| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
੬-੭. ਕੁਣ੍ਡਲਿਯਸੁਤ੍ਤਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ
6-7. Kuṇḍaliyasuttādivaṇṇanā
੧੮੭-੧੮੮. ਛਟ੍ਠੇ ਆਰਾਮਨਿਸ੍ਸਯੀਤਿ ਆਰਾਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ વਸਨਭਾવੇਨ ਆਰਾਮਨਿਸ੍ਸਯੀ। ਪਰਿਸਾવਚਰੋਤਿ ਪਰਿਸਾਯ ਅવਚਰੋ। ਪਰਿਸਂ ਨਾਮ ਬਾਲਾਪਿ, ਪਣ੍ਡਿਤਾਪਿ ਓਸਰਨ੍ਤਿ, ਯੋ ਪਨ ਪਰਪ੍ਪવਾਦਂ ਮਦ੍ਦਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ વਾਦਂ ਦੀਪੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਅਯਂ ਪਰਿਸਾવਚਰੋ ਨਾਮ। ਆਰਾਮੇਨ ਆਰਾਮਨ੍ਤਿ ਆਰਾਮੇਨੇવ ਆਰਾਮਂ ਅਨੁਚਙ੍ਕਮਾਮਿ, ਨ ਬਾਹਿਰੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਉਯ੍ਯਾਨੇਨ ਉਯ੍ਯਾਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਅਞ੍ਞੇਨ વਾ ਆਰਾਮੇਨ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਂ ਆਰਾਮਂ, ਅਞ੍ਞੇਨ ਉਯ੍ਯਾਨੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਉਯ੍ਯਾਨਨ੍ਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਤਿવਾਦਪ੍ਪਮੋਕ੍ਖਾਨਿਸਂਸਨ੍ਤਿ ‘‘ਏવਂ ਪੁਚ੍ਛਾ ਹੋਤਿ, ਏવਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ, ਏવਂ ਗਹਣਂ, ਏવਂ ਨਿਬ੍ਬੇਠਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਇਤਿવਾਦੋ ਹੋਤਿ ਇਤਿવਾਦਪ੍ਪਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਏਤਂ ਆਨਿਸਂਸਂ। ਉਪਾਰਮ੍ਭਾਨਿਸਂਸਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਯਂ ਪੁਚ੍ਛਾਯ ਦੋਸੋ, ਅਯਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ’’ਤਿ ਏવਂ વਾਦਦੋਸਾਨਿਸਂਸਂ।
187-188. Chaṭṭhe ārāmanissayīti ārāmaṃ nissāya vasanabhāvena ārāmanissayī. Parisāvacaroti parisāya avacaro. Parisaṃ nāma bālāpi, paṇḍitāpi osaranti, yo pana parappavādaṃ madditvā attano vādaṃ dīpetuṃ sakkoti, ayaṃ parisāvacaro nāma. Ārāmena ārāmanti ārāmeneva ārāmaṃ anucaṅkamāmi, na bāhirenāti attho. Uyyānena uyyānanti etthāpi eseva nayo. Aññena vā ārāmena pavisitvā aññaṃ ārāmaṃ, aññena uyyānena aññaṃ uyyānanti ayamettha attho. Itivādappamokkhānisaṃsanti ‘‘evaṃ pucchā hoti, evaṃ vissajjanaṃ, evaṃ gahaṇaṃ, evaṃ nibbeṭhana’’nti iminā nayena itivādo hoti itivādappamokkhoti etaṃ ānisaṃsaṃ. Upārambhānisaṃsanti ‘‘ayaṃ pucchāya doso, ayaṃ vissajjane’’ti evaṃ vādadosānisaṃsaṃ.
ਕਥਂ ਭਾવਿਤੋ ਚ, ਕੁਣ੍ਡਲਿਯ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂવਰੋਤਿ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਂ ਠਾਨਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੇਨ ਪੁਚ੍ਛਿਤਂ, ਇਦਾਨਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍વਾ ‘‘ਨ ਤਾવ ਅਯਂ ਦੇਸਨਾ ਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਗਤਾ। ਇਦਾਨਿ ਨਂ ਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਪਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਯਮੇવ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਦੇਸਨਂ ਆਰਭਿ। ਤਤ੍ਥ ਮਨਾਪਂ ਨਾਭਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਂ ਨਾਭਿਜ੍ਝਾਯਤਿ। ਨਾਭਿਹਂਸਤੀਤਿ ਨ ਸਾਮਿਸਾਯ ਤੁਟ੍ਠਿਯਾ ਅਭਿਹਂਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਠਿਤੋ ਚ ਕਾਯੋ ਹੋਤਿ, ਠਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਕਾਯੋ ਚ ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਗੋਚਰਜ੍ਝਤ੍ਤੇ ਠਿਤਂ ਹੋਤਿ। ਸੁਸਣ੍ਠਿਤਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨવਸੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਣ੍ਠਿਤਂ। ਸੁવਿਮੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨવਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਸੁવਿਮੁਤ੍ਤਂ। ਅਮਨਾਪਨ੍ਤਿ ਅਨਿਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਂ। ਨ ਮਙ੍ਕੁ ਹੋਤੀਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨ ਮਙ੍ਕੁ ਹੋਤਿ। ਅਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਕਿਲੇਸવਸੇਨ ਅਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤੋ। ਅਦੀਨਮਾਨਸੋਤਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸવਸੇਨ ਅਦੀਨਚਿਤ੍ਤੋ। ਅਬ੍ਯਾਪਨ੍ਨਚੇਤਸੋਤਿ ਦੋਸવਸੇਨ ਅਪੂਤਿਚਿਤ੍ਤੋ।
Kathaṃ bhāvito ca, kuṇḍaliya, indriyasaṃvaroti satthā ‘‘ettakaṃ ṭhānaṃ paribbājakena pucchitaṃ, idāni pucchituṃ na sakkotī’’ti ñatvā ‘‘na tāva ayaṃ desanā yathānusandhiṃ gatā. Idāni naṃ yathānusandhiṃ pāpessāmī’’ti sayameva pucchanto imaṃ desanaṃ ārabhi. Tattha manāpaṃ nābhijjhatīti iṭṭhārammaṇaṃ nābhijjhāyati. Nābhihaṃsatīti na sāmisāya tuṭṭhiyā abhihaṃsati. Tassa ṭhito ca kāyo hoti, ṭhitaṃ cittaṃ ajjhattanti tassa nāmakāyo ca cittañca gocarajjhatte ṭhitaṃ hoti. Susaṇṭhitanti kammaṭṭhānavasena suṭṭhu saṇṭhitaṃ. Suvimuttanti kammaṭṭhānavimuttiyā suvimuttaṃ. Amanāpanti aniṭṭhārammaṇaṃ. Na maṅku hotīti tasmiṃ na maṅku hoti. Appatiṭṭhitacittoti kilesavasena aṭṭhitacitto. Adīnamānasoti domanassavasena adīnacitto. Abyāpannacetasoti dosavasena apūticitto.
ਏવਂ ਭਾવਿਤੋ ਖੋ, ਕੁਣ੍ਡਲਿਯ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂવਰੋ ਏવਂ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਤੀਣਿ ਸੁਚਰਿਤਾਨਿ ਪਰਿਪੂਰੇਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਏવਂ ਸੁਚਰਿਤਪੂਰਣਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ – ਇਮੇਸੁ ਤਾવ ਛਸੁ ਦ੍વਾਰੇਸੁ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਕਥਂ? ਚਕ੍ਖੁਦ੍વਾਰੇ ਤਾવ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣੇ ਆਪਾਥਗਤੇ ਕਾਯਙ੍ਗવਾਚਙ੍ਗਾਨਿ ਅਚੋਪੇਤ੍વਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਲੋਭਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਹੋਤਿ। ਲੋਭਸਹਗਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ‘‘ਅਹੋ વਤਿਦਂ ਇਟ੍ਠਂ ਕਨ੍ਤਂ ਮਨਾਪ’’ਨ੍ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਸ੍ਸ વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ, ਤਦੇવ ਹਤ੍ਥੇਨ ਪਰਾਮਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ। ਸੇਸਦ੍વਾਰੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ।
Evaṃ bhāvito kho, kuṇḍaliya, indriyasaṃvaro evaṃ bahulīkato tīṇi sucaritāni paripūretīti ettha evaṃ sucaritapūraṇaṃ veditabbaṃ – imesu tāva chasu dvāresu aṭṭhārasa duccaritāni honti. Kathaṃ? Cakkhudvāre tāva iṭṭhārammaṇe āpāthagate kāyaṅgavācaṅgāni acopetvā tasmiṃ ārammaṇe lobhaṃ uppādentassa manoduccaritaṃ hoti. Lobhasahagatena cittena ‘‘aho vatidaṃ iṭṭhaṃ kantaṃ manāpa’’nti bhaṇantassa vacīduccaritaṃ, tadeva hatthena parāmasantassa kāyaduccaritaṃ. Sesadvāresupi eseva nayo.
ਅਯਂ ਪਨ વਿਸੇਸੋ – ਸੋਤਦ੍વਾਰਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ વਤ੍ਥੁਭੂਤਂ ਸਙ੍ਖਪਣવਾਦਿਤੂਰਿਯਭਣ੍ਡਂ ਅਨਾਮਾਸਂ ਆਮਸਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਘਾਨਦ੍વਾਰੇ ਗਨ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ વਤ੍ਥੁਭੂਤਂ ਗਨ੍ਧਮਾਲਾਦਿਂ, ਜਿવ੍ਹਾਦ੍વਾਰੇ ਰਸਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ વਤ੍ਥੁਭੂਤਂ ਮਚ੍ਛਮਂਸਾਦਿਂ, ਕਾਯਦ੍વਾਰੇ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ વਤ੍ਥੁਭੂਤਂ વਤ੍ਥਤੂਲਕਪਾવਾਰਾਦਿਂ, ਮਨੋਦ੍વਾਰੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿવਸੇਨ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਭੂਤਂ ਸਪ੍ਪਿਤੇਲਮਧੁਫਾਣਿਤਾਦਿਂ ਆਮਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਛਸੁ ਦ੍વਾਰੇਸੁ ਕਾਯવੀਤਿਕ੍ਕਮੋ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ, વਚੀવੀਤਿਕ੍ਕਮੋ વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ, ਮਨੋવੀਤਿਕ੍ਕਮੋ ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਨ੍ਤਿ ਤੀਣੇવ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ।
Ayaṃ pana viseso – sotadvārasmiñhi saddārammaṇassa vatthubhūtaṃ saṅkhapaṇavāditūriyabhaṇḍaṃ anāmāsaṃ āmasantassa, ghānadvāre gandhārammaṇassa vatthubhūtaṃ gandhamālādiṃ, jivhādvāre rasārammaṇassa vatthubhūtaṃ macchamaṃsādiṃ, kāyadvāre phoṭṭhabbārammaṇassa vatthubhūtaṃ vatthatūlakapāvārādiṃ, manodvāre paññattivasena dhammārammaṇabhūtaṃ sappitelamadhuphāṇitādiṃ āmasantassa kāyaduccaritaṃ veditabbaṃ. Saṅkhepato panettha chasu dvāresu kāyavītikkamo kāyaduccaritaṃ, vacīvītikkamo vacīduccaritaṃ, manovītikkamo manoduccaritanti tīṇeva duccaritāni honti.
ਅਯਂ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਾવਨਾਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨੇ ਠਿਤੋ ਇਮਾਨਿ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਨਿ ਸੁਚਰਿਤਂ ਕਤ੍વਾ વਿਪਰਿਣਾਮੇਤਿ। ਕਥਂ? ਚਕ੍ਖੁਦ੍વਾਰੇ ਤਾવ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣੇ ਆਪਾਥਗਤੇ ਕਾਯਙ੍ਗવਾਚਙ੍ਗਾਨਿ ਅਚਾਲੇਤ੍વਾ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟ੍ਠਾਪਯਤੋ ਮਨੋਸੁਚਰਿਤਂ ਹੋਤਿ, વਿਪਸ੍ਸਨਾਸਹਗਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਖਯਧਮ੍ਮਂ વਯਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਸ੍ਸ વਚੀਸੁਚਰਿਤਂ, ‘‘ਅਨਾਮਾਸਭਣ੍ਡਂ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਨਾਮਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਂ। ਸੇਸਦ੍વਾਰੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਏવਂ ਇਮਾਨਿ વਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਸੁਚਰਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਪਨੇਤ੍ਥਾਪਿ ਛਸੁ ਦ੍વਾਰੇਸੁ ਕਾਯਸਂવਰੋ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਂ, વਚੀਸਂવਰੋ વਚੀਸੁਚਰਿਤਂ, ਮਨੋਸਂવਰੋ ਮਨੋਸੁਚਰਿਤਨ੍ਤਿ ਤੀਣੇવ ਸੁਚਰਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂવਰੋ ਤੀਣਿ ਸੁਚਰਿਤਾਨਿ ਪਰਿਪੂਰੇਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਸੀਲਾਨੁਰਕ੍ਖਿਤਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂવਰਸੀਲਂ ਕਥਿਤਂ।
Ayaṃ pana bhikkhu attano bhāvanāpaṭisaṅkhāne ṭhito imāni duccaritāni sucaritaṃ katvā vipariṇāmeti. Kathaṃ? Cakkhudvāre tāva iṭṭhārammaṇe āpāthagate kāyaṅgavācaṅgāni acāletvā rūpārammaṇaṃ vipassanaṃ paṭṭhāpayato manosucaritaṃ hoti, vipassanāsahagatena cittena khayadhammaṃ vayadhammanti bhaṇantassa vacīsucaritaṃ, ‘‘anāmāsabhaṇḍaṃ eta’’nti anāmasantassa kāyasucaritaṃ. Sesadvāresupi eseva nayo. Evaṃ imāni vitthārato aṭṭhārasa sucaritāni honti. Saṅkhepato panetthāpi chasu dvāresu kāyasaṃvaro kāyasucaritaṃ, vacīsaṃvaro vacīsucaritaṃ, manosaṃvaro manosucaritanti tīṇeva sucaritāni honti. Evaṃ indriyasaṃvaro tīṇi sucaritāni paripūretīti veditabbo. Ettāvatā sīlānurakkhitaṃ indriyasaṃvarasīlaṃ kathitaṃ.
ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਪਹਾਯਾਤਿਆਦੀਸੁ ਤਿવਿਧਂ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ, ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ, ਤਿવਿਧਂ ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ। ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖવਸੇਨ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਾਦੀਨਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ। ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਕਾਯਸਂવਰવਚੀਸਂવਰੇਹਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸੀਲਂ, ਮਨੋਸਂવਰੇਨ ਤੀਣਿ ਸੀਲਾਨੀਤਿ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ ਕਥਿਤਂ ਹੋਤਿ। ਸਕਲੇ ਪਨ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਸੁਚਰਿਤਮੂਲਕਾ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਿਸ੍ਸਕਾ, ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਮੂਲਭੂਤਾ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਾ, ਤੇਪਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਮੂਲਕਾ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਾવ। વਿਜ੍ਜਾવਿਮੁਤ੍ਤਿਮੂਲਕਾ ਪਨ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾવ ਕਥਿਤਾਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਸਤ੍ਤਮਂ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇવ।
Kāyaduccaritaṃ pahāyātiādīsu tividhaṃ kāyaduccaritaṃ, catubbidhaṃ vacīduccaritaṃ, tividhaṃ manoduccaritaṃ. Tassa paṭipakkhavasena kāyasucaritādīni veditabbāni. Ettāvatā kāyasaṃvaravacīsaṃvarehi pātimokkhasīlaṃ, manosaṃvarena tīṇi sīlānīti catupārisuddhisīlaṃ kathitaṃ hoti. Sakale pana imasmiṃ sutte sucaritamūlakā satipaṭṭhānā lokuttaramissakā, sattannaṃ bojjhaṅgānaṃ mūlabhūtā satipaṭṭhānā pubbabhāgā, tepi satipaṭṭhānamūlakā bojjhaṅgā pubbabhāgāva. Vijjāvimuttimūlakā pana lokuttarāva kathitāti veditabbā. Sattamaṃ uttānameva.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya
੬. ਕੁਣ੍ਡਲਿਯਸੁਤ੍ਤਂ • 6. Kuṇḍaliyasuttaṃ
੭. ਕੂਟਾਗਾਰਸੁਤ੍ਤਂ • 7. Kūṭāgārasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੬-੭. ਕੁਣ੍ਡਲਿਯਸੁਤ੍ਤਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • 6-7. Kuṇḍaliyasuttādivaṇṇanā
