubhūtaṃ gandhamālādiṃ, jivhādvāre rasārammaṇassa vatthubhūtaṃ macchamaṃsādiṃ, kāyadvāre phoṭṭhabbārammaṇassa vatthubhūtaṃ vatthatūlakapāvārādiṃ, manodvāre paññattivasena dhammārammaṇabhūtaṃ sappitelamadhuphāṇitādiṃ āmasantassa kāyaduccaritaṃ veditabbaṃ. Saṅkhepato panettha chasu dvāresu kāyavītikkamo kāyaduccaritaṃ, vacīvītikkamo vacīduccaritaṃ, manovītikkamo manoduccaritanti tīṇeva duccaritāni honti.
အယံ ပန ဘိက္ခု အတ္တနော ဘာဝနာပဋိသင္ခာနေ ဌိတော ဣမာနိ ဒုစ္စရိတာနိ သုစရိတံ ကတ္ဝာ ဝိပရိဏာမေတိ။ ကထံ? စက္ခုဒ္ဝာရေ တာဝ ဣဋ္ဌာရမ္မဏေ အာပာထဂတေ ကာယင္ဂဝာစင္ဂာနိ အစာလေတ္ဝာ ရူပာရမ္မဏံ ဝိပသ္သနံ ပဋ္ဌာပယတော မနောသုစရိတံ ဟောတိ, ဝိပသ္သနာသဟဂတေန စိတ္တေန ခယဓမ္မံ ဝယဓမ္မန္တိ ဘဏန္တသ္သ ဝစီသုစရိတံ, ‘‘အနာမာသဘဏ္ဍံ ဧတ’’န္တိ အနာမသန္တသ္သ ကာယသုစရိတံ။ သေသဒ္ဝာရေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧဝံ ဣမာနိ ဝိတ္ထာရတော အဋ္ဌာရသ သုစရိတာနိ ဟောန္တိ။ သင္ခေပတော ပနေတ္ထာပိ ဆသု ဒ္ဝာရေသု ကာယသံဝရော ကာယသုစရိတံ, ဝစီသံဝရော ဝစီသုစရိတံ, မနောသံဝရော မနောသုစရိတန္တိ တီဏေဝ သုစရိတာနိ ဟောန္တိ။ ဧဝံ ဣန္ဒ္ရိယသံဝရော တီဏိ သုစရိတာနိ ပရိပူရေတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧတ္တာဝတာ သီလာနုရက္ခိတံ ဣန္ဒ္ရိယသံဝရသီလံ ကထိတံ။
Ayaṃ pana bhikkhu attano bhāvanāpaṭisaṅkhāne ṭhito imāni duccaritāni sucaritaṃ katvā vipariṇāmeti. Kathaṃ? Cakkhudvāre tāva iṭṭhārammaṇe āpāthagate kāyaṅgavācaṅgāni acāletvā rūpārammaṇaṃ vipassanaṃ paṭṭhāpayato manosucaritaṃ hoti, vipassanāsahagatena cittena khayadhammaṃ vayadhammanti bhaṇantassa vacīsucaritaṃ, ‘‘anāmāsabhaṇḍaṃ eta’’nti anāmasantassa kāyasucaritaṃ. Sesadvāresupi eseva nayo. Evaṃ imāni vitthārato aṭṭhārasa sucaritāni honti. Saṅkhepato panetthāpi chasu dvāresu kāyasaṃvaro kāyasucaritaṃ, vacīsaṃvaro vacīsucaritaṃ, manosaṃvaro manosucaritanti tīṇeva sucaritāni honti. Evaṃ indriyasaṃvaro tīṇi sucaritāni paripūretīti veditabbo. Ettāvatā sīlānurakkhitaṃ indriyasaṃvarasīlaṃ kathitaṃ.
ကာယဒုစ္စရိတံ ပဟာယာတိအာဒီသု တိဝိဓံ ကာယဒုစ္စရိတံ, စတုဗ္ဗိဓံ ဝစီဒုစ္စရိတံ, တိဝိဓံ မနောဒုစ္စရိတံ။ တသ္သ ပဋိပက္ခဝသေန ကာယသုစရိတာဒီနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဧတ္တာဝတာ ကာယသံဝရဝစီသံဝရေဟိ ပာတိမောက္ခသီလံ, မနောသံဝရေန တီဏိ သီလာနီတိ စတုပာရိသုဒ္ဓိသီလံ ကထိတံ ဟောတိ။ သကလေ ပန ဣမသ္မိံ သုတ္တေ သုစရိတမူလကာ သတိပဋ္ဌာနာ လောကုတ္တရမိသ္သကာ, သတ္တန္နံ ဗောဇ္ဈင္ဂာနံ မူလဘူတာ သတိပဋ္ဌာနာ ပုဗ္ဗဘာဂာ, တေပိ သတိပဋ္ဌာနမူလကာ ဗောဇ္ဈင္ဂာ ပုဗ္ဗဘာဂာဝ။ ဝိဇ္ဇာဝိမုတ္တိမူလကာ ပန လောကုတ္တရာဝ ကထိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သတ္တမံ ဥတ္တာနမေဝ။
Kāyaduccaritaṃ pahāyātiādīsu tividhaṃ kāyaduccaritaṃ, catubbidhaṃ vacīduccaritaṃ, tividhaṃ manoduccaritaṃ. Tassa paṭipakkhavasena kāyasucaritādīni veditabbāni. Ettāvatā kāyasaṃvaravacīsaṃvarehi pātimokkhasīlaṃ, manosaṃvarena tīṇi sīlānīti catupārisuddhisīlaṃ kathitaṃ hoti. Sakale pana imasmiṃ sutte sucaritamūlakā satipaṭṭhānā lokuttaramissakā, sattannaṃ bojjhaṅgānaṃ mūlabhūtā satipaṭṭhānā pubbabhāgā, tepi satipaṭṭhānamūlakā bojjhaṅgā pubbabhāgāva. Vijjāvimuttimūlakā pana lokuttarāva kathitāti veditabbā. Sattamaṃ uttānameva.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya
၆. ကုဏ္ဍလိယသုတ္တံ • 6. Kuṇḍaliyasuttaṃ
၇. ကူဋာဂာရသုတ္တံ • 7. Kūṭāgārasuttaṃ
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ၆-၇. ကုဏ္ဍလိယသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ • 6-7. Kuṇḍaliyasuttādivaṇṇanā
