| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೬-೭. ಕುಣ್ಡಲಿಯಸುತ್ತಾದಿವಣ್ಣನಾ
6-7. Kuṇḍaliyasuttādivaṇṇanā
೧೮೭-೧೮೮. ನಿಬದ್ಧವಾಸವಸೇನ ಆರಾಮೇ ನಿಸೀದನಸೀಲೋತಿ ಆರಾಮನಿಸಾದೀ। ಪರಿಸಂ ಓಗಾಳ್ಹೋ ಹುತ್ವಾ ಚರತೀತಿ ಪರಿಸಾವಚರೋತಿ ಆಹ – ‘‘ಯೋ ಪನಾ’’ತಿಆದಿ। ಏವನ್ತಿ ಇಮಿನಾಕಾರೇನ। ಗಹಣನ್ತಿ ನಿಗ್ಗಹಣಂ। ತೇನ ಪುಚ್ಛಾಪದಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ವಿವರತಿ। ನಿಬ್ಬೇಠನನ್ತಿ ನಿಗ್ಗಹನಿಬ್ಬೇಠನಂ। ತೇನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನಪದಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ವಿವರತಿ। ಇಮಿನಾ ನಯೇನಾತಿ ಏತೇನ ‘‘ಇತಿವಾದೋ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಇತಿ-ಸದ್ದಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಉಪಾರಮ್ಭಾಧಿಪ್ಪಾಯೋ ವದತಿ ಏತೇನಾತಿ ವಾದೋ, ದೋಸೋ। ಇತಿವಾದೋ ಹೋತೀತಿ ಏವಂ ಇಮಸ್ಸ ಉಪರಿ ವಾದಾರೋಪನಂ ಹೋತಿ। ಇತಿವಾದಪ್ಪಮೋಕ್ಖೋತಿ ಏವಂ ತತೋ ಪಮೋಕ್ಖೋ ಹೋತಿ । ಏವಂ ವಾದಪ್ಪಮೋಕ್ಖಾನಿಸಂಸಂ ಪರೇಹಿ ಆರೋಪಿತದೋಸಸ್ಸ ನಿಬ್ಬೇಠನವಸೇನ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ದೋಸಪವೇದನವಸೇನ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅಯಂ ಪುಚ್ಛಾಯ ದೋಸೋ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ।
187-188. Nibaddhavāsavasena ārāme nisīdanasīloti ārāmanisādī. Parisaṃ ogāḷho hutvā caratīti parisāvacaroti āha – ‘‘yo panā’’tiādi. Evanti iminākārena. Gahaṇanti niggahaṇaṃ. Tena pucchāpadassa atthaṃ vivarati. Nibbeṭhananti niggahanibbeṭhanaṃ. Tena vissajjanapadassa atthaṃ vivarati. Iminā nayenāti etena ‘‘itivādo’’ti ettha iti-saddassa atthaṃ dasseti. Upārambhādhippāyo vadati etenāti vādo, doso. Itivādo hotīti evaṃ imassa upari vādāropanaṃ hoti. Itivādappamokkhoti evaṃ tato pamokkho hoti . Evaṃ vādappamokkhānisaṃsaṃ parehi āropitadosassa nibbeṭhanavasena dassetvā idāni dosapavedanavasena dassetuṃ ‘‘ayaṃ pucchāya doso’’tiādi vuttaṃ.
ಏತ್ತಕಂ ಠಾನನ್ತಿಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ‘‘ತೀಣಿ ಸುಚರಿತಾನೀ’’ತಿ ಏತ್ತಕಂ ಠಾನಂ। ಇಮಂ ದೇಸನನ್ತಿ ‘‘ಇನ್ದ್ರಿಯಸಂವರೋ ಖೋ’’ತಿಆದಿನಯಪ್ಪವತ್ತಂ ಇಮಂ ದೇಸನಂ। ನಾಭಿಜ್ಝಾಯತೀತಿ ನ ಅಭಿಜ್ಝಾಯತಿ। ನಾಭಿಹಂಸತೀತಿ ನ ಅಭಿತುಸ್ಸತಿ। ಗೋಚರಜ್ಝತ್ತೇ ಠಿತಂ ಹೋತೀತಿ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಾರಮ್ಮಣೇ ಸಮಾಧಾನವಸೇನ ಠಿತಂ ಹೋತಿ ಅವಟ್ಠಿತಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಸುಸಣ್ಠಿತ’’ನ್ತಿ। ಸುಸಣ್ಠಿತನ್ತಿ ಸಮ್ಮಾ ಅವಿಕ್ಖೇಪವಸೇನ ಠಿತಂ। ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನವಿಮುತ್ತಿಯಾತಿ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಾನುಯುಞ್ಜನವಸೇನ ಪಟಿಪಕ್ಖತೋ ನೀವರಣತೋ ವಿಮುತ್ತಿಯಾ। ಸುಟ್ಠು ವಿಮುತ್ತನ್ತಿ ಸುವಿಮುತ್ತಂ। ತಸ್ಮಿಂ ಅಮನಾಪರೂಪದಸ್ಸನೇ ನ ಮಙ್ಕು ವಿಲಕ್ಖೋ ನ ಹೋತಿ। ಕಿಲೇಸವಸೇನ ದೋಸವಸೇನ। ಅಟ್ಠಿತಚಿತ್ತೋ ಅಥದ್ಧಚಿತ್ತೋ। ಕೋವೇಸೇನ ಹಿ ಚಿತ್ತಂ ಥದ್ಧಂ ಹೋತಿ, ನ ಮುದುಕಂ। ಅದೀನಮಾನಸೋತಿ ದೋಮನಸ್ಸವಸೇನ ಯೋ ದೀನಭಾವೋ, ತದಭಾವೇನ ನಿದ್ದೋಸಮಾನಸೋ। ಅಪೂತಿಚಿತ್ತೋತಿ ಬ್ಯಾಪಜ್ಜಾಭಾವೇನ ಸೀತಿಭೂತಚಿತ್ತೋ।
Ettakaṃ ṭhānantiādito paṭṭhāya yāva ‘‘tīṇi sucaritānī’’ti ettakaṃ ṭhānaṃ. Imaṃ desananti ‘‘indriyasaṃvaro kho’’tiādinayappavattaṃ imaṃ desanaṃ. Nābhijjhāyatīti na abhijjhāyati. Nābhihaṃsatīti na abhitussati. Gocarajjhatte ṭhitaṃ hotīti kammaṭṭhānārammaṇe samādhānavasena ṭhitaṃ hoti avaṭṭhitaṃ. Tenāha ‘‘susaṇṭhita’’nti. Susaṇṭhitanti sammā avikkhepavasena ṭhitaṃ. Kammaṭṭhānavimuttiyāti kammaṭṭhānānuyuñjanavasena paṭipakkhato nīvaraṇato vimuttiyā. Suṭṭhu vimuttanti suvimuttaṃ. Tasmiṃ amanāparūpadassane na maṅku vilakkho na hoti. Kilesavasena dosavasena. Aṭṭhitacitto athaddhacitto. Kovesena hi cittaṃ thaddhaṃ hoti, na mudukaṃ. Adīnamānasoti domanassavasena yo dīnabhāvo, tadabhāvena niddosamānaso. Apūticittoti byāpajjābhāvena sītibhūtacitto.
ಇಮೇಸು ಛಸು ದ್ವಾರೇಸು ಅಟ್ಠಾರಸ ದುಚ್ಚರಿತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ ಪಚ್ಚೇಕಂ ಕಾಯವಚೀಮನೋದುಚ್ಚರಿತಭೇದೇನ। ತಾನಿ ವಿಭಾಗೇನ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಕಥ’’ನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಇಟ್ಠಾರಮ್ಮಣೇ ಆಪಾಥಗತೇತಿ ನಯದಾನಮತ್ತಮೇತಂ। ತೇನ ‘‘ಅನಿಟ್ಠಾರಮ್ಮಣೇ ಆಪಾಥಗತೇ ದೋಸಂ ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿನಾ ತಿವಿಧದುಚ್ಚರಿತಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ತಥಾ ‘‘ಮಜ್ಝತ್ತಾರಮ್ಮಣೇ ಮೋಹಂ ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿನಾ ಚ। ಮನೋದುಚ್ಚರಿತಾದಿಸಾಮಞ್ಞೇನ ಪನ ತೀಣಿಯೇವ ದುಚ್ಚರಿತಾನಿ ಹೋನ್ತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Imesu chasu dvāresu aṭṭhārasa duccaritāni honti paccekaṃ kāyavacīmanoduccaritabhedena. Tāni vibhāgena dassetuṃ ‘‘katha’’ntiādi vuttaṃ. Tattha iṭṭhārammaṇe āpāthagateti nayadānamattametaṃ. Tena ‘‘aniṭṭhārammaṇe āpāthagate dosaṃ uppādentassā’’tiādinā tividhaduccaritaṃ nīharitvā vattabbaṃ, tathā ‘‘majjhattārammaṇe mohaṃ uppādentassā’’tiādinā ca. Manoduccaritādisāmaññena pana tīṇiyeva duccaritāni hontīti veditabbaṃ.
ಪಞ್ಞತ್ತಿವಸೇನಾತಿ ವತ್ಥುಂ ಅನಾಮಸಿತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಗಹಣಮುಖೇನ ಕೇವಲಂ ಪಞ್ಞತ್ತಿವಸೇನೇವ। ಭಾವನಾಪಟಿಸಙ್ಖಾನೇತಿ ಭಾವನಾಸಿದ್ಧೇ ಪಟಿಸಙ್ಖಾನೇ, ಭಾವನಾಯ ಪಟಿಸಙ್ಖಾನೇ ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇಮಾನೀತಿ ಯಥಾವುತ್ತಾನಿ ಛದ್ವಾರಾರಮ್ಮಣಾನಿ। ದುಚ್ಚರಿತಾನೀತಿ ದುಚ್ಚರಿತಕಾರಣಾನಿ। ಅಪ್ಪಟಿಸಙ್ಖಾನೇ ಠಿತಸ್ಸ ದುಚ್ಚರಿತಾನಿ ಸುಚರಿತಾನಿ ಕತ್ವಾ। ಪರಿಣಾಮೇತೀತಿ ಪರಿವತ್ತೇತಿ ದುಚ್ಚರಿತಾನಿ ತತ್ಥ ಅನುಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಸುಚರಿತಾನಿ ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತೋ। ಏವನ್ತಿ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರೇನ। ಇನ್ದ್ರಿಯಸಂವರೋ…ಪೇ॰… ವೇದಿತಬ್ಬೋ ಇನ್ದ್ರಿಯಸಂವರಸಮ್ಪಾದನವಸೇನ ತಿಣ್ಣಂ ಸುಚರಿತಾನಂ ಸಿಜ್ಝನತೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಏತ್ತಾವತಾ’’ತಿಆದಿ। ಏತ್ತಾವತಾತಿ ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ‘‘ತೀಣಿ ಸುಚರಿತಾನಿ ಪರಿಪೂರೇನ್ತೀ’’ತಿ ಪದಂ, ಏತ್ತಾವತಾ। ಸೀಲಾನುರಕ್ಖಕಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಸಂವರಸೀಲನ್ತಿ ಚತುಪಾರಿಸುದ್ಧಿಸೀಲಸ್ಸ ಅನುರಕ್ಖಕಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಸಂವರಸೀಲಂ ಕಥಿಕಂ। ಕಥಂ ಪನ ತದೇವ ತಸ್ಸ ಅನುರಕ್ಖಕಂ ಹೋತೀತಿ? ಅಪರಾಪರುಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಉಪನಿಸ್ಸಯಭಾವತೋ।
Paññattivasenāti vatthuṃ anāmasitvā piṇḍagahaṇamukhena kevalaṃ paññattivaseneva. Bhāvanāpaṭisaṅkhāneti bhāvanāsiddhe paṭisaṅkhāne, bhāvanāya paṭisaṅkhāne vāti attho. Imānīti yathāvuttāni chadvārārammaṇāni. Duccaritānīti duccaritakāraṇāni. Appaṭisaṅkhāne ṭhitassa duccaritāni sucaritāni katvā. Pariṇāmetīti parivatteti duccaritāni tattha anuppādetvā sucaritāni uppādento. Evanti vuttappakārena. Indriyasaṃvaro…pe… veditabbo indriyasaṃvarasampādanavasena tiṇṇaṃ sucaritānaṃ sijjhanato. Tenāha ‘‘ettāvatā’’tiādi. Ettāvatāti ādito paṭṭhāya yāva ‘‘tīṇi sucaritāni paripūrentī’’ti padaṃ, ettāvatā. Sīlānurakkhakaṃ indriyasaṃvarasīlanti catupārisuddhisīlassa anurakkhakaṃ indriyasaṃvarasīlaṃ kathikaṃ. Kathaṃ pana tadeva tassa anurakkhakaṃ hotīti? Aparāparuppattiyā upanissayabhāvato.
ತೀಣಿ ಸೀಲಾನೀತಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಸಂವರ-ಆಜೀವಪಾರಿಸುದ್ಧಿ-ಪಚ್ಚಯಸನ್ನಿಸ್ಸಿತ-ಸೀಲಾನಿ। ಲೋಕುತ್ತರಮಿಸ್ಸಕಾತಿ ಲೋಕಿಯಾಪಿ ಲೋಕುತ್ತರಾಪಿ ಹೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸತ್ತನ್ನಂ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾನನ್ತಿ ಲೋಕುತ್ತರಾನಂ ಸತ್ತನ್ನಂ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾನಂ। ಮೂಲಭೂತಾ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾ ಪುಬ್ಬಭಾಗಾ, ತೇ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಖೋ, ಕುಣ್ಡಲಿಯ, ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ಸತ್ತ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೇ ಪರಿಪೂರೇನ್ತೀ’’ತಿ। ತೇಪೀತಿ ಯಥಾವುತ್ತಸತಿಪಟ್ಠಾನಾ। ಸತಿಪಟ್ಠಾನಮೂಲಕಾ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾತಿ ಲೋಕಿಯಸತಿಪಟ್ಠಾನಮೂಲಕಾ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾವ। ಪುಬ್ಬಭಾಗಾವಾತಿ ಏತ್ಥ ಕೇಚಿ ‘‘ಪುಬ್ಬಭಾಗಾ ಚಾ’’ತಿ ಪಾಠಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಪುಬ್ಬೇವ ಲೋಕುತ್ತರಾ ಪುಬ್ಬಭಾಗಾ ಚಾ’’ತಿ ಅತ್ಥಂ ವದನ್ತಿ। ವಿಜ್ಜಾವಿಮುತ್ತಿಮೂಲಕಾತಿ ‘‘ಸತ್ತ ಖೋ, ಕುಣ್ಡಲಿಯ, ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ವಿಜ್ಜಾವಿಮುತ್ತಿಂ ಪರಿಪೂರೇನ್ತೀ’’ತಿ ಏವಂ ವುತ್ತಾ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ ಲೋಕುತ್ತರಾವ ವಿಜ್ಜಾವಿಮುತ್ತಿಸಹಗತಭಾವತೋ।
Tīṇi sīlānīti indriyasaṃvara-ājīvapārisuddhi-paccayasannissita-sīlāni. Lokuttaramissakāti lokiyāpi lokuttarāpi hontīti attho. Sattannaṃ bojjhaṅgānanti lokuttarānaṃ sattannaṃ bojjhaṅgānaṃ. Mūlabhūtā satipaṭṭhānā pubbabhāgā, te sandhāya vuttaṃ ‘‘cattāro kho, kuṇḍaliya, satipaṭṭhānā bhāvitā bahulīkatā satta bojjhaṅge paripūrentī’’ti. Tepīti yathāvuttasatipaṭṭhānā. Satipaṭṭhānamūlakā bojjhaṅgāti lokiyasatipaṭṭhānamūlakā bojjhaṅgāva. Pubbabhāgāvāti ettha keci ‘‘pubbabhāgā cā’’ti pāṭhaṃ katvā ‘‘pubbeva lokuttarā pubbabhāgā cā’’ti atthaṃ vadanti. Vijjāvimuttimūlakāti ‘‘satta kho, kuṇḍaliya, bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā vijjāvimuttiṃ paripūrentī’’ti evaṃ vuttā bojjhaṅgā lokuttarāva vijjāvimuttisahagatabhāvato.
ಕುಣ್ಡಲಿಯಸುತ್ತಾದಿವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Kuṇḍaliyasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya
೬. ಕುಣ್ಡಲಿಯಸುತ್ತಂ • 6. Kuṇḍaliyasuttaṃ
೭. ಕೂಟಾಗಾರಸುತ್ತಂ • 7. Kūṭāgārasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೬-೭. ಕುಣ್ಡಲಿಯಸುತ್ತಾದಿವಣ್ಣನಾ • 6-7. Kuṇḍaliyasuttādivaṇṇanā
